Niyamsar-Hindi (Oriya transliteration). Gatha: 82-91.

Page 154 of 388
PDF/HTML Page 181 of 415
single page version

ମେକେନ୍ଦ୍ରିଯାଦିଜୀଵସ୍ଥାନଭେଦଂ କୁର୍ଵେ, ସହଜଚିଦ୍ଵିଲାସାତ୍ମକମାତ୍ମାନମେଵ ସଂଚିଂତଯେ .

ନାହଂ ଶରୀରଗତବାଲାଦ୍ଯଵସ୍ଥାନଭେଦଂ କୁର୍ଵେ, ସହଜଚିଦ୍ଵିଲାସାତ୍ମକମାତ୍ମାନମେଵ ସଂଚିଂତଯେ .

ନାହଂ ରାଗାଦିଭେଦଭାଵକର୍ମଭେଦଂ କୁର୍ଵେ, ସହଜଚିଦ୍ଵିଲାସାତ୍ମକମାତ୍ମାନମେଵ ସଂଚିଂତଯେ .

ନାହଂ ଭାଵକର୍ମାତ୍ମକଷାଯଚତୁଷ୍କଂ କୁର୍ଵେ, ସହଜଚିଦ୍ଵିଲାସାତ୍ମକମାତ୍ମାନମେଵ ସଂଚିଂତଯେ .

ଇତି ପଂଚରତ୍ନାଂଚିତୋପନ୍ଯାସପ୍ରପଂଚନସକଲଵିଭାଵପର୍ଯାଯସଂନ୍ଯାସଵିଧାନମୁକ୍ତଂ ଭଵତୀତି .

(ଵସଂତତିଲକା)

ଭଵ୍ଯଃ ସମସ୍ତଵିଷଯାଗ୍ରହମୁକ୍ତ ଚିନ୍ତଃ
ସ୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯପର୍ଯଯଗୁଣାତ୍ମନି ଦତ୍ତଚିତ୍ତଃ .

ମୁକ୍ତ୍ଵା ଵିଭାଵମଖିଲଂ ନିଜଭାଵଭିନ୍ନଂ
ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମୁକ୍ତି ମଚିରାଦିତି ପଂଚରତ୍ନାତ୍ ..୧୦9..

ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଭାତା ହୂଁ . ମୈଂ ଏକେନ୍ଦ୍ରିଯାଦି ଜୀଵସ୍ଥାନଭେଦୋଂକୋ ନହୀଂ କରତା, ସହଜ ଚୈତନ୍ଯକେ

ଵିଲାସସ୍ଵରୂପ ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଭାତା ହୂଁ .

ମୈଂ ଶରୀରସମ୍ବନ୍ଧୀ ବାଲାଦି ଅଵସ୍ଥାଭେଦୋଂକୋ ନହୀଂ କରତା, ସହଜ ଚୈତନ୍ଯକେ ଵିଲାସସ୍ଵରୂପ

ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଭାତା ହୂଁ .

ମୈଂ ରାଗାଦିଭେଦରୂପ ଭାଵକର୍ମକେ ଭେଦୋଂକୋ ନହୀଂ କରତା, ସହଜ ଚୈତନ୍ଯକେ ଵିଲାସସ୍ଵରୂପ

ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଭାତା ହୂଁ .

ମୈଂ ଭାଵକର୍ମାତ୍ମକ ଚାର କଷାଯୋଂକୋ ନହୀଂ କରତା, ସହଜ ଚୈତନ୍ଯକେ ଵିଲାସସ୍ଵରୂପ

ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଭାତା ହୂଁ .

(ଯହାଁ ଟୀକାମେଂ ଜିସପ୍ରକାର କର୍ତାକେ ସମ୍ବନ୍ଧମେଂ ଵର୍ଣନ କିଯା, ଉସୀପ୍ରକାର କାରଯିତା ଔର

ଅନୁମନ୍ତାକେ — ଅନୁମୋଦକକେ — ସମ୍ବନ୍ଧମେଂ ଭୀ ସମଝ ଲେନା .)

ଇସପ୍ରକାର ପାଁଚ ରତ୍ନୋଂକେ ଶୋଭିତ କଥନଵିସ୍ତାର ଦ୍ଵାରା ସକଲ ଵିଭାଵପର୍ଯାଯୋଂକେ ସନ୍ନ୍ଯାସକା

( – ତ୍ଯାଗକା) ଵିଧାନ କହା ହୈ .

[ଅବ ଇନ ପାଁଚ ଗାଥାଓଂକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ

ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ :]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଇସପ୍ରକାର ପଂଚରତ୍ନୋଂ ଦ୍ଵାରା ଜିସନେ ସମସ୍ତ ଵିଷଯୋଂକେ ଗ୍ରହଣକୀ ଚିନ୍ତାକୋ

ଛୋଡ଼ା ହୈ ଔର ନିଜ ଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣପର୍ଯାଯକେ ସ୍ଵରୂପମେଂ ଚିତ୍ତ ଏକାଗ୍ର କିଯା ହୈ, ଵହ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵ ନିଜ
ଭାଵସେ ଭିନ୍ନ ଐସେ ସକଲ ଵିଭାଵକୋ ଛୋଡ଼କର ଅଲ୍ପ କାଲମେଂ ମୁକ୍ତିକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ .୧୦୯.

Page 155 of 388
PDF/HTML Page 182 of 415
single page version

ଏରିସଭେଦବ୍ଭାସେ ମଜ୍ଝତ୍ଥୋ ହୋଦି ତେଣ ଚାରିତ୍ତଂ .

ତଂ ଦିଢକରଣଣିମିତ୍ତଂ ପଡିକ୍କମଣାଦୀ ପଵକ୍ଖାମି ..୮୨..

ଈଦ୍ରଗ୍ଭେଦାଭ୍ଯାସେ ମଧ୍ଯସ୍ଥୋ ଭଵତି ତେନ ଚାରିତ୍ରମ୍ .

ତଦ୍ଦୃଢୀକରଣନିମିତ୍ତଂ ପ୍ରତିକ୍ରମଣାଦିଂ ପ୍ରଵକ୍ଷ୍ଯାମି ..୮୨..

ଅତ୍ର ଭେଦଵିଜ୍ଞାନାତ୍ କ୍ରମେଣ ନିଶ୍ଚଯଚାରିତ୍ରଂ ଭଵତୀତ୍ଯୁକ୍ତ ମ୍ .

ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ପଂଚରତ୍ନାଂଚିତାର୍ଥପରିଜ୍ଞାନେନ ପଂଚମଗତିପ୍ରାପ୍ତିହେତୁଭୂତେ ଜୀଵକର୍ମପୁଦ୍ଗଲଯୋର୍ଭେଦାଭ୍ଯାସେ

ସତି, ତସ୍ମିନ୍ନେଵ ଚ ଯେ ମୁମୁକ୍ଷଵଃ ସର୍ଵଦା ସଂସ୍ଥିତାସ୍ତେ ହ୍ଯତ ଏଵ ମଧ୍ଯସ୍ଥାଃ, ତେନ କାରଣେନ ତେଷାଂ
ପରମସଂଯମିନାଂ ଵାସ୍ତଵଂ ଚାରିତ୍ରଂ ଭଵତି . ତସ୍ଯ ଚାରିତ୍ରାଵିଚଲସ୍ଥିତିହେତୋଃ ପ୍ରତିକ୍ରମଣାଦି-

ନିଶ୍ଚଯକ୍ରିଯା ନିଗଦ୍ଯତେ . ଅତୀତଦୋଷପରିହାରାର୍ଥଂ ଯତ୍ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଂ କ୍ରିଯତେ ତତ୍ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ .

ଆଦିଶବ୍ଦେନ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନାଦୀନାଂ ସଂଭଵଶ୍ଚୋଚ୍ଯତ ଇତି .

ଗାଥା : ୮୨ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଇଦ୍ରଗ୍ଭେଦାଭ୍ଯାସେ ] ଐସା ଭେଦ - ଅଭ୍ଯାସ ହୋନେ ପର

[ମଧ୍ଯସ୍ଥଃ ] ଜୀଵ ମଧ୍ଯସ୍ଥ ହୋତା ହୈ, [ତେନ ଚାରିତ୍ରମ୍ ଭଵତି ] ଉସସେ ଚାରିତ୍ର ହୋତା ହୈ .

[ତଦ୍ଦ୍ରଢୀକରଣନିମିତ୍ତଂ ] ଉସେ (ଚାରିତ୍ରକୋ) ଦୃଢ଼ କରନେକେ ଲିଯେ [ପ୍ରତିକ୍ରମଣାଦିଂ ପ୍ରଵକ୍ଷ୍ଯାମି ] ମୈଂ

ପ୍ରତିକ୍ରମଣାଦି କହୂଁଗା .

ଟୀକା : — ଯହାଁ, ଭେଦଵିଜ୍ଞାନ ଦ୍ଵାରା କ୍ରମସେ ନିଶ୍ଚଯ - ଚାରିତ୍ର ହୋତା ହୈ ଐସା କହା ହୈ .

ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ପଂଚରତ୍ନୋଂସେ ଶୋଭିତ ଅର୍ଥପରିଜ୍ଞାନ ( – ପଦାର୍ଥୋଂକେ ଜ୍ଞାନ) ଦ୍ଵାରା ପଂଚମ ଗତିକୀ ପ୍ରାପ୍ତିକେ

ହେତୁଭୂତ ଐସା ଜୀଵକା ଔର କର୍ମପୁଦ୍ଗଲକା ଭେଦ - ଅଭ୍ଯାସ ହୋନେ ପର, ଉସୀମେଂ ଜୋ ମୁମୁକ୍ଷୁ ସର୍ଵଦା

ସଂସ୍ଥିତ ରହତେ ହୈଂ, ଵେ ଉସ (ସତତ ଭେଦାଭ୍ଯାସ) ଦ୍ଵାରା ମଧ୍ଯସ୍ଥ ହୋତେ ହୈଂ ଔର ଉସ କାରଣସେ ଉନ
ପରମ ସଂଯମିଯୋଂକୋ ଵାସ୍ତଵିକ ଚାରିତ୍ର ହୋତା ହୈ . ଉସ ଚାରିତ୍ରକୀ ଅଵିଚଲ ସ୍ଥିତିକେ ହେତୁସେ

ପ୍ରତିକ୍ରମଣାଦି ନିଶ୍ଚଯକ୍ରିଯା କହୀ ଜାତୀ ହୈ . ଅତୀତ ( – ଭୂତ କାଲକେ) ଦୋଷୋଂକେ ପରିହାର ହେତୁ ଜୋ

ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ କିଯା ଜାତା ହୈ ଵହ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ହୈ . ‘ଆଦି’ ଶବ୍ଦସେ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନାଦିକା ସଂଭଵ କହା

ଜାତା ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତିକ୍ରମଣାଦିମେଂ ଜୋ ‘ଆଦି’ ଶବ୍ଦ ହୈ ଵହ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ଆଦିକା ଭୀ ସମାଵେଶ
କରନେକେ ଲିଯେ ହୈ ) .

ଇସ ଭେଦକେ ଅଭ୍ଯାସସେ ମାଧ୍ଯସ୍ଥ ହୋ ଚାରିତ ଲହେ .

ଚାରିତ୍ରଦୃଢ଼ତା ହେତୁ ହମ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ଆଦିକ ଅବ କହେଂ ..୮୨..

Page 156 of 388
PDF/HTML Page 183 of 415
single page version

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ଶ୍ରୀମଦମୃତଚନ୍ଦ୍ରସୂରିଭିଃ —

(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)

‘‘ଭେଦଵିଜ୍ଞାନତଃ ସିଦ୍ଧାଃ ସିଦ୍ଧା ଯେ କିଲ କେଚନ .

ଅସ୍ଯୈଵାଭାଵତୋ ବଦ୍ଧା ବଦ୍ଧା ଯେ କିଲ କେଚନ ..’’

ତଥା ହି —

(ମାଲିନୀ)

ଇତି ସତି ମୁନିନାଥସ୍ଯୋଚ୍ଚକୈର୍ଭେଦଭାଵେ
ସ୍ଵଯମଯମୁପଯୋଗାଦ୍ରାଜତେ ମୁକ୍ତ ମୋହଃ .

ଶମଜଲନିଧିପୂରକ୍ଷାଲିତାଂହଃକଲଂକଃ
ସ ଖଲୁ ସମଯସାରସ୍ଯାସ୍ଯ ଭେଦଃ କ ଏଷଃ ..୧୧୦..

ମୋତ୍ତୂଣ ଵଯଣରଯଣଂ ରାଗାଦୀଭାଵଵାରଣଂ କିଚ୍ଚା .

ଅପ୍ପାଣଂ ଜୋ ଝାଯଦି ତସ୍ସ ଦୁ ହୋଦି ତ୍ତି ପଡିକମଣଂ ..୮୩..

ଇସୀପ୍ରକାର (ଆଚାର୍ଯଦେଵ) ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରସୂରିନେ (ଶ୍ରୀ ସମଯସାରକୀ ଆତ୍ମଖ୍ଯାତି

ନାମକ ଟୀକାମେଂ ୧୩୧ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ କୋଈ ସିଦ୍ଧ ହୁଏ ହୈଂ ଵେ ଭେଦଵିଜ୍ଞାନସେ ସିଦ୍ଧ ହୁଏ ହୈଂ; ଜୋ କୋଈ

ବଁଧେ ହୈଂ ଵେ ଉସୀକେ (ଭେଦଵିଜ୍ଞାନକେ ହୀ) ଅଭାଵସେ ବଁଧେ ହୈଂ .’’

ଔର (ଇସ ୮୨ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ

ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଇସପ୍ରକାର ଜବ ମୁନିନାଥକୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଭେଦଭାଵ ( – ଭେଦଵିଜ୍ଞାନ-

ପରିଣାମ) ହୋତା ହୈ, ତବ ଯହ (ସମଯସାର) ସ୍ଵଯଂ ଉପଯୋଗ ହୋନେସେ, ମୁକ୍ତମୋହ (ମୋହ ରହିତ) ହୋତା
ହୁଆ, ଶମଜଲନିଧିକେ ପୂରସେ (ଉପଶମସମୁଦ୍ରକେ ଜ୍ଵାରସେ) ପାପକଲଙ୍କକୋ ଧୋକର, ଵିରାଜତା
( – ଶୋଭତା) ହୈ; — ଵହ ସଚମୁଚ, ଇସ ସମଯସାରକା କୈସା ଭେଦ ହୈ ! ୧୧୦.

ରେ ଵଚନ ରଚନା ଛୋଡ଼ ରାଗଦ୍ଵେଷକା ପରିତ୍ଯାଗ କର .

ଧ୍ଯାତା ନିଜାତ୍ମା ଜୀଵ ତୋ ହୋତା ଉସୀକୋ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ..୮୩..

Page 157 of 388
PDF/HTML Page 184 of 415
single page version

ମୁକ୍ତ୍ଵା ଵଚନରଚନାଂ ରାଗାଦିଭାଵଵାରଣଂ କୃତ୍ଵା .

ଆତ୍ମାନଂ ଯୋ ଧ୍ଯାଯତି ତସ୍ଯ ତୁ ଭଵତୀତି ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ..୮୩..

ଦୈନଂ ଦୈନଂ ମୁମୁକ୍ଷୁଜନସଂସ୍ତୂଯମାନଵାଙ୍ମଯପ୍ରତିକ୍ରମଣନାମଧେଯସମସ୍ତପାପକ୍ଷଯହେତୁଭୂତସୂତ୍ର-

ସମୁଦଯନିରାସୋଽଯମ୍ .

ଯୋ ହି ପରମତପଶ୍ଚରଣକାରଣସହଜଵୈରାଗ୍ଯସୁଧାସିନ୍ଧୁନାଥସ୍ଯ ରାକାନିଶୀଥିନୀନାଥଃ ଅପ୍ରଶସ୍ତ-

ଵଚନରଚନାପରିମୁକ୍ତୋଽପି ପ୍ରତିକ୍ରମଣସୂତ୍ରଵିଷମଵଚନରଚନାଂ ମୁକ୍ତ୍ଵା ସଂସାରଲତାମୂଲକଂଦାନାଂ ନିଖିଲ-
ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷଭାଵାନାଂ ନିଵାରଣଂ କୃତ୍ଵାଽଖଂଡାନଂଦମଯଂ ନିଜକାରଣପରମାତ୍ମାନଂ ଧ୍ଯାଯତି, ତସ୍ଯ ଖଲୁ ପର-
ମତତ୍ତ୍ଵଶ୍ରଦ୍ଧାନାଵବୋଧାନୁଷ୍ଠାନାଭିମୁଖସ୍ଯ ସକଲଵାଗ୍ଵିଷଯଵ୍ଯାପାରଵିରହିତନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣଂ ଭଵତୀତି .

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ଶ୍ରୀମଦମୃତଚଂଦ୍ରସୂରିଭିଃ —

ଗାଥା : ୮୩ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : – [ଵଚନରଚନାଂ ] ଵଚନରଚନାକୋ [ମୁକ୍ତ୍ଵା ] ଛୋଡ଼କର, [ରାଗାଦି-

ଭାଵଵାରଣଂ ] ରାଗାଦିଭାଵୋଂକା ନିଵାରଣ [କୃତ୍ଵା ] କରକେ, [ଯଃ ] ଜୋ [ଆତ୍ମାନଂ ] ଆତ୍ମାକୋ
[ଧ୍ଯାଯତି ] ଧ୍ଯାତା ହୈ, [ତସ୍ଯ ତୁ ] ଉସେ [ପ୍ରତିକ୍ରମଣଂ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣ [ଭଵତି ଇତି ] ହୋତା ହୈ .

ଟୀକା : — ପ୍ରତିଦିନ ମୁମୁକ୍ଷୁ ଜନୋଂ ଦ୍ଵାରା ଉଚ୍ଚାରଣ କିଯା ଜାନେଵାଲା ଜୋ ଵଚନମଯ

ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ନାମକ ସମସ୍ତ ପାପକ୍ଷଯକେ ହେତୁଭୂତ ସୂତ୍ରସମୁଦାଯ ଉସକା ଯହ ନିରାସ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍
ଉସକା ଇସମେଂ ନିରାକରଣ — ଖଣ୍ଡନ କିଯା ହୈ ) .

ପରମ ତପଶ୍ଚରଣକେ କାରଣଭୂତ ସହଜଵୈରାଗ୍ଯସୁଧାସାଗରକେ ଲିଯେ ପୂର୍ଣିମାକା ଚନ୍ଦ୍ର ଐସା ଜୋ

ଜୀଵ ( – ପରମ ତପକା କାରଣ ଐସା ଜୋ ସହଜ ଵୈରାଗ୍ଯରୂପୀ ଅମୃତକା ସାଗର ଉସେ ଉଛାଲନେକେ ଲିଯେ

ଅର୍ଥାତ୍ ଉସମେଂ ଜ୍ଵାର ଲାନେକେ ଲିଯେ ଜୋ ପୂର୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସମାନ ହୈ ଐସା ଜୋ ଜୀଵ) ଅପ୍ରଶସ୍ତ
ଵଚନରଚନାସେ ପରିମୁକ୍ତ ( – ସର୍ଵ ଓରସେ ମୁକ୍ତ) ହୋନେ ପର ଭୀ ପ୍ରତିକ୍ରମଣସୂତ୍ରକୀ ଵିଷମ (ଵିଵିଧ)

ଵଚନରଚନାକୋ (ଭୀ) ଛୋଡ଼କର ସଂସାରଲତାକେ ମୂଲ - କଂଦଭୂତ ସମସ୍ତ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷଭାଵୋଂକା ନିଵାରଣ

କରକେ ଅଖଣ୍ଡ - ଆନନ୍ଦମଯ ନିଜ କାରଣପରମାତ୍ମାକୋ ଧ୍ଯାତା ହୈ, ଉସ ଜୀଵକୋ — କି ଜୋ

ଵାସ୍ତଵମେଂ ପରମତତ୍ତ୍ଵକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ, ଜ୍ଞାନ ଔର ଅନୁଷ୍ଠାନକେ ସନ୍ମୁଖ ହୈ ଉସେ — ଵଚନସମ୍ବନ୍ଧୀ ସର୍ଵ

ଵ୍ଯାପାର ରହିତ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣ ହୋତା ହୈ .

ଇସୀପ୍ରକାର (ଆଚାର୍ଯଦେଵ) ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରସୂରିନେ (ଶ୍ରୀ ସମଯସାରକୀ ଆତ୍ମଖ୍ଯାତି

ନାମକ ଟୀକାମେଂ ୨୪୪ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

Page 158 of 388
PDF/HTML Page 185 of 415
single page version

(ମାଲିନୀ)

‘‘ଅଲମଲମତିଜଲ୍ପୈର୍ଦୁର୍ଵିକଲ୍ପୈରନଲ୍ପୈ-
ରଯମିହ ପରମାର୍ଥଶ୍ଚେତ୍ଯତାଂ ନିତ୍ଯମେକଃ .

ସ୍ଵରସଵିସରପୂର୍ଣଜ୍ଞାନଵିସ୍ଫୂ ର୍ତିମାତ୍ରା-
ନ୍ନ ଖଲୁ ସମଯସାରାଦୁତ୍ତରଂ କିଂଚିଦସ୍ତି ..’’

ତଥା ହି —

(ଆର୍ଯା)

ଅତିତୀଵ୍ରମୋହସଂଭଵପୂର୍ଵାର୍ଜିତଂ ତତ୍ପ୍ରତିକ୍ରମ୍ଯ .

ଆତ୍ମନି ସଦ୍ବୋଧାତ୍ମନି ନିତ୍ଯଂ ଵର୍ତେଽହମାତ୍ମନା ତସ୍ମିନ୍ ..୧୧୧..

ଆରାହଣାଇ ଵଟ୍ଟଇ ମୋତ୍ତୂଣ ଵିରାହଣଂ ଵିସେସେଣ .

ସୋ ପଡିକମଣଂ ଉଚ୍ଚଇ ପଡିକମଣମଓ ହଵେ ଜମ୍ହା ..୮୪..

ଆରାଧନାଯାଂ ଵର୍ତତେ ମୁକ୍ତ୍ଵା ଵିରାଧନଂ ଵିଶେଷେଣ .

ସ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମୁଚ୍ଯତେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯୋ ଭଵେଦ୍ଯସ୍ମାତ୍ ..୮୪..

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଅଧିକ କହନେସେ ତଥା ଅଧିକ ଦୁର୍ଵିକଲ୍ପୋଂସେ ବସ ହୋଓ, ବସ

ହୋଓ; ଯହାଁ ଇତନା ହୀ କହନା ହୈ କି ଇସ ପରମ ଅର୍ଥକା ଏକକା ହୀ ନିରନ୍ତର ଅନୁଭଵନ କରୋ;
କ୍ଯୋଂକି ନିଜ ରସକେ ଵିସ୍ତାରସେ ପୂର୍ଣ ଜୋ ଜ୍ଞାନ ଉସକେ ସ୍ଫୁ ରାଯମାନ ହୋନେମାତ୍ର ଜୋ ସମଯସାର
( – ପରମାତ୍ମା) ଉସସେ ଊଁ ଚା ଵାସ୍ତଵମେଂ ଅନ୍ଯ କୁଛ ଭୀ ନହୀଂ ହୈ ( – ସମଯସାରକେ ଅତିରିକ୍ତ ଅନ୍ଯ

କୁଛ ଭୀ ସାରଭୂତ ନହୀଂ ହୈ ) .’’

ଔର (ଇସ ୮୩ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ କହତେ

ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଅତି ତୀଵ୍ର ମୋହକୀ ଉତ୍ପତ୍ତିସେ ଜୋ ପୂର୍ଵମେଂ ଉପାର୍ଜିତ (କର୍ମ) ଉସକା

ପ୍ରତିକ୍ରମଣ କରକେ, ମୈଂ ସଦ୍ବୋଧାତ୍ମକ (ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନସ୍ଵରୂପ) ଐସେ ଉସ ଆତ୍ମାମେଂ ଆତ୍ମାସେ ନିତ୍ଯ
ଵର୍ତତା ହୂଁ .୧୧୧.

ଗାଥା : ୮୪ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଵିରାଧନଂ ] ଜୋ (ଜୀଵ) ଵିରାଧନକୋ [ଵିଶେଷେଣ ]

ଛୋଡ଼େ ସମସ୍ତ ଵିରାଧନା ଆରାଧନାରତ ଜୋ ରହେ .

ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯତା ହେତୁସେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ଉସକୋ ହୀ କହେଂ ..୮୪..

Page 159 of 388
PDF/HTML Page 186 of 415
single page version

ଅତ୍ରାତ୍ମାରାଧନାଯାଂ ଵର୍ତମାନସ୍ଯ ଜନ୍ତୋରେଵ ପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପମୁକ୍ତ ମ୍ .

ଯସ୍ତୁ ପରମତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନୀ ଜୀଵଃ ନିରନ୍ତରାଭିମୁଖତଯା ହ୍ଯତ୍ରୁଟଯତ୍ପରିଣାମସଂତତ୍ଯା ସାକ୍ଷାତ୍

ସ୍ଵଭାଵସ୍ଥିତାଵାତ୍ମାରାଧନାଯାଂ ଵର୍ତତେ ଅଯଂ ନିରପରାଧଃ . ଵିଗତାତ୍ମାରାଧନଃ ସାପରାଧଃ, ଅତ ଏଵ

ନିରଵଶେଷେଣ ଵିରାଧନଂ ମୁକ୍ତ୍ଵା . ଵିଗତୋ ରାଧୋ ଯସ୍ଯ ପରିଣାମସ୍ଯ ସ ଵିରାଧନଃ .

ଯସ୍ମାନ୍ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯଃ ସ ଜୀଵସ୍ତତ ଏଵ ପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ .

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ସମଯସାରେ —

‘‘ସଂସିଦ୍ଧିରାଧସିଦ୍ଧଂ ସାଧିଯମାରାଧିଯଂ ଚ ଏଯଟ୍ଠଂ .

ଅଵଗଦରାଧୋ ଜୋ ଖଲୁ ଚେଦା ସୋ ହୋଦି ଅଵରାଧୋ ..’’

ଵିଶେଷତଃ [ମୁକ୍ତ୍ଵା ] ଛୋଡ଼କର [ଆରାଧନାଯାଂ ] ଆରାଧନାମେଂ [ଵର୍ତତେ ] ଵର୍ତତା ହୈ, [ସଃ ] ଵହ
(ଜୀଵ) [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣ [ଉଚ୍ଯତେ ] କହଲାତା ହୈ, [ଯସ୍ମାତ୍ ] କାରଣ କି ଵହ
[ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯଃ ଭଵେତ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ ଆତ୍ମାକୀ ଆରାଧନାମେଂ ଵର୍ତତେ ହୁଏ ଜୀଵକୋ ହୀ ପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ

କହା ହୈ .

ଜୋ ପରମତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନୀ ଜୀଵ ନିରଂତର ଅଭିମୁଖରୂପସେ ( – ଆତ୍ମସମ୍ମୁଖରୂପସେ) ଅଟୂଟ

( – ଧାରାଵାହୀ) ପରିଣାମସନ୍ତତି ଦ୍ଵାରା ସାକ୍ଷାତ୍ ସ୍ଵଭାଵସ୍ଥିତିମେଂ — ଆତ୍ମାକୀ ଆରାଧନାମେଂ — ଵର୍ତତା

ହୈ ଵହ ନିରପରାଧ ହୈ . ଜୋ ଆତ୍ମାକେ ଆରାଧନ ରହିତ ହୈ ଵହ ସାପରାଧ ହୈ; ଇସୀଲିଯେ, ନିରଵଶେଷରୂପସେ

ଵିରାଧନ ଛୋଡ଼କର — ଐସା କହା ହୈ . ଜୋ ପରିଣାମ ‘ଵିଗତରାଧ’ ଅର୍ଥାତ୍ ❃ରାଧ ରହିତ ହୈ ଵହ

ଵିରାଧନ ହୈ . ଵହ (ଵିରାଧନ ରହିତ – ନିରପରାଧ) ଜୀଵ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ ହୈ, ଇସୀଲିଯେ ଉସେ

ପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ କହା ଜାତା ହୈ .

ଇସୀପ୍ରକାର (ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ) ଶ୍ରୀ ସମଯସାରମେଂ (୩୦୪ଵୀଂ ଗାଥା

ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଗାଥାର୍ଥ : — ] ସଂସିଦ୍ଧି, ରାଧ, ସିଦ୍ଧ, ସାଧିତ ଔର ଆରାଧିତ — ଯହ ଶବ୍ଦ ଏକାର୍ଥ

ହୈଂ; ଜୋ ଆତ୍ମା ‘ଅପଗତରାଧ’ ଅର୍ଥାତ୍ ରାଧସେ ରହିତ ହୈ ଵହ ଆତ୍ମା ଅପରାଧ ହୈ .’’

❃ ରାଧ = ଆରାଧନା; ପ୍ରସନ୍ନତା; କୃପା; ସିଦ୍ଧି; ପୂର୍ଣତା; ସିଦ୍ଧ କରନା ଵହ; ପୂର୍ଣ କରନା ଵହ .

Page 160 of 388
PDF/HTML Page 187 of 415
single page version

ଉକ୍ତଂ ହି ସମଯସାରଵ୍ଯାଖ୍ଯାଯାଂ ଚ —

(ମାଲିନୀ)

‘‘ଅନଵରତମନଂତୈର୍ବଧ୍ଯତେ ସାପରାଧଃ
ସ୍ପୃଶତି ନିରପରାଧୋ ବଂଧନଂ ନୈଵ ଜାତୁ .

ନିଯତମଯମଶୁଦ୍ଧଂ ସ୍ଵଂ ଭଜନ୍ସାପରାଧୋ
ଭଵତି ନିରପରାଧଃ ସାଧୁ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସେଵୀ ..’’

ତଥା ହି —

(ମାଲିନୀ)

ଅପଗତପରମାତ୍ମଧ୍ଯାନସଂଭାଵନାତ୍ମା
ନିଯତମିହ ଭଵାର୍ତଃ ସାପରାଧଃ ସ୍ମୃତଃ ସଃ .

ଅନଵରତମଖଂଡାଦ୍ଵୈତଚିଦ୍ଭାଵଯୁକ୍ତୋ
ଭଵତି ନିରପରାଧଃ କର୍ମସଂନ୍ଯାସଦକ୍ଷଃ ..୧୧୨..

ଶ୍ରୀ ସମଯସାରକୀ (ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵକୃତ ଆତ୍ମଖ୍ଯାତି ନାମକ) ଟୀକାମେଂ ଭୀ

(୧୮୭ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ସାପରାଧ ଆତ୍ମା ନିରଂତର ଅନନ୍ତ (ପୁଦ୍ଗଲପରମାଣୁରୂପ) କର୍ମୋଂସେ

ବଁଧତା ହୈ; ନିରପରାଧ ଆତ୍ମା ବନ୍ଧନକୋ କଦାପି ସ୍ପର୍ଶ ହୀ ନହୀଂ କରତା . ଜୋ ସାପରାଧ ଆତ୍ମା ହୈ

ଵହ ତୋ ନିଯମସେ ଅପନେକୋ ଅଶୁଦ୍ଧ ସେଵନ କରତା ହୁଆ ସାପରାଧ ହୈ; ନିରପରାଧ ଆତ୍ମା ତୋ
ଭଲୀଭାଁତି ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମାକା ସେଵନ କରନେଵାଲା ହୋତା ହୈ .’’

ଔର (ଇସ ୮୪ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଇସ ଲୋକମେଂ ଜୋ ଜୀଵ ପରମାତ୍ମଧ୍ଯାନକୀ ସଂଭାଵନା ରହିତ ହୈ

(ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ ଜୀଵ ପରମାତ୍ମାକେ ଧ୍ଯାନରୂପ ପରିଣମନସେ ରହିତ ହୈ — ପରମାତ୍ମଧ୍ଯାନରୂପ ପରିଣମିତ

ନହୀଂ ହୁଆ ହୈ ) ଵହ ଭଵାର୍ତ ଜୀଵ ନିଯମସେ ସାପରାଧ ମାନା ଗଯା ହୈ; ଜୋ ଜୀଵ ନିରଂତର
ଅଖଣ୍ଡ - ଅଦ୍ଵୈତ - ଚୈତନ୍ଯଭାଵସେ ଯୁକ୍ତ ହୈ ଵହ କର୍ମସଂନ୍ଯାସଦକ୍ଷ ( – କର୍ମତ୍ଯାଗମେଂ ନିପୁଣ) ଜୀଵ

ନିରପରାଧ ହୈ .୧୧୨.

Page 161 of 388
PDF/HTML Page 188 of 415
single page version

ମୋତ୍ତୂଣ ଅଣାଯାରଂ ଆଯାରେ ଜୋ ଦୁ କୁଣଦି ଥିରଭାଵଂ .

ସୋ ପଡିକମଣଂ ଉଚ୍ଚଇ ପଡିକମଣମଓ ହଵେ ଜମ୍ହା ..୮୫..

ମୁକ୍ତ୍ଵାନାଚାରମାଚାରେ ଯସ୍ତୁ କରୋତି ସ୍ଥିରଭାଵମ୍ .

ସ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମୁଚ୍ଯତେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯୋ ଭଵେଦ୍ଯସ୍ମାତ୍ ..୮୫..

ଅତ୍ର ନିଶ୍ଚଯଚରଣାତ୍ମକସ୍ଯ ପରମୋପେକ୍ଷାସଂଯମଧରସ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପଂ ଚ ଭଵତୀତ୍ଯୁକ୍ତ ମ୍ .

ନିଯତଂ ପରମୋପେକ୍ଷାସଂଯମିନଃ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାରାଧନାଵ୍ଯତିରିକ୍ତ : ସର୍ଵୋଽପ୍ଯନାଚାରଃ, ଅତ ଏଵ ସର୍ଵ-

ମନାଚାରଂ ମୁକ୍ତ୍ଵା ହ୍ଯାଚାରେ ସହଜଚିଦ୍ଵିଲାସଲକ୍ଷଣନିରଂଜନେ ନିଜପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଭାଵନାସ୍ଵରୂପେ ଯଃ
ସହଜଵୈରାଗ୍ଯଭାଵନାପରିଣତଃ ସ୍ଥିରଭାଵଂ କରୋତି, ସ ପରମତପୋଧନ ଏଵ ପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ,
ଯସ୍ମାତ୍ ପରମସମରସୀଭାଵନାପରିଣତଃ ସହଜନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯୋ ଭଵତୀତି .

ଗାଥା : ୮୫ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଃ ତୁ ] ଜୋ (ଜୀଵ) [ଅନାଚାରଂ ] ଅନାଚାର

[ମୁକ୍ତ୍ଵା ] ଛୋଡ଼କର [ଆଚାରେ ] ଆଚାରମେଂ [ସ୍ଥିରଭାଵମ୍ ] ସ୍ଥିରଭାଵ [କରୋତି ] କରତା ହୈ,
[ସଃ ] ଵହ (ଜୀଵ) [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣ [ଉଚ୍ଯତେ ] କହଲାତା ହୈ, [ଯସ୍ମାତ୍ ] କାରଣ
କି ଵହ [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯଃ ଭଵେତ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ (ଇସ ଗାଥାମେଂ) ନିଶ୍ଚଯଚରଣାତ୍ମକ ପରମୋପେକ୍ଷାସଂଯମକେ ଧାରଣ

କରନେଵାଲେକୋ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣକା ସ୍ଵରୂପ ହୋତା ହୈ ଐସା କହା ହୈ .

ନିଯମସେ ପରମୋପେକ୍ଷାସଂଯମଵାଲେକୋ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମାକୀ ଆରାଧନାକେ ଅତିରିକ୍ତ ସବ ଅନାଚାର

ହୈ; ଇସୀଲିଯେ ସର୍ଵ ଅନାଚାର ଛୋଡ଼କର ସହଜଚିଦ୍ଵିଲାସଲକ୍ଷଣ ନିରଂଜନ ନିଜ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ
ଭାଵନାସ୍ଵରୂପ ❃

ଆଚାରମେଂ ଜୋ (ପରମ ତପୋଧନ) ସହଜଵୈରାଗ୍ଯଭାଵନାରୂପସେ ପରିଣମିତ ହୁଆ

ସ୍ଥିରଭାଵ କରତା ହୈ, ଵହ ପରମ ତପୋଧନ ହୀ ପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ କହଲାତା ହୈ, କାରଣ କି ଵହ
ପରମ ସମରସୀଭାଵନାରୂପସେ ପରିଣମିତ ହୁଆ ସହଜ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ ହୈ .

❃ସହଜଚୈତନ୍ଯଵିଲାସାତ୍ମକ ନିର୍ମଲ ନିଜ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୋ ଭାନା — ଅନୁଭଵନ କରନା ଵହୀ ଆଚାରକା ସ୍ଵରୂପ

ହୈ; ଐସେ ଆଚାରମେଂ ଜୋ ପରମ ତପୋଧନ ସ୍ଥିରତା କରତା ହୈ ଵହ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ହୈ .

ଜୋ ଜୀଵ ତ୍ଯାଗ ଅନାଚରଣ, ଆଚାରମେଂ ସ୍ଥିରତା କରେ .

ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯତା ହେତୁସେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ କହତେ ହୈଂ ଉସେ ..୮୫..

Page 162 of 388
PDF/HTML Page 189 of 415
single page version

(ମାଲିନୀ)

ଅଥ ନିଜପରମାନନ୍ଦୈକପୀଯୂଷସାନ୍ଦ୍ରଂ
ସ୍ଫୁ ରିତସହଜବୋଧାତ୍ମାନମାତ୍ମାନମାତ୍ମା .

ନିଜଶମମଯଵାର୍ଭିର୍ନିର୍ଭରାନଂଦଭକ୍ତ୍ଯା
ସ୍ନପଯତୁ ବହୁଭିଃ କିଂ ଲୌକିକାଲାପଜାଲୈଃ ..୧୧୩..

(ସ୍ରଗ୍ଧରା)

ମୁକ୍ତ୍ଵାନାଚାରମୁଚ୍ଚୈର୍ଜନନମୃତକରଂ ସର୍ଵଦୋଷପ୍ରସଂଗଂ
ସ୍ଥିତ୍ଵାତ୍ମନ୍ଯାତ୍ମନାତ୍ମା ନିରୁପମସହଜାନଂଦଦ୍ରଗ୍ଜ୍ଞପ୍ତିଶକ୍ତୌ .

ବାହ୍ଯାଚାରପ୍ରମୁକ୍ତ : ଶମଜଲନିଧିଵାର୍ବିନ୍ଦୁସନ୍ଦୋହପୂତଃ
ସୋଽଯଂ ପୁଣ୍ଯଃ ପୁରାଣଃ କ୍ଷପିତମଲକଲିର୍ଭାତି ଲୋକୋଦ୍ଘସାକ୍ଷୀ ..୧୧୪..

ଉମ୍ମଗ୍ଗଂ ପରିଚତ୍ତା ଜିଣମଗ୍ଗେ ଜୋ ଦୁ କୁଣଦି ଥିରଭାଵଂ .

ସୋ ପଡିକମଣଂ ଉଚ୍ଚଇ ପଡିକମଣମଓ ହଵେ ଜମ୍ହା ..୮୬..

[ଅବ ଇସ ୮୫ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଦୋ ଶ୍ଲୋକ କହତେ

ହୈଂ : ]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଆତ୍ମା ନିଜ ପରମାନନ୍ଦରୂପୀ ଅଦ୍ଵିତୀଯ ଅମୃତସେ ଗାଢ଼ ଭରେ ହୁଏ,

୧ସ୍ଫୁ ରିତ - ସହଜ - ଜ୍ଞାନସ୍ଵରୂପ ଆତ୍ମାକୋ ନିର୍ଭର ( – ଭରପୂର) ଆନନ୍ଦ - ଭକ୍ତିପୂର୍ଵକ ନିଜ ଶମମଯ

ଜଲ ଦ୍ଵାରା ସ୍ନାନ କରାଓ; ବହୁତ ଲୌକିକ ଆଲାପଜାଲୋଂସେ କ୍ଯା ପ୍ରଯୋଜନ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଅନ୍ଯ ଅନେକ
ଲୌକିକ କଥନସମୂହୋଂସେ କ୍ଯା କାର୍ଯ ସିଦ୍ଧ ହୋ ସକତା ହୈ ) ? ୧୧୩.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ଆତ୍ମା ଜନ୍ମ - ମରଣକେ କରନେଵାଲେ, ସର୍ଵ ଦୋଷୋଂକେ ୨ପ୍ରସଂଗଵାଲେ

ଅନାଚାରକୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଛୋଡ଼କର, ନିରୁପମ ସହଜ ଆନନ୍ଦ-ଦର୍ଶନ-ଜ୍ଞାନ-ଵୀର୍ଯଵାଲେ ଆତ୍ମାମେଂ
ଆତ୍ମାସେ ସ୍ଥିତ ହୋକର, ବାହ୍ଯ ଆଚାରସେ ମୁକ୍ତ ହୋତା ହୁଆ, ଶମରୂପୀ ସମୁଦ୍ରକେ ଜଲବିନ୍ଦୁଓଂକେ
ସମୂହସେ ପଵିତ୍ର ହୋତା ହୈ, ଐସା ଵହ ପଵିତ୍ର ପୁରାଣ ( – ସନାତନ) ଆତ୍ମା ମଲରୂପୀ କ୍ଲେଶକା କ୍ଷଯ

କରକେ ଲୋକକା ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ସାକ୍ଷୀ ହୋତା ହୈ .୧୧୪.

୧ – ସ୍ଫୁ ରିତ = ପ୍ରଗଟ . ୨ – ପ୍ରସଂଗ = ସଂଗ; ସହଵାସ; ସମ୍ବନ୍ଧ; ଯୁକ୍ତତା .

ଉନ୍ମାର୍ଗକା କର ପରିତ୍ଯଜନ ଜିନମାର୍ଗମେଂ ସ୍ଥିରତା କରେ .

ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯତା ହେତୁସେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ କହତେ ହୈଂ ଉସେ ..୮୬..

Page 163 of 388
PDF/HTML Page 190 of 415
single page version

ଉନ୍ମାର୍ଗଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ଜିନମାର୍ଗେ ଯସ୍ତୁ କରୋତି ସ୍ଥିରଭାଵମ୍ .

ସ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମୁଚ୍ଯତେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯୋ ଭଵେଦ୍ଯସ୍ମାତ୍ ..୮୬..

ଅତ୍ର ଉନ୍ମାର୍ଗପରିତ୍ଯାଗଃ ସର୍ଵଜ୍ଞଵୀତରାଗମାର୍ଗସ୍ଵୀକାରଶ୍ଚୋକ୍ତ : .

ଯସ୍ତୁ ଶଂକାକାଂକ୍ଷାଵିଚିକିତ୍ସାଽନ୍ଯଦ୍ରଷ୍ଟିପ୍ରଶଂସାସଂସ୍ତଵମଲକଲଂକପଂକନିର୍ମୁକ୍ତ : ଶୁଦ୍ଧ-

ନିଶ୍ଚଯସଦ୍ଦୃଷ୍ଟିଃ ବୁଦ୍ଧାଦିପ୍ରଣୀତମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରାତ୍ମକଂ ମାର୍ଗାଭାସମୁନ୍ମାର୍ଗଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ଵ୍ଯଵହାରେଣ
ମହାଦେଵାଧିଦେଵପରମେଶ୍ଵରସର୍ଵଜ୍ଞଵୀତରାଗମାର୍ଗେ ପଂଚମହାଵ୍ରତପଂଚସମିତିତ୍ରିଗୁପ୍ତିପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯନିରୋଧ-
ଷଡାଵଶ୍ଯକାଦ୍ଯଷ୍ଟାଵିଂଶତିମୂଲଗୁଣାତ୍ମକେ ସ୍ଥିରପରିଣାମଂ କରୋତି, ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯନଯେନ ସହଜ-
ବୋଧାଦିଶୁଦ୍ଧଗୁଣାଲଂକୃତେ ସହଜପରମଚିତ୍ସାମାନ୍ଯଵିଶେଷଭାସିନି ନିଜପରମାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯେ ସ୍ଥିରଭାଵଂ

ଗାଥା : ୮୬ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଃ ତୁ ] ଜୋ (ଜୀଵ) [ଉନ୍ମାର୍ଗଂ ] ଉନ୍ମାର୍ଗକା

[ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ] ପରିତ୍ଯାଗ କରକେ [ଜିନମାର୍ଗେ ] ଜିନମାର୍ଗମେଂ [ସ୍ଥିରଭାଵମ୍ ] ସ୍ଥିରଭାଵ [କରୋତି ]
କରତା ହୈ, [ସଃ ] ଵହ (ଜୀଵ) [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣ [ଉଚ୍ଯତେ ] କହଲାତା ହୈ,
[ଯସ୍ମାତ୍ ] କାରଣ କି ଵହ [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯଃ ଭଵେତ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ ଉନ୍ମାର୍ଗକେ ପରିତ୍ଯାଗ ଔର ସର୍ଵଜ୍ଞଵୀତରାଗ - ମାର୍ଗକେ ସ୍ଵୀକାରକା ଵର୍ଣନ

କିଯା ଗଯା ହୈ .

ଜୋ ଶଂକା, କାଂକ୍ଷା, ଵିଚିକିତ୍ସା, ଅନ୍ଯଦୃଷ୍ଟିପ୍ରଶଂସା ଔର ❃ଅନ୍ଯଦୃଷ୍ଟିସଂସ୍ତଵରୂପ

ମଲକଲଙ୍କପଂକସେ ଵିମୁକ୍ତ ( – ମଲକଲଙ୍କରୂପୀ କୀଚଡ଼ସେ ରହିତ) ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟି (ଜୀଵ)

ବୁଦ୍ଧାଦିପ୍ରଣୀତ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରାତ୍ମକ ମାର୍ଗାଭାସରୂପ ଉନ୍ମାର୍ଗକା ପରିତ୍ଯାଗ କରକେ, ଵ୍ଯଵହାରସେ
ପାଁଚ ମହାଵ୍ରତ, ପାଁଚ ସମିତି, ତୀନ ଗୁପ୍ତି, ପାଁଚ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକା ନିରୋଧ, ଛହ ଆଵଶ୍ଯକ ଇତ୍ଯାଦି
ଅଟ୍ଠାଈସ ମୂଲଗୁଣସ୍ଵରୂପ ମହାଦେଵାଧିଦେଵ - ପରମେଶ୍ଵର - ସର୍ଵଜ୍ଞ - ଵୀତରାଗକେ ମାର୍ଗମେଂ ସ୍ଥିର ପରିଣାମ କରତା

ହୈ, ଔର ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯନଯସେ ସହଜଜ୍ଞାନାଦି ଶୁଦ୍ଧଗୁଣୋଂସେ ଅଲଂକୃତ, ସହଜ ପରମ ଚୈତନ୍ଯସାମାନ୍ଯ ତଥା
(ସହଜ ପରମ) ଚୈତନ୍ଯଵିଶେଷରୂପ ଜିସକା ପ୍ରକାଶ ହୈ ଐସେ ନିଜ ପରମାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ ଶୁଦ୍ଧଚାରିତ୍ରମଯ
ସ୍ଥିରଭାଵ କରତା ହୈ, (ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯ - ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟି ଜୀଵ ଵ୍ଯଵହାରସେ ଅଟ୍ଠାଈସ

ମୂଲଗୁଣାତ୍ମକ ମାର୍ଗମେଂ ଔର ନିଶ୍ଚଯସେ ଶୁଦ୍ଧ ଗୁଣୋଂସେ ଶୋଭିତ ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନାତ୍ମକ ପରମାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ
ସ୍ଥିରଭାଵ କରତା ହୈ,) ଵହ ମୁନି ନିଶ୍ଚଯ ପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ କହଲାତା ହୈ, କାରଣ କି ଉସେ

❃ ଅନ୍ଯଦୃଷ୍ଟିସଂସ୍ତଵ = (୧) ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିକା ପରିଚଯ; (୨) ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିକୀ ସ୍ତୁତି . (ମନସେ ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିକୀ ମହିମା

କରନା ଵହ ଅନ୍ଯଦୃଷ୍ଟିପ୍ରଶଂସା ହୈ ଔର ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିକୀ ମହିମାକେ ଵଚନ ବୋଲନା ଵହ ଅନ୍ଯଦୃଷ୍ଟିସଂସ୍ତଵ ହୈ .)

Page 164 of 388
PDF/HTML Page 191 of 415
single page version

ଶୁଦ୍ଧଚାରିତ୍ରମଯଂ କରୋତି, ସ ମୁନିର୍ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ, ଯସ୍ମାନ୍ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣଂ
ପରମତତ୍ତ୍ଵଗତଂ ତତ ଏଵ ସ ତପୋଧନଃ ସଦା ଶୁଦ୍ଧ ଇତି .

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ପ୍ରଵଚନସାରଵ୍ଯାଖ୍ଯାଯାମ୍ —

(ଶାର୍ଦୂଲଵିକ୍ରୀଡିତ)

‘‘ଇତ୍ଯେଵଂ ଚରଣଂ ପୁରାଣପୁରୁଷୈର୍ଜୁଷ୍ଟଂ ଵିଶିଷ୍ଟାଦରୈ-
ରୁତ୍ସର୍ଗାଦପଵାଦତଶ୍ଚ ଵିଚରଦ୍ବହ୍ଵୀଃ ପୃଥଗ୍ଭୂମିକାଃ .

ଆକ୍ରମ୍ଯ କ୍ରମତୋ ନିଵୃତ୍ତିମତୁଲାଂ କୃତ୍ଵା ଯତିଃ ସର୍ଵତ-
ଶ୍ଚିତ୍ସାମାନ୍ଯଵିଶେଷଭାସିନି ନିଜଦ୍ରଵ୍ଯେ କରୋତୁ ସ୍ଥିତିମ୍ ..’’

ତଥା ହି —

(ମାଲିନୀ)

ଵିଷଯସୁଖଵିରକ୍ତାଃ ଶୁଦ୍ଧତତ୍ତ୍ଵାନୁରକ୍ତାଃ
ତପସି ନିରତଚିତ୍ତାଃ ଶାସ୍ତ୍ରସଂଘାତମତ୍ତାଃ .

ଗୁଣମଣିଗଣଯୁକ୍ତାଃ ସର୍ଵସଂକଲ୍ପମୁକ୍ତାଃ
କଥମମୃତଵଧୂଟୀଵଲ୍ଲଭା ନ ସ୍ଯୁରେତେ ..୧୧୫..

ପରମତତ୍ତ୍ଵଗତ ( – ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ସାଥ ସମ୍ବନ୍ଧଵାଲା) ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣ ହୈ ଇସୀଲିଯେ ଵହ

ତପୋଧନ ସଦା ଶୁଦ୍ଧ ହୈ .

ଇସୀପ୍ରକାର ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରକୀ (ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵକୃତ ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକା ନାମକ) ଟୀକାମେଂ

(୧୫ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଇସପ୍ରକାର ଵିଶିଷ୍ଟ ୧ଆଦରଵାଲେ ପୁରାଣ ପୁରୁଷୋଂ ଦ୍ଵାରା ସେଵନ କିଯା

ଗଯା, ଉତ୍ସର୍ଗ ଔର ଅପଵାଦ ଦ୍ଵାରା ଅନେକ ପୃଥକ୍ - ପୃଥକ୍ ଭୂମିକାଓଂମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତ ଜୋ ଚରଣ

( – ଚାରିତ୍ର) ଉସେ ଯତି ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ, କ୍ରମଶଃ ଅତୁଲ ନିଵୃତ୍ତି କରକେ, ଚୈତନ୍ଯସାମାନ୍ଯ ଔର

ଚୈତନ୍ଯଵିଶେଷରୂପ ଜିସକା ପ୍ରକାଶ ହୈ ଐସେ ନିଜଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ ସର୍ଵତଃ ସ୍ଥିତି କରୋ .’’

ଔର (ଇସ ୮୬ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ଵିଷଯସୁଖସେ ଵିରକ୍ତ ହୈଂ, ଶୁଦ୍ଧ ତତ୍ତ୍ଵମେଂ ଅନୁରକ୍ତ ହୈଂ, ତପମେଂ ଲୀନ

ଜିନକା ଚିତ୍ତ ହୈ, ଶାସ୍ତ୍ରସମୂହମେଂ ଜୋ ୨ମତ୍ତ ହୈଂ, ଗୁଣରୂପୀ ମଣିଯୋଂକେ ସମୁଦାଯସେ ଯୁକ୍ତ ହୈଂ ଔର ସର୍ଵ

୧ — ଆଦର = ସାଵଧାନୀ; ପ୍ରଯତ୍ନ; ବହୁମାନ . ୨ — ମତ୍ତ = ମସ୍ତ; ପାଗଲ; ଅତି ପ୍ରୀତିଵଂତ; ଅତି ଆନନ୍ଦିତ .

Page 165 of 388
PDF/HTML Page 192 of 415
single page version

ମୋତ୍ତୂଣ ସଲ୍ଲଭାଵଂ ଣିସ୍ସଲ୍ଲେ ଜୋ ଦୁ ସାହୁ ପରିଣମଦି .

ସୋ ପଡିକମଣଂ ଉଚ୍ଚଇ ପଡିକମଣମଓ ହଵେ ଜମ୍ହା ..୮୭..

ମୁକ୍ତ୍ଵା ଶଲ୍ଯଭାଵଂ ନିଃଶଲ୍ଯେ ଯସ୍ତୁ ସାଧୁଃ ପରିଣମତି .

ସ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମୁଚ୍ଯତେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯୋ ଭଵେଦ୍ଯସ୍ମାତ୍ ..୮୭..

ଇହ ହି ନିଃଶଲ୍ଯଭାଵପରିଣତମହାତପୋଧନ ଏଵ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ଇତ୍ଯୁକ୍ତ : .

ନିଶ୍ଚଯତୋ ନିଃଶଲ୍ଯସ୍ଵରୂପସ୍ଯ ପରମାତ୍ମନସ୍ତାଵଦ୍ ଵ୍ଯଵହାରନଯବଲେନ କର୍ମପଂକଯୁକ୍ତ ତ୍ଵାତ୍

ନିଦାନମାଯାମିଥ୍ଯାଶଲ୍ଯତ୍ରଯଂ ଵିଦ୍ଯତ ଇତ୍ଯୁପଚାରତଃ . ଅତ ଏଵ ଶଲ୍ଯତ୍ରଯଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ପରମ-

ନିଃଶଲ୍ଯସ୍ଵରୂପେ ତିଷ୍ଠତି ଯୋ ହି ପରମଯୋଗୀ ସ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ, ଯସ୍ମାତ୍

ସ୍ଵରୂପଗତଵାସ୍ତଵପ୍ରତିକ୍ରମଣମସ୍ତ୍ଯେଵେତି .

ସଂକଲ୍ପୋଂସେ ମୁକ୍ତ ହୈଂ, ଵେ ମୁକ୍ତିସୁନ୍ଦରୀକେ ଵଲ୍ଲଭ କ୍ଯୋଂ ନ ହୋଂଗେ ? (ଅଵଶ୍ଯ ହୀ ହୋଂଗେ . ) ୧୧୫ .

ଗାଥା : ୮୭ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଃ ତୁ ସାଧୁଃ ] ଜୋ ସାଧୁ [ଶଲ୍ଯଭାଵଂ ] ଶଲ୍ଯଭାଵ

[ମୁକ୍ତ୍ଵା ] ଛୋଡ଼କର [ନିଃଶଲ୍ଯେ ] ନିଃଶଲ୍ଯଭାଵସେ [ପରିଣମତି ] ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ, [ସଃ ]
ଵହ (ସାଧୁ) [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣ [ଉଚ୍ଯତେ ] କହଲାତା ହୈ, [ଯସ୍ମାତ୍ ] କାରଣ କି ଵହ
[ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯଃ ଭଵେତ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ ନିଃଶଲ୍ଯଭାଵସେ ପରିଣତ ମହାତପୋଧନକୋ ହୀ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ

କହା ହୈ .

ପ୍ରଥମ ତୋ, ନିଶ୍ଚଯସେ ନିଃଶଲ୍ଯସ୍ଵରୂପ ପରମାତ୍ମାକୋ, ଵ୍ଯଵହାରନଯକେ ବଲସେ କର୍ମପଂକ-

ଯୁକ୍ତପନା ହୋନେକେ କାରଣ ( – ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ କର୍ମରୂପୀ କୀଚଡ଼କେ ସାଥ ସମ୍ବନ୍ଧ ହୋନେକେ କାରଣ)

‘ଉସେ ନିଦାନ, ମାଯା ଔର ମିଥ୍ଯାତ୍ଵରୂପୀ ତୀନ ଶଲ୍ଯ ଵର୍ତତେ ହୈଂ’ ଐସା ଉପଚାରସେ କହା ଜାତା ହୈ .

ଐସା ହୋନେସେ ହୀ ତୀନ ଶଲ୍ଯୋଂକା ପରିତ୍ଯାଗ କରକେ ଜୋ ପରମ ଯୋଗୀ ପରମ ନିଃଶଲ୍ଯ ସ୍ଵରୂପମେଂ ରହତା
ହୈ ଉସେ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ କହା ଜାତା ହୈ, କାରଣ କି ଉସେ ସ୍ଵରୂପଗତ ( – ନିଜ ସ୍ଵରୂପକେ

ସାଥ ସମ୍ବନ୍ଧଵାଲା) ଵାସ୍ତଵିକ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ହୈ ହୀ .

[ଅବ ଇସ ୮୭ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଦୋ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ : ]

କର ଶଲ୍ଯକା ପରିତ୍ଯାଗ ମୁନି ନିଃଶଲ୍ଯ ଜୋ ଵର୍ତନ କରେ .

ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯତା ହେତୁସେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ କହତେ ହୈଂ ଉସେ ..୮୭..

Page 166 of 388
PDF/HTML Page 193 of 415
single page version

(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)

ଶଲ୍ଯତ୍ରଯଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ନିଃଶଲ୍ଯେ ପରମାତ୍ମନି .

ସ୍ଥିତ୍ଵା ଵିଦ୍ଵାନ୍ସଦା ଶୁଦ୍ଧମାତ୍ମାନଂ ଭାଵଯେତ୍ସ୍ଫୁ ଟମ୍ ..୧୧୬..

(ପୃଥ୍ଵୀ)

କଷାଯକଲିରଂଜିତଂ ତ୍ଯଜତୁ ଚିତ୍ତମୁଚ୍ଚୈର୍ଭଵାନ୍
ଭଵଭ୍ରମଣକାରଣଂ ସ୍ମରଶରାଗ୍ନିଦଗ୍ଧଂ ମୁହୁଃ .

ସ୍ଵଭାଵନିଯତଂ ସୁଖଂ ଵିଧିଵଶାଦନାସାଦିତଂ
ଭଜ ତ୍ଵମଲିନଂ ଯତେ ପ୍ରବଲସଂସୃତେର୍ଭୀତିତଃ ..୧୧୭..

ଚତ୍ତା ଅଗୁତ୍ତିଭାଵଂ ତିଗୁତ୍ତିଗୁତ୍ତୋ ହଵେଇ ଜୋ ସାହୂ .

ସୋ ପଡିକମଣଂ ଉଚ୍ଚଇ ପଡିକମଣମଓ ହଵେ ଜମ୍ହା ..୮୮..

ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ଅଗୁପ୍ତିଭାଵଂ ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତୋ ଭଵେଦ୍ଯଃ ସାଧୁଃ .

ସ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମୁଚ୍ଯତେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯୋ ଭଵେଦ୍ଯସ୍ମାତ୍ ..୮୮..

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ତୀନ ଶଲ୍ଯୋଂକା ପରିତ୍ଯାଗ କରକେ, ନିଃଶଲ୍ଯ ପରମାତ୍ମାମେଂ ସ୍ଥିତ

ରହକର, ଵିଦ୍ଵାନକୋ ସଦା ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମାକୋ ସ୍ଫୁ ଟରୂପସେ ଭାନା ଚାହିଯେ .୧୧୬.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ହେ ଯତି ! ଜୋ (ଚିତ୍ତ) ଭଵଭ୍ରମଣକା କାରଣ ହୈ ଔର ବାରମ୍ବାର

କାମବାଣକୀ ଅଗ୍ନିସେ ଦଗ୍ଧ ହୈ — ଐସେ କଷାଯକ୍ଲେଶସେ ରଂଗେ ହୁଏ ଚିତ୍ତକୋ ତୂ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଛୋଡ଼; ଜୋ

ଵିଧିଵଶାତ୍ ( – କର୍ମଵଶତାକେ କାରଣ) ଅପ୍ରାପ୍ତ ହୈ ଐସେ ନିର୍ମଲ ❃ସ୍ଵଭାଵନିଯତ ସୁଖକୋ ତୂ ପ୍ରବଲ

ସଂସାରକୀ ଭୀତୀସେ ଡରକର ଭଜ .୧୧୭.

ଗାଥା : ୮୮ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଃ ସାଧୁଃ ] ଜୋ ସାଧୁ [ଅଗୁପ୍ତିଭାଵଂ ] ଅଗୁପ୍ତିଭାଵ

[ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ] ଛୋଡ଼କର, [ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତଃ ଭଵେତ୍ ] ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତ ରହତା ହୈ, [ସଃ ] ଵହ (ସାଧୁ)
[ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣ [ଉଚ୍ଯତେ ] କହଲାତା ହୈ, [ଯସ୍ମାତ୍ ] କାରଣ କି ଵହ
[ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯଃ ଭଵେତ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ ହୈ .

❃ ସ୍ଵଭାଵନିଯତ = ସ୍ଵଭାଵମେଂ ନିଶ୍ଚିତ ରହା ହୁଆ; ସ୍ଵଭାଵମେଂ ନିଯମସେ ରହା ହୁଆ .

ଜୋ ସାଧୁ ଛୋଡ଼ ଅଗୁପ୍ତିକୋ ତ୍ରଯ - ଗୁପ୍ତିମେଂ ଵିଚରଣ କରେ .

ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯତା ହେତୁସେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ କହତେ ହୈଂ ଉସେ ..୮୮..

Page 167 of 388
PDF/HTML Page 194 of 415
single page version

ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତଲକ୍ଷଣପରମତପୋଧନସ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯଚାରିତ୍ରାଖ୍ଯାନମେତତ୍ .

ଯଃ ପରମତପଶ୍ଚରଣସରଃସରସିରୁହାକରଚଂଡଚଂଡରଶ୍ମିରତ୍ଯାସନ୍ନଭଵ୍ଯୋ ମୁନୀଶ୍ଵରଃ ବାହ୍ଯପ୍ରପଂଚରୂପମ୍

ଅଗୁପ୍ତିଭାଵଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତନିର୍ଵିକଲ୍ପପରମସମାଧିଲକ୍ଷଣଲକ୍ଷିତମ୍ ଅତ୍ଯପୂର୍ଵମାତ୍ମାନଂ ଧ୍ଯାଯତି,
ଯସ୍ମାତ୍ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯଃ ପରମସଂଯମୀ ଅତ ଏଵ ସ ଚ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପୋ ଭଵତୀତି .

(ହରିଣୀ)

ଅଥ ତନୁମନୋଵାଚାଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ସଦା ଵିକୃତିଂ ମୁନିଃ
ସହଜପରମାଂ ଗୁପ୍ତିଂ ସଂଜ୍ଞାନପୁଂଜମଯୀମିମାମ୍ .

ଭଜତୁ ପରମାଂ ଭଵ୍ଯଃ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଭାଵନଯା ସମଂ
ଭଵତି ଵିଶଦଂ ଶୀଲଂ ତସ୍ଯ ତ୍ରିଗୁପ୍ତିମଯସ୍ଯ ତତ୍ ..୧୧୮..

ମୋତ୍ତୂଣ ଅଟ୍ଟରୁଦ୍ଦଂ ଝାଣଂ ଜୋ ଝାଦି ଧମ୍ମସୁକ୍କଂ ଵା .

ସୋ ପଡିକମଣଂ ଉଚ୍ଚଇ ଜିଣଵରଣିଦ୍ଦିଟ୍ଠସୁତ୍ତେସୁ ..୮9..

ଟୀକା : — ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତପନା ( – ତୀନ ଗୁପ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଗୁପ୍ତପନା) ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସେ ପରମ

ତପୋଧନକୋ ନିଶ୍ଚଯଚାରିତ୍ର ହୋନେକା ଯହ କଥନ ହୈ .

ପରମ ତପଶ୍ଚରଣରୂପୀ ସରୋଵରକେ କମଲସମୂହକେ ଲିଯେ ପ୍ରଚଂଡ ସୂର୍ଯ ସମାନ ଐସେ ଜୋ ଅତି-

ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ମୁନୀଶ୍ଵର ବାହ୍ଯ ପ୍ରପଂଚରୂପ ଅଗୁପ୍ତିଭାଵ ଛୋଡ଼କର, ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତ - ନିର୍ଵିକଲ୍ପ

- ପରମସମାଧିଲକ୍ଷଣସେ ଲକ୍ଷିତ ଅତି - ଅପୂର୍ଵ ଆତ୍ମାକୋ ଧ୍ଯାତେ ହୈଂ, ଵେ ମୁନୀଶ୍ଵର ପ୍ରତିକ୍ରମଣମଯ

ପରମସଂଯମୀ ହୋନେସେ ହୀ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ହୈଂ .

[ଅବ ଇସ ୮୮ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ : ]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ମନ - ଵଚନ - କାଯକୀ ଵିକୃତିକୋ ସଦା ଛୋଡ଼କର, ଭଵ୍ଯ ମୁନି

ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନକେ ପୁଂଜମଯୀ ଇସ ସହଜ ପରମ ଗୁପ୍ତିକୋ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୀ ଭାଵନା ସହିତ ଉତ୍କୃଷ୍ଟରୂପସେ ଭଜୋ .

ତ୍ରିଗୁପ୍ତିମଯ ଐସେ ଉସ ମୁନିକା ଵହ ଚାରିତ୍ର ନିର୍ମଲ ହୈ .୧୧୮.

ଜୋ ଆର୍ତ ରୌଦ୍ର ଵିହାଯ ଵର୍ତ୍ତେ ଧର୍ମ-ଶୁକ୍ଲ ସୁଧ୍ଯାନମେଂ .

ପ୍ରତିକ୍ରମଣ କହତେ ହୈଂ ଉସେ ଜିନଦେଵକେ ଆଖ୍ଯାନମେଂ ..୮୯..

Page 168 of 388
PDF/HTML Page 195 of 415
single page version

ମୁକ୍ତ୍ଵାର୍ତରୌଦ୍ରଂ ଧ୍ଯାନଂ ଯୋ ଧ୍ଯାଯତି ଧର୍ମଶୁକ୍ଲଂ ଵା .

ସ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମୁଚ୍ଯତେ ଜିନଵରନିର୍ଦିଷ୍ଟସୂତ୍ରେଷୁ ..୮9..

ଧ୍ଯାନଵିକଲ୍ପସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍ .

ସ୍ଵଦେଶତ୍ଯାଗାତ୍ ଦ୍ରଵ୍ଯନାଶାତ୍ ମିତ୍ରଜନଵିଦେଶଗମନାତ୍ କମନୀଯକାମିନୀଵିଯୋଗାତ୍

ଅନିଷ୍ଟସଂଯୋଗାଦ୍ଵା ସମୁପଜାତମାର୍ତଧ୍ଯାନମ୍, ଚୌରଜାରଶାତ୍ରଵଜନଵଧବଂଧନନିବଦ୍ଧମହଦ୍ଦ୍ଵେଷଜନିତ-
ରୌଦ୍ରଧ୍ଯାନଂ ଚ, ଏତଦ୍ଦ୍ଵିତଯମ୍ ଅପରିମିତସ୍ଵର୍ଗାପଵର୍ଗସୁଖପ୍ରତିପକ୍ଷଂ ସଂସାରଦୁଃଖମୂଲତ୍ଵାନ୍ନିରଵଶେଷେଣ
ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା, ସ୍ଵର୍ଗାପଵର୍ଗନିଃସୀମସୁଖମୂଲସ୍ଵାତ୍ମାଶ୍ରିତନିଶ୍ଚଯପରମଧର୍ମଧ୍ଯାନମ୍, ଧ୍ଯାନଧ୍ଯେଯଵିଵିଧଵିକଲ୍ପ-
ଵିରହିତାନ୍ତର୍ମୁଖାକାରସକଲକରଣଗ୍ରାମାତୀତନିର୍ଭେଦପରମକଲାସନାଥନିଶ୍ଚଯଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନଂ ଚ ଧ୍ଯାତ୍ଵା ଯଃ
ପରମଭାଵଭାଵନାପରିଣତଃ ଭଵ୍ଯଵରପୁଂଡରୀକଃ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପୋ ଭଵତି, ପରମଜିନେନ୍ଦ୍ରଵଦନାର-
ଵିନ୍ଦଵିନିର୍ଗତଦ୍ରଵ୍ଯଶ୍ରୁତେଷୁ ଵିଦିତମିତି . ଧ୍ଯାନେଷୁ ଚ ଚତୁର୍ଷୁ ହେଯମାଦ୍ଯଂ ଧ୍ଯାନଦ୍ଵିତଯଂ, ତ୍ରିତଯଂ

ଗାଥା : ୮୯ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଃ ] ଜୋ (ଜୀଵ) [ଆର୍ତରୌଦ୍ରଂ ଧ୍ଯାନଂ ] ଆର୍ତ ଔର

ରୌଦ୍ର ଧ୍ଯାନ [ମୁକ୍ତ୍ଵା ] ଛୋଡ଼କର [ଧର୍ମଶୁକ୍ଲଂ ଵା ] ଧର୍ମ ଅଥଵା ଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନକୋ [ଧ୍ଯାଯତି ]
ଧ୍ଯାତା ହୈ, [ସଃ ] ଵହ (ଜୀଵ) [ଜିନଵରନିର୍ଦିଷ୍ଟସୂତ୍ରେଷୁ ] ଜିନଵରକଥିତ ସୂତ୍ରୋଂମେଂ [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ]
ପ୍ରତିକ୍ରମଣ [ଉଚ୍ଯତେ ] କହଲାତା ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହ, ଧ୍ଯାନକେ ଭେଦୋଂକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .

(୧) ସ୍ଵଦେଶକେ ତ୍ଯାଗସେ, ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ନାଶସେ, ମିତ୍ରଜନକେ ଵିଦେଶଗମନସେ, କମନୀଯ (ଇଷ୍ଟ,

ସୁନ୍ଦର) କାମିନୀକେ ଵିଯୋଗସେ ଅଥଵା ଅନିଷ୍ଟକେ ସଂଯୋଗସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲା ଜୋ ଆର୍ତଧ୍ଯାନ, ତଥା
(୨) ଚୋର - ଜାର - ଶତ୍ରୁଜନୋଂକେ ବଧ - ବନ୍ଧନ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ମହା ଦ୍ଵେଷସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲା ଜୋ ରୌଦ୍ରଧ୍ଯାନ, ଵେ

ଦୋନୋଂ ଧ୍ଯାନ ସ୍ଵର୍ଗ ଔର ମୋକ୍ଷକେ ଅପରିମିତ ସୁଖସେ ପ୍ରତିପକ୍ଷ ସଂସାରଦୁଃଖକେ ମୂଲ ହୋନେକେ କାରଣ ଉନ
ଦୋନୋଂକୋ ନିରଵଶେଷରୂପସେ (ସର୍ଵଥା) ଛୋଡ଼କର, (୩) ସ୍ଵର୍ଗ ଔର ମୋକ୍ଷକେ ନିଃସୀମ
( – ଅପାର) ସୁଖକା ମୂଲ ଐସା ଜୋ ସ୍ଵାତ୍ମାଶ୍ରିତ ନିଶ୍ଚଯ - ପରମଧର୍ମଧ୍ଯାନ, ତଥା (୪) ଧ୍ଯାନ ଔର

ଧ୍ଯେଯକେ ଵିଵିଧ ଵିକଲ୍ପ ରହିତ, ❃ଅଂତର୍ମୁଖାକାର, ସକଲ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ସମୂହସେ ଅତୀତ ( – ସମସ୍ତ

ଇନ୍ଦ୍ରିଯାତୀତ) ଔର ନିର୍ଭେଦ ପରମ କଲା ସହିତ ଐସା ଜୋ ନିଶ୍ଚଯ - ଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନ, ଉନ୍ହେଂ ଧ୍ଯାକର, ଜୋ

ଭଵ୍ଯପୁଂଡରୀକ ( – ଭଵ୍ଯୋତ୍ତମ) ପରମଭାଵକୀ (ପାରିଣାମିକ ଭାଵକୀ) ଭାଵନାରୂପସେ ପରିଣମିତ

ହୁଆ ହୈ, ଵହ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ହୈ — ଐସା ପରମ ଜିନେନ୍ଦ୍ରକେ ମୁଖାରଵିଂଦସେ ନିକଲେ ହୁଏ

ଦ୍ରଵ୍ଯଶ୍ରୁତମେଂ କହା ହୈ .

❃ ଅଂତର୍ମୁଖାକାର = ଅନ୍ତର୍ମୁଖ ଜିସକା ଆକାର ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ଵରୂପ ହୈ ଐସା .

Page 169 of 388
PDF/HTML Page 196 of 415
single page version

ତାଵଦୁପାଦେଯଂ, ସର୍ଵଦୋପାଦେଯଂ ଚ ଚତୁର୍ଥମିତି .

ତଥା ଚୋକ୍ତ ମ୍ —

(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)

‘‘ନିଷ୍କ୍ରିଯଂ କରଣାତୀତଂ ଧ୍ଯାନଧ୍ଯେଯଵିଵର୍ଜିତମ୍ .

ଅନ୍ତର୍ମୁଖଂ ତୁ ଯଦ୍ଧଯାନଂ ତଚ୍ଛୁକ୍ଲଂ ଯୋଗିନୋ ଵିଦୁଃ ..’’

(ଵସଂତତିଲକା)

ଧ୍ଯାନାଵଲୀମପି ଚ ଶୁଦ୍ଧନଯୋ ନ ଵକ୍ତି
ଵ୍ଯକ୍ତଂ ସଦାଶିଵମଯେ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵେ .

ସାସ୍ତୀତ୍ଯୁଵାଚ ସତତଂ ଵ୍ଯଵହାରମାର୍ଗ-
ସ୍ତତ୍ତ୍ଵଂ ଜିନେନ୍ଦ୍ର ତଦହୋ ମହଦିନ୍ଦ୍ରଜାଲମ୍ ..୧୧9..

(ଵସଂତତିଲକା)

ସଦ୍ବୋଧମଂଡନମିଦଂ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଂ
ମୁକ୍ତଂ ଵିକଲ୍ପନିକରୈରଖିଲୈଃ ସମନ୍ତାତ୍ .

ନାସ୍ତ୍ଯେଷ ସର୍ଵନଯଜାତଗତପ୍ରପଂଚୋ
ଧ୍ଯାନାଵଲୀ କଥଯ ସା କଥମତ୍ର ଜାତା ..୧୨୦..

ଚାର ଧ୍ଯାନୋଂମେଂ ପ୍ରଥମ ଦୋ ଧ୍ଯାନ ହେଯ ହୈଂ, ତୀସରା ପ୍ରଥମ ତୋ ଉପାଦେଯ ହୈ ଔର ଚୌଥା ସର୍ଵଦା

ଉପାଦେଯ ହୈ .

ଇସୀପ୍ରକାର (ଅନ୍ଯତ୍ର ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ଧ୍ଯାନ ନିଷ୍କ୍ରିଯ ହୈ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯାତୀତ ହୈ, ଧ୍ଯାନଧ୍ଯେଯଵିଵର୍ଜିତ (ଅର୍ଥାତ୍

ଧ୍ଯାନ ଔର ଧ୍ଯେଯକେ ଵିକଲ୍ପୋଂସେ ରହିତ) ହୈ ଔର ଅନ୍ତର୍ମୁଖ ହୈ, ଉସ ଧ୍ଯାନକୋ ଯୋଗୀ ଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନ କହତେ
ହୈଂ .’’

[ଅବ ଇସ ୮୯ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଦୋ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ :]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ପ୍ରଗଟରୂପସେ ସଦାଶିଵମଯ ( – ନିରଂତର କଲ୍ଯାଣମଯ) ଐସେ ପରମାତ୍ମ-

ତତ୍ତ୍ଵମେଂ ❃ଧ୍ଯାନାଵଲୀ ହୋନା ଭୀ ଶୁଦ୍ଧନଯ ନହୀଂ କହତା . ‘ଵହ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଧ୍ଯାନାଵଲୀ ଆତ୍ମାମେଂ ହୈ )’

ଐସା (ମାତ୍ର) ଵ୍ଯଵହାରମାର୍ଗନେ ସତତ କହା ହୈ . ହେ ଜିନେନ୍ଦ୍ର ! ଐସା ଵହ ତତ୍ତ୍ଵ ( – ତୂନେ ନଯ ଦ୍ଵାରା କହା

ହୁଆ ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପ), ଅହୋ ! ମହା ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲ ହୈ . ୧୧୯ .

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନକା ଆଭୂଷଣ ଐସା ଯହ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵ ସମସ୍ତ

❃ ଧ୍ଯାନାଵଲୀ = ଧ୍ଯାନପଂକ୍ତି; ଧ୍ଯାନ ପରମ୍ପରା .

Page 170 of 388
PDF/HTML Page 197 of 415
single page version

ମିଚ୍ଛତ୍ତପହୁଦିଭାଵା ପୁଵ୍ଵଂ ଜୀଵେଣ ଭାଵିଯା ସୁଇରଂ .

ସମ୍ମତ୍ତପହୁଦିଭାଵା ଅଭାଵିଯା ହୋଂତି ଜୀଵେଣ ..9୦..

ମିଥ୍ଯାତ୍ଵପ୍ରଭୃତିଭାଵାଃ ପୂର୍ଵଂ ଜୀଵେନ ଭାଵିତାଃ ସୁଚିରମ୍ .

ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵପ୍ରଭୃତିଭାଵାଃ ଅଭାଵିତା ଭଵନ୍ତି ଜୀଵେନ ..9୦..

ଆସନ୍ନାନାସନ୍ନଭଵ୍ଯଜୀଵପୂର୍ଵାପରପରିଣାମସ୍ଵରୂପୋପନ୍ଯାସୋଽଯମ୍ .

ମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଵ୍ରତକଷାଯଯୋଗପରିଣାମାସ୍ସାମାନ୍ଯପ୍ରତ୍ଯଯାଃ, ତେଷାଂ ଵିକଲ୍ପାସ୍ତ୍ରଯୋଦଶ ଭଵନ୍ତି

‘ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠୀଆଦୀ ଜାଵ ସଜୋଗିସ୍ସ ଚରମଂତଂ’ ଇତି ଵଚନାତ୍, ମିଥ୍ଯାଦ୍ରଷ୍ଟିଗୁଣସ୍ଥାନାଦିସଯୋଗି-

ଗୁଣସ୍ଥାନଚରମସମଯପର୍ଯଂତସ୍ଥିତା ଇତ୍ଯର୍ଥଃ .

ଵିକଲ୍ପସମୂହୋଂସେ ସର୍ଵତଃ ମୁକ୍ତ ( – ସର୍ଵ ଓରସେ ରହିତ) ହୈ . (ଇସପ୍ରକାର) ସର୍ଵନଯସମୂହ ସମ୍ବନ୍ଧୀ

ଯହ ପ୍ରପଂଚ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵମେଂ ନହୀଂ ହୈ ତୋ ଫି ର ଵହ ଧ୍ଯାନାଵଲୀ ଇସମେଂ କିସ ପ୍ରକାର ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଈ
(ଅର୍ଥାତ୍ ଧ୍ଯାନାଵଲୀ ଇସ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵମେଂ କୈସେ ହୋ ସକତୀ ହୈ ) ସୋ କହୋ .୧୨୦.

ଗାଥା : ୯୦ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ମିଥ୍ଯାତ୍ଵପ୍ରଭୃତିଭାଵାଃ ] ମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦି ଭାଵ

[ଜୀଵେନ ] ଜୀଵନେ [ପୂର୍ଵଂ ] ପୂର୍ଵମେଂ [ସୁଚିରମ୍ ] ସୁଚିର କାଲ (ଅତି ଦୀର୍ଘ କାଲ) [ଭାଵିତାଃ ]
ଭାଯେ ହୈଂ; [ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵପ୍ରଭୃତିଭାଵାଃ ] ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵାଦି ଭାଵ [ଜୀଵେନ ] ଜୀଵନେ [ଅଭାଵିତାଃ ଭଵନ୍ତି ]
ନହୀଂ ଭାଯେ ହୈଂ .

ଟୀକା : — ଯହ, ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ଔର ଅନାସନ୍ନଭଵ୍ଯ ଜୀଵକେ ପୂର୍ଵାପର ( – ପହଲେକେ ଔର

ବାଦକେ) ପରିଣାମୋଂକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .

ମିଥ୍ଯାତ୍ଵ, ଅଵ୍ରତ, କଷାଯ ଔର ଯୋଗରୂପ ପରିଣାମ ସାମାନ୍ଯ ପ୍ରତ୍ଯଯ (ଆସ୍ରଵ) ହୈଂ;

ଉନକେ ତେରହ ଭେଦ ହୈଂ, କାରଣ କି ‘୧ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠୀଆଦୀ ଜାଵ ସଜୋଗିସ୍ସ ଚରମଂତଂ ’ ଐସା

(ଶାସ୍ତ୍ରକା) ଵଚନ ହୈ; ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିଗୁଣସ୍ଥାନସେ ଲେକର ସଯୋଗୀଗୁଣସ୍ଥାନକେ ଅନ୍ତିମ ସମଯ ତକ
ପ୍ରତ୍ଯଯ ହୋତେ ହୈଂ — ଐସା ଅର୍ଥ ହୈ .

୧ – ଅର୍ଥ : — (ପ୍ରତ୍ଯଯୋଂକେ, ତେରହ ପ୍ରକାରକେ ଭେଦ କହେ ଗଯେ ହୈଂ — ) ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟିଗୁଣସ୍ଥାନସେ ଲେକର ସଯୋଗକେଵଲୀ-

ଗୁଣସ୍ଥାନକେ ଚରମ ସମଯ ତକକେ .

ମିଥ୍ଯାତ୍ଵ ଆଦିକ ଭାଵକୀ କୀ ଜୀଵନେ ଚିର ଭାଵନା .

ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ ଆଦିକ ଭାଵକୀ ନ କରୀ କଭୀ ଭୀ ଭାଵନା ..୯୦..

Page 171 of 388
PDF/HTML Page 198 of 415
single page version

ଅନାସନ୍ନଭଵ୍ଯଜୀଵେନ ନିରଂଜନନିଜପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଶ୍ରଦ୍ଧାନଵିକଲେନ ପୂର୍ଵଂ ସୁଚିରଂ ଭାଵିତାଃ

ଖଲୁ ସାମାନ୍ଯପ୍ରତ୍ଯଯାଃ, ତେନ ସ୍ଵରୂପଵିକଲେନ ବହିରାତ୍ମଜୀଵେନାନାସାଦିତପରମନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯ-
ଚରିତ୍ରେଣ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରାଣି ନ ଭାଵିତାନି ଭଵନ୍ତୀତି . ଅସ୍ଯ ମିଥ୍ଯାଦ୍ରଷ୍ଟେ-

ର୍ଵିପରୀତଗୁଣନିଚଯସଂପନ୍ନୋଽତ୍ଯାସନ୍ନଭଵ୍ଯଜୀଵଃ . ଅସ୍ଯ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନଭାଵନା କଥମିତି

ଚେତ୍ —

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ଶ୍ରୀଗୁଣଭଦ୍ରସ୍ଵାମିଭିଃ —

(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)

‘‘ଭାଵଯାମି ଭଵାଵର୍ତେ ଭାଵନାଃ ପ୍ରାଗଭାଵିତାଃ .

ଭାଵଯେ ଭାଵିତା ନେତି ଭଵାଭାଵାଯ ଭାଵନାଃ ..’’

ତଥା ହି —

ନିରଂଜନ ନିଜ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ରହିତ ଅନାସନ୍ନଭଵ୍ଯ ଜୀଵନେ ଵାସ୍ତଵମେଂ

ସାମାନ୍ଯ ପ୍ରତ୍ଯଯୋଂକୋ ପହଲେ ସୁଚିର କାଲ ଭାଯା ହୈ; ଜିସନେ ପରମ ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯରୂପ ଚାରିତ୍ର ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ
କିଯା ହୈ ଐସେ ଉସ ସ୍ଵରୂପଶୂନ୍ଯ ବହିରାତ୍ମ - ଜୀଵନେ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ, ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନ ଔର ସମ୍ଯକ୍-

ଚାରିତ୍ରକୋ ନହୀଂ ଭାଯା ହୈ . ଇସ ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟି ଜୀଵସେ ଵିପରୀତ ଗୁଣସମୁଦାଯଵାଲା ଅତି-ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ

ଜୀଵ ହୋତା ହୈ .

ଇସ (ଅତିନିକଟଭଵ୍ଯ) ଜୀଵକୋ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନକୀ ଭାଵନା କିସପ୍ରକାରସେ ହୋତୀ ହୈ ଐସା

ପ୍ରଶ୍ନ କିଯା ଜାଯେ ତୋ (ଆଚାର୍ଯଵର) ଶ୍ରୀ ଗୁଣଭଦ୍ରସ୍ଵାମୀନେ (ଆତ୍ମାନୁଶାସନମେଂ ୨୩୮ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ
ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ୧ଭଵାଵର୍ତମେଂ ପହଲେ ନ ଭାଯୀ ହୁଈ ଭାଵନାଏଁ (ଅବ) ମୈଂ ଭାତା ହୂଁ .

ଵେ ଭାଵନାଏଁ (ପହଲେ) ନ ଭାଯୀ ହୋନେସେ ମୈଂ ଭଵକେ ଅଭାଵକେ ଲିଯେ ଉନ୍ହେଂ ଭାତା ହୂଁ (କାରଣ କି
ଭଵକା ଅଭାଵ ତୋ ଭଵଭ୍ରମଣକେ କାରଣଭୂତ ଭାଵନାଓଂସେ ଵିରୁଦ୍ଧ ପ୍ରକାରକୀ, ପହଲେ ନ ଭାଯୀ ହୁଈ
ଐସୀ ଅପୂର୍ଵ ଭାଵନାଓଂସେ ହୀ ହୋତା ହୈ ) .’’

ଔର (ଇସ ୯୦ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ ) : —

୧ – ଭଵାଵର୍ତ = ଭଵ-ଆଵର୍ତ; ଭଵକା ଚକ୍ର; ଭଵକା ଭଁଵରଜାଲ; ଭଵ-ପରାଵର୍ତ .

Page 172 of 388
PDF/HTML Page 199 of 415
single page version

(ମାଲିନୀ)

ଅଥ ଭଵଜଲରାଶୌ ମଗ୍ନଜୀଵେନ ପୂର୍ଵଂ
କିମପି ଵଚନମାତ୍ରଂ ନିର୍ଵୃତେଃ କାରଣଂ ଯତ୍ .

ତଦପି ଭଵଭଵେଷୁ ଶ୍ରୂଯତେ ଵାହ୍ଯତେ ଵା
ନ ଚ ନ ଚ ବତ କଷ୍ଟଂ ସର୍ଵଦା ଜ୍ଞାନମେକମ୍ ..୧୨୧..

ମିଚ୍ଛାଦଂସଣଣାଣଚରିତ୍ତଂ ଚଇଊଣ ଣିରଵସେସେଣ .

ସମ୍ମତ୍ତଣାଣଚରଣଂ ଜୋ ଭାଵଇ ସୋ ପଡିକ୍କମଣଂ ..9୧..

ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚରିତ୍ରଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ନିରଵଶେଷେଣ .

ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନଚରଣଂ ଯୋ ଭାଵଯତି ସ ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ..9୧..

ଅତ୍ର ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରାଣାଂ ନିରଵଶେଷସ୍ଵୀକାରେଣ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରାଣାଂ

ନିରଵଶେଷତ୍ଯାଗେନ ଚ ପରମମୁମୁକ୍ଷୋର୍ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣଂ ଚ ଭଵତି ଇତ୍ଯୁକ୍ତ ମ୍ .

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ମୋକ୍ଷକା କୁଛ କଥନମାତ୍ର ( – କହନେମାତ୍ର) କାରଣ ହୈ ଉସେ ଭୀ

(ଅର୍ଥାତ୍ ଵ୍ଯଵହାର - ରତ୍ନତ୍ରଯକୋ ଭୀ) ଭଵସାଗରମେଂ ଡୂବେ ହୁଏ ଜୀଵନେ ପହଲେ ଭଵଭଵମେଂ ( – ଅନେକ

ଭଵୋଂମେଂ) ସୁନା ହୈ ଔର ଆଚରା ( – ଆଚରଣମେଂ ଲିଯା) ହୈ; ପରନ୍ତୁ ଅରେରେ ! ଖେଦ ହୈ କି ଜୋ ସର୍ଵଦା

ଏକ ଜ୍ଞାନ ହୈ ଉସେ (ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ ସଦା ଏକ ଜ୍ଞାନସ୍ଵରୂପ ହୀ ହୈ ଐସେ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୋ) ଜୀଵନେ
ସୁନା - ଆଚରା ନହୀଂ ହୈ, ନହୀଂ ହୈ .୧୨୧.

ଗାଥା : ୯୧ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚରିତ୍ରଂ ] ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ, ମିଥ୍ଯାଜ୍ଞାନ

ଔର ମିଥ୍ଯାଚାରିତ୍ରକୋ [ନିରଵଶେଷେଣ ] ନିରଵଶେଷରୂପସେ [ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ] ଛୋଡ଼କର
[ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନଚରଣଂ ] ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ, ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନ ଔର ସମ୍ଯକ୍ଚାରିତ୍ରକୋ [ଯଃ ] ଜୋ (ଜୀଵ)
[ଭାଵଯତି ] ଭାତା ହୈ, [ସଃ ] ଵହ (ଜୀଵ) [ପ୍ରତିକ୍ରମଣମ୍ ] ପ୍ରତିକ୍ରମଣ ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ (ଇସ ଗାଥାମେଂ), ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରକା ନିରଵଶେଷ ( – ସମ୍ପୂର୍ଣ)

ସ୍ଵୀକାର କରନେସେ ଔର ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରକା ନିରଵଶେଷ ତ୍ଯାଗ କରନେସେ ପରମ ମୁମୁକ୍ଷୁକୋ
ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣ ହୋତା ହୈ ଐସା କହା ହୈ .

ଜୋ ଜୀଵ ତ୍ଯାଗେ ସର୍ଵ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶ - ଜ୍ଞାନ - ଚରିତ୍ର ରେ .

ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ - ଜ୍ଞାନ - ଚରିତ୍ର ଭାଵେ ପ୍ରତିକ୍ରମଣ କହତେ ଉସେ ..୯୧..

Page 173 of 388
PDF/HTML Page 200 of 415
single page version

ଭଗଵଦର୍ହତ୍ପରମେଶ୍ଵରମାର୍ଗପ୍ରତିକୂଲମାର୍ଗାଭାସମାର୍ଗଶ୍ରଦ୍ଧାନଂ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଂ, ତତ୍ରୈଵାଵସ୍ତୁନି

ଵସ୍ତୁବୁଦ୍ଧିର୍ମିଥ୍ଯାଜ୍ଞାନଂ, ତନ୍ମାର୍ଗାଚରଣଂ ମିଥ୍ଯାଚାରିତ୍ରଂ ଚ, ଏତତ୍ର୍ରିତଯମପି ନିରଵଶେଷଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା, ଅଥଵା
ସ୍ଵାତ୍ମଶ୍ରଦ୍ଧାନପରିଜ୍ଞାନାନୁଷ୍ଠାନରୂପଵିମୁଖତ୍ଵମେଵ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରାତ୍ମକରତ୍ନତ୍ରଯମ୍, ଏତଦପି
ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା . ତ୍ରିକାଲନିରାଵରଣନିତ୍ଯାନଂଦୈକଲକ୍ଷଣନିରଂଜନନିଜପରମପାରିଣାମିକଭାଵାତ୍ମକକାରଣ-

ପରମାତ୍ମା ହ୍ଯାତ୍ମା, ତତ୍ସ୍ଵରୂପଶ୍ରଦ୍ଧାନପରିଜ୍ଞାନାଚରଣସ୍ଵରୂପଂ ହି ନିଶ୍ଚଯରତ୍ନତ୍ରଯମ୍; ଏଵଂ ଭଗଵତ୍ପର-
ମାତ୍ମସୁଖାଭିଲାଷୀ ଯଃ ପରମପୁରୁଷାର୍ଥପରାଯଣଃ ଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକମ୍ ଆତ୍ମାନଂ ଭାଵଯତି ସ
ପରମତପୋଧନ ଏଵ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ ଇତ୍ଯୁକ୍ତ : .

(ଵସଂତତିଲକା)

ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ଵିଭାଵମଖିଲଂ ଵ୍ଯଵହାରମାର୍ଗ-
ରତ୍ନତ୍ରଯଂ ଚ ମତିମାନ୍ନିଜତତ୍ତ୍ଵଵେଦୀ .

ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵନିଯତଂ ନିଜବୋଧମେକଂ
ଶ୍ରଦ୍ଧାନମନ୍ଯଦପରଂ ଚରଣଂ ପ୍ରପେଦେ ..୧୨୨..

ଭଗଵାନ ଅର୍ହତ୍ ପରମେଶ୍ଵରକେ ମାର୍ଗସେ ପ୍ରତିକୂଲ ମାର୍ଗାଭାସମେଂ ମାର୍ଗକା ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ଵହ

ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ ହୈ, ଉସୀମେଂ କହୀ ହୁଈ ଅଵସ୍ତୁମେଂ ଵସ୍ତୁବୁଦ୍ଧି ଵହ ମିଥ୍ଯାଜ୍ଞାନ ହୈ ଔର ଉସ ମାର୍ଗକା
ଆଚରଣ ଵହ ମିଥ୍ଯାଚାରିତ୍ର ହୈ; — ଇନ ତୀନୋଂକୋ ନିରଵଶେଷରୂପସେ ଛୋଡ଼କର . ଅଥଵା, ନିଜ

ଆତ୍ମାକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ - ଜ୍ଞାନ - ଅନୁଷ୍ଠାନକେ ରୂପସେ ଵିମୁଖତା ଵହୀ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ - ଜ୍ଞାନ - ଚାରିତ୍ରାତ୍ମକ

(ମିଥ୍ଯା) ରତ୍ନତ୍ରଯ ହୈ; — ଇସେ ଭୀ (ନିରଵଶେଷରୂପସେ) ଛୋଡ଼କର . ତ୍ରିକାଲ - ନିରାଵରଣ, ନିତ୍ଯ

ଆନନ୍ଦ ଜିସକା ଏକ ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସା, ନିରଂଜନ ନିଜ ପରମପାରିଣାମିକଭାଵସ୍ଵରୂପ
କାରଣପରମାତ୍ମା ଵହ ଆତ୍ମା ହୈ; ଉସକେ ସ୍ଵରୂପକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ – ଜ୍ଞାନ – ଆଚରଣକା ରୂପ ଵହ

ଵାସ୍ତଵମେଂ ନିଶ୍ଚଯରତ୍ନତ୍ରଯ ହୈ; — ଇସପ୍ରକାର ଭଗଵାନ ପରମାତ୍ମାକେ ସୁଖକା ଅଭିଲାଷୀ ଐସା

ଜୋ ପରମପୁରୁଷାର୍ଥପରାଯଣ (ପରମ ତପୋଧନ) ଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକ ଆତ୍ମାକୋ ଭାତା ହୈ, ଉସ ପରମ
ତପୋଧନକୋ ହୀ (ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ) ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତିକ୍ରମଣସ୍ଵରୂପ କହା ହୈ .

[ଅବ ଇସ ୯୧ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ : ]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ସମସ୍ତ ଵିଭାଵକୋ ତଥା ଵ୍ଯଵହାରମାର୍ଗକେ ରତ୍ନତ୍ରଯକୋ ଛୋଡ଼କର

ନିଜତତ୍ତ୍ଵଵେଦୀ (ନିଜ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୋ ଜାନନେଵାଲା – ଅନୁଭଵନ କରନେଵାଲା) ମତିମାନ ପୁରୁଷ

< Previous Page Next Page >