Niyamsar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 137-146 ; Adhikar-11 : Nishchay Param Avashyak Adhikar.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 16 of 21

 

Page 274 of 388
PDF/HTML Page 301 of 415
single page version

നിരുപമസഹജജ്ഞാനദര്ശനചാരിത്രരൂപ, നിത്യ ആത്മാമേം ആത്മാകോ വാസ്തവമേം സമ്യക് പ്രകാരസേ
സ്ഥാപിത കരകേ, യഹ ആത്മാ ചൈതന്യചമത്കാരകീ ഭക്തി ദ്വാരാ നിരതിശയ ഘരകോകി
ജിസമേംസേ വിപദാഏ ദൂര ഹുഈ ഹൈം തഥാ ജോ ആനന്ദസേ ഭവ്യ (ശോഭായമാന) ഹൈ ഉസേഅത്യന്ത
പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ അര്ഥാത് സിദ്ധിരൂപീ സ്ത്രീകാ സ്വാമീ ഹോതാ ഹൈ .൨൨൭.
ഗാഥാ : ൧൩൭ അന്വയാര്ഥ :[യഃ സാധു തു ] ജോ സാധു [രാഗാദിപരിഹാരേ ആത്മാനം
യുനക്തി ] രാഗാദികേ പരിഹാരമേം ആത്മാകോ ലഗാതാ ഹൈ (അര്ഥാത് ആത്മാമേം ആത്മാകോ ലഗാകര
രാഗാദികാ ത്യാഗ കരതാ ഹൈ ), [സഃ ] വഹ [യോഗഭക്തിയുക്തഃ ] യോഗഭക്തിയുക്ത (യോഗകീ
ഭക്തിവാലാ) ഹൈ; [ഇതരസ്യ ച ] ദൂസരേകോ [യോഗഃ ] യോഗ [കഥമ് ] കിസപ്രകാര [ഭവേത് ] ഹോ
സകതാ ഹൈ ?
ടീകാ :യഹ, നിശ്ചയയോഗഭക്തികേ സ്വരൂപകാ കഥന ഹൈ .
നിരവശേഷരൂപസേ അന്തര്മുഖാകാര (സര്വഥാ അംതര്മുഖ ജിസകാ സ്വരൂപ ഹൈ ഐസീ) പരമ
സമാധി ദ്വാരാ സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷാദി പരഭാവോംകാ പരിഹാര ഹോനേ പര, ജോ സാധുആസന്നഭവ്യ
സംസ്ഥാപ്യാനംദഭാസ്വന്നിരതിശയഗൃഹം ചിച്ചമത്കാരഭക്ത്യാ
പ്രാപ്നോത്യുച്ചൈരയം യം വിഗലിതവിപദം സിദ്ധിസീമന്തിനീശഃ
..൨൨൭..
രായാദീപരിഹാരേ അപ്പാണം ജോ ദു ജുംജദേ സാഹൂ .
സോ ജോഗഭത്തിജുത്തോ ഇദരസ്സ യ കിഹ ഹവേ ജോഗോ ..൧൩൭..
രാഗാദിപരിഹാരേ ആത്മാനം യസ്തു യുനക്തി സാധുഃ .
സ യോഗഭക്തി യുക്ത : ഇതരസ്യ ച കഥം ഭവേദ്യോഗഃ ..൧൩൭..
നിശ്ചയയോഗഭക്തി സ്വരൂപാഖ്യാനമേതത.
നിരവശേഷേണാന്തര്മുഖാകാരപരമസമാധിനാ നിഖിലമോഹരാഗദ്വേഷാദിപരഭാവാനാം പരിഹാരേ
നിരതിശയ = ജിസസേ കോഈ ബഢകര നഹീം ഹൈ ഐസേ; അനുത്തമ; ശ്രേഷ്ഠ; അദ്വിതീയ .
രാഗാദികേ പരിഹാരമേം ജോ സാധു ജോഡേ ആതമാ .
ഹൈ യോഗകീ ഭക്തി ഉസേ; നഹി അന്യകോ സമ്ഭാവനാ ..൧൩൭..

Page 275 of 388
PDF/HTML Page 302 of 415
single page version

ജീവനിജ അഖണ്ഡ അദ്വൈത പരമാനന്ദസ്വരൂപകേ സാഥ നിജ കാരണപരമാത്മാകോ ജോഡതാ ഹൈ, വഹ
പരമ തപോധന ഹീ ശുദ്ധനിശ്ചയ - ഉപയോഗഭക്തിവാലാ ഹൈ; ദൂസരേകോബാഹ്യ പ്രപംചമേം സുഖീ ഹോ ഉസേ
യോഗഭക്തി കിസപ്രകാര ഹോ സകതീ ഹൈ ?
ഇസീപ്രകാര (അന്യത്ര ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ആത്മപ്രയത്നസാപേക്ഷ വിശിഷ്ട ജോ മനോഗതി ഉസകാ ബ്രഹ്മമേം സംയോഗ
ഹോനാ (ആത്മപ്രയത്നകീ അപേക്ഷാവാലീ വിശേഷ പ്രകാരകീ ചിത്തപരിണതികാ ആത്മാമേം ലഗനാ) ഉസേ
യോഗ കഹാ ജാതാ ഹൈ .’’
ഔര (ഇസ ൧൩൭വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ യഹ ആത്മാ ആത്മാകോ ആത്മാകേ സാഥ നിരന്തര ജോഡതാ ഹൈ, വഹ
മുനീശ്വര നിശ്ചയസേ യോഗഭക്തിവാലാ ഹൈ .൨൨൮.
സതി യസ്തു സാധുരാസന്നഭവ്യജീവഃ നിജേനാഖംഡാദ്വൈതപരമാനംദസ്വരൂപേണ നിജകാരണപരമാത്മാനം
യുനക്തി , സ പരമതപോധന ഏവ ശുദ്ധനിശ്ചയോപയോഗഭക്തി യുക്ത :
. ഇതരസ്യ ബാഹ്യപ്രപംചസുഖസ്യ കഥം
യോഗഭക്തി ര്ഭവതി .
തഥാ ചോക്ത മ്
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘ആത്മപ്രയത്നസാപേക്ഷാ വിശിഷ്ടാ യാ മനോഗതിഃ .
തസ്യ ബ്രഹ്മണി സംയോഗോ യോഗ ഇത്യഭിധീയതേ ..’’
തഥാ ഹി
(അനുഷ്ടുഭ്)
ആത്മാനമാത്മനാത്മായം യുനക്ത്യേവ നിരന്തരമ് .
സ യോഗഭക്തി യുക്ത : സ്യാന്നിശ്ചയേന മുനീശ്വരഃ ..൨൨൮..
സവ്വവിയപ്പാഭാവേ അപ്പാണം ജോ ദു ജുംജദേ സാഹൂ .
സോ ജോഗഭത്തിജുത്തോ ഇദരസ്സ യ കിഹ ഹവേ ജോഗോ ..൧൩൮..
സബ ഹീ വികല്പ അഭാവമേം ജോ സാധു ജോഡേ ആതമാ .
ഹൈ യോഗകീ ഭക്തി ഉസേ; നഹിം അന്യകോ സമ്ഭാവനാ ..൧൩൮..

Page 276 of 388
PDF/HTML Page 303 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൩൮ അന്വയാര്ഥ :[യഃ സാധു തു ] ജോ സാധു [സര്വവികല്പാഭാവേ
ആത്മാനം യുനക്തി ] സര്വ വികല്പോംകേ അഭാവമേം ആത്മാകോ ലഗാതാ ഹൈ (അര്ഥാത് ആത്മാമേം ആത്മാകോ
ജോഡകര സര്വ വികല്പോംകാ അഭാവ കരതാ ഹൈ ), [സഃ ] വഹ [യോഗഭക്തിയുക്തഃ ] യോഗഭക്തിവാലാ
ഹൈ; [ഇതരസ്യ ച ] ദൂസരേകോ [യോഗഃ ] യോഗ [കഥമ് ] കിസപ്രകാര [ഭവേത് ] ഹോ സകതാ ഹൈ ?
ടീകാ :യഹാ ഭീ പൂര്വ സൂത്രകീ ഭാ തി നിശ്ചയ - യോഗഭക്തികാ സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ .
അതിഅപൂര്വ നിരുപരാഗ രത്നത്രയാത്മക, നിജചിദ്വിലാസലക്ഷണ നിര്വികല്പ പരമസമാധി
ദ്വാരാ സമസ്ത മോഹരാഗദ്വേഷാദി വിവിധ വികല്പോംകാ അഭാവ ഹോനേ പര, പരമസമരസീഭാവകേ സാഥ
നിരവശേഷരൂപസേ അംതര്മുഖ നിജ കാരണസമയസാരസ്വരൂപകോ ജോ അതി - ആസന്നഭവ്യ ജീവ സദാ
ജോഡതാ ഹീ ഹൈ, ഉസേ വാസ്തവമേം നിശ്ചയയോഗഭക്തി ഹൈ; ദൂസരോംകോ നഹീം .
[അബ ഇസ ൧൩൮വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ
ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഭേദകാ അഭാവ ഹോനേ പര യഹ അനുത്തമ യോഗഭക്തി ഹോതീ ഹൈ; ഉസകേ
ദ്വാരാ യോഗിയോംകോ ആത്മലബ്ധിരൂപ ഐസീ വഹ (പ്രസിദ്ധ) മുക്തി ഹോതീ ഹൈ .൨൨൯.
സര്വവികല്പാഭാവേ ആത്മാനം യസ്തു യുനക്തി സാധുഃ .
സ യോഗഭക്തി യുക്ത : ഇതരസ്യ ച കഥം ഭവേദ്യോഗഃ ..൧൩൮..
അത്രാപി പൂര്വസൂത്രവന്നിശ്ചയയോഗഭക്തി സ്വരൂപമുക്ത മ് .
അത്യപൂര്വനിരുപരാഗരത്നത്രയാത്മകനിജചിദ്വിലാസലക്ഷണനിര്വികല്പപരമസമാധിനാ നിഖില-
മോഹരാഗദ്വേഷാദിവിവിധവികല്പാഭാവേ പരമസമരസീഭാവേന നിഃശേഷതോന്തര്മുഖനിജകാരണസമയ-
സാരസ്വരൂപമത്യാസന്നഭവ്യജീവഃ സദാ യുനക്ത്യേവ, തസ്യ ഖലു നിശ്ചയയോഗഭക്തി ര്നാന്യേഷാമ് ഇതി
.
(അനുഷ്ടുഭ്)
ഭേദാഭാവേ സതീയം സ്യാദ്യോഗഭക്തി രനുത്തമാ .
തയാത്മലബ്ധിരൂപാ സാ മുക്തി ര്ഭവതി യോഗിനാമ് ..൨൨൯..
നിരുപരാഗ = നിര്വികാര; ശുദ്ധ . [പരമ സമാധി അതി-അപൂര്വ ശുദ്ധ രത്നത്രയസ്വരൂപ ഹൈ . ]
പരമ സമാധികാ ലക്ഷണ നിജ ചൈതന്യകാ വിലാസ ഹൈ .
നിരവശേഷ = പരിപൂര്ണ . [കാരണസമയസാരസ്വരൂപ പരിപൂര്ണ അന്തര്മുഖ ഹൈ . ]
അനുത്തമ = ജിസസേ ദൂസരാ കുഛ ഉത്തമ നഹീം ഹൈ ഐസീ; സര്വശ്രേഷ്ഠ .

Page 277 of 388
PDF/HTML Page 304 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൩൯ അന്വയാര്ഥ :[വിപരീതാഭിനിവേശം പരിത്യജ്യ ] വിപരീത അഭിനിവേശകാ
പരിത്യാഗ കരകേ [യഃ ] ജോ [ജൈനകഥിതതത്ത്വേഷു ] ജൈനകഥിത തത്ത്വോംമേം [ആത്മാനം ] ആത്മാകോ
[യുനക്തി ] ലഗാതാ ഹൈ, [നിജഭാവഃ ] ഉസകാ നിജ ഭാവ [സഃ യോഗഃ ഭവേത് ] വഹ യോഗ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ , സമസ്ത ഗുണോംകേ ധാരണ കരനേവാലേ ഗണധരദേവ ആദി ജിനമുനിനാഥോം
ദ്വാരാ കഹേ ഹുഏ തത്ത്വോംമേം വിപരീത അഭിനിവേശ രഹിത ആത്മഭാവ ഹീ നിശ്ചയ - പരമയോഗ ഹൈ ഐസാ
കഹാ ഹൈ .
അന്യ സമയകേ തീര്ഥനാഥ ദ്വാരാ കഹേ ഹുഏ (ജൈന ദര്ശനകേ അതിരിക്ത അന്യ ദര്ശനകേ
തീര്ഥപ്രവര്തക ദ്വാരാ കഹേ ഹുഏ) വിപരീത പദാര്ഥമേം അഭിനിവേശദുരാഗ്രഹ ഹീ വിപരീത അഭിനിവേശ
ഹൈ . ഉസകാ പരിത്യാഗ കരകേ ജൈനോം ദ്വാരാ കഹേ ഹുഏ തത്ത്വ നിശ്ചയവ്യവഹാരനയസേ ജാനനേ യോഗ്യ ഹൈം,
സകലജിന ഐസേ ഭഗവാന തീര്ഥാധിനാഥകേ ചരണകമലകേ ഉപജീവക വേ ജൈന ഹൈം; പരമാര്ഥസേ
ഗണധരദേവ ആദി ഐസാ ഉസകാ അര്ഥ ഹൈ . ഉന്ഹോംനേ (ഗണധരദേവ ആദി ജൈനോംനേ) കഹേ ഹുഏ ജോ
വിവരീയാഭിണിവേസം പരിചത്താ ജോണ്ഹകഹിയതച്ചേസു .
ജോ ജുംജദി അപ്പാണം ണിയഭാവോ സോ ഹവേ ജോഗോ ..൧൩൯..
വിപരീതാഭിനിവേശം പരിത്യജ്യ ജൈനകഥിതതത്ത്വേഷു .
യോ യുനക്തി ആത്മാനം നിജഭാവഃ സ ഭവേദ്യോഗഃ ..൧൩൯..
ഇഹ ഹി നിഖിലഗുണധരഗണധരദേവപ്രഭൃതിജിനമുനിനാഥകഥിതതത്ത്വേഷു വിപരീതാഭിനിവേശ-
വിവര്ജിതാത്മഭാവ ഏവ നിശ്ചയപരമയോഗ ഇത്യുക്ത : .
അപരസമയതീര്ഥനാഥാഭിഹിതേ വിപരീതേ പദാര്ഥേ ഹ്യഭിനിവേശോ ദുരാഗ്രഹ ഏവ വിപരീതാഭി-
നിവേശഃ . അമും പരിത്യജ്യ ജൈനകഥിതതത്ത്വാനി നിശ്ചയവ്യവഹാരനയാഭ്യാം ബോദ്ധവ്യാനി . സകലജിനസ്യ
ഭഗവതസ്തീര്ഥാധിനാഥസ്യ പാദപദ്മോപജീവിനോ ജൈനാഃ, പരമാര്ഥതോ ഗണധരദേവാദയ ഇത്യര്ഥഃ .
ദേഹ സഹിത ഹോനേ പര ഭീ തീര്ഥംകരദേവനേ രാഗദ്വേഷ ഔര അജ്ഞാനകോ സമ്പൂര്ണരൂപസേ ജീതാ ഹൈ ഇസലിയേ വേ
സകലജിന ഹൈം
.
ഉപജീവക = സേവാ കരനേവാലേ; സേവക; ആശ്രിത; ദാസ .
വിപരീത ആഗ്രഹ ഛോഡകര, ശ്രീ ജിന കഥിത ജോ തത്ത്വ ഹൈം .
ജോഡേ വഹാ നിജ ആതമാ, നിജഭാവ ഉസകാ യോഗ ഹൈ ..൧൩൯..

Page 278 of 388
PDF/HTML Page 305 of 415
single page version

സമസ്ത ജീവാദി തത്ത്വ ഉനമേം ജോ പരമ ജിനയോഗീശ്വര നിജ ആത്മാകോ ലഗാതാ ഹൈ, ഉസകാ
നിജഭാവ ഹീ പരമ യോഗ ഹൈ
.
[അബ ഇസ ൧൩൯ വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസ ദുരാഗ്രഹകോ (ഉപരോക്ത വിപരീത അഭിനിവേശകോ) ഛോഡകര,
ജൈനമുനിനാഥോംകേ (ഗണധരദേവാദിക ജൈന മുനിനാഥോംകേ) മുഖാരവിന്ദസേ പ്രഗട ഹുഏ, ഭവ്യ ജനോംകേ
ഭവോംകാ നാശ കരനേവാലേ തത്ത്വോംമേം ജോ ജിനയോഗീനാഥ (ജൈന മുനിവര) നിജ ഭാവകോ സാക്ഷാത്
ലഗാതാ ഹൈ, ഉസകാ വഹ നിജ ഭാവ സോ യോഗ ഹൈ
.൨൩൦.
ഗാഥാ : ൧൪൦ അന്വയാര്ഥ :[വൃഷഭാദിജിനവരേന്ദ്രാഃ ] വൃഷഭാദി ജിനവരേന്ദ്ര
[ഏവമ് ] ഇസപ്രകാര [യോഗവരഭക്തിമ് ] യോഗകീ ഉത്തമ ഭക്തി [കൃത്വാ ] കരകേ
[നിര്വൃതിസുഖമ് ] നിര്വൃതിസുഖകോ [ആപന്നാഃ ] പ്രാപ്ത ഹുഏ; [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [യോഗവരഭക്തിമ് ]
യോഗകീ ഉത്തമ ഭക്തികോ [ധാരയ ] തൂ ധാരണ കര
.
തൈരഭിഹിതാനി നിഖിലജീവാദിതത്ത്വാനി തേഷു യഃ പരമജിനയോഗീശ്വരഃ സ്വാത്മാനം യുനക്തി , തസ്യ ച
നിജഭാവ ഏവ പരമയോഗ ഇതി
.
(വസംതതിലകാ)
തത്ത്വേഷു ജൈനമുനിനാഥമുഖാരവിംദ-
വ്യക്തേഷു ഭവ്യജനതാഭവഘാതകേഷു
.
ത്യക്ത്വാ ദുരാഗ്രഹമമും ജിനയോഗിനാഥഃ
സാക്ഷാദ്യുനക്തി നിജഭാവമയം സ യോഗഃ
..൨൩൦..
ഉസഹാദിജിണവരിംദാ ഏവം കാഊണ ജോഗവരഭത്തിം .
ണിവ്വുദിസുഹമാവണ്ണാ തമ്ഹാ ധരു ജോഗവരഭത്തിം ..൧൪൦..
വൃഷഭാദിജിനവരേന്ദ്രാ ഏവം കൃത്വാ യോഗവരഭക്തി മ് .
നിര്വൃതിസുഖമാപന്നാസ്തസ്മാദ്ധാരയ യോഗവരഭക്തി മ് ..൧൪൦..
വൃഷഭാദി ജിനവര ഭക്തി ഉത്തമ ഇസ തരഹ കര യോഗകീ .
നിര്വൃതി സുഖ പായാ; അതഃ കര ഭക്തി ഉത്തമ യോഗകീ ..൧൪൦..

Page 279 of 388
PDF/HTML Page 306 of 415
single page version

ടീകാ :യഹ, ഭക്തി അധികാരകേ ഉപസംഹാരകാ കഥന ഹൈ .
ഇസ ഭാരതവര്ഷമേം പഹലേ ശ്രീ നാഭിപുത്രസേ ലേകര ശ്രീ വര്ധമാന തകകേ ചൌവീസ
തീര്ഥംകര - പരമദേവസര്വജ്ഞവീതരാഗ, ത്രിലോകവര്തീ കീര്തിവാലേ മഹാദേവാധിദേവ പരമേശ്വരസബ,
യഥോക്ത പ്രകാരസേ നിജ ആത്മാകേ സാഥ സമ്ബന്ധ രഖനേവാലീ ശുദ്ധനിശ്ചയയോഗകീ ഉത്തമ ഭക്തി
കരകേ, പരമനിര്വാണവധൂകേ അതി പുഷ്ട സ്തനകേ ഗാഢ ആലിംഗനസേ സര്വ ആത്മപ്രദേശമേം അത്യന്ത
-
ആനന്ദരൂപീ പരമസുധാരസകേ പൂരസേ പരിതൃപ്ത ഹുഏ; ഇസലിയേ സ്ഫു ടിതഭവ്യത്വഗുണവാലേ ഹേ
മഹാജനോ ! തുമ നിജ ആത്മാകോ പരമ വീതരാഗ സുഖകീ ദേനേവാലീ ഐസീ വഹ യോഗഭക്തി
കരോ
.
[അബ ഇസ പരമ-ഭക്തി അധികാരകീ അന്തിമ ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ
ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ സാത ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഗുണമേം ജോ ബഡേ ഹൈം, ജോ ത്രിലോകകേ പുണ്യകീ രാശി ഹൈം (അര്ഥാത്
ജിനമേം മാനോം കി തീന ലോകകേ പുണ്യ ഏകത്രിത ഹുഏ ഹൈം ), ദേവേന്ദ്രോംകേ മുകുടകീ കിനാരീ പര
പ്രകാശമാന മാണികപംക്തിസേ ജോ പൂജിത ഹൈം (അര്ഥാത് ജിനകേ ചരണാരവിന്ദമേം ദേവേന്ദ്രോംകേ മുകുട
ഭക്ത്യധികാരോപസംഹാരോപന്യാസോയമ് .
അസ്മിന് ഭാരതേ വര്ഷേ പുരാ കില ശ്രീനാഭേയാദിശ്രീവര്ധമാനചരമാഃ ചതുര്വിംശതി-
തീര്ഥകരപരമദേവാഃ സര്വജ്ഞവീതരാഗാഃ ത്രിഭുവനവര്തികീര്തയോ മഹാദേവാധിദേവാഃ പരമേശ്വരാഃ സര്വേ
ഏവമുക്ത പ്രകാരസ്വാത്മസംബന്ധിനീം ശുദ്ധനിശ്ചയയോഗവരഭക്തിം കൃത്വാ പരമനിര്വാണവധൂടികാപീവരസ്തന-
ഭരഗാഢോപഗൂഢനിര്ഭരാനംദപരമസുധാരസപൂരപരിതൃപ്തസര്വാത്മപ്രദേശാ ജാതാഃ, തതോ യൂയം മഹാജനാഃ
സ്ഫു ടിതഭവ്യത്വഗുണാസ്താം സ്വാത്മാര്ഥപരമവീതരാഗസുഖപ്രദാം യോഗഭക്തിം കുരുതേതി
.
(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
നാഭേയാദിജിനേശ്വരാന് ഗുണഗുരൂന് ത്രൈലോക്യപുണ്യോത്കരാന്
ശ്രീദേവേന്ദ്രകിരീടകോടിവിലസന്മാണിക്യമാലാര്ചിതാന്
.
പൌലോമീപ്രഭൃതിപ്രസിദ്ധദിവിജാധീശാംഗനാസംഹതേഃ
ശക്രേണോദ്ഭവഭോഗഹാസവിമലാന് ശ്രീകീര്തിനാഥാന് സ്തുവേ
..൨൩൧..
സ്ഫു ടിത = പ്രകടിത; പ്രഗട ഹുഏ; പ്രഗട .

Page 280 of 388
PDF/HTML Page 307 of 415
single page version

ഝുകതേ ഹൈം ), (ജിനകേ ആഗേ) ശചീ ആദി പ്രസിദ്ധ ഇന്ദ്രാണിയോംകേ സാഥമേം ശക്രേന്ദ്ര ദ്വാരാ കിയേ
ജാനേവാലേ നൃത്യ, ഗാന തഥാ ആനന്ദസേ ജോ ശോഭിത ഹൈം, ഔര
ശ്രീ തഥാ കീര്തികേ ജോ സ്വാമീ
ഹൈം, ഉന ശ്രീ നാഭിപുത്രാദി ജിനേശ്വരോംകാ മൈം സ്തവന കരതാ ഹൂ .൨൩൧.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ശ്രീ വൃഷഭസേ ലേകര ശ്രീ വീര തകകേ ജിനപതി ഭീ യഥോക്ത
മാര്ഗസേ (പൂര്വോക്ത പ്രകാരസേ) യോഗഭക്തി കരകേ നിര്വാണവധൂകേ സുഖകോ പ്രാപ്ത ഹുഏ ഹൈം .൨൩൨.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അപുനര്ഭവസുഖകീ (മുക്തിസുഖകീ) സിദ്ധികേ ഹേതു മൈം ശുദ്ധ
യോഗകീ ഉത്തമ ഭക്തി കരതാ ഹൂ ; സംസാരകീ ഘോര ഭീതിസേ സര്വ ജീവ നിത്യ വഹ ഉത്തമ ഭക്തി
കരോ
.൨൩൩.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഗുരുകേ സാന്നിധ്യമേം നിര്മലസുഖകാരീ ധര്മകോ പ്രാപ്ത കരകേ, ജ്ഞാന
ദ്വാരാ ജിസനേ സമസ്ത മോഹകീ മഹിമാ നഷ്ട കീ ഹൈ ഐസാ മൈം, അബ രാഗദ്വേഷകീ പരമ്പരാരൂപസേ
പരിണത ചിത്തകോ ഛോഡകര, ശുദ്ധ ധ്യാന ദ്വാരാ സമാഹിത (
ഏകാഗ്ര, ശാംത) കിയേ ഹുഏ മനസേ
ആനന്ദാത്മക തത്ത്വമേം സ്ഥിത രഹതാ ഹുആ, പരബ്രഹ്മമേം (പരമാത്മാമേം) ലീന ഹോതാ ഹൂ .൨൩൪.
(ആര്യാ)
വൃഷഭാദിവീരപശ്ചിമജിനപതയോപ്യേവമുക്ത മാര്ഗേണ .
കൃത്വാ തു യോഗഭക്തിം നിര്വാണവധൂടികാസുഖം യാന്തി ..൨൩൨..
(ആര്യാ)
അപുനര്ഭവസുഖസിദ്ധയൈ കുര്വേഹം ശുദ്ധയോഗവരഭക്തി മ് .
സംസാരഘോരഭീത്യാ സര്വേ കുര്വന്തു ജന്തവോ നിത്യമ് ..൨൩൩..
(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
രാഗദ്വേഷപരംപരാപരിണതം ചേതോ വിഹായാധുനാ
ശുദ്ധധ്യാനസമാഹിതേന മനസാനംദാത്മതത്ത്വസ്ഥിതഃ
.
ധര്മം നിര്മലശര്മകാരിണമഹം ലബ്ധ്വാ ഗുരോഃ സന്നിധൌ
ജ്ഞാനാപാസ്തസമസ്തമോഹമഹിമാ ലീയേ പരബ്രഹ്മണി
..൨൩൪..
ശ്രീ = ശോഭാ; സൌന്ദര്യ; ഭവ്യതാ .

Page 281 of 388
PDF/HTML Page 308 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇന്ദ്രിയലോലുപതാ ജിനകോ നിവൃത്ത ഹുഈ ഹൈ ഔര തത്ത്വലോലുപ
(തത്ത്വപ്രാപ്തികേ ലിയേ അതി ഉത്സുക) ജിനകാ ചിത്ത ഹൈ, ഉന്ഹേം സുന്ദര - ആനന്ദഝരതാ ഉത്തമ തത്ത്വ
പ്രഗട ഹോതാ ഹൈ . ൨൩൫ .
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അതി അപൂര്വ നിജാത്മജനിത ഭാവനാസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ സുഖകേ
ലിയേ ജോ യതി യത്ന കരതേ ഹൈം, വേ വാസ്തവമേം ജീവന്മുക്ത ഹോതേ ഹൈം, ദൂസരേ നഹീം . ൨൩൬ .
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ പരമാത്മതത്ത്വ (രാഗദ്വേഷാദി) ദ്വംദ്വമേം സ്ഥിത നഹീം ഹൈ ഔര അനഘ
(നിര്ദോഷ, മല രഹിത) ഹൈ, ഉസ കേവല ഏകകീ മൈം പുനഃ പുനഃ സമ്ഭാവനാ (സമ്യക് ഭാവനാ)
കരതാ ഹൂ
. മുക്തികീ സ്പൃഹാവാലേ തഥാ ഭവസുഖകേ പ്രതി നിഃസ്പൃഹ ഐസേ മുഝേ ഇസ ലോകമേം ഉന
അന്യപദാര്ഥസമൂഹോംസേ ക്യാ ഫല ഹൈ ? ൨൩൭ .
ഇസപ്രകാര, സുകവിജനരൂപീ കമലോംകേ ലിയേ ജോ സൂര്യ സമാന ഹൈം ഔര പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ
ഫൈ ലാവ രഹിത ദേഹമാത്ര ജിന്ഹേം പരിഗ്രഹ ഥാ ഐസേ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ദ്വാരാ രചിത നിയമസാരകീ
താത്പര്യവൃത്തി നാമക ടീകാമേം (അര്ഥാത് ശ്രീമദ്ഭഗവത്കുന്ദകുന്ദാചാര്യദേവപ്രണീത ശ്രീ നിയമസാര
പരമാഗമകീ നിര്ഗ്രന്ഥ മുനിരാജ ശ്രീ പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിത താത്പര്യവൃത്തി നാമകീ ടീകാമേം)
പരമ-ഭക്തി അധികാര നാമകാ ദസവാ ശ്രുതസ്കന്ധ സമാപ്ത ഹുആ .
(അനുഷ്ടുഭ്)
നിര്വൃതേന്ദ്രിയലൌല്യാനാം തത്ത്വലോലുപചേതസാമ് .
സുന്ദരാനന്ദനിഷ്യന്ദം ജായതേ തത്ത്വമുത്തമമ് ..൨൩൫..
(അനുഷ്ടുഭ്)
അത്യപൂര്വനിജാത്മോത്ഥഭാവനാജാതശര്മണേ .
യതന്തേ യതയോ യേ തേ ജീവന്മുക്താ ഹി നാപരേ ..൨൩൬..
(വസംതതിലകാ)
അദ്വന്ദ്വനിഷ്ഠമനഘം പരമാത്മതത്ത്വം
സംഭാവയാമി തദഹം പുനരേകമേകമ്
.
കിം തൈശ്ച മേ ഫലമിഹാന്യപദാര്ഥസാര്ഥൈഃ
മുക്തി സ്പൃഹസ്യ ഭവശര്മണി നിഃസ്പൃഹസ്യ
..൨൩൭..
ഇതി സുകവിജനപയോജമിത്രപംചേന്ദ്രിയപ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹശ്രീപദ്മപ്രഭമലധാരിദേവവിരചിതായാം
നിയമസാരവ്യാഖ്യായാം താത്പര്യവൃത്തൌ പരമഭക്ത്യധികാരോ ദശമഃ ശ്രുതസ്കന്ധഃ ..
J

Page 282 of 388
PDF/HTML Page 309 of 415
single page version

അബ വ്യവഹാര ഛഹ ആവശ്യകോംസേ പ്രതിപക്ഷ ശുദ്ധനിശ്ചയകാ (ശുദ്ധനിശ്ചയ - ആവശ്യകകാ)
അധികാര കഹാ ജാതാ ഹൈ .
ഗാഥാ : ൧൪൧ അന്വയാര്ഥ :[യഃ അന്യവശഃ ന ഭവതി ] ജോ അന്യവശ നഹീം ഹൈ
(അര്ഥാത് ജോ ജീവ അന്യകേ വശ നഹീം ഹൈ ) [തസ്യ തു ആവശ്യകമ് കര്മ ഭണന്തി ] ഉസേ
ആവശ്യക കര്മ കഹതേ ഹൈം (അര്ഥാത് ഉസ ജീവകോ ആവശ്യക കര്മ ഹൈ ഐസാ പരമ യോഗീശ്വര കഹതേ
ഹൈം )
. [കര്മവിനാശനയോഗഃ ] കര്മകാ വിനാശ കരനേവാലാ യോഗ (ഐസാ ജോ യഹ ആവശ്യക
കര്മ) [നിര്വൃത്തിമാര്ഗഃ ] വഹ നിര്വാണകാ മാര്ഗ ഹൈ [ഇതി പ്രരൂപിതഃ ] ഐസാ കഹാ ഹൈ .
ടീകാ :യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം), നിരന്തര സ്വവശകോ നിശ്ചയ - ആവശ്യക - കര്മ ഹൈ ഐസാ
കഹാ ഹൈ .
൧൧
നിശ്ചയ-പരമാവശ്യക അധികാര
അഥ സാംപ്രതം വ്യവഹാരഷഡാവശ്യകപ്രതിപക്ഷശുദ്ധനിശ്ചയാധികാര ഉച്യതേ .
ജോ ണ ഹവദി അണ്ണവസോ തസ്സ ദു കമ്മം ഭണംതി ആവാസം .
കമ്മവിണാസണജോഗോ ണിവ്വുദിമഗ്ഗോ ത്തി പിജ്ജുത്തോ ..൧൪൧..
യോ ന ഭവത്യന്യവശഃ തസ്യ തു കര്മ ഭണന്ത്യാവശ്യകമ് .
കര്മവിനാശനയോഗോ നിര്വൃതിമാര്ഗ ഇതി പ്രരൂപിതഃ ..൧൪൧..
അത്രാനവരതസ്വവശസ്യ നിശ്ചയാവശ്യകകര്മ ഭവതീത്യുക്ത മ് .
നഹിം അന്യവശ ജോ ജീവ, ആവശ്യക കരമ ഹോതാ ഉസേ .
യഹ കര്മനാശക യോഗ ഹീ നിര്വാണമാര്ഗ പ്രസിദ്ധ രേ ..൧൪൧..

Page 283 of 388
PDF/HTML Page 310 of 415
single page version

വിധി അനുസാര പരമജിനമാര്ഗകേ ആചരണമേം കുശല ഐസാ ജോ ജീവ സദൈവ അംതര്മുഖതാകേ
കാരണ അന്യവശ നഹീം ഹൈ പരന്തു സാക്ഷാത് സ്വവശ ഹൈ ഐസാ അര്ഥ ഹൈ, ഉസ വ്യാവഹാരിക
ക്രിയാപ്രപംചസേ പരാങ്മുഖ ജീവകോ സ്വാത്മാശ്രിത - നിശ്ചയധര്മധ്യാനപ്രധാന പരമ ആവശ്യക കര്മ ഹൈ
ഐസാ നിരന്തര പരമതപശ്ചരണമേം ലീന പരമജിനയോഗീശ്വര കഹതേ ഹൈം . ഔര, സകല കര്മകേ
വിനാശകാ ഹേതു ഐസാ ജോ ത്രിഗുപ്തിഗുപ്ത - പരമസമാധിലക്ഷണ പരമ യോഗ വഹീ സാക്ഷാത് മോക്ഷകാ കാരണ
ഹോനേസേ നിര്വാണകാ മാര്ഗ ഹൈ . ഐസീ നിരുക്തി അര്ഥാത് വ്യുത്പത്തി ഹൈ .
ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യദേവ) ശ്രീമദ് അമൃതചന്ദ്രസൂരിനേ (ശ്രീ പ്രവചനസാരകീ തത്ത്വദീപികാ
നാമക ടീകാമേം പാ ചവേം ശ്ലോക ദ്വാരാ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസപ്രകാര ശുദ്ധോപയോഗകോ പ്രാപ്ത കരകേ ആത്മാ സ്വയം ധര്മ
ഹോതാ ഹുആ അര്ഥാത് സ്വയം ധര്മരൂപസേ പരിണമിത ഹോതാ ഹുആ നിത്യ ആനന്ദകേ ഫൈ ലാവസേ സരസ
(അര്ഥാത് ജോ ശാശ്വത ആനന്ദകേ ഫൈ ലാവസേ രസയുക്ത ഹൈം ) ഐസേ ജ്ഞാനതത്ത്വമേം ലീന ഹോകര,
യഃ ഖലു യഥാവിധി പരമജിനമാര്ഗാചരണകുശലഃ സര്വദൈവാന്തര്മുഖത്വാദനന്യവശോ ഭവതി
കിന്തു സാക്ഷാത്സ്വവശ ഇത്യര്ഥഃ . തസ്യ കില വ്യാവഹാരികക്രിയാപ്രപംചപരാങ്മുഖസ്യ സ്വാത്മാശ്രയ-
നിശ്ചയധര്മധ്യാനപ്രധാനപരമാവശ്യകകര്മാസ്തീത്യനവരതം പരമതപശ്ചരണനിരതപരമജിനയോഗീശ്വരാ
വദന്തി
. കിം ച യസ്ത്രിഗുപ്തിഗുപ്തപരമസമാധിലക്ഷണപരമയോഗഃ സകലകര്മവിനാശഹേതുഃ സ ഏവ
സാക്ഷാന്മോക്ഷകാരണത്വാന്നിര്വൃതിമാര്ഗ ഇതി നിരുക്തി ര്വ്യുത്പത്തിരിതി .
തഥാ ചോക്തം ശ്രീമദമൃതചന്ദ്രസൂരിഭിഃ
(മംദാക്രാംതാ)
‘‘ആത്മാ ധര്മഃ സ്വയമിതി ഭവന് പ്രാപ്യ ശുദ്ധോപയോഗം
നിത്യാനന്ദപ്രസരസരസേ ജ്ഞാനതത്ത്വേ നിലീയ
.
പ്രാപ്സ്യത്യുച്ചൈരവിചലതയാ നിഃപ്രകമ്പപ്രകാശാം
സ്ഫൂ ര്ജജ്ജ്യോതിഃസഹജവിലസദ്രത്നദീപസ്യ ലക്ഷ്മീമ്
..’’
‘അന്യവശ നഹീം ഹൈ’ ഇസ കഥനകാ ‘സാക്ഷാത് സ്വവശ ഹൈ’ ഐസാ അര്ഥ ഹൈ .
നിജ ആത്മാ ജിസകാ ആശ്രയ ഹൈ ഐസാ നിശ്ചയധര്മധ്യാന പരമ ആവശ്യക കര്മമേം പ്രധാന ഹൈ .
പരമ യോഗകാ ലക്ഷണ തീന ഗുപ്തി ദ്വാരാ ഗുപ്ത (അംതര്മുഖ) ഐസീ പരമ സമാധി ഹൈ . [പരമ ആവശ്യക കര്മ
ഹീ പരമ യോഗ ഹൈ ഔര പരമ യോഗ വഹ നിര്വാണകാ മാര്ഗ ഹൈ . ]

Page 284 of 388
PDF/HTML Page 311 of 415
single page version

അത്യന്ത അവിചലപനേകേ കാരണ, ദേദീപ്യമാന ജ്യോതിവാലേ ഔര സഹജരൂപസേ വിലസിത
(
സ്വഭാവസേ ഹീ പ്രകാശിത) രത്നദീപകകീ നിഷ്കംപ - പ്രകാശവാലീ ശോഭാകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ
(അര്ഥാത് രത്നദീപകകീ ഭാ തി സ്വഭാവസേ ഹീ നിഷ്കംപരൂപസേ അത്യന്ത പ്രകാശിത ഹോതാ രഹതാ
ഹൈ
ജാനതാ രഹതാ ഹൈ ) .’’
ഔര (ഇസ ൧൪൧വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്രീ
പദ്മപ്രഭമലധാരിദേവ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സ്വവശതാസേ ഉത്പന്ന ആവശ്യക - കര്മസ്വരൂപ യഹ സാക്ഷാത് ധര്മ
നിയമസേ (അവശ്യ) സച്ചിദാനന്ദമൂര്തി ആത്മാമേം (സത് - ചിദ് - ആനന്ദസ്വരൂപ ആത്മാമേം )
അതിശയരൂപസേ ഹോതാ ഹൈ . ഐസാ യഹ (ആത്മസ്ഥിത ധര്മ ), കര്മക്ഷയ കരനേമേം കുശല ഐസാ
നിര്വാണകാ ഏക മാര്ഗ ഹൈ . ഉസീസേ മൈം ശീഘ്ര കിസീ (അദ്ഭുത ) നിര്വികല്പ സുഖകോ പ്രാപ്ത
കരതാ ഹൂ .൨൩൮.
ഗാഥാ : ൧൪൨ അന്വയാര്ഥ :[ന വശഃ അവശഃ ] ജോ (അന്യകേ) വശ നഹീം ഹൈ
വഹ ‘അവശ’ ഹൈ [വാ ] ഔര [അവശസ്യ കര്മ ] അവശകാ കര്മ വഹ [ആവശ്യകമ് ]
തഥാ ഹി
(മംദാക്രാംതാ)
ആത്മന്യുച്ചൈര്ഭവതി നിയതം സച്ചിദാനന്ദമൂര്തൌ
ധര്മഃ സാക്ഷാത
് സ്വവശജനിതാവശ്യകര്മാത്മകോയമ് .
സോയം കര്മക്ഷയകരപടുര്നിര്വൃതേരേകമാര്ഗഃ
തേനൈവാഹം കിമപി തരസാ യാമി ശം നിര്വികല്പമ്
..൨൩൮..
ണ വസോ അവസോ അവസസ്സ കമ്മ വാവസ്സയം തി ബോദ്ധവ്വം .
ജുത്തി ത്തി ഉവാഅം തി യ ണിരവയവോ ഹോദി ണിജ്ജുത്തീ ..൧൪൨..
ന വശോ അവശഃ അവശസ്യ കര്മ വാവശ്യകമിതി ബോദ്ധവ്യമ് .
യുക്തി രിതി ഉപായ ഇതി ച നിരവയവോ ഭവതി നിരുക്തി : ..൧൪൨..
ജോ വശ നഹീം വഹ ‘അവശ’, ആവശ്യക അവശകാ കര്മ ഹൈ .
വഹ യുക്തി യാ ഉപായ ഹൈ, നിരവയവ കര്താ ധര്മ ഹൈ ..൧൪൨..

Page 285 of 388
PDF/HTML Page 312 of 415
single page version

‘ആവശ്യക’ ഹൈ [ഇതി ബോദ്ധവ്യമ് ] ഐസാ ജാനനാ; [യുക്തിഃ ഇതി ] വഹ (അശരീരീ ഹോനേകീ)
യുക്തി ഹൈ, [ഉപായഃ ഇതി ച ] വഹ (അശരീര ഹോനേകാ) ഉപായ ഹൈ, [നിരവയവഃ ഭവതി ] ഉസസേ
ജീവ നിരവയവ (അര്ഥാത് അശരീര) ഹോതാ ഹൈ
. [നിരുക്തിഃ ] ഐസീ നിരുക്തി ഹൈ .
ടീകാ :യഹാ , അവശ പരമജിനയോഗീശ്വരകോ പരമ ആവശ്യക കര്മ അവശ്യ ഹൈ ഐസാ
കഹാ ഹൈ .
ജോ യോഗീ നിജ ആത്മാകേ പരിഗ്രഹകേ അതിരിക്ത അന്യ പദാര്ഥോംകേ വശ നഹീം ഹോതാ ഔര
ഇസീലിയേ ജിസേ ‘അവശ’ കഹാ ജാതാ ഹൈ, ഉസ അവശ പരമജിനയോഗീശ്വരകോ
നിശ്ചയധര്മധ്യാനസ്വരൂപ പരമ
- ആവശ്യക - കര്മ അവശ്യ ഹൈ ഐസാ ജാനനാ . (വഹ പരമ -
ആവശ്യക - കര്മ ) നിരവയവപനേകാ ഉപായ ഹൈ, യുക്തി ഹൈ . അവയവ അര്ഥാത് കായ; ഉസകാ
(കായകാ) അഭാവ വഹ അവയവകാ അഭാവ (അര്ഥാത് നിരവയവപനാ) . പരദ്രവ്യോംകോ അവശ ജീവ
നിരവയവ ഹോതാ ഹൈ (അര്ഥാത് ജോ ജീവ പരദ്രവ്യോംകോ വശ നഹീം ഹോതാ വഹ അകായ ഹോതാ ഹൈ ) .
ഇസപ്രകാര നിരുക്തിവ്യുത്പത്തിഹൈ .
[അബ ഇസ ൧൪൨വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ
ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] കോഈ യോഗീ സ്വഹിതമേം ലീന രഹതാ ഹുആ ശുദ്ധജീവാസ്തികായകേ
അതിരിക്ത അന്യ പദാര്ഥോംകേ വശ നഹീം ഹോതാ . ഇസപ്രകാര ജോ സുസ്ഥിത രഹനാ സോ നിരുക്തി (അര്ഥാത്
അവശസ്യ പരമജിനയോഗീശ്വരസ്യ പരമാവശ്യകകര്മാവശ്യം ഭവതീത്യത്രോക്ത മ് .
യോ ഹി യോഗീ സ്വാത്മപരിഗ്രഹാദന്യേഷാം പദാര്ഥാനാം വശം ന ഗതഃ, അത ഏവ അവശ
ഇത്യുക്ത :, അവശസ്യ തസ്യ പരമജിനയോഗീശ്വരസ്യ നിശ്ചയധര്മധ്യാനാത്മകപരമാവശ്യകകര്മാവശ്യം
ഭവതീതി ബോദ്ധവ്യമ്
. നിരവയവസ്യോപായോ യുക്തി : . അവയവഃ കായഃ, അസ്യാഭാവാത
അവയവാഭാവഃ . അവശഃ പരദ്രവ്യാണാം നിരവയവോ ഭവതീതി നിരുക്തി : വ്യുത്പത്തിശ്ചേതി .
(മംദാക്രാംതാ)
യോഗീ കശ്ചിത്സ്വഹിതനിരതഃ ശുദ്ധജീവാസ്തികായാദ്
അന്യേഷാം യോ ന വശ ഇതി യാ സംസ്ഥിതിഃ സാ നിരുക്തി :
.
തസ്മാദസ്യ പ്രഹതദുരിതധ്വാന്തപുംജസ്യ നിത്യം
സ്ഫൂ ര്ജജ്ജ്യോതിഃസ്ഫു ടിതസഹജാവസ്ഥയാമൂര്തതാ സ്യാത
..൨൩൯..
അവശ = പരകേ വശ ന ഹോം ഐസേ; സ്വവശ; സ്വാധീന; സ്വതംത്ര .

Page 286 of 388
PDF/HTML Page 313 of 415
single page version

അവശപനേകാ വ്യുത്പത്തി - അര്ഥ ) ഹൈ . ഐസാ കരനേസേ (അപനേമേം ലീന രഹകര പരകോ വശ ന
ഹോനേസേ ) ദുരിതരൂപീ തിമിരപുംജകാ ജിസനേ നാശ കിയാ ഹൈ ഐസേ ഉസ യോഗീകോ സദാ പ്രകാശമാന
ജ്യോതി ദ്വാരാ സഹജ അവസ്ഥാ പ്രഗട ഹോനേസേ അമൂര്തപനാ ഹോതാ ഹൈ . ൨൩൯ .
ഗാഥാ : ൧൪൩ അന്വയാര്ഥ :[യഃ ] ജാേ [അശുഭഭാവേന ] അശുഭ ഭാവ സഹിത
[വര്തതേ ] വര്തതാ ഹൈ, [സഃ ശ്രമണഃ ] വഹ ശ്രമണ [അന്യവശഃ ഭവതി ] അന്യവശ ഹൈ;
[തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [തസ്യ തു ] ഉസേ [ആവശ്യകലക്ഷണം കര്മ ] ആവശ്യകസ്വരൂപ കര്മ
[ന ഭവേത് ] നഹീം ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ , ഭേദോപചാര - രത്നത്രയപരിണതിവാലേ ജീവകോ അവശപനാ നഹീം ഹൈ ഐസാ
കഹാ ഹൈ .
ജോ ശ്രമണാഭാസദ്രവ്യലിംഗീ അപ്രശസ്ത രാഗാദിരൂപ അശുഭഭാവ സഹിത വര്തതാ ഹൈ, വഹ
നിജ സ്വരൂപസേ അന്യ (ഭിന്ന ) ഐസേ പരദ്രവ്യോംകേ വശ ഹൈ; ഇസലിയേ ഉസ ജഘന്യ
രത്നത്രയപരിണതിവാലേ ജീവകോ സ്വാത്മാശ്രിത നിശ്ചയ - ധര്മധ്യാനസ്വരൂപ പരമ - ആവശ്യക - കര്മ
നഹീം ഹൈ . (വഹ ശ്രമണാഭാസ ) ഭോജന ഹേതു ദ്രവ്യലിംഗ ഗ്രഹണ കരകേ സ്വാത്മകാര്യസേ വിമുഖ
വട്ടദി ജോ സോ സമണോ അണ്ണവസോ ഹോദി അസുഹഭാവേണ .
തമ്ഹാ തസ്സ ദു കമ്മം ആവസ്സയലക്ഖണം ണ ഹവേ ..൧൪൩..
വര്തതേ യഃ സ ശ്രമണോന്യവശോ ഭവത്യശുഭഭാവേന .
തസ്മാത്തസ്യ തു കര്മാവശ്യകലക്ഷണം ന ഭവേത..൧൪൩..
ഇഹ ഹി ഭേദോപചാരരത്നത്രയപരിണതേര്ജീവസ്യാവശത്വം ന സമസ്തീത്യുക്ത മ് .
അപ്രശസ്തരാഗാദ്യശുഭഭാവേന യഃ ശ്രമണാഭാസോ ദ്രവ്യലിങ്ഗീ വര്തതേ സ്വസ്വരൂപാദന്യേഷാം
പരദ്രവ്യാണാം വശോ ഭൂത്വാ, തതസ്തസ്യ ജഘന്യരത്നത്രയപരിണതേര്ജീവസ്യ സ്വാത്മാശ്രയനിശ്ചയധര്മധ്യാന-
ലക്ഷണപരമാവശ്യകകര്മ ന ഭവേദിതി അശനാര്ഥം ദ്രവ്യലിങ്ഗം ഗൃഹീത്വാ സ്വാത്മകാര്യവിമുഖഃ സന്
ദുരിത = ദുഷ്കൃത; ദുഷ്കര്മ . (പാപ തഥാ പുണ്യ ദോനോം വാസ്തവമേം ദുരിത ഹൈം .)
വര്തേ അശുഭ പരിണാമമേം, വഹ ശ്രമണ ഹൈ വശ അന്യകേ .
അതഏവ ആവശ്യകസ്വരൂപ ന കര്മ ഹോതാ ഹൈ ഉസേ ..൧൪൩..

Page 287 of 388
PDF/HTML Page 314 of 415
single page version

രഹതാ ഹുആ പരമ തപശ്ചരണാദികേ പ്രതി ഭീ ഉദാസീന (ലാപരവാഹ ) രഹകര ജിനേന്ദ്രമന്ദിര
അഥവാ ഉസകാ ക്ഷേത്ര, മകാന, ധന, ധാന്യാദിക സബ ഹമാരാ ഹൈ ഐസീ ബുദ്ധി കരതാ ഹൈ
.
[അബ ഇസ ൧൪൩വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ പാ ച ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ത്രിലോകരൂപീ മകാനമേം രഹേ ഹുഏ (മഹാ ) തിമിരപുംജ ജൈസാ
മുനിയോംകാ യഹ (കോഈ ) നവീന തീവ്ര മോഹനീയ ഹൈ കി (പഹലേ ) വേ തീവ്ര വൈരാഗ്യഭാവസേ ഘാസകേ
ഘരകോ ഭീ ഛോഡകര (ഫി ര ) ‘ഹമാരാ വഹ അനുപമ ഘര !’ ഐസാ സ്മരണ കരതേ ഹൈം
! ൨൪൦.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] കലികാലമേം ഭീ കഹീം കോഈ ഭാഗ്യശാലീ ജീവ മിഥ്യാത്വാദിരൂപ
മലകീചഡസേ രഹിത ഔര സദ്ധര്മരക്ഷാമണി ഐസാ സമര്ഥ മുനി ഹോതാ ഹൈ . ജിസനേ അനേക പരിഗ്രഹോംകേ
വിസ്താരകോ ഛോഡാ ഹൈ ഔര ജോ പാപരൂപീ അടവീകോ ജലാനേവാലീ അഗ്നി ഹൈ ഐസാ യഹ മുനി ഇസ
കാല ഭൂതലമേം തഥാ ദേവലോകമേം ദേവോംസേ ഭീ ഭലീഭാ തി പുജാതാ ഹൈ
.൨൪൧.
പരമതപശ്ചരണാദികമപ്യുദാസ്യ ജിനേന്ദ്രമന്ദിരം വാ തത്ക്ഷേത്രവാസ്തുധനധാന്യാദികം വാ സര്വമസ്മദീയമിതി
മനശ്ചകാരേതി
.
(മാലിനീ)
അഭിനവമിദമുച്ചൈര്മോഹനീയം മുനീനാം
ത്രിഭുവനഭുവനാന്തര്ധ്വാംതപുംജായമാനമ്
.
തൃണഗൃഹമപി മുക്ത്വാ തീവ്രവൈരാഗ്യഭാവാദ്
വസതിമനുപമാം താമസ്മദീയാം സ്മരന്തി
..൨൪൦..
(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
കോപി ക്വാപി മുനിര്ബഭൂവ സുകൃതീ കാലേ കലാവപ്യലം
മിഥ്യാത്വാദികലംകപംകരഹിതഃ സദ്ധര്മരക്ഷാമണിഃ
.
സോയം സംപ്രതി ഭൂതലേ ദിവി പുനര്ദേവൈശ്ച സംപൂജ്യതേ
മുക്താനേകപരിഗ്രഹവ്യതികരഃ പാപാടവീപാവകഃ
..൨൪൧..
സദ്ധര്മരക്ഷാമണി = സദ്ധര്മകീ രക്ഷാ കരനേവാലാ മണി . (രക്ഷാമണി = ആപത്തിയോംസേ അഥവാ പിശാച ആദിസേ
അപനേകോ ബചാനേകേ ലിയേ പഹിനാ ജാനേവാലാ മണി .)

Page 288 of 388
PDF/HTML Page 315 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസ ലോകമേം തപശ്ചര്യാ സമസ്ത സുബുദ്ധിയോംകോ പ്രാണപ്യാരീ ഹൈ; വഹ
യോഗ്യ തപശ്ചര്യാ സോ ഇന്ദ്രോംകോ ഭീ സതത വംദനീയ ഹൈ . ഉസേ പ്രാപ്ത കരകേ ജോ കോഈ ജീവ
കാമാന്ധകാരയുക്ത സംസാരജനിത സുഖമേം രമതാ ഹൈ, വഹ ജഡമതി അരേരേ ! കലിസേ ഹനാ ഹുആ ഹൈ
(
കലികാലസേ ഘായല ഹുആ ഹൈ ) .൨൪൨.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജോ ജീവ അന്യവശ ഹൈ വഹ ഭലേ മുനിവേശധാരീ ഹോ തഥാപി സംസാരീ
ഹൈ, നിത്യ ദുഃഖകാ ഭോഗനേവാലാ ഹൈ; ജോ ജീവ സ്വവശ ഹൈ വഹ ജീവന്മുക്ത ഹൈ, ജിനേശ്വരസേ കിംചിത്
ന്യൂന ഹൈ (അര്ഥാത് ഉസമേം ജിനേശ്വരദേവകീ അപേക്ഷാ ഥോഡീ-സീ കമീ ഹൈ )
.൨൪൩.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഐസാ ഹോനേസേ ഹീ ജിനനാഥകേ മാര്ഗമേം മുനിവര്ഗമേം സ്വവശ മുനി സദാ
ശോഭാ ദേതാ ഹൈ; ഔര അന്യവശ മുനി നൌകരകേ സമൂഹോംമേം രാജവല്ലഭ നൌകര സമാന ശോഭാ ദേതാ
ഹൈ (അര്ഥാത് ജിസപ്രകാര യോഗ്യതാ രഹിത, ഖുശാമദീ നൌകര ശോഭാ നഹീം ദേതാ ഉസീപ്രകാര അന്യവശ
മുനി ശോഭാ നഹീം ദേതാ )
.൨൪൪.
(ശിഖരിണീ)
തപസ്യാ ലോകേസ്മിന്നിഖിലസുധിയാം പ്രാണദയിതാ
നമസ്യാ സാ യോഗ്യാ ശതമഖശതസ്യാപി സതതമ്
.
പരിപ്രാപ്യൈതാം യഃ സ്മരതിമിരസംസാരജനിതം
സുഖം രേമേ കശ്ചിദ്ബത കലിഹതോസൌ ജഡമതിഃ
..൨൪൨..
(ആര്യാ)
അന്യവശഃ സംസാരീ മുനിവേഷധരോപി ദുഃഖഭാങ്നിത്യമ് .
സ്വവശോ ജീവന്മുക്ത : കിംചിന്ന്യൂനോ ജിനേശ്വരാദേഷഃ ..൨൪൩..
(ആര്യാ)
അത ഏവ ഭാതി നിത്യം സ്വവശോ ജിനനാഥമാര്ഗമുനിവര്ഗേ .
അന്യവശോ ഭാത്യേവം ഭൃത്യപ്രകരേഷു രാജവല്ലഭവത..൨൪൪..
ജോ ചരദി സംജദോ ഖലു സുഹഭാവേ സോ ഹവേഇ അണ്ണവസോ .
തമ്ഹാ തസ്സ ദു കമ്മം ആവാസയലക്ഖണം ണ ഹവേ ..൧൪൪..
രാജവല്ലഭ = ജോ (ഖുശാമദസേ) രാജാകാ മാനീതാ (മാനാ ഹുആ) ബന ഗയാ ഹോ .
സംയത ചരേ ശുഭഭാവമേം, വഹ ശ്രമണ ഹൈ വശ അന്യകേ .
അതഏവ ആവശ്യകസ്വരൂപ ന കര്മ ഹോതാ ഹൈ ഉസേ ..൧൪൪..

Page 289 of 388
PDF/HTML Page 316 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൪൪ അന്വയാര്ഥ :[യഃ ] ജോ (ജീവ ) [സംയതഃ ] സംയത രഹതാ ഹുആ
[ഖലു ] വാസ്തവമേം [ശുഭഭാവേ ] ശുഭ ഭാവമേം [ചരതി ] ചരതാപ്രവര്തതാ ഹൈ, [സഃ ] വഹ
[അന്യവശഃ ഭവേത് ] അന്യവശ ഹൈ; [തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [തസ്യ തു ] ഉസേ [ആവശ്യകലക്ഷണം
കര്മ ]
ആവശ്യകസ്വരൂപ കര്മ [ന ഭവേത് ] നഹീം ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ ഭീ (ഇസ ഗാഥാമേം ഭീ ), അന്യവശ ഐസേ അശുദ്ധഅന്തരാത്മജീവകാ
ലക്ഷണ കഹാ ഹൈ .
ജോ (ശ്രമണ ) വാസ്തവമേം ജിനേന്ദ്രകേ മുഖാരവിന്ദസേ നികലേ ഹുഏ പരമ-ആചാരശാസ്ത്രകേ
ക്രമസേ (രീതിസേ ) സദാ സംയത രഹതാ ഹുആ ശുഭോപയോഗമേം ചരതാപ്രവര്തതാ ഹൈ; വ്യാവഹാരിക
ധര്മധ്യാനമേം പരിണത രഹതാ ഹൈ ഇസീലിയേ ചരണകരണപ്രധാന ഹൈ; സ്വാധ്യായകാലകാ അവലോകന
കരതാ ഹുആ (സ്വാധ്യായയോഗ്യ കാലകാ ധ്യാന രഖകര ) സ്വാധ്യായക്രിയാ കരതാ ഹൈ, പ്രതിദിന
ഭോജന കരകേ ചതുര്വിധ ആഹാരകാ പ്രത്യാഖ്യാന കരതാ ഹൈ, തീന സംധ്യാഓംകേ സമയ (പ്രാതഃ,
മധ്യാഹ്ന തഥാ സായംകാല ) ഭഗവാന അര്ഹത് പരമേശ്വരകീ ലാഖോം സ്തുതി മുഖകമലസേ ബോലതാ ഹൈ,
തീനോം കാല നിയമപരായണ രഹതാ ഹൈ (അര്ഥാത് തീനോം സമയകേ നിയമോംമേം തത്പര രഹതാ ഹൈ ),
ഇസപ്രകാര അഹര്നിശ (ദിന-രാത മിലകര) ഗ്യാരഹ ക്രിയാഓംമേം തത്പര രഹതാ ഹൈ; പാക്ഷിക,
മാസിക, ചാതുര്മാസിക തഥാ സാംവത്സരിക പ്രതിക്രമണ സുനനേസേ ഉത്പന്ന ഹുഏ സന്തോഷസേ ജിസകാ
ധര്മശരീര രോമാംചസേ ഛാ ജാതാ ഹൈ; അനശന, അവമൌദര്യ, രസപരിത്യാഗ, വൃത്തിപരിസംഖ്യാന, വിവിക്ത
ശയ്യാസന ഔര കായക്ലേശ നാമകേ ഛഹ ബാഹ്യ തപമേം ജോ സതത ഉത്സാഹപരായണ രഹതാ ഹൈ;
യശ്ചരതി സംയതഃ ഖലു ശുഭഭാവേ സ ഭവേദന്യവശഃ .
തസ്മാത്തസ്യ തു കര്മാവശ്യകലക്ഷണം ന ഭവേത..൧൪൪..
അത്രാപ്യന്യവശസ്യാശുദ്ധാന്തരാത്മജീവസ്യ ലക്ഷണമഭിഹിതമ്.
യഃ ഖലു ജിനേന്ദ്രവദനാരവിന്ദവിനിര്ഗതപരമാചാരശാസ്ത്രക്രമേണ സദാ സംയതഃ സന് ശുഭോപയോഗേ
ചരതി, വ്യാവഹാരികധര്മധ്യാനപരിണതഃ അത ഏവ ചരണകരണപ്രധാനഃ, സ്വാധ്യായകാലമവലോകയന്
സ്വാധ്യായക്രിയാം കരോതി, ദൈനം ദൈനം ഭുക്ത്വാ ഭുക്ത്വാ ചതുര്വിധാഹാരപ്രത്യാഖ്യാനം ച കരോതി, തിസൃഷു
സംധ്യാസു ഭഗവദര്ഹത്പരമേശ്വരസ്തുതിശതസഹസ്രമുഖരമുഖാരവിന്ദോ ഭവതി, ത്രികാലേഷു ച നിയമപരായണഃ
ഇത്യഹോരാത്രേപ്യേകാദശക്രിയാതത്പരഃ, പാക്ഷികമാസികചാതുര്മാസികസാംവത്സരികപ്രതിക്രമണാകര്ണന-
ചരണകരണപ്രധാന = ശുഭ ആചരണകേ പരിണാമ ജിസേ മുഖ്യ ഹൈം ഐസാ .

Page 290 of 388
PDF/HTML Page 317 of 415
single page version

സ്വാധ്യായ, ധ്യാന, ശുഭ ആചരണസേ ച്യുത ഹോനേപര പുനഃ ഉസമേം സ്ഥാപനസ്വരൂപ പ്രായശ്ചിത്ത, വിനയ,
വൈയാവൃത്ത്യ ഔര വ്യുത്സര്ഗ നാമക അഭ്യന്തര തപോംകേ അനുഷ്ഠാനമേം (ആചരണമേം ) ജോ കുശല-
ബുദ്ധിവാലാ ഹൈ; പരന്തു വഹ നിരപേക്ഷ തപോധന സാക്ഷാത് മോക്ഷകേ കാരണഭൂത സ്വാത്മാശ്രിത ആവശ്യക-
കര്മകോ
നിശ്ചയസേ പരമാത്മതത്ത്വമേം വിശ്രാന്തിരൂപ നിശ്ചയധര്മധ്യാനകോ തഥാ ശുക്ലധ്യാനകോ
നഹീം ജാനതാ; ഇസലിയേ പരദ്രവ്യമേം പരിണത ഹോനേസേ ഉസേ അന്യവശ കഹാ ഗയാ ഹൈ . ജിസകാ ചിത്ത
തപശ്ചരണമേം ലീന ഹൈ ഐസാ യഹ അന്യവശ ശ്രമണ ദേവലോകാദികേ ക്ലേശകീ പരമ്പരാ പ്രാപ്ത ഹോനേസേ
ശുഭോപയോഗകേ ഫലസ്വരൂപ പ്രശസ്ത രാഗരൂപീ അംഗാരോംസേ സികതാ ഹുആ, ആസന്നഭവ്യതാരൂപീ ഗുണകാ
ഉദയ ഹോനേ പര പരമഗുരുകേ പ്രസാദസേ പ്രാപ്ത പരമതത്ത്വകേ ശ്രദ്ധാന-ജ്ഞാന-അനുഷ്ഠാനസ്വരൂപ ശുദ്ധ-
നിശ്ചയ-രത്നത്രയപരിണതി ദ്വാരാ നിര്വാണകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ (അര്ഥാത് കഭീ ശുദ്ധ-നിശ്ചയ-
രത്നത്രയപരിണതികോ പ്രാപ്ത കര ലേ തോ ഹീ ഔര തഭീ നിര്വാണകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ )
.
[അബ ഇസ ൧൪൪വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ
ഹൈം :]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] മുനിവര ദേവലോകാദികേ ക്ലേശകേ പ്രതി രതി ഛോഡോ ഔര നിര്വാണകേ
സമുപജനിതപരിതോഷരോമാംചകംചുകിതധര്മശരീരഃ, അനശനാവമൌദര്യരസപരിത്യാഗവൃത്തിപരിസംഖ്യാന-
വിവിക്ത ശയനാസനകായക്ലേശാഭിധാനേഷു ഷട്സു ബാഹ്യതപസ്സു ച സംതതോത്സാഹപരായണഃ, സ്വാധ്യായധ്യാന-
ശുഭാചരണപ്രച്യുതപ്രത്യവസ്ഥാപനാത്മകപ്രായശ്ചിത്തവിനയവൈയാവൃത്ത്യവ്യുത്സര്ഗനാമധേയേഷു ചാഭ്യന്തരതപോനുഷ്ഠാനേഷു
ച കുശലബുദ്ധിഃ, കിന്തു സ നിരപേക്ഷതപോധനഃ സാക്ഷാന്മോക്ഷകാരണം സ്വാത്മാശ്രയാവശ്യകകര്മ
നിശ്ചയതഃ പരമാത്മതത്ത്വവിശ്രാന്തിരൂപം നിശ്ചയധര്മധ്യാനം ശുക്ലധ്യാനം ച ന ജാനീതേ, അതഃ
പരദ്രവ്യഗതത്വാദന്യവശ ഇത്യുക്ത :
. അസ്യ ഹി തപശ്ചരണനിരതചിത്തസ്യാന്യവശസ്യ നാകലോകാദി-
ക്ലേശപരംപരയാ ശുഭോപയോഗഫലാത്മഭിഃ പ്രശസ്തരാഗാംഗാരൈഃ പച്യമാനഃ സന്നാസന്നഭവ്യതാഗുണോദയേ
സതി പരമഗുരുപ്രസാദാസാദിതപരമതത്ത്വശ്രദ്ധാനപരിജ്ഞാനാനുഷ്ഠാനാത്മകശുദ്ധനിശ്ചയരത്നത്രയപരിണത്യാ
നിര്വാണമുപയാതീതി
.
(ഹരിണീ)
ത്യജതു സുരലോകാദിക്ലേശേ രതിം മുനിപുംഗവോ
ഭജതു പരമാനന്ദം നിര്വാണകാരണകാരണമ്
.
നിര്വാണകാ കാരണ പരമശുദ്ധോപയോഗ ഹൈ ഔര പരമശുദ്ധോപയോഗകാ കാരണ സഹജപരമാത്മാ ഹൈ .

Page 291 of 388
PDF/HTML Page 318 of 415
single page version

കാരണകാ കാരണ ഐസേ സഹജപരമാത്മാകോ ഭജോകി ജോ സഹജപരമാത്മാ പരമാനന്ദമയ ഹൈ,
സര്വഥാ നിര്മല ജ്ഞാനകാ ആവാസ ഹൈ, നിരാവരണസ്വരൂപ ഹൈ തഥാ നയ-അനയകേ സമൂഹസേ (സുനയോം
തഥാ കുനയോംകേ സമൂഹസേ ) ദൂര ഹൈ
.൨൪൫.
ഗാഥാ : ൧൪൫ അന്വയാര്ഥ :[യഃ ] ജോ [ദ്രവ്യഗുണപര്യായാണാം ] ദ്രവ്യ-ഗുണ-
പര്യായോംമേം (അര്ഥാത് ഉനകേ വികല്പോംമേം ) [ചിത്തം കരോതി ] മന ലഗാതാ ഹൈ, [സഃ അപി ] വഹ
ഭീ [അന്യവശഃ ] അന്യവശ ഹൈ; [മോഹാന്ധകാരവ്യപഗതശ്രമണാഃ ] മോഹാന്ധകാര രഹിത ശ്രമണ
[ഈ
ദ്രശമ് ] ഐസാ [കഥയന്തി ] കഹതേ ഹൈം .
ടീകാ :യഹാ ഭീ അന്യവശകാ സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ .
ഭഗവാന അര്ഹത്കേ മുഖാരവിന്ദസേ നികലേ ഹുഏ (കഹേ ഗയേ ) മൂല ഔര ഉത്തര പദാര്ഥോംകാ
സാര്ഥ (അര്ഥ സഹിത ) പ്രതിപാദന കരനേമേം സമര്ഥ ഐസാ ജോ കോഈ ദ്രവ്യലിങ്ഗധാരീ (മുനി ) കഭീ
ഛഹ ദ്രവ്യോംമേം ചിത്ത ലഗാതാ ഹൈ, കഭീ ഉനകേ മൂര്ത-അമൂര്ത ചേതന-അചേതന ഗുണോംമേം മന ലഗാതാ ഹൈ
ഔര ഫി ര കഭീ ഉനകീ അര്ഥപര്യായോം തഥാ വ്യംജനപര്യായോംമേം ബുദ്ധി ലഗാതാ ഹൈ, പരന്തു ത്രികാല-
നിരാവരണ, നിത്യാനന്ദ ജിസകാ ലക്ഷണ ഹൈ ഐസേ നിജകാരണസമയസാരകേ സ്വരൂപമേം ലീന
സകലവിമലജ്ഞാനാവാസം നിരാവരണാത്മകം
സഹജപരമാത്മാനം ദൂരം നയാനയസംഹതേഃ
..൨൪൫..
ദവ്വഗുണപജ്ജയാണം ചിത്തം ജോ കുണഇ സോ വി അണ്ണവസോ .
മോഹംധയാരവവഗയസമണാ കഹയംതി ഏരിസയം ..൧൪൫..
ദ്രവ്യഗുണപര്യായാണാം ചിത്തം യഃ കരോതി സോപ്യന്യവശഃ .
മോഹാന്ധകാരവ്യപഗതശ്രമണാഃ കഥയന്തീദ്രശമ് ..൧൪൫..
അത്രാപ്യന്യവശസ്യ സ്വരൂപമുക്ത മ് .
യഃ കശ്ചിദ് ദ്രവ്യലിങ്ഗധാരീ ഭഗവദര്ഹന്മുഖാരവിന്ദവിനിര്ഗതമൂലോത്തരപദാര്ഥസാര്ഥപ്രതിപാദന-
സമര്ഥഃ ക്വചിത് ഷണ്ണാം ദ്രവ്യാണാം മധ്യേ ചിത്തം ധത്തേ, ക്വചിത്തേഷാം മൂര്താമൂര്തചേതനാചേതനഗുണാനാം മധ്യേ
ജോ ജോഡതാ ചിത ദ്രവ്യ - ഗുണ - പര്യായചിന്തനമേം അരേ !
രേ മോഹ-വിരഹിത - ശ്രമണ കഹതേ അന്യകേ വശ ഹീ ഉസേ ..൧൪൫..

Page 292 of 388
PDF/HTML Page 319 of 415
single page version

സഹജജ്ഞാനാദി ശുദ്ധഗുണപര്യായോംകേ ആധാരഭൂത നിജ ആത്മതത്ത്വമേം കഭീ ഭീ ചിത്ത നഹീം ലഗാതാ, ഉസ
തപോധനകോ ഭീ ഉസ കാരണസേ ഹീ (അര്ഥാത് പര വികല്പോംകേ വശ ഹോനേകേ കാരണസേ ഹീ ) അന്യവശ
കഹാ ഗയാ ഹൈ
.
ജിന്ഹോംനേ ദര്ശനമോഹനീയ ഔര ചാരിത്രമോഹനീയ കര്മരൂപീ തിമിരസമൂഹകാ നാശ കിയാ ഹൈ
ഔര പരമാത്മതത്ത്വകീ ഭാവനാസേ ഉത്പന്ന വീതരാഗസുഖാമൃതകേ പാനമേം ജോ ഉന്മുഖ (തത്പര ) ഹൈം ഐസേ
ശ്രമണ വാസ്തവമേം മഹാശ്രമണ ഹൈം, പരമ ശ്രുതകേവലീ ഹൈം; വേ വാസ്തവമേം അന്യവശകാ ഐസാ
(
ഉപരോക്താനുസാര ) സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈം .
ഇസീപ്രകാര (അന്യത്ര ശ്ലോക ദ്വാരാ ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ആത്മകാര്യകോ ഛോഡകര ദ്രഷ്ട തഥാ അദ്രഷ്ടസേ വിരുദ്ധ ഐസീ ഉസ
ചിന്താസേ (പ്രത്യക്ഷ തഥാ പരോക്ഷസേ വിരുദ്ധ ഐസേ വികല്പോംസേ ) ബ്രഹ്മനിഷ്ഠ യതിയോംകോ ക്യാ പ്രയോജന
ഹൈ ?’’
ഔര (ഇസ ൧൪൫വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ
ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജിസപ്രകാര ഈംധനയുക്ത അഗ്നി വൃദ്ധികോ പ്രാപ്ത ഹോതീ ഹൈ (അര്ഥാത് ജബ
മനശ്ചകാര, പുനസ്തേഷാമര്ഥവ്യംജനപര്യായാണാം മധ്യേ ബുദ്ധിം കരോതി, അപി തു ത്രികാലനിരാവരണ-
നിത്യാനംദലക്ഷണനിജകാരണസമയസാരസ്വരൂപനിരതസഹജജ്ഞാനാദിശുദ്ധഗുണപര്യായാണാമാധാരഭൂതനിജാത്മ-
തത്ത്വേ ചിത്തം കദാചിദപി ന യോജയതി, അത ഏവ സ തപോധനോപ്യന്യവശ ഇത്യുക്ത :
.
പ്രധ്വസ്തദര്ശനചാരിത്രമോഹനീയകര്മധ്വാംതസംഘാതാഃ പരമാത്മതത്ത്വഭാവനോത്പന്നവീതരാഗ-
സുഖാമൃതപാനോന്മുഖാഃ ശ്രവണാ ഹി മഹാശ്രവണാഃ പരമശ്രുതകേവലിനഃ, തേ ഖലു കഥയന്തീദ്രശമ്
അന്യവശസ്യ സ്വരൂപമിതി .
തഥാ ചോക്ത മ്
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘ആത്മകാര്യം പരിത്യജ്യ ദ്രഷ്ടാദ്രഷ്ടവിരുദ്ധയാ .
യതീനാം ബ്രഹ്മനിഷ്ഠാനാം കിം തയാ പരിചിന്തയാ ..’’
തഥാ ഹി
(അനുഷ്ടുഭ്)
യാവച്ചിന്താസ്തി ജന്തൂനാം താവദ്ഭവതി സംസൃതിഃ .
യഥേംധനസനാഥസ്യ സ്വാഹാനാഥസ്യ വര്ധനമ് ..൨൪൬..

Page 293 of 388
PDF/HTML Page 320 of 415
single page version

തക ഈംധന ഹൈ തബ തക അഗ്നികീ വൃദ്ധി ഹോതീ ഹൈ ), ഉസീപ്രകാര ജബ തക ജീവോംകോ ചിന്താ
(വികല്പ ) ഹൈ തബ തക സംസാര ഹൈ
. ൨൪൬ .
ഗാഥാ : ൧൪൬ അന്വയാര്ഥ :[പരഭാവം പരിത്യജ്യ ] ജോ പരഭാവകോ പരിത്യാഗ
കര [നിര്മലസ്വഭാവമ് ] നിര്മല സ്വഭാവവാലേ [ആത്മാനം ] ആത്മാകോ [ധ്യായതി ] ധ്യാതാ
ഹൈ, [സഃ ഖലു ] വഹ വാസ്തവമേം [ആത്മവശഃ ഭവതി ] ആത്മവശ ഹൈ [തസ്യ തു ] ഔര
ഉസേ [ആവശ്യമകര്മ ] ആവശ്യക കര്മ [ഭണന്തി ] (ജിന ) കഹതേ ഹൈം
.
ടീകാ :യഹാ വാസ്തവമേം സാക്ഷാത് സ്വവശ പരമജിനയോഗീശ്വരകാ സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ .
ജോ (ശ്രമണ ) നിരുപരാഗ നിരംജന സ്വഭാവവാലാ ഹോനേകേ കാരണ ഔദയികാദി
പരഭാവോംകേ സമുദായകോ പരിത്യാഗ കര, നിജ കാരണപരമാത്മാകോകി ജോ
(കാരണപരമാത്മാ ) കായാ, ഇന്ദ്രിയ ഔര വാണീകോ അഗോചര ഹൈ, സദാ നിരാവരണ ഹോനേസേ
നിര്മല സ്വഭാവവാലാ ഹൈ ഔര സമസ്ത
ദുരഘരൂപീ വീര ശത്രുഓംകീ സേനാകേ ധ്വജകോ
ലൂടനേവാലാ ഹൈ ഉസേധ്യാതാ ഹൈ, ഉസീകോ (ഉസ ശ്രമണകോ ഹീ ) ആത്മവശ കഹാ ഗയാ
ഹൈ . ഉസ അഭേദഅനുപചാരരത്നത്രയാത്മക ശ്രമണകോ സമസ്ത ബാഹ്യക്രിയാകാംഡ - ആഡമ്ബരകേ
പരിചത്താ പരഭാവം അപ്പാണം ഝാദി ണിമ്മലസഹാവം .
അപ്പവസോ സോ ഹോദി ഹു തസ്സ ദു കമ്മം ഭണംതി ആവാസം ..൧൪൬..
പരിത്യജ്യ പരഭാവം ആത്മാനം ധ്യായതി നിര്മലസ്വഭാവമ് .
ആത്മവശഃ സ ഭവതി ഖലു തസ്യ തു കര്മ ഭണന്ത്യാവശ്യമ് ..൧൪൬..
അത്ര ഹി സാക്ഷാത് സ്വവശസ്യ പരമജിനയോഗീശ്വരസ്യ സ്വരൂപമുക്ത മ് .
യസ്തു നിരുപരാഗനിരംജനസ്വഭാവത്വാദൌദയികാദിപരഭാവാനാം സമുദയം പരിത്യജ്യ കായ-
കരണവാചാമഗോചരം സദാ നിരാവരണത്വാന്നിര്മലസ്വഭാവം നിഖിലദുരഘവീരവൈരിവാഹിനീപതാകാലുംടാകം
നിജകാരണപരമാത്മാനം ധ്യായതി സ ഏവാത്മവശ ഇത്യുക്ത :
. തസ്യാഭേദാനുപചാരരത്നത്രയാത്മകസ്യ
ദുരഘ = ദുഷ്ട അഘ; ദുഷ്ട പാപ . (അശുഭ തഥാ ശുഭ കര്മ ദോനോം ദുരഘ ഹൈം .)
ജോ ഛോഡകര പരഭാവ ധ്യാവേ ശുദ്ധ നിര്മല ആത്മ രേ .
വഹ ആത്മവശ ഹൈ ശ്രമണ, ആവശ്യക കരമ ഹോതാ ഉസേ ..൧൪൬..