Niyamsar-Hindi (Malayalam transliteration). Gatha: 147-157.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 17 of 21

 

Page 294 of 388
PDF/HTML Page 321 of 415
single page version

വിവിധ വികല്പോംകേ മഹാ കോലാഹലസേ പ്രതിപക്ഷ മഹാ - ആനന്ദാനന്ദപ്രദ നിശ്ചയധര്മധ്യാന തഥാ
നിശ്ചയശുക്ലധ്യാനസ്വരൂപ പരമാവശ്യക - കര്മ ഹൈ .
[അബ ഇസ ൧൪൬വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ആഠ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം :]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഉദാര ജിസകീ ബുദ്ധി ഹൈ, ഭവകാ കാരണ ജിസനേ നഷ്ട കിയാ ഹൈ, പൂര്വ
കര്മാവലികാ ജിസനേ ഹനന കര ദിയാ ഹൈ ഔര സ്പഷ്ട ഉത്കട വിവേക ദ്വാരാ പ്രഗട-ശുദ്ധബോധസ്വരൂപ
സദാശിവമയ സമ്പൂര്ണ മുക്തികോ ജോ പ്രമോദസേ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ, ഐസാ വഹ സ്വവശ മുനിശ്രേഷ്ഠ ജയവന്ത
ഹൈ
.൨൪൭.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] കാമദേവകാ ജിന്ഹോംനേ നാശ കിയാ ഹൈ ഔര (ജ്ഞാന - ദര്ശന - ചാരിത്ര - തപ -
വീര്യാത്മക ) പംചാചാരസേ സുശോഭിത ജിനകീ ആകൃതി ഹൈഐസേ അവംചക (മായാചാര രഹിത )
ഗുരുകാ വാക്യ മുക്തിസമ്പദാകാ കാരണ ഹൈ .൨൪൮.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] നിര്വാണകാ കാരണ ഐസാ ജോ ജിനേന്ദ്രകാ മാര്ഗ ഉസേ ഇസപ്രകാര
നിഖിലബാഹ്യക്രിയാകാംഡാഡംബരവിവിധവികല്പമഹാകോലാഹലപ്രതിപക്ഷമഹാനംദാനംദപ്രദനിശ്ചയധര്മശുക്ല-
ധ്യാനാത്മകപരമാവശ്യകകര്മ ഭവതീതി
.
(പൃഥ്വീ)
ജയത്യയമുദാരധീഃ സ്വവശയോഗിവൃന്ദാരകഃ
പ്രനഷ്ടഭവകാരണഃ പ്രഹതപൂര്വകര്മാവലിഃ
.
സ്ഫു ടോത്കടവിവേകതഃ സ്ഫു ടിതശുദ്ധബോധാത്മികാം
സദാശിവമയാം മുദാ വ്രജതി സര്വഥാ നിര്വൃതിമ്
..൨൪൭..
(അനുഷ്ടുഭ്)
പ്രധ്വസ്തപംചബാണസ്യ പംചാചാരാംചിതാകൃതേഃ .
അവംചകഗുരോര്വാക്യം കാരണം മുക്തി സംപദഃ ..൨൪൮..
(അനുഷ്ടുഭ്)
ഇത്ഥം ബുദ്ധ്വാ ജിനേന്ദ്രസ്യ മാര്ഗം നിര്വാണകാരണമ് .
നിര്വാണസംപദം യാതി യസ്തം വംദേ പുനഃ പുനഃ ..൨൪൯..
പരമ ആവശ്യക കര്മ നിശ്ചയധര്മധ്യാന തഥാ നിശ്ചയശുക്ലധ്യാനസ്വരൂപ ഹൈകി ജോ ധ്യാന മഹാ ആനന്ദ
ആനന്ദകേ ദേനേവാലേ ഹൈം . യഹ മഹാ ആനന്ദ-ആനന്ദ വികല്പോംകേ മഹാ കോലാഹലസേ വിരുദ്ധ ഹൈ .

Page 295 of 388
PDF/HTML Page 322 of 415
single page version

ജാനകര ജോ നിര്വാണസമ്പദാകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ, ഉസേ മൈം പുനഃ പുനഃ വന്ദന കരതാ ഹൂ .൨൪൯.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജിസനേ സുന്ദര സ്ത്രീ ഔര സുവര്ണകീ സ്പൃഹാകോ നഷ്ട കിയാ ഹൈ ഐസേ ഹേ
യോഗീസമൂഹമേം ശ്രേഷ്ഠ സ്വവശ യോഗീ ! തൂ ഹമാരാകാമദേവരൂപീ ഭീലകേ തീരസേ ഘായല
ചിത്തവാലേകാഭവരൂപീ അരണ്യമേം ശരണ ഹൈ .൨൫൦.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അനശനാദി തപശ്ചരണോംകാ ഫല ശരീരകാ ശോഷണ (സൂഖനാ ) ഹീ
ഹൈ, ദൂസരാ നഹീം . (പരന്തു ) ഹേ സ്വവശ ! (ഹേ ആത്മവശ മുനി ! ) തേരേ ചരണകമലയുഗലകേ
ചിംതനസേ മേരാ ജന്മ സദാ സഫല ഹൈ .൨൫൧.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജിസനേ നിജ രസകേ വിസ്താരരൂപീ പൂര ദ്വാരാ പാപോംകോ സര്വ ഓരസേ ധോ
ഡാലാ ഹൈ, ജോ സഹജ സമതാരസസേ പൂര്ണ ഭരാ ഹോനേസേ പവിത്ര ഹൈ, ജോ പുരാണ (സനാതന ) ഹൈ, ജോ
സ്വവശ മനമേം സദാ സുസ്ഥിത ഹൈ (അര്ഥാത് ജോ സദാ മനകോ
ഭാവകോ സ്വവശ കരകേ വിരാജമാന
ഹൈ ) ഔര ജോ ശുദ്ധ സിദ്ധ ഹൈ (അര്ഥാത് ജോ ശുദ്ധ സിദ്ധഭഗവാന സമാന ഹൈ )ഐസാ സഹജ
തേജരാശിമേം മഗ്ന ജീവ ജയവന്ത ഹൈ .൨൫൨.
(ദ്രുതവിലംബിത)
സ്വവശയോഗിനികായവിശേഷക
പ്രഹതചാരുവധൂകനകസ്പൃഹ
.
ത്വമസി നശ്ശരണം ഭവകാനനേ
സ്മരകിരാതശരക്ഷതചേതസാമ്
..൨൫൦..
(ദ്രുതവിലംബിത)
അനശനാദിതപശ്ചരണൈഃ ഫലം
തനുവിശോഷണമേവ ന ചാപരമ്
.
തവ പദാംബുരുഹദ്വയചിംതയാ
സ്വവശ ജന്മ സദാ സഫലം മമ
..൨൫൧..
(മാലിനീ)
ജയതി സഹജതേജോരാശിനിര്മഗ്നലോകഃ
സ്വരസവിസരപൂരക്ഷാലിതാംഹഃ സമംതാത
.
സഹജസമരസേനാപൂര്ണപുണ്യഃ പുരാണഃ
സ്വവശമനസി നിത്യം സംസ്ഥിതഃ ശുദ്ധസിദ്ധഃ
..൨൫൨..

Page 296 of 388
PDF/HTML Page 323 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സര്വജ്ഞ - വീതരാഗമേം ഔര ഇസ സ്വവശ യോഗീമേം കഭീ കുഛ ഭീ ഭേദ
നഹീം ഹൈ; തഥാപി അരേരേ ! ഹമ ജഡ ഹൈം കി ഉനമേം ഭേദ മാനതേ ഹൈം . ൨൫൩ .
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസ ജന്മമേം സ്വവശ മഹാമുനി ഏക ഹീ സദാ ധന്യ ഹൈ കി ജോ
അനന്യബുദ്ധിവാലാ രഹതാ ഹുആ (നിജാത്മാകേ അതിരിക്ത അന്യകേ പ്രതി ലീന ന ഹോതാ ഹുആ ) സര്വ
കര്മോംസേ ബാഹര രഹതാ ഹൈ . ൨൫൪ .
ഗാഥാ : ൧൪൭ അന്വയാര്ഥ :[യദി ] യദി തൂ [ആവശ്യകമ് ഇച്ഛസി ]
ആവശ്യകകോ ചാഹതാ ഹൈ തോ തൂ [ആത്മസ്വഭാവേഷു ] ആത്മസ്വഭാവോംമേം [സ്ഥിരഭാവമ് ] സ്ഥിരഭാവ
[കരോഷി ] കരതാ ഹൈ; [തേന തു ] ഉസസേ [ജീവസ്യ ] ജീവകോ [സാമായികഗുണം ] സാമായികഗുണ
[സമ്പൂര്ണം ഭവതി ] സമ്പൂര്ണ ഹോതാ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹ, ശുദ്ധനിശ്ചയ - ആവശ്യകകീ പ്രാപ്തികാ ജോ ഉപായ ഉസകേ സ്വരൂപകാ
കഥന ഹൈ .
(അനുഷ്ടുഭ്)
സര്വജ്ഞവീതരാഗസ്യ സ്വവശസ്യാസ്യ യോഗിനഃ .
ന കാമപി ഭിദാം ക്വാപി താം വിദ്മോ ഹാ ജഡാ വയമ് ..൨൫൩..
(അനുഷ്ടുഭ്)
ഏക ഏവ സദാ ധന്യോ ജന്മന്യസ്മിന്മഹാമുനിഃ .
സ്വവശഃ സര്വകര്മഭ്യോ ബഹിസ്തിഷ്ഠത്യനന്യധീഃ ..൨൫൪..
ആവാസം ജഇ ഇച്ഛസി അപ്പസഹാവേസു കുണദി ഥിരഭാവം .
തേണ ദു സാമണ്ണഗുണം സംപുണ്ണം ഹോദി ജീവസ്സ ..൧൪൭..
ആവശ്യകം യദീച്ഛസി ആത്മസ്വഭാവേഷു കരോഷി സ്ഥിരഭാവമ് .
തേന തു സാമായികഗുണം സമ്പൂര്ണം ഭവതി ജീവസ്യ ..൧൪൭..
ശുദ്ധനിശ്ചയാവശ്യകപ്രാപ്ത്യുപായസ്വരൂപാഖ്യാനമേതത.
ആവശ്യകാ കാംക്ഷീ ഹുആ തൂ സ്ഥൈര്യ സ്വാത്മാമേം കരേ .
ഹോതാ ഇസീസേ ജീവ സാമായിക സുഗുണ സമ്പൂര്ണ രേ ..൧൪൭..

Page 297 of 388
PDF/HTML Page 324 of 415
single page version

ബാഹ്യ ഷട് - ആവശ്യകപ്രപംചരൂപീ നദീകേ കോലാഹലകേ ശ്രവണസേ (വ്യവഹാര ഛഹ
ആവശ്യകകേ വിസ്താരരൂപീ നദീകീ കലകലാഹടകേ ശ്രവണസേ ) പരാങ്മുഖ ഹേ ശിഷ്യ !
ശുദ്ധനിശ്ചയ
- ധര്മധ്യാന തഥാ ശുദ്ധനിശ്ചയശുക്ലധ്യാനസ്വരൂപ സ്വാത്മാശ്രിത ആവശ്യകകോകി
ജോ സംസാരരൂപീ ലതാകേ മൂലകോ ഛേദനേകാ കുഠാര ഹൈ ഉസേയദി തൂ ചാഹതാ ഹൈ, തോ തൂ സമസ്ത
വികല്പജാല രഹിത നിരംജന നിജ പരമാത്മാകേ ഭാവോംമേംസഹജ ജ്ഞാന, സഹജ ദര്ശന, സഹജ ചാരിത്ര
ഔര സഹജ സുഖ ആദിമേംസതത - നിശ്ചല സ്ഥിരഭാവ കരതാ ഹൈ; ഉസ ഹേതുസേ (അര്ഥാത് ഉസ കാരണ
ദ്വാരാ ) നിശ്ചയസാമായികഗുണ ഉത്പന്ന ഹോനേപര, മുമുക്ഷു ജീവകോ ബാഹ്യ ഛഹ ആവശ്യകക്രിയാഓംസേ
ക്യാ ഉത്പന്ന ഹുആ ?
അനുപാദേയ ഫല ഉത്പന്ന ഹുആ ഐസാ അര്ഥ ഹൈ . ഇസലിയേ അപുനര്ഭവരൂപീ
(മുക്തിരൂപീ ) സ്ത്രീകേ സംഭോഗ ഔര ഹാസ്യ പ്രാപ്ത കരനേമേം പ്രവീണ ഐസേ നിഷ്ക്രിയ പരമആവശ്യകസേ
ജീവകോ സാമായികചാരിത്ര സമ്പൂര്ണ ഹോതാ ഹൈ .
ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യവര ) ശ്രീ യോഗീന്ദ്രദേവനേ (അമൃതാശീതിമേം ൬൪വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ ) കഹാ
ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] യദി കിസീ പ്രകാര മന നിജ സ്വരൂപസേ ചലിത ഹോ ഔര ഉസസേ
ബാഹര ഭടകേ തോ തുഝേ സര്വ ദോഷകാ പ്രസംഗ ആതാ ഹൈ, ഇസലിയേ തൂ സതത അംതര്മഗ്ന ഔര
ഇഹ ഹി ബാഹ്യഷഡാവശ്യകപ്രപംചകല്ലോലിനീകലകലധ്വാനശ്രവണപരാങ്മുഖ ഹേ ശിഷ്യ ശുദ്ധ-
നിശ്ചയധര്മശുക്ലധ്യാനാത്മകസ്വാത്മാശ്രയാവശ്യകം സംസാരവ്രതതിമൂലലവിത്രം യദീച്ഛസി, സമസ്ത-
വികല്പജാലവിനിര്മുക്ത നിരംജനനിജപരമാത്മഭാവേഷു സഹജജ്ഞാനസഹജദര്ശനസഹജചാരിത്രസഹജസുഖ-
പ്രമുഖേഷു സതതനിശ്ചലസ്ഥിരഭാവം കരോഷി, തേന ഹേതുനാ നിശ്ചയസാമായികഗുണേ ജാതേ മുമുക്ഷോര്ജീവസ്യ
ബാഹ്യഷഡാവശ്യകക്രിയാഭിഃ കിം ജാതമ്, അപ്യനുപാദേയം ഫലമിത്യര്ഥഃ
. അതഃ പരമാവശ്യകേന
നിഷ്ക്രിയേണ അപുനര്ഭവപുരന്ധ്രികാസംഭോഗഹാസപ്രവീണേന ജീവസ്യ സാമായികചാരിത്രം സമ്പൂര്ണം ഭവതീതി .
തഥാ ചോക്തം ശ്രീയോഗീന്ദ്രദേവൈഃ
(മാലിനീ)
‘‘യദി ചലതി കഥഞ്ചിന്മാനസം സ്വസ്വരൂപാദ്
ഭ്രമതി ബഹിരതസ്തേ സര്വദോഷപ്രസങ്ഗഃ
.
തദനവരതമംതര്മഗ്നസംവിഗ്നചിത്തോ
ഭവ ഭവസി ഭവാന്തസ്ഥായിധാമാധിപസ്ത്വമ്
..’’
അനുപാദേയ = ഹേയ; പസന്ദ ന കരനേ യോഗ്യ; പ്രശംസാ ന കരനേ യോഗ്യ .

Page 298 of 388
PDF/HTML Page 325 of 415
single page version

സംവിഗ്ന ചിത്തവാലാ ഹോ കി ജിസസേ തൂ മോക്ഷരൂപീ സ്ഥായീ ധാമകാ അധിപതി ബനേഗാ .’’
ഔര (ഇസ ൧൪൭വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] യദി ഇസപ്രകാര (ജീവകോ ) സംസാരദുഃഖനാശക നിജാത്മനിയത
ചാരിത്ര ഹോ, തോ വഹ ചാരിത്ര മുക്തിശ്രീരൂപീ (മുക്തിലക്ഷ്മീരൂപീ ) സുന്ദരീസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലേ സുഖകാ
അതിശയരൂപസേ കാരണ ഹോതാ ഹൈ;
ഐസാ ജാനകര ജോ (മുനിവര ) നിര്ദോഷ സമയകേ സാരകോ
സര്വദാ ജാനതാ ഹൈ, ഐസാ വഹ മുനിപതികി ജിസനേ ബാഹ്യ ക്രിയാ ഛോഡ ദീ ഹൈ വഹപാപരൂപീ
അടവീകോ ജലാനേവാലീ അഗ്നി ഹൈ .൨൫൫.
ഗാഥാ : ൧൪൮ അന്വയാര്ഥ :[ആവശ്യകേന ഹീനഃ ] ആവശ്യക രഹിത
[ശ്രമണഃ ] ശ്രമണ [ചരണതഃ ] ചരണസേ [പ്രഭ്രഷ്ടഃ ഭവതി ] പ്രഭ്രഷ്ട (അതി ഭ്രഷ്ട ) ഹൈ; [തസ്മാത്
പുനഃ ]
ഔര ഇസലിയേ [പൂര്വോക്തക്രമേണ ] പൂര്വോക്ത ക്രമസേ (പഹലേ കഹീ ഹുഈ വിധിസേ )
തഥാ ഹി
(ശാര്ദൂലവിക്രീഡിത)
യദ്യേവം ചരണം നിജാത്മനിയതം സംസാരദുഃഖാപഹം
മുക്തി ശ്രീലലനാസമുദ്ഭവസുഖസ്യോച്ചൈരിദം കാരണമ്
.
ബുദ്ധ്വേത്ഥം സമയസ്യ സാരമനഘം ജാനാതി യഃ സര്വദാ
സോയം ത്യക്ത ബഹിഃക്രിയോ മുനിപതിഃ പാപാടവീപാവകഃ
..൨൫൫..
ആവാസഏണ ഹീണോ പബ്ഭട്ഠോ ഹോദി ചരണദോ സമണോ .
പുവ്വുത്തകമേണ പുണോ തമ്ഹാ ആവാസയം കുജ്ജാ ..൧൪൮..
ആവശ്യകേന ഹീനഃ പ്രഭ്രഷ്ടോ ഭവതി ചരണതഃ ശ്രമണഃ .
പൂര്വോക്ത ക്രമേണ പുനഃ തസ്മാദാവശ്യകം കുര്യാത..൧൪൮..
൧- സംവിഗ്ന = സംവേഗീ; വൈരാഗീ; വിരക്ത .
൨- നിജാത്മനിയത = നിജ ആത്മാമേം ലഗാ ഹുആ; നിജ ആത്മാകാ അവലമ്ബന ലേതാ ഹുആ; നിജാത്മാശ്രിത; നിജ
ആത്മാമേം ഏകാഗ്ര .
രേ ശ്രമണ ആവശ്യക - രഹിത ചാരിത്രസേ പ്രഭ്രഷ്ട ഹൈ .
അതഏവ ആവശ്യക കരമ പൂര്വോക്ത വിധിസേ ഇഷ്ട ഹൈ ..൧൪൮..

Page 299 of 388
PDF/HTML Page 326 of 415
single page version

[ആവശ്യകം കുര്യാത് ] ആവശ്യക കരനാ ചാഹിയേ .
ടീകാ :യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം ) ശുദ്ധോപയോഗസമ്മുഖ ജീവകോ ശിക്ഷാ കഹീ ഹൈ .
യഹാ (ഇസ ലോകമേം ) വ്യവഹാരനയസേ ഭീ, സമതാ, സ്തുതി, വന്ദനാ, പ്രത്യാഖ്യാന ആദി ഛഹ
ആവശ്യകസേ രഹിത ശ്രമണ ചാരിത്രപരിഭ്രഷ്ട (ചാരിത്രസേ സര്വഥാ ഭ്രഷ്ട) ഹൈ; ശുദ്ധനിശ്ചയസേ, പരമ -
അധ്യാത്മഭാഷാസേ ജിസേ നിര്വികല്പ - സമാധിസ്വരൂപ കഹാ ജാതാ ഹൈ ഐസീ പരമ ആവശ്യക ക്രിയാസേ
രഹിത ശ്രമണ നിശ്ചയചാരിത്രഭ്രഷ്ട ഹൈ; ഐസാ അര്ഥ ഹൈ . (ഇസലിയേ ) സ്വവശ പരമജിനയോഗീശ്വരകേ
നിശ്ചയ - ആവശ്യകകാ ജോ ക്രമ പഹലേ കഹാ ഗയാ ഹൈ ഉസ ക്രമസേ (ഉസ വിധിസേ ), സ്വാത്മാശ്രിത
ഐസേ നിശ്ചയ - ധര്മധ്യാന തഥാ നിശ്ചയ - ശുക്ലധ്യാനസ്വരൂപസേ, പരമ മുനി സദാ ആവശ്യക കരോ .
[അബ ഇസ ൧൪൮വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ആത്മാകോ അവശ്യ മാത്ര സഹജ - പരമ - ആവശ്യക ഏകകോ ഹീകി
ജോ അഘസമൂഹകാ നാശക ഹൈ ഔര മുക്തികാ മൂല (കാരണ ) ഹൈ ഉസീകോഅതിശയരൂപസേ
കരനാ ചാഹിയേ . (ഐസാ കരനേസേ, ) സദാ നിജ രസകേ ഫൈ ലാവസേ പൂര്ണ ഭരാ ഹോനേകേ കാരണ പവിത്ര
ഔര പുരാണ (സനാതന ) ഐസാ വഹ ആത്മാ വാണീസേ ദൂര (വചന - അഗോചര ) ഐസേ കിസീ സഹജ
അത്ര ശുദ്ധോപയോഗാഭിമുഖസ്യ ശിക്ഷണമുക്ത മ് .
അത്ര വ്യവഹാരനയേനാപി സമതാസ്തുതിവംദനാപ്രത്യാഖ്യാനാദിഷഡാവശ്യകപരിഹീണഃ ശ്രമണ-
ശ്ചാരിത്രപരിഭ്രഷ്ട ഇതി യാവത്, ശുദ്ധനിശ്ചയേന പരമാധ്യാത്മഭാഷയോക്ത നിര്വികല്പസമാധിസ്വരൂപപരമാ-
വശ്യകക്രിയാപരിഹീണശ്രമണോ നിശ്ചയചാരിത്രഭ്രഷ്ട ഇത്യര്ഥഃ . പൂര്വോക്ത സ്വവശസ്യ പരമജിനയോഗീശ്വരസ്യ
നിശ്ചയാവശ്യകക്രമേണ സ്വാത്മാശ്രയനിശ്ചയധര്മശുക്ലധ്യാനസ്വരൂപേണ സദാവശ്യകം കരോതു പരമമുനിരിതി .
(മംദാക്രാംതാ)
ആത്മാവശ്യം സഹജപരമാവശ്യകം ചൈകമേകം
കുര്യാദുച്ചൈരഘകുലഹരം നിര്വൃതേര്മൂലഭൂതമ്
.
സോയം നിത്യം സ്വരസവിസരാപൂര്ണപുണ്യഃ പുരാണഃ
വാചാം ദൂരം കിമപി സഹജം ശാശ്വതം ശം പ്രയാതി
..൨൫൬..
അഘ = ദോഷ; പാപ . (അശുഭ തഥാ ശുഭ ദോനോം അഘ ഹൈം .)

Page 300 of 388
PDF/HTML Page 327 of 415
single page version

ശാശ്വത സുഖകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ .൨൫൬.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] സ്വവശ മുനീന്ദ്രകോ ഉത്തമ സ്വാത്മചിംതന (നിജാത്മാനുഭവന ) ഹോതാ
ഹൈ; ഔര യഹ (നിജാത്മാനുഭവനരൂപ ) ആവശ്യക കര്മ (ഉസേ ) മുക്തിസൌഖ്യകാ കാരണ
ഹോതാ ഹൈ
.൨൫൭.
ഗാഥാ : ൧൪൯ അന്വയാര്ഥ :[ആവശ്യകേന യുക്തഃ ] ആവശ്യക സഹിത
[ശ്രമണഃ ] ശ്രമണ [സഃ ] വഹ [അംതരംഗാത്മാ ] അന്തരാത്മാ [ഭവതി ] ഹൈ; [ആവശ്യകപരിഹീണഃ ]
ആവശ്യക രഹിത [ശ്രമണഃ ] ശ്രമണ [സഃ ] വഹ [ബഹിരാത്മാ ] ബഹിരാത്മാ [ഭവതി ] ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ , ആവശ്യക കര്മകേ അഭാവമേം തപോധന ബഹിരാത്മാ ഹോതാ ഹൈ ഐസാ
കഹാ ഹൈ .
അഭേദ - അനുപചാര - രത്നത്രയാത്മക സ്വാത്മാനുഷ്ഠാനമേം നിയത പരമാവശ്യക - കര്മസേ നിരംതര
സംയുക്ത ഐസാ ജോ ‘സ്വവശ’ നാമകാ പരമ ശ്രമണ വഹ സര്വോത്കൃഷ്ട അംതരാത്മാ ഹൈ; യഹ മഹാത്മാ
(അനുഷ്ടുഭ്)
സ്വവശസ്യ മുനീന്ദ്രസ്യ സ്വാത്മചിന്തനമുത്തമമ് .
ഇദം ചാവശ്യകം കര്മ സ്യാന്മൂലം മുക്തി ശര്മണഃ ..൨൫൭..
ആവാസഏണ ജുത്തോ സമണോ സോ ഹോദി അംതരംഗപ്പാ .
ആവാസയപരിഹീണോ സമണോ സോ ഹോദി ബഹിരപ്പാ ..൧൪൯..
ആവശ്യകേന യുക്ത : ശ്രമണഃ സ ഭവത്യംതരംഗാത്മാ .
ആവശ്യകപരിഹീണഃ ശ്രമണഃ സ ഭവതി ബഹിരാത്മാ ..൧൪൯..
അത്രാവശ്യകകര്മാഭാവേ തപോധനോ ബഹിരാത്മാ ഭവതീത്യുക്ത : .
അഭേദാനുപചാരരത്നത്രയാത്മകസ്വാത്മാനുഷ്ഠാനനിയതപരമാവശ്യകകര്മണാനവരതസംയുക്ത : സ്വ-
സ്വാത്മാനുഷ്ഠാന = നിജ ആത്മാകാ ആചരണ . (പരമ ആവശ്യക കര്മ അഭേദ-അനുപചാര-രത്നത്രയസ്വരൂപ
സ്വാത്മാചരണമേം നിയമസേ വിദ്യമാന ഹൈ അര്ഥാത് വഹ സ്വാത്മാചരണ ഹീ പരമ ആവശ്യക കര്മ ഹൈ .)
രേ സാധു ആവശ്യക സഹിത വഹ അന്തരാത്മാ ജാനിയേ .
ഇസസേ രഹിത ഹോ സാധു ജോ ബഹിരാതമാ പഹിചാനിയേ ..൧൪൯..

Page 301 of 388
PDF/HTML Page 328 of 415
single page version

സോലഹ കഷായോംകേ അഭാവ ദ്വാരാ ക്ഷീണമോഹപദവീകോ പ്രാപ്ത കരകേ സ്ഥിത ഹൈ . അസംയത
സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ജഘന്യ അന്തരാത്മാ ഹൈ . ഇന ദോകേ മധ്യമേം സ്ഥിത സര്വ മധ്യമ അന്തരാത്മാ ഹൈം .
നിശ്ചയ ഔര വ്യവഹാര ഇന ദോ നയോംസേ പ്രണീത ജോ പരമ ആവശ്യക ക്രിയാ ഉസസേ ജോ രഹിത
ഹോ വഹ ബഹിരാത്മാ ഹൈ
.
ശ്രീ മാര്ഗപ്രകാശമേം ഭീ (ദോ ശ്ലോകോം ദ്വാരാ ) കഹാ ഹൈ കി :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അന്യസമയ (അര്ഥാത് പരമാത്മാകേ അതിരിക്ത ജീവ ) ബഹിരാത്മാ
ഔര അന്തരാത്മാ ഐസേ ദോ പ്രകാരകേ ഹൈം; ഉനമേം ബഹിരാത്മാ ദേഹ-ഇന്ദ്രിയ ആദിമേം ആത്മബുദ്ധിവാലാ
ഹോതാ ഹൈ
.’’
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അംതരാത്മാകേ ജഘന്യ, മധ്യമ ഔര ഉത്കൃഷ്ട ഐസേ (തീന ) ഭേദ
ഹൈം; അവിരത സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി വഹ പ്രഥമ (ജഘന്യ ) അംതരാത്മാ ഹൈ, ക്ഷീണമോഹ വഹ അന്തിമ
(ഉത്കൃഷ്ട ) അംതരാത്മാ ഹൈ ഔര ഉന ദോകേ മധ്യമേം സ്ഥിത വഹ മധ്യമ അംതരാത്മാ ഹൈ
.’’
ഔര (ഇസ ൧൪൯വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
വശാഭിധാനപരമശ്രമണഃ സര്വോത്കൃഷ്ടോന്തരാത്മാ, ഷോഡശകഷായാണാമഭാവാദയം ക്ഷീണമോഹപദവീം
പരിപ്രാപ്യ സ്ഥിതോ മഹാത്മാ
. അസംയതസമ്യഗ്ദ്രഷ്ടിര്ജഘന്യാംതരാത്മാ . അനയോര്മധ്യമാഃ സര്വേ
മധ്യമാന്തരാത്മാനഃ . നിശ്ചയവ്യവഹാരനയദ്വയപ്രണീതപരമാവശ്യകക്രിയാവിഹീനോ ബഹിരാത്മേതി .
ഉക്തം ച മാര്ഗപ്രകാശേ
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘ബഹിരാത്മാന്തരാത്മേതി സ്യാദന്യസമയോ ദ്വിധാ .
ബഹിരാത്മാനയോര്ദേഹകരണാദ്യുദിതാത്മധീഃ ..’’
(അനുഷ്ടുഭ്)
‘‘ജഘന്യമധ്യമോത്കൃഷ്ടഭേദാദവിരതഃ സുദ്രക് .
പ്രഥമഃ ക്ഷീണമോഹോന്ത്യോ മധ്യമോ മധ്യമസ്തയോഃ ..’’
തഥാ ഹി

Page 302 of 388
PDF/HTML Page 329 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] യോഗീ സദാ സഹജ പരമ ആവശ്യക കര്മസേ യുക്ത രഹതാ ഹുആ
സംസാരജനിത പ്രബല സുഖദുഃഖരൂപീ അടവീസേ ദൂരവര്തീ ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ വഹ യോഗീ അത്യന്ത
ആത്മനിഷ്ഠ അംതരാത്മാ ഹൈ; ജോ സ്വാത്മാസേ ഭ്രഷ്ട ഹോ വഹ ബഹിഃതത്ത്വനിഷ്ഠ (ബാഹ്യ തത്ത്വമേം ലീന )
ബഹിരാത്മാ ഹൈ
.൨൫൮.
ഗാഥാ : ൧൫൦ അന്വയാര്ഥ :[യഃ ] ജോ [അന്തരബാഹ്യജല്പേ ] അന്തര്ബാഹ്യ ജല്പമേം
[വര്തതേ ] വര്തതാ ഹൈ, [സഃ ] വഹ [ബഹിരാത്മാ ] ബഹിരാത്മാ [ഭവതി ] ഹൈ; [യഃ ] ജോ [ജല്പേഷു ]
ജല്പോംമേം [ന വര്തതേ ] നഹീം വര്തതാ, [സഃ ] വഹ [അന്തരംഗാത്മാ ] അന്തരാത്മാ [ഉച്യതേ ] കഹലാതാ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹ, ബാഹ്യ തഥാ അന്തര ജല്പകാ നിരാസ (നിരാകരണ, ഖണ്ഡന ) ഹൈ .
ജോ ജിനലിംഗധാരീ തപോധനാഭാസ പുണ്യകര്മകീ കാംക്ഷാസേ സ്വാധ്യായ, പ്രത്യാഖ്യാന, സ്തവന
ആദി ബഹിര്ജല്പ കരതാ ഹൈ ഔര അശന, ശയന, ഗമന, സ്ഥിതി ആദിമേം (ഖാനാ, സോനാ, ഗമന
കരനാ, സ്ഥിര രഹനാ ഇത്യാദി കാര്യോംമേം ) സത്കാരാദികീ പ്രാപ്തികാ ലോഭീ വര്തതാ ഹുആ അന്തര്ജല്പമേം
(മംദാക്രാംതാ)
യോഗീ നിത്യം സഹജപരമാവശ്യകര്മപ്രയുക്ത :
സംസാരോത്ഥപ്രബലസുഖദുഃഖാടവീദൂരവര്തീ
.
തസ്മാത്സോയം ഭവതി നിതരാമന്തരാത്മാത്മനിഷ്ഠഃ
സ്വാത്മഭ്രഷ്ടോ ഭവതി ബഹിരാത്മാ ബഹിസ്തത്ത്വനിഷ്ഠഃ
..൨൫൮..
അംതരബാഹിരജപ്പേ ജോ വട്ടഇ സോ ഹവേഇ ബഹിരപ്പാ .
ജപ്പേസു ജോ ണ വട്ടഇ സോ ഉച്ചഇ അംതരംഗപ്പാ ..൧൫൦..
അന്തരബാഹ്യജല്പേ യോ വര്തതേ സ ഭവതി ബഹിരാത്മാ .
ജല്പേഷു യോ ന വര്തതേ സ ഉച്യതേന്തരംഗാത്മാ ..൧൫൦..
ബാഹ്യാഭ്യന്തരജല്പനിരാസോയമ് .
യസ്തു ജിനലിംഗധാരീ തപോധനാഭാസഃ പുണ്യകര്മകാംക്ഷയാ സ്വാധ്യായപ്രത്യാഖ്യാനസ്തവനാദി-
ബഹിര്ജല്പം കരോതി, അശനശയനയാനസ്ഥാനാദിഷു സത്കാരാദിലാഭലോഭസ്സന്നന്തര്ജല്പേ മനശ്ചകാരേതി
ജോ ബാഹ്യ അന്തര ജല്പമേം വര്തേ വഹീ ബഹിരാതമാ .
ജോ ജല്പമേം വര്തേ നഹിം വഹ ജീവ അന്തരആതമാ ..൧൫൦..

Page 303 of 388
PDF/HTML Page 330 of 415
single page version

മനകോ ലഗാതാ ഹൈ, വഹ ബഹിരാത്മാ ജീവ ഹൈ . നിജ ആത്മാകേ ധ്യാനമേം പരായണ വര്തതാ ഹുആ
നിരവശേഷരൂപസേ (സമ്പൂര്ണരൂപസേ ) അന്തര്മുഖ രഹകര (പരമ തപോധന ) പ്രശസ്ത - അപ്രശസ്ത സമസ്ത
വികല്പജാലോംമേം കഭീ ഭീ നഹീം വര്തതാ ഇസീലിയേ പരമ തപോധന സാക്ഷാത് അന്തരാത്മാ ഹൈ .
ഇസീപ്രകാര (ആചാര്യദേവ ) ശ്രീമദ് അമൃതചന്ദ്രസൂരിനേ (ശ്രീ സമയസാരകീ ആത്മഖ്യാതി
നാമക ടീകാമേം ൯൦വേം ശ്ലോക ദ്വാരാ ) കഹാ ഹൈ കി :
‘‘[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഇസപ്രകാര ജിസമേം ബഹു വികല്പോംകേ ജാല അപനേആപ ഉഠതേ ഹൈം
ഐസീ വിശാല നയപക്ഷകക്ഷാകോ (നയപക്ഷകീ ഭൂമികോ ) ലാ ഘകര (തത്ത്വവേദീ ) ഭീതര ഔര ബാഹര
സമതാ
- രസരൂപീ ഏക രസ ഹീ ജിസകാ സ്വഭാവ ഹൈ ഐസേ അനുഭൂതിമാത്ര ഏക അപനേ ഭാവകോ
(സ്വരൂപകോ ) പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ .’’
ഔര (ഇസ ൧൫൦വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം ) :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഭവഭയകേ കരനേവാലേ, ബാഹ്യ തഥാ അഭ്യന്തര ജല്പകോ ഛോഡകര,
സമരസമയ (സമതാരസമയ ) ഏക ചൈതന്യചമത്കാരകാ സദാ സ്മരണ കരകേ, ജ്ഞാനജ്യോതി ദ്വാരാ
സ ബഹിരാത്മാ ജീവ ഇതി . സ്വാത്മധ്യാനപരായണസ്സന് നിരവശേഷേണാന്തര്മുഖഃ പ്രശസ്താപ്രശസ്ത-
സമസ്തവികല്പജാലകേഷു കദാചിദപി ന വര്തതേ അത ഏവ പരമതപോധനഃ സാക്ഷാദംതരാത്മേതി .
തഥാ ചോക്തം ശ്രീമദമൃതചംദ്രസൂരിഭിഃ
(വസംതതിലകാ)
‘‘സ്വേച്ഛാസമുച്ഛലദനല്പവികല്പജാലാ-
മേവം വ്യതീത്യ മഹതീം നയപക്ഷകക്ഷാമ്
.
അന്തര്ബഹിഃ സമരസൈകരസസ്വഭാവം
സ്വം ഭാവമേകമുപയാത്യനുഭൂതിമാത്രമ്
..’’
തഥാ ഹി
(മംദാക്രാംതാ)
മുക്ത്വാ ജല്പം ഭവഭയകരം ബാഹ്യമാഭ്യന്തരം ച
സ്മൃത്വാ നിത്യം സമരസമയം ചിച്ചമത്കാരമേകമ്
.
ജ്ഞാനജ്യോതിഃപ്രകടിതനിജാഭ്യന്തരാംഗാന്തരാത്മാ
ക്ഷീണേ മോഹേ കിമപി പരമം തത്ത്വമന്തര്ദദര്ശ
..൨൫൯..

Page 304 of 388
PDF/HTML Page 331 of 415
single page version

ജിസനേ നിജ അഭ്യന്തര അങ്ഗ പ്രഗട കിയാ ഹൈ ഐസാ അന്തരാത്മാ, മോഹ ക്ഷീണ ഹോനേ പര, കിസീ
(അദ്ഭുത ) പരമ തത്ത്വകോ അന്തരമേം ദേഖതാ ഹൈ
.൨൫൯.
ഗാഥാ : ൧൫൧ അന്വയാര്ഥ :[യഃ ] ജോ [ധര്മശുക്ലധ്യാനയോഃ ] ധര്മധ്യാന
ഔര ശുക്ലധ്യാനമേം [പരിണതഃ ] പരിണത ഹൈ [സഃ അപി ] വഹ ഭീ [അന്തരംഗാത്മാ ]
അന്തരാത്മാ ഹൈ; [ധ്യാനവിഹീനഃ ] ധ്യാനവിഹീന [ശ്രമണഃ ] ശ്രമണ [ബഹിരാത്മാ ] ബഹിരാത്മാ ഹൈ
[ഇതി വിജാനീഹി ] ഐസാ ജാന
.
ടീകാ :യഹാ (ഇസ ഗാഥാമേം ), സ്വാത്മാശ്രിത നിശ്ചയ - ധര്മധ്യാന ഔര നിശ്ചയ -
ശുക്ലധ്യാന യഹ ദോ ധ്യാന ഹീ ഉപാദേയ ഹൈം ഐസാ കഹാ ഹൈ .
യഹാ (ഇസ ലോകമേം ) വാസ്തവമേം സാക്ഷാത് അന്തരാത്മാ ഭഗവാന ക്ഷീണകഷായ ഹൈം .
വാസ്തവമേം ഉന ഭഗവാന ക്ഷീണകഷായകോ സോലഹ കഷായോംകാ അഭാവ ഹോനേകേ കാരണ
ദര്ശനമോഹനീയ ഔര ചാരിത്രമോഹനീയ കര്മരൂപീ യോദ്ധാഓംകേ ദല നഷ്ട ഹുഏ ഹൈം ഇസലിയേ വേ
(ഭഗവാന ക്ഷീണകഷായ )
സഹജചിദ്വിലാസലക്ഷണ അതി - അപൂര്വ ആത്മാകോ ശുദ്ധനിശ്ചയ -
ധര്മധ്യാന ഔര ശുദ്ധനിശ്ചയ - ശുക്ലധ്യാന ഇന ദോ ധ്യാനോം ദ്വാരാ നിത്യ ധ്യാതേ ഹൈം . ഇന ദോ ധ്യാനോം
ജോ ധമ്മസുക്കഝാണമ്ഹി പരിണദോ സോ വി അംതരംഗപ്പാ .
ഝാണവിഹീണോ സമണോ ബഹിരപ്പാ ഇദി വിജാണീഹി ..൧൫൧..
യോ ധര്മശുക്ലധ്യാനയോഃ പരിണതഃ സോപ്യന്തരംഗാത്മാ .
ധ്യാനവിഹീനഃ ശ്രമണോ ബഹിരാത്മേതി വിജാനീഹി ..൧൫൧..
അത്ര സ്വാത്മാശ്രയനിശ്ചയധര്മശുക്ലധ്യാനദ്വിതയമേവോപാദേയമിത്യുക്ത മ് .
ഇഹ ഹി സാക്ഷാദന്തരാത്മാ ഭഗവാന് ക്ഷീണകഷായഃ . തസ്യ ഖലു ഭഗവതഃ ക്ഷീണകഷായ-
സ്യ ഷോഡശകഷായാണാമഭാവാത് ദര്ശനചാരിത്രമോഹനീയകര്മരാജന്യേ വിലയം ഗതേ അത ഏവ സഹജ-
ചിദ്വിലാസലക്ഷണമത്യപൂര്വമാത്മാനം ശുദ്ധനിശ്ചയധര്മശുക്ലധ്യാനദ്വയേന നിത്യം ധ്യായതി . ആഭ്യാം
സഹജചിദ്വിലാസലക്ഷണ = ജിസകാ ലക്ഷണ (ചിഹ്ന അഥവാ സ്വരൂപ) സഹജ ചൈതന്യകാ വിലാസ ഹൈ ഐസേ
രേ ധര്മ-ശുക്ല-സുധ്യാന-പരിണത അന്തരാത്മാ ജാനിയേ .
അരു ധ്യാന വിരഹിത ശ്രമണകോ ബഹിരാതമാ പഹിചാനിയേ ..൧൫൧..

Page 305 of 388
PDF/HTML Page 332 of 415
single page version

രഹിത ദ്രവ്യലിംഗധാരീ ദ്രവ്യശ്രമണ ബഹിരാത്മാ ഹൈ ഐസാ ഹേ ശിഷ്യ ! തൂ ജാന .
[അബ യഹാ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] കോഈ മുനി സതത - നിര്മല ധര്മശുക്ല - ധ്യാനാമൃതരൂപീ സമരസമേം
സചമുച വര്തതാ ഹൈ; (വഹ അന്തരാത്മാ ഹൈ; ) ഇന ദോ ധ്യാനോംസേ രഹിത തുച്ഛ മുനി ബഹിരാത്മാ ഹൈ .
മൈം പൂര്വോക്ത (സമരസീ ) യോഗീകീ ശരണ ലേതാ ഹൂ .൨൬൦.
ഔര (ഇസ ൧൫൧വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദ്വാരാ ശ്ലോക
ദ്വാരാ ) കേവല ശുദ്ധനിശ്ചയനയകാ സ്വരൂപ കഹാ ജാതാ ഹൈ :
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] (ശുദ്ധ ആത്മതത്ത്വമേം ) ബഹിരാത്മാ ഔര അന്തരാത്മാ ഐസാ യഹ
വികല്പ കുബുദ്ധിയോംകോ ഹോതാ ഹൈ; സംസാരരൂപീ രമണീകോ പ്രിയ ഐസാ യഹ വികല്പ സുബുദ്ധിയോംകോ
നഹീം ഹോതാ
.൨൬൧.
ധ്യാനാഭ്യാം വിഹീനോ ദ്രവ്യലിംഗധാരീ ദ്രവ്യശ്രമണോ ബഹിരാത്മേതി ഹേ ശിഷ്യ ത്വം ജാനീഹി .
(വസംതതിലകാ)
കശ്ചിന്മുനിഃ സതതനിര്മലധര്മശുക്ല-
ധ്യാനാമൃതേ സമരസേ ഖലു വര്തതേസൌ
.
താഭ്യാം വിഹീനമുനികോ ബഹിരാത്മകോയം
പൂര്വോക്ത യോഗിനമഹം ശരണം പ്രപദ്യേ
..൨൬൦..
കിം ച കേവലം ശുദ്ധനിശ്ചയനയസ്വരൂപമുച്യതേ
(അനുഷ്ടുഭ്)
ബഹിരാത്മാന്തരാത്മേതി വികല്പഃ കുധിയാമയമ് .
സുധിയാം ന സമസ്ത്യേഷ സംസാരരമണീപ്രിയഃ ..൨൬൧..
പഡികമണപഹുദികിരിയം കുവ്വംതോ ണിച്ഛയസ്സ ചാരിത്തം .
തേണ ദു വിരാഗചരിഏ സമണോ അബ്ഭുട്ഠിദോ ഹോദി ..൧൫൨..
പ്രതിക്രമണ ആദിക്രിയാ തഥാ ചാരിത്രനിശ്ചയ ആചരേ .
അതഏവ മുനി വഹ വീതരാഗ - ചരിത്രമേം സ്ഥിരതാ കരേ ..൧൫൨..

Page 306 of 388
PDF/HTML Page 333 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൫൨ അന്വയാര്ഥ :[പ്രതിക്രമണപ്രഭൃതിക്രിയാം ] പ്രതിക്രമണാദി ക്രിയാകോ
[നിശ്ചയസ്യ ചാരിത്രമ് ] നിശ്ചയകേ ചാരിത്രകോ[കുര്വന് ] (നിരന്തര ) കരതാ രഹതാ ഹൈ [തേന
തു ] ഇസലിയേ [ശ്രമണഃ ] വഹ ശ്രമണ [വിരാഗചരിതേ ] വീതരാഗ ചാരിത്രമേം [അഭ്യുത്ഥിതഃ ഭവതി ]
ആരൂഢ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ പരമ വീതരാഗ ചാരിത്രമേം സ്ഥിത പരമ തപോധനകാ സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ .
ജിസനേ ഐഹിക വ്യാപാര (സാംസാരിക കാര്യ ) ഛോഡ ദിയാ ഹൈ ഐസാ ജോ സാക്ഷാത്
അപുനര്ഭവകാ (മോക്ഷകാ ) അഭിലാഷീ മഹാമുമുക്ഷു സകല ഇന്ദ്രിയവ്യാപാരകോ ഛോഡാ ഹോനേസേ
നിശ്ചയപ്രതിക്രമണാദി സത്ക്രിയാകോ കരതാ ഹുആ സ്ഥിത ഹൈ (അര്ഥാത് നിരന്തര കരതാ ഹൈ ), വഹ പരമ
തപോധന ഉസ കാരണസേ നിജസ്വരൂപവിശ്രാന്തിലക്ഷണ പരമവീതരാഗ
- ചാരിത്രമേം സ്ഥിത ഹൈ (അര്ഥാത് വഹ
പരമ ശ്രമണ, നിശ്ചയപ്രതിക്രമണാദി നിശ്ചയചാരിത്രമേം സ്ഥിത ഹോനേകേ കാരണ, ജിസകാ ലക്ഷണ നിജ
സ്വരൂപമേം വിശ്രാംതി ഹൈ ഐസേ പരമവീതരാഗ ചാരിത്രമേം സ്ഥിത ഹൈ )
.
[അബ ഇസ ൧൫൨വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ദര്ശനമോഹ ഔര ചാരിത്രമോഹ ജിസകേ നഷ്ട ഹുഏ ഹൈം ഐസാ ജോ അതുല
മഹിമാവാലാ ആത്മാ സംസാരജനിത സുഖകേ കാരണഭൂത കര്മകോ ഛോഡകര മുക്തികാ മൂല ഐസേ
പ്രതിക്രമണപ്രഭൃതിക്രിയാം കുര്വന് നിശ്ചയസ്യ ചാരിത്രമ് .
തേന തു വിരാഗചരിതേ ശ്രമണോഭ്യുത്ഥിതോ ഭവതി ..൧൫൨..
പരമവീതരാഗചാരിത്രസ്ഥിതസ്യ പരമതപോധനസ്യ സ്വരൂപമത്രോക്ത മ് .
യോ ഹി വിമുക്തൈഹികവ്യാപാരഃ സാക്ഷാദപുനര്ഭവകാംക്ഷീ മഹാമുമുക്ഷുഃ പരിത്യക്ത സകലേന്ദ്രിയ-
വ്യാപാരത്വാന്നിശ്ചയപ്രതിക്രമണാദിസത്ക്രിയാം കുര്വന്നാസ്തേ, തേന കാരണേന സ്വസ്വരൂപവിശ്രാന്തിലക്ഷണേ
പരമവീതരാഗചാരിത്രേ സ പരമതപോധനസ്തിഷ്ഠതി ഇതി
.
(മംദാക്രാംതാ)
ആത്മാ തിഷ്ഠത്യതുലമഹിമാ നഷ്ടദ്രക്ശീലമോഹോ
യഃ സംസാരോദ്ഭവസുഖകരം കര്മ മുക്ത്വാ വിമുക്തേഃ .
മൂലേ ശീലേ മലവിരഹിതേ സോയമാചാരരാശിഃ
തം വംദേഹം സമരസസുധാസിന്ധുരാകാശശാംകമ്
..൨൬൨..

Page 307 of 388
PDF/HTML Page 334 of 415
single page version

മലരഹിത ചാരിത്രമേം സ്ഥിത ഹൈ, വഹ ആത്മാ ചാരിത്രകാ പുംജ ഹൈ . സമരസരൂപീ സുധാകേ സാഗരകോ
ഉഛാലനേമേം പൂര്ണ ചന്ദ്ര സമാന ഉസ ആത്മാകോ മൈം വന്ദന കരതാ ഹൂ .൨൬൨.
ഗാഥാ : ൧൫൩ അന്വയാര്ഥ :[വചനമയം പ്രതിക്രമണം ] വചനമയ പ്രതിക്രമണ,
[വചനമയപ്രത്യാഖ്യാനം ] വചനമയ പ്രത്യാഖ്യാന, [നിയമഃ ] (വചനമയ ) നിയമ [ച ] ഔര
[വചനമയമആലോചനം ] വചനമയ ആലോചനാ
[തത് സര്വം ] യഹ സബ [സ്വാധ്യായമ് ]
(പ്രശസ്ത അധ്യവസായരൂപ ) സ്വാധ്യായ [ജാനീഹി ] ജാന .
ടീകാ :യഹ, സമസ്ത വചനസമ്ബന്ധീ വ്യാപാരകാ നിരാസ (നിരാകരണ, ഖണ്ഡന ) ഹൈ .
പാക്ഷിക ആദി പ്രതിക്രമണക്രിയാകാ കാരണ ഐസാ ജോ നിര്യാപക ആചാര്യകേ മുഖസേ
നികലാ ഹുആ, സമസ്ത പാപക്ഷയകേ ഹേതുഭൂത, സമ്പൂര്ണ ദ്രവ്യശ്രുത വഹ വചനവര്ഗണായോഗ്യ
പുദ്ഗലദ്രവ്യാത്മക ഹോനേസേ ഗ്രാഹ്യ നഹീം ഹൈ
. പ്രത്യാഖ്യാന, നിയമ ഔര ആലോചനാ ഭീ
(പുദ്ഗലദ്രവ്യാത്മക ഹോനേസേ) ഗ്രഹണ കരനേ യോഗ്യ നഹീം ഹൈം . വഹ സബ പൌദ്ഗലിക വചനമയ ഹോനേസേ
സ്വാധ്യായ ഹൈ ഐസാ ഹേ ശിഷ്യ ! തൂ ജാന .
[അബ യഹാ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക കഹതേ ഹൈം :]
വയണമയം പഡികമണം വയണമയം പച്ചഖാണ ണിയമം ച .
ആലോയണ വയണമയം തം സവ്വം ജാണ സജ്ഝായം ..൧൫൩..
വചനമയം പ്രതിക്രമണം വചനമയം പ്രത്യാഖ്യാനം നിയമശ്ച .
ആലോചനം വചനമയം തത്സര്വം ജാനീഹി സ്വാധ്യായമ് ..൧൫൩..
സകലവാഗ്വിഷയവ്യാപാരനിരാസോയമ് .
പാക്ഷികാദിപ്രതിക്രമണക്രിയാകാരണം നിര്യാപകാചാര്യമുഖോദ്ഗതം സമസ്തപാപക്ഷയഹേതുഭൂതം
ദ്രവ്യശ്രുതമഖിലം വാഗ്വര്ഗണായോഗ്യപുദ്ഗലദ്രവ്യാത്മകത്വാന്ന ഗ്രാഹ്യം ഭവതി, പ്രത്യാഖ്യാന-
നിയമാലോചനാശ്ച
. പൌദ്ഗലികവചനമയത്വാത്തത്സര്വം സ്വാധ്യായമിതി രേ ശിഷ്യ ത്വം ജാനീഹി ഇതി .
രേ ! വചനമയ പ്രതിക്രമണ, വാചിക-നിയമ, പ്രത്യാഖ്യാന യേ .
ആലോചനാ വാചിക, സഭീകോ ജാന തൂ സ്വാധ്യായ രേ ..൧൫൩..

Page 308 of 388
PDF/HTML Page 335 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ഐസാ ഹോനേസേ, മുക്തിരൂപീ സ്ത്രീകേ പുഷ്ട സ്തനയുഗലകേ
ആലിംഗനസൌഖ്യകീ സ്പൃഹാവാലാ ഭവ്യ ജീവ സമസ്ത വചനരചനാകോ സര്വദാ ഛോഡകര, നിത്യാനന്ദ
ആദി അതുല മഹിമാകേ ധാരക നിജസ്വരൂപമേം സ്ഥിത രഹകര, അകേലാ (നിരാലമ്ബരൂപസേ ) സര്വ
ജഗതജാലകോ (സമസ്ത ലോകസമൂഹകോ ) തൃണ സമാന (തുച്ഛ ) ദേഖതാ ഹൈ
.൨൬൩.
ഇസീപ്രകാര (ശ്രീ മൂലാചാരമേം പംചാചാര അധികാരമേം ൨൧൯വീം ഗാഥാ ദ്വാരാ ) കഹാ ഹൈ
കി :
‘‘[ഗാഥാര്ഥ : ] പരിവര്തന (പഢേ ഹുഏ കോ ദുഹരാ ലേനാ വഹ ), വാചനാ
(ശാസ്ത്രവ്യാഖ്യാന ), പൃച്ഛനാ (ശാസ്ത്രശ്രവണ ), അനുപ്രേക്ഷാ (അനിത്യത്വാദി ബാരഹ അനുപ്രേക്ഷാ ) ഔര
ധര്മകഥാ (൬൩ ശലാകാപുരുഷോംകേ ചരിത്ര )
ഐസേ പാ ച പ്രകാരകാ, സ്തുതി തഥാ മംഗല സഹിത,
സ്വാധ്യായ ഹൈ .’’
(മംദാക്രാംതാ)
മുക്ത്വാ ഭവ്യോ വചനരചനാം സര്വദാതഃ സമസ്താം
നിര്വാണസ്ത്രീസ്തനഭരയുഗാശ്ലേഷസൌഖ്യസ്പൃഹാഢയഃ
.
നിത്യാനംദാദ്യതുലമഹിമാധാരകേ സ്വസ്വരൂപേ
സ്ഥിത്വാ സര്വം തൃണമിവ ജഗജ്ജാലമേകോ ദദര്ശ
..൨൬൩..
തഥാ ചോക്ത മ്
‘‘പരിയട്ടണം ച വായണ പുച്ഛണ അണുപേക്ഖണാ യ ധമ്മകഹാ .
ഥുദിമംഗലസംജുത്തോ പംചവിഹോ ഹോദി സജ്ഝാഉ ..’’
ജദി സക്കദി കാദും ജേ പഡികമണാദിം കരേജ്ജ ഝാണമയം .
സത്തിവിഹീണോ ജാ ജഇ സദ്ദഹണം ചേവ കായവ്വം ..൧൫൪..
സ്തുതി = ദേവ ഔര മുനികോ വന്ദന . (ധര്മകഥാ, സ്തുതി ഔര മംഗല മിലകര സ്വാധ്യായകാ പാ ചവാ പ്രകാര
മാനാ ജാതാ ഹൈ .)
ജോ കര സകോ തോ ധ്യാനമയ പ്രതിക്രമണ ആദിക കീജിയേ .
യദി ശക്തി ഹോ നഹിം തോ അരേ ശ്രദ്ധാന നിശ്ചയ കീജിയേ ..൧൫൪..

Page 309 of 388
PDF/HTML Page 336 of 415
single page version

ഗാഥാ : ൧൫൪ അന്വയാര്ഥ :[യദി ] യ്ാദി [കര്തുമ് ശക്യതേ ] കിയാ ജാ സകേ
തോ [അഹോ ] അഹോ ! [ധ്യാനമയമ് ] ധ്യാനമയ [പ്രതിക്രമണാദികം ] പ്രതിക്രമണാദി [കരോഷി ]
കര; [യദി ] യദി [ശക്തിവിഹീനഃ ] തൂ ശക്തിവിഹീന ഹോ തോ [യാവത് ] തബതക [ശ്രദ്ധാനം ച
ഏവ ]
ശ്രദ്ധാന ഹീ [കര്തവ്യമ് ] കര്തവ്യ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹാ , ശുദ്ധനിശ്ചയധര്മധ്യാനസ്വരൂപ പ്രതിക്രമണാദി ഹീ കരനേ യോഗ്യ ഹൈം ഐസാ
കഹാ ഹൈ .
സഹജ വൈരാഗ്യരൂപീ മഹലകേ ശിഖരകേ ശിഖാമണി, പരദ്രവ്യസേ പരാങ്മുഖ ഔര സ്വദ്രവ്യമേം
നിഷ്ണാത ബുദ്ധിവാലേ, പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ ഫൈ ലാവ രഹിത ദേഹമാത്ര പരിഗ്രഹകേ ധാരീ, പരമാഗമരൂപീ
മകരന്ദ ഝരതേ മുഖകമലസേ ശോഭായമാന ഹേ മുനിശാര്ദൂല ! (അഥവാ പരമാഗമരൂപീ മകരന്ദ
ഝരതേ മുഖവാലേ ഹേ പദ്മപ്രഭ മുനിശാര്ദൂല ! ) സംഹനന ഔര ശക്തികാ പ്രാദുര്ഭാവ ഹോ തോ
മുക്തിസുന്ദരീകേ പ്രഥമ ദര്ശനകീ ഭേംടസ്വരൂപ നിശ്ചയപ്രതിക്രമണ, നിശ്ചയപ്രായശ്ചിത്ത, നിശ്ചയപ്രത്യാഖ്യാന
ആദി ശുദ്ധനിശ്ചയക്രിയാഏ ഹീ കര്തവ്യ ഹൈ
. യദി ഇസ ദഗ്ധകാലരൂപ (ഹീനകാലരൂപ ) അകാലമേം
തൂ ശക്തിഹീന ഹോ തോ തുഝേ കേവല നിജ പരമാത്മതത്ത്വകാ ശ്രദ്ധാന ഹീ കര്തവ്യ ഹൈ .
[അബ ഇസ ൧൫൪വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
യദി ശക്യതേ കര്തുമ് അഹോ പ്രതിക്രമണാദികം കരോഷി ധ്യാനമയമ് .
ശക്തി വിഹീനോ യാവദ്യദി ശ്രദ്ധാനം ചൈവ കര്തവ്യമ് ..൧൫൪..
അത്ര ശുദ്ധനിശ്ചയധര്മധ്യാനാത്മകപ്രതിക്രമണാദികമേവ കര്തവ്യമിത്യുക്ത മ് .
മുക്തി സുംദരീപ്രഥമദര്ശനപ്രാഭൃതാത്മകനിശ്ചയപ്രതിക്രമണപ്രായശ്ചിത്തപ്രത്യാഖ്യാനപ്രമുഖശുദ്ധനിശ്ചയ-
ക്രിയാശ്ചൈവ കര്തവ്യാഃ സംഹനനശക്തി പ്രാദുര്ഭാവേ സതി ഹംഹോ മുനിശാര്ദൂല പരമാഗമമകരംദനിഷ്യന്ദി-
മുഖപദ്മപ്രഭ സഹജവൈരാഗ്യപ്രാസാദശിഖരശിഖാമണേ പരദ്രവ്യപരാങ്മുഖസ്വദ്രവ്യനിഷ്ണാതബുദ്ധേ പഞ്ചേന്ദ്രിയ-
പ്രസരവര്ജിതഗാത്രമാത്രപരിഗ്രഹ
. ശക്തി ഹീനോ യദി ദഗ്ധകാലേകാലേ കേവലം ത്വയാ നിജപരമാത്മ-
തത്ത്വശ്രദ്ധാനമേവ കര്തവ്യമിതി .
മകരന്ദ = പുഷ്പ-രസ, പുഷ്പ-പരാഗ .
പ്രാദുര്ഭാവ = ഉത്പന്ന ഹോനാ വഹ; പ്രാകടയ; ഉത്പത്തി .

Page 310 of 388
PDF/HTML Page 337 of 415
single page version

[ശ്ലോകാര്ഥ : ] അസാര സംസാരമേം, പാപസേ ഭരപൂര കലികാലകാ വിലാസ ഹോനേ പര,
ഇസ നിര്ദോഷ ജിനനാഥകേ മാര്ഗമേം മുക്തി നഹീം ഹൈ . ഇസലിയേ ഇസ കാലമേം അധ്യാത്മധ്യാന കൈസേ ഹോ
സകതാ ഹൈ ? ഇസലിയേ നിര്മലബുദ്ധിവാലേ ഭവഭയകാ നാശ കരനേവാലീ ഐസീ ഇസ നിജാത്മശ്രദ്ധാകോ
അംഗീകൃത കരതേ ഹൈം
.൨൬൪.
ഗാഥാ : ൧൫൫ അന്വയാര്ഥ :[ജിനകഥിതപരമസൂത്രേ ] ജിനകഥിത പരമ സൂത്രമേം
[പ്രതിക്രമണാദികസ്ഫു ടമ് പരീക്ഷയിത്വാ ] പ്രതിക്രമണാദികകീ സ്പഷ്ട പരീക്ഷാ കരകേ [മൌനവ്രതേന ]
മൌനവ്രത സഹിത [യോഗീ ] യോഗീകോ [നിജകാര്യമ് ] നിജ കാര്യ [നിത്യമ് ] നിത്യ [സാധയേത് ]
സാധനാ ചാഹിയേ
.
ടീകാ :യഹാ സാക്ഷാത് അന്തര്മുഖ പരമജിനയോഗീകോ യഹ ശിക്ഷാ ദീ ഗഈ ഹൈ .
ശ്രീമദ് അര്ഹത്കേ മുഖാരവിന്ദസേ നികലേ ഹുഏ സമസ്ത പദാര്ഥ ജിസകേ ഭീതര സമായേ ഹുഏ
ഹൈം ഐസീ ചതുരശബ്ദരചനാരൂപ ദ്രവ്യശ്രുതമേം ശുദ്ധനിശ്ചയനയാത്മക പരമാത്മധ്യാനസ്വരൂപ പ്രതിക്രമണാദി
(ശിഖരിണീ)
അസാരേ സംസാരേ കലിവിലസിതേ പാപബഹുലേ
ന മുക്തി ര്മാര്ഗേസ്മിന്നനഘജിനനാഥസ്യ ഭവതി
.
അതോധ്യാത്മം ധ്യാനം കഥമിഹ ഭവേന്നിര്മലധിയാം
നിജാത്മശ്രദ്ധാനം ഭവഭയഹരം സ്വീകൃതമിദമ്
..൨൬൪..
ജിണകഹിയപരമസുത്തേ പഡികമണാദിയ പരീക്ഖഊണ ഫു ഡം .
മോണവ്വഏണ ജോഈ ണിയകജ്ജം സാഹഏ ണിച്ചം ..൧൫൫..
ജിനകഥിതപരമസൂത്രേ പ്രതിക്രമണാദികം പരീക്ഷയിത്വാ സ്ഫു ടമ് .
മൌനവ്രതേന യോഗീ നിജകാര്യം സാധയേന്നിത്യമ് ..൧൫൫..
ഇഹ ഹി സാക്ഷാദന്തര്മുഖസ്യ പരമജിനയോഗിനഃ ശിക്ഷണമിദമുക്ത മ് .
ശ്രീമദര്ഹന്മുഖാരവിന്ദവിനിര്ഗതസമസ്തപദാര്ഥഗര്ഭീകൃതചതുരസന്ദര്ഭേ ദ്രവ്യശ്രുതേ ശുദ്ധനിശ്ചയ-
നയാത്മകപരമാത്മധ്യാനാത്മകപ്രതിക്രമണപ്രഭൃതിസത്ക്രിയാം ബുദ്ധ്വാ കേവലം സ്വകാര്യപരഃ
പൂരാ പരഖ പ്രതിക്രമണ ആദികകോ പരമ-ജിനസൂത്രമേം .
രേ സാധിയേ നിജ കാര്യ അവിരത സാധു ! രത വ്രത മൌനമേം ..൧൫൫..

Page 311 of 388
PDF/HTML Page 338 of 415
single page version

സത്ക്രിയാകോ ജാനകര, കേവല സ്വകാര്യമേം പരായണ പരമജിനയോഗീശ്വരകോ പ്രശസ്തഅപ്രശസ്ത
സമസ്ത വചനരചനാകോ പരിത്യാഗകര, സര്വ സംഗകീ ആസക്തികോ ഛോഡകര അകേലാ ഹോകര,
മൌനവ്രത സഹിത, സമസ്ത പശുജനോം (പശു സമാന അജ്ഞാനീ മൂര്ഖ മനുഷ്യോം ) ദ്വാരാ നിന്ദാ കിയേ ജാനേ
പര ഭീ
അഭിന്ന രഹകര, നിജകാര്യകോകി ജോ നിജകാര്യ നിര്വാണരൂപീ സുലോചനാകേ
സമ്ഭോഗസൌഖ്യകാ മൂല ഹൈ ഉസേനിരന്തര സാധനാ ചാഹിയേ .
[അബ ഇസ ൧൫൫വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ദോ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ആത്മജ്ഞാനീ മുമുക്ഷു ജീവ പശുജനകൃത ലൌകിക ഭയകോ തഥാ ഘോര
സംസാരകീ കരനേവാലീ പ്രശസ്ത - അപ്രശസ്ത വചനരചനാകോ ഛോഡകര ഔര കനക-കാമിനീ സമ്ബന്ധീ
മോഹകോ തജകര, മുക്തികേ ലിയേ സ്വയം അപനേസേ അപനേമേം ഹീ അവിചല സ്ഥിതികോ പ്രാപ്ത ഹോതേ
ഹൈം
.൨൬൫.
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ആത്മപ്രവാദമേം (ആത്മപ്രവാദ നാമക ശ്രുതമേം ) കുശല ഐസാ
പരമാത്മജ്ഞാനീ മുനി പശുജനോം ദ്വാരാ കിയേ ജാനേവാലേ ഭയകോ ഛോഡകര ഔര ഉസ (പ്രസിദ്ധ ) സകല
പരമജിനയോഗീശ്വരഃ പ്രശസ്താപ്രശസ്തസമസ്തവചനരചനാം പരിത്യജ്യ നിഖിലസംഗവ്യാസംഗം മുക്ത്വാ
ചൈകാകീഭൂയ മൌനവ്രതേന സാര്ധം സമസ്തപശുജനൈഃ നിംദ്യമാനോപ്യഭിന്നഃ സന് നിജകാര്യം
നിര്വാണവാമലോചനാസംഭോഗസൌഖ്യമൂലമനവരതം സാധയേദിതി
.
(മംദാക്രാംതാ)
ഹിത്വാ ഭീതിം പശുജനകൃതാം ലൌകികീമാത്മവേദീ
ശസ്താശസ്താം വചനരചനാം ഘോരസംസാരകര്ത്രീമ്
.
മുക്ത്വാ മോഹം കനകരമണീഗോചരം ചാത്മനാത്മാ
സ്വാത്മന്യേവ സ്ഥിതിമവിചലാം യാതി മുക്ത്യൈ മുമുക്ഷുഃ
..൨൬൫..
(വസംതതിലകാ)
ഭീതിം വിഹായ പശുഭിര്മനുജൈഃ കൃതാം തം
മുക്ത്വാ മുനിഃ സകലലൌകികജല്പജാലമ്
.
ആത്മപ്രവാദകുശലഃ പരമാത്മവേദീ
പ്രാപ്നോതി നിത്യസുഖദം നിജതത്ത്വമേകമ്
..൨൬൬..
അഭിന്ന = ഛിന്നഭിന്ന ഹുഏ ബിനാ; അഖണ്ഡിത; അച്യുത .

Page 312 of 388
PDF/HTML Page 339 of 415
single page version

ലൌകിക ജല്പജാലകോ (വചനസമൂഹകോ ) തജകര, ശാശ്വതസുഖദായക ഏക നിജ തത്ത്വകോ പ്രാപ്ത
ഹോതാ ഹൈ
.൨൬൬.
ഗാഥാ : ൧൫൬ അന്വയാര്ഥ :[നാനാജീവാഃ ] നാനാ പ്രകാരകേ ജീവ ഹൈം,
[നാനാകര്മ ] നാനാ പ്രകാരകാ കര്മ ഹൈ; [നാനാവിധാ ലബ്ധിഃ ഭവേത് ] നാനാ പ്രകാരകീ ലബ്ധി ഹൈ;
[തസ്മാത് ] ഇസലിയേ [സ്വപരസമയൈഃ ] സ്വസമയോം തഥാ പരസമയോംകേ സാഥ (സ്വധര്മിയോം തഥാ
പരധര്മിയോംകേ സാഥ ) [വചനവിവാദഃ ] വചനവിവാദ [വര്ജനീയഃ ] വര്ജനേയോഗ്യ ഹൈ
.
ടീകാ :യഹ, വചനസമ്ബന്ധീ വ്യാപാരകീ നിവൃത്തികേ ഹേതുകാ കഥന ഹൈ (അര്ഥാത്
വചനവിവാദ കിസലിയേ ഛോഡനേയോഗ്യ ഹൈ ഉസകാ കാരണ യഹാ കഹാ ഹൈ ) .
ജീവ നാനാ പ്രകാരകേ ഹൈം : മുക്ത ഹൈം ഔര അമുക്ത, ഭവ്യ ഔര അഭവ്യ, സംസാരീത്രസ ഔര
സ്ഥാവര . ദ്വീന്ദ്രിയ, ത്രീന്ദ്രിയ, ചതുരിന്ദ്രിയ തഥാ (പംചേന്ദ്രിയ ) സംജ്ഞീ തഥാ (പംചേന്ദ്രിയ ) അസംജ്ഞീ ഐസേ
ഭേദോംകേ കാരണ ത്രസ ജീവ പാ ച പ്രകാരകേ ഹൈം . പൃഥ്വീ, പാനീ, തേജ, വായു ഔര വനസ്പതി യഹ (പാ ച
പ്രകാരകേ ) സ്ഥാവര ജീവ ഹൈം . ഭവിഷ്യ കാലമേം സ്വഭാവ - അനന്ത - ചതുഷ്ടയാത്മക സഹജജ്ഞാനാദി
ഗുണോംരൂപസേ ഭവനകേ യോഗ്യ (ജീവ ) വേ ഭവ്യ ഹൈം; ഉനസേ വിപരീത (ജീവ ) വേ വാസ്തവമേം അഭവ്യ
ഹൈം . ദ്രവ്യകര്മ, ഭാവകര്മ ഔര നോകര്മ ഐസേ ഭേദോംകേ കാരണ, അഥവാ (ആഠ ) മൂല പ്രകൃതി ഔര
ണാണാജീവാ ണാണാകമ്മം ണാണാവിഹം ഹവേ ലദ്ധീ .
തമ്ഹാ വയണവിവാദം സഗപരസമഏഹിം വജ്ജിജ്ജോ ..൧൫൬..
നാനാജീവാ നാനാകര്മ നാനാവിധാ ഭവേല്ലബ്ധിഃ .
തസ്മാദ്വചനവിവാദഃ സ്വപരസമയൈര്വര്ജനീയഃ ..൧൫൬..
വാഗ്വിഷയവ്യാപാരനിവൃത്തിഹേതൂപന്യാസോയമ് .
ജീവാ ഹി നാനാവിധാഃ മുക്താ അമുക്താഃ, ഭവ്യാ അഭവ്യാശ്ച . സംസാരിണഃ ത്രസാഃ സ്ഥാവരാഃ;
ദ്വീന്ദ്രിയത്രീന്ദ്രിയചതുരിന്ദ്രിയസംജ്ഞ്യസംജ്ഞിഭേദാത് പംച ത്രസാഃ, പൃഥിവ്യപ്തേജോവായുവനസ്പതയഃ സ്ഥാവരാഃ .
ഭാവികാലേ സ്വഭാവാനന്തചതുഷ്ടയാത്മസഹജജ്ഞാനാദിഗുണൈഃ ഭവനയോഗ്യാ ഭവ്യാഃ, ഏതേഷാം വിപരീതാ
ഭവന = പരിണമന; ഹോനാ സോ .
ഹൈം ജീവ നാനാ, കര്മ നാനാ, ലബ്ധി നാനാവിധ കഹീ .
അതഏവ ഹീ നിജ - പര സമയകേ സാഥ വര്ജിത വാദ ഭീ ..൧൫൬..

Page 313 of 388
PDF/HTML Page 340 of 415
single page version

(ഏക സൌ അഡതാലീസ ) ഉത്തര പ്രകൃതിരൂപ ഭേദോംകേ കാരണ, അഥവാ തീവ്രതര, തീവ്ര, മംദ ഔര
മംദതര ഉദയഭേദോംകേ കാരണ, കര്മ നാനാ പ്രകാരകാ ഹൈ
. ജീവോംകോ സുഖാദികീ പ്രാപ്തിരൂപ ലബ്ധി
കാല, കരണ, ഉപദേശ, ഉപശമ ഔര പ്രായോഗ്യതാരൂപ ഭേദോംകേ കാരണ പാ ച പ്രകാരകീ ഹൈ . ഇസലിയേ
പരമാര്ഥകേ ജാനനേവാലോംകോ സ്വസമയോം തഥാ പരസമയോംകേ സാഥ വാദ കരനേ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ .
[ഭാവാര്ഥ :] ജഗതമേം ജീവ, ഉനകേ കര്മ, ഉനകീ ലബ്ധിയാ ആദി അനേക പ്രകാരകേ
ഹൈം; ഇസലിയേ സര്വ ജീവ സമാന വിചാരോംകേ ഹോം ഐസാ ഹോനാ അസമ്ഭവ ഹൈ . ഇസലിയേ പര ജീവോംകോ
സമഝാ ദേനേകീ ആകുലതാ കരനാ യോഗ്യ നഹീം ഹൈ . സ്വാത്മാവലമ്ബനരൂപ നിജ ഹിതമേം പ്രമാദ ന
ഹോ ഇസപ്രകാര രഹനാ ഹീ കര്തവ്യ ഹൈ . ]
[അബ ഇസ ൧൫൬വീം ഗാഥാകീ ടീകാ പൂര്ണ കരതേ ഹുഏ ടീകാകാര മുനിരാജ ശ്ലോക
കഹതേ ഹൈം : ]
[ശ്ലോകാര്ഥ : ] ജീവോംകേ, സംസാരകേ കാരണഭൂത ഐസേ (ത്രസ, സ്ഥാവര ആദി ) ബഹുത
പ്രകാരകേ ഭേദ ഹൈം; ഇസീപ്രകാര സദാ ജന്മകാ ഉത്പന്ന കരനേവാലാ കര്മ ഭീ അനേക പ്രകാരകാ ഹൈ;
യഹ ലബ്ധി ഭീ വിമല ജിനമാര്ഗമേം അനേക പ്രകാരകീ പ്രസിദ്ധ ഹൈ; ഇസലിയേ സ്വസമയോം ഔര
പരസമയോംകേ സാഥ വചനവിവാദ കര്തവ്യ നഹീം ഹൈ
.൨൬൭.
ഹ്യഭവ്യാഃ . കര്മ നാനാവിധം ദ്രവ്യഭാവനോകര്മഭേദാത്, അഥവാ മൂലോത്തരപ്രകൃതിഭേദാച്ച, അഥ
തീവ്രതരതീവ്രമംദമംദതരോദയഭേദാദ്വാ . ജീവാനാം സുഖാദിപ്രാപ്തേര്ലബ്ധിഃ കാലകരണോപദേശോപശമ-
പ്രായോഗ്യതാഭേദാത് പഞ്ചധാ . തതഃ പരമാര്ഥവേദിഭിഃ സ്വപരസമയേഷു വാദോ ന കര്തവ്യ ഇതി .
(ശിഖരിണീ)
വികല്പോ ജീവാനാം ഭവതി ബഹുധാ സംസൃതികരഃ
തഥാ കര്മാനേകവിധമപി സദാ ജന്മജനകമ്
.
അസൌ ലബ്ധിര്നാനാ വിമലജിനമാര്ഗേ ഹി വിദിതാ
തതഃ കര്തവ്യം നോ സ്വപരസമയൈര്വാദവചനമ്
..൨൬൭..
ലദ്ധൂണം ണിഹി ഏക്കോ തസ്സ ഫലം അണുഹവേഇ സുജണത്തേ .
തഹ ണാണീ ണാണണിഹിം ഭുംജേഇ ചഇത്തു പരതത്തിം ..൧൫൭..
നിധി പാ മനുജ തത്ഫല വതനമേം ഗുപ്ത രഹ ജ്യോം ഭോഗതാ .
ത്യോം ഛോഡ പരജനസംഗ ജ്ഞാനീ ജ്ഞാന നിധികോ ഭോഗതാ ..൧൫൭..