Niyamsar-Hindi (Oriya transliteration). Gatha: 101-109 ; Adhikar-7 : Param AlochanA Adhikar.

Page 194 of 388
PDF/HTML Page 221 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଅପ୍ରମତ୍ତ ଯୋଗୀକୋ ଵହୀ ଏକ ଆଚାର ହୈ, ଵହୀ ଏକ ଆଵଶ୍ଯକ

କ୍ରିଯା ହୈ ତଥା ଵହୀ ଏକ ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯ ହୈ .’’

ଔର (ଇସ ୧୦୦ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଦୋ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ମେରେ ସହଜ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନମେଂ, ଶୁଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନମେଂ, ଚାରିତ୍ରମେଂ, ସୁକୃତ ଔର

ଦୁଷ୍କୃତରୂପୀ କର୍ମଦ୍ଵଂଦ୍ଵକେ ସଂନ୍ଯାସକାଲମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନମେଂ), ସଂଵରମେଂ ଔର ଶୁଦ୍ଧ ଯୋଗମେଂ
( – ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗମେଂ) ଵହ ପରମାତ୍ମା ହୀ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନାଦି ସଭୀକା ଆଶ୍ରଯ – ଅଵଲମ୍ବନ

ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ହୀ ହୈ ); ମୁକ୍ତିକୀ ପ୍ରାପ୍ତିକେ ଲିଯେ ଜଗତମେଂ ଅନ୍ଯ କୋଈ ଭୀ ପଦାର୍ଥ ନହୀଂ ହୈ,
ନହୀଂ ହୈ .୧୩୫.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ କଭୀ ନିର୍ମଲ ଦିଖାଈ ଦେତା ହୈ, କଭୀ ନିର୍ମଲ ତଥା ଅନିର୍ମଲ

ଦିଖାଈ ଦେତା ହୈ, ତଥା କଭୀ ଅନିର୍ମଲ ଦିଖାଈ ଦେତା ହୈ ଔର ଇସସେ ଅଜ୍ଞାନୀକେ ଲିଯେ ଜୋ ଗହନ
ହୈ, ଵହୀ — କି ଜିସନେ ନିଜଜ୍ଞାନରୂପୀ ଦୀପକ ସେ ପାପତିମିରକୋ ନଷ୍ଟ କିଯା ହୈ ଵହ (ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵ)

ହୀ ସତ୍ପୁରୁଷୋଂକେ ହୃଦଯକମଲରୂପୀ ଘରମେଂ ନିଶ୍ଚଲରୂପସେ ସଂସ୍ଥିତ ହୈ .୧୩୬.

(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)

ଆଚାରଶ୍ଚ ତଦେଵୈକଂ ତଦେଵାଵଶ୍ଯକକ୍ରିଯା .

ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯସ୍ତୁ ତଦେଵୈକମପ୍ରମତ୍ତସ୍ଯ ଯୋଗିନଃ ..’’

ତଥା ହି —

(ମାଲିନୀ)

ମମ ସହଜସୁଦ୍ରଷ୍ଟୌ ଶୁଦ୍ଧବୋଧେ ଚରିତ୍ରେ

ସୁକୃତଦୁରିତକର୍ମଦ୍ଵନ୍ଦସଂନ୍ଯାସକାଲେ .

ଭଵତି ସ ପରମାତ୍ମା ସଂଵରେ ଶୁଦ୍ଧଯୋଗେ
ନ ଚ ନ ଚ ଭୁଵି କୋଽପ୍ଯନ୍ଯୋସ୍ତି ମୁକ୍ତ୍ଯୈ ପଦାର୍ଥଃ ..୧୩୫..

(ପୃଥ୍ଵୀ)

କ୍ଵଚିଲ୍ଲସତି ନିର୍ମଲଂ କ୍ଵଚନ ନିର୍ମଲାନିର୍ମଲଂ
କ୍ଵଚିତ୍ପୁନରନିର୍ମଲଂ ଗହନମେଵମଜ୍ଞସ୍ଯ ଯତ୍ .

ତଦେଵ ନିଜବୋଧଦୀପନିହତାଘଭୂଛାଯକଂ
ସତାଂ ହୃଦଯପଦ୍ମସଦ୍ମନି ଚ ସଂସ୍ଥିତଂ ନିଶ୍ଚଲମ୍ ..୧୩୬..

Page 195 of 388
PDF/HTML Page 222 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୦୧ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଜୀଵଃ ଏକଃ ଚ ] ଜୀଵ ଅକେଲା [ମ୍ରିଯତେ ]

ମରତା ହୈ [ଚ ] ଔର [ସ୍ଵଯମ୍ ଏକଃ ] ସ୍ଵଯଂ ଅକେଲା [ଜୀଵତି ] ଜନ୍ମତା ହୈ; [ଏକସ୍ଯ ]
ଅକେଲେକା [ମରଣଂ ଜାଯତେ ] ମରଣ ହୋତା ହୈ ଔର [ଏକଃ ] ଅକେଲା [ନୀରଜାଃ ] ରଜ ରହିତ
ହୋତା ହୁଆ [ସିଧ୍ଯତି ] ସିଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ ( – ଇସ ଗାଥାମେଂ), ସଂସାରାଵସ୍ଥାମେଂ ଔର ମୁକ୍ତିମେଂ ଜୀଵ ନିଃସହାଯ ହୈ

ଐସା କହା ହୈ .

ନିତ୍ଯ ମରଣମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତିସମଯ ହୋନେଵାଲେ ଆଯୁକର୍ମକେ ନିଷେକୋଂକେ କ୍ଷଯମେଂ) ଔର

ଉସ ଭଵ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ମରଣମେଂ, (ଅନ୍ଯ କିସୀକୀ) ସହାଯତାକେ ବିନା ଵ୍ଯଵହାରସେ (ଜୀଵ)
ଅକେଲା ହୀ ମରତା ହୈ; ତଥା ସାଦି-ସାଂତ ମୂର୍ତିକ ଵିଜାତୀଯଵିଭାଵଵ୍ଯଂଜନପର୍ଯାଯରୂପ
ନରନାରକାଦିପର୍ଯାଯୋଂକୀ ଉତ୍ପତ୍ତିମେଂ, ଆସନ୍ନ - ଅନୁପଚରିତ - ଅସଦ୍ଭୂତ - ଵ୍ଯଵହାରନଯକେ କଥନସେ (ଜୀଵ

ଅକେଲା ହୀ) ସ୍ଵଯମେଵ ଜନ୍ମତା ହୈ . ସର୍ଵ ବନ୍ଧୁଜନୋଂସେ ରକ୍ଷଣ କିଯା ଜାନେ ପର ଭୀ,

ମହାବଲପରାକ୍ରମଵାଲେ ଜୀଵକା ଅକେଲେକା ହୀ, ଅନିଚ୍ଛିତ ହୋନେ ପର ଭୀ, ସ୍ଵଯମେଵ ମରଣ ହୋତା

ଏଗୋ ଯ ମରଦି ଜୀଵୋ ଏଗୋ ଯ ଜୀଵଦି ସଯଂ .

ଏଗସ୍ସ ଜାଦି ମରଣଂ ଏଗୋ ସିଜ୍ଝଦି ଣୀରଓ ..୧୦୧..

ଏକଶ୍ଚ ମ୍ରିଯତେ ଜୀଵଃ ଏକଶ୍ଚ ଜୀଵତି ସ୍ଵଯମ୍ .

ଏକସ୍ଯ ଜାଯତେ ମରଣଂ ଏକଃ ସିଧ୍ଯତି ନୀରଜାଃ ..୧୦୧..

ଇହ ହି ସଂସାରାଵସ୍ଥାଯାଂ ମୁକ୍ତୌ ଚ ନିଃସହାଯୋ ଜୀଵ ଇତ୍ଯୁକ୍ତ : .

ନିତ୍ଯମରଣେ ତଦ୍ଭଵମରଣେ ଚ ସହାଯମନ୍ତରେଣ ଵ୍ଯଵହାରତଶ୍ଚୈକ ଏଵ ମ୍ରିଯତେ; ସାଦି-

ସନିଧନମୂର୍ତିଵିଜାତୀଯଵିଭାଵଵ୍ଯଂଜନନରନାରକାଦିପର୍ଯାଯୋତ୍ପତ୍ତୌ ଚାସନ୍ନଗତାନୁପଚରିତାସଦ୍ଭୂତଵ୍ଯଵହାର-
ନଯାଦେଶେନ ସ୍ଵଯମେଵୋଜ୍ଜୀଵତ୍ଯେଵ . ସର୍ଵୈର୍ବଂଧୁଭିଃ ପରିରକ୍ଷ୍ଯମାଣସ୍ଯାପି ମହାବଲପରାକ୍ରମସ୍ଯୈକସ୍ଯ

ଜୀଵସ୍ଯାପ୍ରାର୍ଥିତମପି ସ୍ଵଯମେଵ ଜାଯତେ ମରଣମ୍; ଏକ ଏଵ ପରମଗୁରୁପ୍ରସାଦାସାଦିତସ୍ଵାତ୍ମାଶ୍ରଯ-

ମରତା ଅକେଲା ଜୀଵ, ଏଵଂ ଜନ୍ମ ଏକାକୀ କରେ .

ପାତା ଅକେଲା ହୀ ମରଣ, ଅରୁ ମୁକ୍ତି ଏକାକୀ କରେ ..୧୦୧..

Page 196 of 388
PDF/HTML Page 223 of 415
single page version

ହୈ; (ଜୀଵ) ଅକେଲା ହୀ ପରମ ଗୁରୁକେ ପ୍ରସାଦସେ ପ୍ରାପ୍ତ ସ୍ଵାତ୍ମାଶ୍ରିତ ନିଶ୍ଚଯଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନକେ ବଲସେ
ନିଜ ଆତ୍ମାକୋ ଧ୍ଯାକର ରଜରହିତ ହୋତା ହୁଆ ଶୀଘ୍ର ନିର୍ଵାଣ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ .

ଇସୀପ୍ରକାର (ଅନ୍ଯତ୍ର ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଆତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ କର୍ମ କରତା ହୈ, ସ୍ଵଯଂ ଉସକା ଫଲ ଭୋଗତା ହୈ,

ସ୍ଵଯଂ ସଂସାରମେଂ ଭ୍ରମତା ହୈ ତଥା ସ୍ଵଯଂ ସଂସାରସେ ମୁକ୍ତ ହୋତା ହୈ .’’

ଔର ଶ୍ରୀ ସୋମଦେଵପଂଡିତଦେଵନେ (ଯଶସ୍ତିଲକଚଂପୂକାଵ୍ଯମେଂ ଦୂସରେ ଅଧିକାରମେଂ

ଏକତ୍ଵାନୁପ୍ରେକ୍ଷାକା ଵର୍ଣନ କରତେ ହୁଏ ୧୧୯ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ସ୍ଵଯଂ କିଯେ ହୁଏ କର୍ମକେ ଫଲାନୁବନ୍ଧକୋ ସ୍ଵଯଂ ଭୋଗନେକେ ଲିଯେ

ତୂ ଅକେଲା ଜନ୍ମମେଂ ତଥା ମୃତ୍ଯୁମେଂ ପ୍ରଵେଶ କରତା ହୈ, ଅନ୍ଯ କୋଈ (ସ୍ତ୍ରୀପୁତ୍ରମିତ୍ରାଦିକ) ସୁଖଦୁଃଖକେ
ପ୍ରକାରୋଂମେଂ ବିଲକୁଲ ସହାଯଭୂତ ନହୀଂ ହୋତା; ଅପନୀ ଆଜୀଵିକାକେ ଲିଯେ (ମାତ୍ର ଅପନେ ସ୍ଵାର୍ଥକେ
ଲିଯେ ସ୍ତ୍ରୀପୁତ୍ରମିତ୍ରାଦିକ) ଠଗୋଂକୀ ଟୋଲୀ ତୁଝେ ମିଲୀ ହୈ .’’

ଔର (ଇସ ୧୦୧ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ କହତେ

ହୈଂ ) : —

ନିଶ୍ଚଯଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନବଲେନ ସ୍ଵାତ୍ମାନଂ ଧ୍ଯାତ୍ଵା ନୀରଜାଃ ସନ୍ ସଦ୍ଯୋ ନିର୍ଵାତି .

ତଥା ଚୋକ୍ତ ମ୍ —

(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)

‘‘ସ୍ଵଯଂ କର୍ମ କରୋତ୍ଯାତ୍ମା ସ୍ଵଯଂ ତତ୍ଫଲମଶ୍ନୁତେ .

ସ୍ଵଯଂ ଭ୍ରମତି ସଂସାରେ ସ୍ଵଯଂ ତସ୍ମାଦ୍ଵିମୁଚ୍ଯତେ ..’’

ଉକ୍ତଂ ଚ ଶ୍ରୀସୋମଦେଵପଂଡିତଦେଵୈଃ —

(ଵସଂତତିଲକା)

‘‘ଏକସ୍ତ୍ଵମାଵିଶସି ଜନ୍ମନି ସଂକ୍ଷଯେ ଚ
ଭୋକ୍ତୁଂ ସ୍ଵଯଂ ସ୍ଵକୃତକର୍ମଫଲାନୁବନ୍ଧମ୍ .

ଅନ୍ଯୋ ନ ଜାତୁ ସୁଖଦୁଃଖଵିଧୌ ସହାଯଃ
ସ୍ଵାଜୀଵନାଯ ମିଲିତଂ ଵିଟପେଟକଂ ତେ ..’’

ତଥା ହି —

Page 197 of 388
PDF/HTML Page 224 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୀଵ ଅକେଲା ପ୍ରବଲ ଦୁଷ୍କୃତସେ ଜନ୍ମ ଔର ମୃତ୍ଯୁକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ;

ଜୀଵ ଅକେଲା ସଦା ତୀଵ୍ର ମୋହକେ କାରଣ ସ୍ଵସୁଖସେ ଵିମୁଖ ହୋତା ହୁଆ କର୍ମଦ୍ଵଂଦ୍ଵଜନିତ ଫଲମଯ
( – ଶୁଭ ଔର ଅଶୁଭ କର୍ମକେ ଫଲରୂପ) ସୁନ୍ଦର ସୁଖ ଔର ଦୁଃଖକୋ ବାରମ୍ବାର ଭୋଗତା ହୈ; ଜୀଵ

ଅକେଲା ଗୁରୁ ଦ୍ଵାରା କିସୀ ଐସେ ଏକ ତତ୍ତ୍ଵକୋ ( – ଅଵର୍ଣନୀଯ ପରମ ଚୈତନ୍ଯତତ୍ତ୍ଵକୋ) ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ

ଉସମେଂ ସ୍ଥିତ ରହତା ହୈ . ୧୩୭ .

ଗାଥା : ୧୦୨ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଲକ୍ଷଣଃ ] ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଲକ୍ଷଣଵାଲା

[ଶାଶ୍ଵତଃ ] ଶାଶ୍ଵତ [ଏକଃ ] ଏକ [ଆତ୍ମା ] ଆତ୍ମା [ମେ ] ମେରା ହୈ; [ଶେଷାଃ ସର୍ଵେ ] ଶେଷ
ସବ [ସଂଯୋଗଲକ୍ଷଣାଃ ଭାଵାଃ ] ସଂଯୋଗଲକ୍ଷଣଵାଲେ ଭାଵ [ମେ ବାହ୍ଯାଃ ] ମୁଝସେ ବାହ୍ଯ ହୈଂ .

ଟୀକା : — ଏକତ୍ଵଭାଵନାରୂପସେ ପରିଣମିତ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନୀକେ ଲକ୍ଷଣକା ଯହ କଥନ ହୈ .

ତ୍ରିକାଲ ନିରୁପାଧିକ ସ୍ଵଭାଵଵାଲା ହୋନେସେ ନିରାଵରଣ - ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଲକ୍ଷଣସେ ଲକ୍ଷିତ ଐସା ଜୋ

କାରଣପରମାତ୍ମା ଵହ, ସମସ୍ତ ସଂସାରରୂପୀ ନନ୍ଦନଵନକେ ଵୃକ୍ଷୋଂକୀ ଜଡ଼କେ ଆସପାସ କ୍ଯାରିଯୋଂମେଂ

(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)

ଏକୋ ଯାତି ପ୍ରବଲଦୁରଘାଜ୍ଜନ୍ମ ମୃତ୍ଯୁଂ ଚ ଜୀଵଃ
କର୍ମଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵୋଦ୍ଭଵଫଲମଯଂ ଚାରୁସୌଖ୍ଯଂ ଚ ଦୁଃଖମ୍ .

ଭୂଯୋ ଭୁଂକ୍ତେ ସ୍ଵସୁଖଵିମୁଖଃ ସନ୍ ସଦା ତୀଵ୍ରମୋହା-
ଦେକଂ ତତ୍ତ୍ଵଂ କିମପି ଗୁରୁତଃ ପ୍ରାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠତ୍ଯମୁଷ୍ମିନ୍ ..୧୩୭..

ଏଗୋ ମେ ସାସଦୋ ଅପ୍ପା ଣାଣଦଂସଣଲକ୍ଖଣୋ .

ସେସା ମେ ବାହିରା ଭାଵା ସଵ୍ଵେ ସଂଜୋଗଲକ୍ଖଣା ..୧୦୨..

ଏକୋ ମେ ଶାଶ୍ଵତ ଆତ୍ମା ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଲକ୍ଷଣଃ .

ଶେଷା ମେ ବାହ୍ଯା ଭାଵାଃ ସର୍ଵେ ସଂଯୋଗଲକ୍ଷଣାଃ ..୧୦୨..

ଏକତ୍ଵଭାଵନାପରିଣତସ୍ଯ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନିନୋ ଲକ୍ଷଣକଥନମିଦମ୍ .

ଅଖିଲସଂସୃତିନନ୍ଦନତରୁମୂଲାଲଵାଲାଂଭଃପୂରପରିପୂର୍ଣପ୍ରଣାଲିକାଵତ୍ସଂସ୍ଥିତକଲେଵରସଂଭଵହେତୁ-

ଦୃଗ୍ଜ୍ଞାନ - ଲକ୍ଷିତ ଔର ଶାଶ୍ଵତ ମାତ୍ର – ଆତ୍ମା ମମ ଅରେ .

ଅରୁ ଶେଷ ସବ ସଂଯୋଗ ଲକ୍ଷିତ ଭାଵ ମୁଝସେ ହୈ ପରେ ..୧୦୨..

Page 198 of 388
PDF/HTML Page 225 of 415
single page version

ପାନୀ ଭରନେକେ ଲିଯେ ଜଲପ୍ରଵାହସେ ପରିପୂର୍ଣ ନାଲୀ ସମାନ ଵର୍ତତା ହୁଆ ଜୋ ଶରୀର ଉସକୀ ଉତ୍ପତ୍ତିମେଂ
ହେତୁଭୂତ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ - ଭାଵକର୍ମ ରହିତ ହୋନେସେ ଏକ ହୈ, ଔର ଵହୀ (କାରଣପରମାତ୍ମା) ସମସ୍ତ

କ୍ରିଯାକାଣ୍ଡକେ ଆଡମ୍ବରକେ ଵିଵିଧ ଵିକଲ୍ପରୂପ କୋଲାହଲସେ ରହିତ ସହଜଶୁଦ୍ଧ - ଜ୍ଞାନଚେତନାକୋ

ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯରୂପସେ ଭୋଗତା ହୁଆ ଶାଶ୍ଵତ ରହକର ମେରେ ଲିଯେ ଉପାଦେଯରୂପସେ ରହତା ହୈ; ଜୋ ଶୁଭାଶୁଭ
କର୍ମକେ ସଂଯୋଗସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ ଶେଷ ବାହ୍ଯ - ଅଭ୍ଯଂତର ପରିଗ୍ରହ, ଵେ ସବ ନିଜ ସ୍ଵରୂପସେ ବାହ୍ଯ

ହୈଂ . — ଐସା ମେରା ନିଶ୍ଚଯ ହୈ .

[ଅବ ଇସ ୧୦୨ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ : ]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଅହୋ ! ମେରା ପରମାତ୍ମା ଶାଶ୍ଵତ ହୈ, ଏକ ହୈ, ସହଜ ପରମ

ଚୈତନ୍ଯଚିନ୍ତାମଣି ହୈ, ସଦା ଶୁଦ୍ଧ ହୈ ଔର ଅନନ୍ତ ନିଜ ଦିଵ୍ଯ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନସେ ସମୃଦ୍ଧ ହୈ . ଐସା ହୈ

ତୋ ଫି ର ବହୁ ପ୍ରକାରକେ ବାହ୍ଯ ଭାଵୋଂସେ ମୁଝେ କ୍ଯା ଫଲ ହୈ ? ୧୩୮.

ଭୂତଦ୍ରଵ୍ଯଭାଵକର୍ମାଭାଵାଦେକଃ, ସ ଏଵ ନିଖିଲକ୍ରିଯାକାଂଡାଡଂବରଵିଵିଧଵିକଲ୍ପକୋଲାହଲ-
ନିର୍ମୁକ୍ତ ସହଜଶୁଦ୍ଧଜ୍ଞାନଚେତନାମତୀନ୍ଦ୍ରିଯଂ ଭୁଂଜାନଃ ସନ୍ ଶାଶ୍ଵତୋ ଭୂତ୍ଵା ମମୋପାଦେଯରୂପେଣ ତିଷ୍ଠତି,
ଯସ୍ତ୍ରିକାଲନିରୁପାଧିସ୍ଵଭାଵତ୍ଵାତ୍ ନିରାଵରଣଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଲକ୍ଷଣଲକ୍ଷିତଃ କାରଣପରମାତ୍ମା; ଯେ

ଶୁଭାଶୁଭକର୍ମସଂଯୋଗସଂଭଵାଃ ଶେଷା ବାହ୍ଯାଭ୍ଯନ୍ତରପରିଗ୍ରହାଃ, ସ୍ଵସ୍ଵରୂପାଦ୍ବାହ୍ଯାସ୍ତେ ସର୍ଵେ; ଇତି ମମ
ନିଶ୍ଚଯଃ .

(ମାଲିନୀ)

ଅଥ ମମ ପରମାତ୍ମା ଶାଶ୍ଵତଃ କଶ୍ଚିଦେକଃ
ସହଜପରମଚିଚ୍ଚିନ୍ତାମଣିର୍ନିତ୍ଯଶୁଦ୍ଧଃ .

ନିରଵଧିନିଜଦିଵ୍ଯଜ୍ଞାନଦ୍ରଗ୍ଭ୍ଯାଂ ସମୃଦ୍ଧଃ

କିମିହ ବହୁଵିକଲ୍ପୈର୍ମେ ଫଲଂ ବାହ୍ଯଭାଵୈଃ ..୧୩୮..

ଜଂ କିଂଚି ମେ ଦୁଚ୍ଚରିତ୍ତଂ ସଵ୍ଵଂ ତିଵିହେଣ ଵୋସରେ .

ସାମାଇଯଂ ତୁ ତିଵିହଂ କରେମି ସଵ୍ଵଂ ଣିରାଯାରଂ ..୧୦୩..

ଜୋ କୋଇ ଭୀ ଦୁଷ୍ଚରିତ ମେରା ସର୍ଵ ତ୍ରଯଵିଧିସେ ତଜୂଁ .

ଅରୁ ତ୍ରିଵିଧ ସାମାଯିକ ଚରିତ ସବ, ନିର୍ଵିକଲ୍ପକ ଆଚରୂଁ ..୧୦୩..

Page 199 of 388
PDF/HTML Page 226 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୦୩ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ମେ ] ମେରା [ଯତ୍ କିଂଚିତ୍ ] ଜୋ କୁଛ ଭୀ

[ଦୁଶ୍ଚରିତ୍ରଂ ] ଦୁଃଚାରିତ୍ର [ସର୍ଵଂ ] ଉସ ସର୍ଵକୋ ମୈଂ [ତ୍ରିଵିଧେନ ] ତ୍ରିଵିଧସେ (ମନ - ଵଚନ - କାଯାସେ)

[ଵିସୃଜାମି ] ଛୋଡ଼ତା ହୂଁ [ତୁ ] ଔର [ତ୍ରିଵିଧଂ ସାମାଯିକଂ ] ତ୍ରିଵିଧ ଜୋ ସାମାଯିକ
( – ଚାରିତ୍ର) [ସର୍ଵଂ ] ଉସ ସର୍ଵକୋ [ନିରାକାରଂ କରୋମି ] ନିରାକାର (-ନିର୍ଵିକଲ୍ପ) କରତା ହୂଁ .

ଟୀକା : — ଆତ୍ମଗତ ଦୋଷୋଂସେ ମୁକ୍ତ ହୋନେକେ ଉପାଯକା ଯହ କଥନ ହୈ .

ମୁଝେ ପରମ – ତପୋଧନକୋ, ଭେଦଵିଜ୍ଞାନୀ ହୋନେ ପର ଭୀ, ପୂର୍ଵସଂଚିତ କର୍ମୋଂକେ ଉଦଯକେ କାରଣ

ଚାରିତ୍ରମୋହକା ଉଦଯ ହୋନେ ପର ଯଦି କୁଛ ଭୀ ଦୁଃଚାରିତ୍ର ହୋ, ତୋ ଉସ ସର୍ଵକୋ ମନ - ଵଚନ

- କାଯାକୀ ସଂଶୁଦ୍ଧିସେ ମୈଂ ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରକାରସେ ଛୋଡ଼ତା ହୂଁ . ‘ସାମାଯିକ’ ଶବ୍ଦସେ ଚାରିତ୍ର କହା

ହୈ — କି ଜୋ (ଚାରିତ୍ର) ସାମାଯିକ, ଛେଦୋପସ୍ଥାପନ ଔର ପରିହାରଵିଶୁଦ୍ଧି ନାମକେ ତୀନ ଭେଦୋଂକେ

କାରଣ ତୀନ ପ୍ରକାରକା ହୈ . (ମୈଂ ଉସ ଚାରିତ୍ରକୋ ନିରାକାର କରତା ହୂଁ .) ଅଥଵା ମୈଂ ଜଘନ୍ଯ

ରତ୍ନତ୍ରଯକୋ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ କରତା ହୂଁ; ନଵ ପଦାର୍ଥରୂପ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ - ଜ୍ଞାନ - ଆଚରଣସ୍ଵରୂପ ରତ୍ନତ୍ରଯ

ସାକାର ( – ସଵିକଲ୍ପ) ହୈ, ଉସେ ନିଜସ୍ଵରୂପକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ - ଜ୍ଞାନ - ଅନୁଷ୍ଠାନରୂପ ସ୍ଵଭାଵରତ୍ନତ୍ରଯକେ

ସ୍ଵୀକାର ( – ଅଂଗୀକାର) ଦ୍ଵାରା ନିରାକାର – ଶୁଦ୍ଧ କରତା ହୂଁ, ଐସା ଅର୍ଥ ହୈ . ଔର (ଦୂସରେ

ପ୍ରକାରସେ କହା ଜାଯେ ତୋ), ମୈଂ ଭେଦୋପଚାର ଚାରିତ୍ରକୋ ଅଭେଦୋପଚାର କରତା ହୂଁ ତଥା ଅଭେଦୋପଚାର
ଚାରିତ୍ରକୋ ଅଭେଦାନୁପଚାର କରତା ହୂଁ — ଇସପ୍ରକାର ତ୍ରିଵିଧ ସାମାଯିକକୋ ( – ଚାରିତ୍ରକୋ)

ଯତ୍କିଂଚିନ୍ମେ ଦୁଶ୍ଚରିତ୍ରଂ ସର୍ଵଂ ତ୍ରିଵିଧେନ ଵିସୃଜାମି .

ସାମାଯିକଂ ତୁ ତ୍ରିଵିଧଂ କରୋମି ସର୍ଵଂ ନିରାକାରମ୍ ..୧୦୩..

ଆତ୍ମଗତଦୋଷନିର୍ମୁକ୍ତ୍ଯୁପାଯକଥନମିଦମ୍ .

ଭେଦଵିଜ୍ଞାନିନୋଽପି ମମ ପରମତପୋଧନସ୍ଯ ପୂର୍ଵସଂଚିତକର୍ମୋଦଯବଲାଚ୍ଚାରିତ୍ରମୋହୋଦଯେ

ସତି ଯତ୍କିଂଚିଦପି ଦୁଶ୍ଚରିତ୍ରଂ ଭଵତି ଚେତ୍ତତ୍ ସର୍ଵଂ ମନୋଵାକ୍କାଯସଂଶୁଦ୍ଧଯା ସଂତ୍ଯଜାମି .

ସାମାଯିକଶବ୍ଦେନ ତାଵଚ୍ଚାରିତ୍ରମୁକ୍ତଂ ସାମାଯିକଛେଦୋପସ୍ଥାପନପରିହାରଵିଶୁଦ୍ଧଯଭିଧାନଭେଦାତ୍ତ୍ରିଵିଧମ୍ .

ଅଥଵା ଜଘନ୍ଯରତ୍ନତ୍ରଯମୁତ୍କୃଷ୍ଟଂ କରୋମି; ନଵପଦାର୍ଥପରଦ୍ରଵ୍ଯଶ୍ରଦ୍ଧାନପରିଜ୍ଞାନାଚରଣସ୍ଵରୂପଂ ରତ୍ନତ୍ରଯଂ
ସାକାରଂ, ତତ୍ ସ୍ଵସ୍ଵରୂପଶ୍ରଦ୍ଧାନପରିଜ୍ଞାନାନୁଷ୍ଠାନରୂପସ୍ଵଭାଵରତ୍ନତ୍ରଯସ୍ଵୀକାରେଣ ନିରାକାରଂ ଶୁଦ୍ଧଂ କରୋମି

ଇତ୍ଯର୍ଥଃ . କିଂ ଚ, ଭେଦୋପଚାରଚାରିତ୍ରମ୍ ଅଭେଦୋପଚାରଂ କରୋମି, ଅଭେଦୋପଚାରମ୍ ଅଭେଦାନୁପଚାରଂ

କରୋମି ଇତି ତ୍ରିଵିଧଂ ସାମାଯିକମୁତ୍ତରୋତ୍ତରସ୍ଵୀକାରେଣ ସହଜପରମତତ୍ତ୍ଵାଵିଚଲସ୍ଥିତିରୂପସହଜନିଶ୍ଚଯ-

Page 200 of 388
PDF/HTML Page 227 of 415
single page version

ଉତ୍ତରୋତ୍ତର ସ୍ଵୀକୃତ (ଅଂଗୀକୃତ) କରନେସେ ସହଜ ପରମ ତତ୍ତ୍ଵମେଂ ଅଵିଚଲ ସ୍ଥିତିରୂପ ସହଜ
ନିଶ୍ଚଯଚାରିତ୍ର ହୋତା ହୈ — କି ଜୋ (ନିଶ୍ଚଯଚାରିତ୍ର) ନିରାକାର ତତ୍ତ୍ଵମେଂ ଲୀନ ହୋନେସେ ନିରାକାର

ଚାରିତ୍ର ହୈ .

ଇସୀପ୍ରକାର ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରକୀ (ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵକୃତ ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକା ନାମକ) ଟୀକାମେଂ

(୧୨ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଚରଣ ଦ୍ରଵ୍ଯାନୁସାର ହୋତା ହୈ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯ ଚରଣାନୁସାର ହୋତା

ହୈ — ଇସପ୍ରକାର ଵେ ଦୋନୋଂ ପରସ୍ପର ଅପେକ୍ଷାସହିତ ହୈଂ; ଇସଲିଯେ ଯା ତୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ଆଶ୍ରଯ କରକେ

ଅଥଵା ତୋ ଚରଣକା ଆଶ୍ରଯ କରକେ ମୁମୁକ୍ଷୁ (ଜ୍ଞାନୀ, ମୁନି) ମୋକ୍ଷମାର୍ଗମେଂ ଆରୋହଣ କରୋ .’’

ଔର (ଇସ ୧୦୩ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜିନକୀ ବୁଦ୍ଧି ଚୈତନ୍ଯତତ୍ତ୍ଵକୀ ଭାଵନାମେଂ ଆସକ୍ତ (ରତ, ଲୀନ) ହୈ

ଐସେ ଯତି ଯମମେଂ ପ୍ରଯତ୍ନଶୀଲ ରହତେ ହୈଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ସଂଯମମେଂ ସାଵଧାନ ରହତେ ହୈଂ ) — କି ଜୋ ଯମ

( – ସଂଯମ) ଯାତନାଶୀଲ ଯମକେ ( – ଦୁଃଖମଯ ମରଣକେ) ନାଶକା କାରଣ ହୈ .୧୩୯.

ଚାରିତ୍ରଂ, ନିରାକାରତତ୍ତ୍ଵନିରତତ୍ଵାନ୍ନିରାକାରଚାରିତ୍ରମିତି .

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ପ୍ରଵଚନସାରଵ୍ଯାଖ୍ଯାଯାମ୍ —

(ଵସଂତତିଲକା)

‘‘ଦ୍ରଵ୍ଯାନୁସାରି ଚରଣଂ ଚରଣାନୁସାରି
ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ମିଥୋ ଦ୍ଵଯମିଦଂ ନନୁ ସଵ୍ଯପେକ୍ଷମ୍ .

ତସ୍ମାନ୍ମୁମୁକ୍ଷୁରଧିରୋହତୁ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗଂ
ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ପ୍ରତୀତ୍ଯ ଯଦି ଵା ଚରଣଂ ପ୍ରତୀତ୍ଯ ..’’

ତଥା ହି —

(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)

ଚିତ୍ତତ୍ତ୍ଵଭାଵନାସକ୍ତ ମତଯୋ ଯତଯୋ ଯମମ୍ .

ଯତଂତେ ଯାତନାଶୀଲଯମନାଶନକାରଣମ୍ ..୧୩9..

Page 201 of 388
PDF/HTML Page 228 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୦୪ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ] ସର୍ଵ ଜୀଵୋଂକେ ପ୍ରତି [ମେ ] ମୁଝେ

[ସାମ୍ଯଂ ] ସମତା ହୈ, [ମହ୍ଯଂ ] ମୁଝେ [କେନଚିତ୍ ] କିସୀକେ ସାଥ [ଵୈରଂ ନ ] ଵୈର ନହୀଂ ହୈ;
[ନୂନମ୍ ] ଵାସ୍ତଵମେଂ [ଆଶାମ୍ ଉତ୍ସୃଜ୍ଯ ] ଆଶାକୋ ଛୋଡ଼କର [ସମାଧିଃ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ ] ମୈଂ
ସମାଧିକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୂଁ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ (ଇସ ଗାଥାମେଂ) ଅଂତର୍ମୁଖ ପରମ - ତପୋଧନକୀ ଭାଵଶୁଦ୍ଧିକା

କଥନ ହୈ .

ଜିସନେ ସମସ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ଵ୍ଯାପାରକୋ ଛୋଡ଼ା ହୈ ଐସେ ମୁଝେ ଭେଦଵିଜ୍ଞାନିଯୋଂ ତଥା

ଅଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ପ୍ରତି ସମତା ହୈ; ମିତ୍ର - ଅମିତ୍ରରୂପ (ମିତ୍ରରୂପ ଅଥଵା ଶତ୍ରୁରୂପ) ପରିଣତିକେ

ଅଭାଵକେ କାରଣ ମୁଝେ କିସୀ ପ୍ରାଣୀକେ ସାଥ ଵୈର ନହୀଂ ହୈ; ସହଜ ଵୈରାଗ୍ଯପରିଣତିକେ କାରଣ
ମୁଝେ କୋଈ ଭୀ ଆଶା ନହୀଂ ଵର୍ତତୀ; ପରମ ସମରସୀଭାଵସଂଯୁକ୍ତ ପରମ ସମାଧିକା ମୈଂ ଆଶ୍ରଯ
କରତା ହୂଁ (ଅର୍ଥାତ୍ ପରମ ସମାଧିକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୂଁ ) .

ଇସୀପ୍ରକାର ଶ୍ରୀ ଯୋଗୀନ୍ଦ୍ରଦେଵନେ (ଅମୃତାଶୀତିମେଂ ୨୧ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ

କି : —

ସମ୍ମଂ ମେ ସଵ୍ଵଭୂଦେସୁ ଵେରଂ ମଜ୍ଝଂ ଣ କେଣଵି .

ଆସାଏ ଵୋସରିତ୍ତା ଣଂ ସମାହି ପଡିଵଜ୍ଜଏ ..୧୦୪..

ସାମ୍ଯଂ ମେ ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ଵୈରଂ ମହ୍ଯଂ ନ କେନଚିତ୍ .

ଆଶାମ୍ ଉତ୍ସୃଜ୍ଯ ନୂନଂ ସମାଧିଃ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ ..୧୦୪..

ଇହାନ୍ତର୍ମୁଖସ୍ଯ ପରମତପୋଧନସ୍ଯ ଭାଵଶୁଦ୍ଧିରୁକ୍ତା .

ଵିମୁକ୍ତ ସକଲେନ୍ଦ୍ରିଯଵ୍ଯାପାରସ୍ଯ ମମ ଭେଦଵିଜ୍ଞାନିଷ୍ଵଜ୍ଞାନିଷୁ ଚ ସମତା; ମିତ୍ରାମିତ୍ର-

ପରିଣତେରଭାଵାନ୍ନ ମେ କେନଚିଜ୍ଜନେନ ସହ ଵୈରମ୍; ସହଜଵୈରାଗ୍ଯପରିଣତେଃ ନ ମେ କାପ୍ଯାଶା ଵିଦ୍ଯତେ;
ପରମସମରସୀଭାଵସନାଥପରମସମାଧିଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେଽହମିତି .

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ଶ୍ରୀଯୋଗୀନ୍ଦ୍ରଦେଵୈଃ —

ସମତା ମୁଝେ ସବ ଜୀଵ ପ୍ରତି ଵୈର ନ କିସୀକେ ପ୍ରତି ରହା .

ମୈଂ ଛୋଡ଼ ଆଶା ସର୍ଵତଃ ଧାରଣ ସମାଧି କର ରହା ..୧୦୪..

Page 202 of 388
PDF/HTML Page 229 of 415
single page version

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ହେ ଭାଈ ! ସ୍ଵାଭାଵିକ ବଲସମ୍ପନ୍ନ ଐସା ତୂ ଆଲସ୍ଯ ଛୋଡ଼କର,

ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ସମତାରୂପୀ କୁଲଦେଵୀକା ସ୍ମରଣ କରକେ, ଅଜ୍ଞାନମଂତ୍ରୀ ସହିତ ମୋହଶତ୍ରୁକା ନାଶ କରନେଵାଲେ
ଇସ ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନରୂପୀ ଚକ୍ରକୋ ଶୀଘ୍ର ଗ୍ରହଣ କର .’’

ଅବ (ଇସ ୧୦୪ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଦୋ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ (ସମତା) ମୁକ୍ତିସୁନ୍ଦରୀକୀ ସଖୀ ହୈ, ଜୋ ମୋକ୍ଷସୌଖ୍ଯକା ମୂଲ

ହୈ, ଜୋ ଦୁର୍ଭାଵନାରୂପୀ ତିମିରସମୂହକୋ (ନଷ୍ଟ କରନେକେ ଲିଯେ) ଚନ୍ଦ୍ରକେ ପ୍ରକାଶ ସମାନ ହୈ ଔର ଜୋ
ସଂଯମିଯୋଂକୋ ନିରଂତର ସଂମତ ହୈ, ଉସ ସମତାକୋ ମୈଂ ଅତ୍ଯଂତ ଭାତା ହୂଁ .୧୪୦.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ଯୋଗିଯୋଂକୋ ଭୀ ଦୁର୍ଲଭ ହୈ, ଜୋ ନିଜାଭିମୁଖ ସୁଖକେ ସାଗରମେଂ

ଜ୍ଵାର ଲାନେକେ ଲିଯେ ପୂର୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ରକୀ ପ୍ରଭା (ସମାନ) ହୈ, ଜୋ ପରମ ସଂଯମିଯୋଂକୀ ଦୀକ୍ଷାରୂପୀ ସ୍ତ୍ରୀକେ
ମନକୋ ପ୍ଯାରୀ ସଖୀ ହୈ ତଥା ଜୋ ମୁନିଵରୋଂକେ ସମୂହକା ତଥା ତୀନ ଲୋକକା ଭୀ ଅତିଶଯରୂପସେ
ଆଭୂଷଣ ହୈ, ଵହ ସମତା ସଦା ଜଯଵନ୍ତ ହୈ .୧୪୧.

(ଵସଂତତିଲକା)

‘‘ମୁକ୍ତ୍ଵାଲସତ୍ଵମଧିସତ୍ତ୍ଵବଲୋପପନ୍ନଃ
ସ୍ମୃତ୍ଵା ପରାଂ ଚ ସମତାଂ କୁଲଦେଵତାଂ ତ୍ଵମ୍ .

ସଂଜ୍ଞାନଚକ୍ରମିଦମଙ୍ଗ ଗୃହାଣ ତୂର୍ଣ-
ମଜ୍ଞାନମନ୍ତ୍ରିଯୁତମୋହରିପୂପମର୍ଦି ..’’

ତଥା ହି —

(ଵସଂତତିଲକା)

ମୁକ୍ତ୍ଯଙ୍ଗନାଲିମପୁନର୍ଭଵସୌଖ୍ଯମୂଲଂ
ଦୁର୍ଭାଵନାତିମିରସଂହତିଚନ୍ଦ୍ରକୀର୍ତିମ୍ .

ସଂଭାଵଯାମି ସମତାମହମୁଚ୍ଚକୈସ୍ତାଂ
ଯା ସଂମତା ଭଵତି ସଂଯମିନାମଜସ୍ରମ୍ ..୧୪୦..

(ହରିଣୀ)

ଜଯତି ସମତା ନିତ୍ଯଂ ଯା ଯୋଗିନାମପି ଦୁର୍ଲଭା
ନିଜମୁଖସୁଖଵାର୍ଧିପ୍ରସ୍ଫାରପୂର୍ଣଶଶିପ୍ରଭା .

ପରମଯମିନାଂ ପ୍ରଵ୍ରଜ୍ଯାସ୍ତ୍ରୀମନଃପ୍ରିଯମୈତ୍ରିକା
ମୁନିଵରଗଣସ୍ଯୋଚ୍ଚୈଃ ସାଲଂକ୍ରିଯା ଜଗତାମପି ..୧୪୧..

Page 203 of 388
PDF/HTML Page 230 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୦୫ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ନିଃକଷାଯସ୍ଯ ] ଜୋ ନିଃକଷାଯ ହୈ, [ଦାନ୍ତସ୍ଯ ]

୧ଦାନ୍ତ ହୈ, [ଶୂରସ୍ଯ ] ଶୂରଵୀର ହୈ, [ଵ୍ଯଵସାଯିନଃ ] ଵ୍ଯଵସାଯୀ ( – ଶୁଦ୍ଧତାକେ ପ୍ରତି ଉଦ୍ଯମଵନ୍ତ)

ହୈ ଔର [ସଂସାରଭଯଭୀତସ୍ଯ ] ସଂସାରସେ ଭଯଭୀତ ହୈ, ଉସେ [ସୁଖଂ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ] ସୁଖମଯ
ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ (ଅର୍ଥାତ୍ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ) [ଭଵେତ୍ ] ହୋତା ହୈ .

ଟୀକା : — ଜୋ ଜୀଵ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନକେ ଯୋଗ୍ଯ ହୋ ଐସେ ଜୀଵକେ ସ୍ଵରୂପକା ଯହ

କଥନ ହୈ .

ଜୋ ସମସ୍ତ କଷାଯକଲଂକରୂପ କୀଚଡ଼ସେ ଵିମୁକ୍ତ ହୈ, ସର୍ଵ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ଵ୍ଯାପାର ପର

ଵିଜଯ ପ୍ରାପ୍ତ କର ଲେନେସେ ଜିସନେ ପରମ ଦାନ୍ତରୂପତା ପ୍ରାପ୍ତ କୀ ହୈ, ସକଲ ପରିଷହରୂପୀ ମହା
ସୁଭଟୋଂକୋ ଜୀତ ଲେନେସେ ଜିସନେ ନିଜ ଶୂରଗୁଣ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯା ହୈ, ନିଶ୍ଚଯ - ପରମ - ତପଶ୍ଚରଣମେଂ ୨ନିରତ

ଐସା ଶୁଦ୍ଧଭାଵ ଜିସେ ଵର୍ତତା ହୈ ତଥା ଜୋ ସଂସାରଦୁଃଖସେ ଭଯଭୀତ ହୈ, ଉସେ (ଯଥୋଚିତ ଶୁଦ୍ଧତା
ସହିତ) ଵ୍ଯଵହାରସେ ଚାର ଆହାରକେ ତ୍ଯାଗରୂପ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ . ପରନ୍ତୁ (ଶୁଦ୍ଧତାରହିତ) ଵ୍ଯଵହାର -

ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ତୋ କୁଦୃଷ୍ଟି ( – ମିଥ୍ଯାତ୍ଵୀ) ପୁରୁଷକୋ ଭୀ ଚାରିତ୍ରମୋହକେ ଉଦଯକେ ହେତୁଭୂତ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ

ଣିକ୍କସାଯସ୍ସ ଦଂତସ୍ସ ସୂରସ୍ସ ଵଵସାଯିଣୋ .

ସଂସାରଭଯଭୀଦସ୍ସ ପଚ୍ଚକ୍ଖାଣଂ ସୁହଂ ହଵେ ..୧୦୫..

ନିଃକଷାଯସ୍ଯ ଦାନ୍ତସ୍ଯ ଶୂରସ୍ଯ ଵ୍ଯଵସାଯିନଃ .

ସଂସାରଭଯଭୀତସ୍ଯ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ସୁଖଂ ଭଵେତ୍ ..୧୦୫..

ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଯୋଗ୍ଯଜୀଵସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍ .

ସକଲକଷାଯକଲଂକପଂକଵିମୁକ୍ତ ସ୍ଯ ନିଖିଲେନ୍ଦ୍ରିଯଵ୍ଯାପାରଵିଜଯୋପାର୍ଜିତପରମଦାନ୍ତରୂପସ୍ଯ

ଅଖିଲପରୀଷହମହାଭଟଵିଜଯୋପାର୍ଜିତନିଜଶୂରଗୁଣସ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯପରମତପଶ୍ଚରଣନିରତଶୁଦ୍ଧଭାଵସ୍ଯ ସଂସାର-
ଦୁଃଖଭୀତସ୍ଯ ଵ୍ଯଵହାରେଣ ଚତୁରାହାରଵିଵର୍ଜନପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍ . କିଂ ଚ ପୁନଃ ଵ୍ଯଵହାରପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ

୧ – ଦାନ୍ତ = ଜିସନେ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକା ଦମନ କିଯା ହୋ ଐସା; ଜିସନେ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକୋ ଵଶ କିଯା ହୋ ଐସା; ସଂଯମୀ .

୨ – ନିରତ = ରତ; ତତ୍ପର; ପରାଯଣ; ଲୀନ .

ଜୋ ଶୂର ଏଵଂ ଦାନ୍ତ ହୈ, ଅକଷାଯ ଉଦ୍ଯମଵାନ ହୈ .

ଭଵ - ଭୀରୁ ହୈ, ହୋତା ଉସେ ହୀ ସୁଖଦ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ ..୧୦୫..

Page 204 of 388
PDF/HTML Page 231 of 415
single page version

-ଭାଵକର୍ମକେ କ୍ଷଯୋପଶମ ଦ୍ଵାରା କ୍ଵଚିତ୍ କଦାଚିତ୍ ସଂଭଵିତ ହୈ . ଇସୀଲିଯେ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ

ଅତି - ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ଜୀଵୋଂକୋ ହିତରୂପ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଜିସପ୍ରକାର ❃ସୁଵର୍ଣପାଷାଣ ନାମକ ପାଷାଣ

ଉପାଦେଯ ହୈ ଉସୀପ୍ରକାର ଅନ୍ଧପାଷାଣ ନହୀଂ ହୈ . ଇସଲିଯେ (ଯଥୋଚିତ୍ ଶୁଦ୍ଧତା ସହିତ) ସଂସାର ତଥା

ଶରୀର ସମ୍ବନ୍ଧୀ ଭୋଗକୀ ନିର୍ଵେଗତା ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନକା କାରଣ ହୈ ଔର ଭଵିଷ୍ଯ କାଲମେଂ
ହୋନେଵାଲେ ସମସ୍ତ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷାଦି ଵିଵିଧ ଵିଭାଵୋଂକା ପରିହାର ଵହ ପରମାର୍ଥ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ
ଅଥଵା ଅନାଗତ କାଲମେଂ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ ଵିଵିଧ ଅନ୍ତର୍ଜଲ୍ପୋଂକା ( – ଵିକଲ୍ପୋଂକା) ପରିତ୍ଯାଗ

ଵହ ଶୁଦ୍ଧ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ .

[ଅବ ଇସ ୧୦୫ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ : ]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ହେ ମୁନିଵର ! ସୁନ; ଜିନେନ୍ଦ୍ରକେ ମତମେଂ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲା ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ

ସତତ ଜଯଵନ୍ତ ହୈ . ଵହ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ପରମ ସଂଯମିଯୋଂକୋ ଉତ୍କୃଷ୍ଟରୂପସେ ନିର୍ଵାଣସୁଖକା କରନେଵାଲା

ହୈ, ସହଜ ସମତାଦେଵୀକେ ସୁନ୍ଦର କର୍ଣକା ମହା ଆଭୂଷଣ ହୈ ଔର ତେରୀ ଦୀକ୍ଷାରୂପୀ ପ୍ରିଯ ସ୍ତ୍ରୀକେ
ଅତିଶଯ ଯୌଵନକା କାରଣ ହୈ .୧୪୨.

କୁଦ୍ରଷ୍ଟେରପି ପୁରୁଷସ୍ଯ ଚାରିତ୍ରମୋହୋଦଯହେତୁଭୂତଦ୍ରଵ୍ଯଭାଵକର୍ମକ୍ଷଯୋପଶମେନ କ୍ଵଚିତ୍ କଦାଚିତ୍ ସଂଭଵତି .

ଅତ ଏଵ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ହିତମ୍ ଅତ୍ଯାସନ୍ନଭଵ୍ଯଜୀଵାନାମ୍; ଯତଃ ସ୍ଵର୍ଣନାମ-
ଧେଯଧରସ୍ଯ ପାଷାଣସ୍ଯୋପାଦେଯତ୍ଵଂ ନ ତଥାଂଧପାଷାଣସ୍ଯେତି . ତତଃ ସଂସାରଶରୀରଭୋଗନିର୍ଵେଗତା ନିଶ୍ଚଯ-

ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନସ୍ଯ କାରଣଂ, ପୁନର୍ଭାଵିକାଲେ ସଂଭାଵିନାଂ ନିଖିଲମୋହରାଗଦ୍ଵେଷାଦିଵିଵିଧଵିଭାଵାନାଂ
ପରିହାରଃ ପରମାର୍ଥପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍, ଅଥଵାନାଗତକାଲୋଦ୍ଭଵଵିଵିଧାନ୍ତର୍ଜଲ୍ପପରିତ୍ଯାଗଃ ଶୁଦ୍ଧ-
ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍ ଇତି .

(ହରିଣୀ)

ଜଯତି ସତତଂ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ଜିନେନ୍ଦ୍ରମତୋଦ୍ଭଵଂ
ପରମଯମିନାମେତନ୍ନିର୍ଵାଣସୌଖ୍ଯକରଂ ପରମ୍ .

ସହଜସମତାଦେଵୀସତ୍କର୍ଣଭୂଷଣମୁଚ୍ଚକୈଃ
ମୁନିପ ଶୃଣୁ ତେ ଦୀକ୍ଷାକାନ୍ତାତିଯୌଵନକାରଣମ୍ ..୧୪୨..

❃ ଜିସ ପାଷାଣମେଂ ସୁଵର୍ଣ ହୋତା ହୈ ଉସେ ସୁଵର୍ଣପାଷାଣ କହତେ ହୈଂ ଔର ଜିସ ପାଷାଣମେଂ ସୁଵର୍ଣ ନହୀଂ ହୋତା ଉସେ ଅଂଧପାଷାଣ

କହତେ ହୈଂ .

Page 205 of 388
PDF/HTML Page 232 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୦୬ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଏଵଂ ] ଇସପ୍ରକାର [ଯଃ ] ଜୋ [ନିତ୍ଯମ୍ ] ସଦା

[ଜୀଵକର୍ମଣୋଃ ] ଜୀଵ ଔର କର୍ମକେ [ଭେଦାଭ୍ଯାସଂ ] ଭେଦକା ଅଭ୍ଯାସ [କରୋତି ] କରତା ହୈ, [ସଃ
ସଂଯତଃ ] ଵହ ସଂଯତ [ନିଯମାତ୍ ] ନିଯମସେ [ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ] ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ [ଧର୍ତୁଂ ] ଧାରଣ କରନେକୋ
[ଶକ୍ତଃ ] ଶକ୍ତିମାନ ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହ, ନିଶ୍ଚଯ - ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ଅଧିକାରକେ ଉପସଂହାରକା କଥନ ହୈ .

ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅର୍ହଂତକେ ମୁଖାରଵିଂଦସେ ନିକଲେ ହୁଏ ପରମାଗମକେ ଅର୍ଥକା ଵିଚାର କରନେମେଂ ସମର୍ଥ

ଐସା ଜୋ ପରମ ସଂଯମୀ ଅନାଦି ବନ୍ଧନରୂପ ସମ୍ବନ୍ଧଵାଲେ ଅଶୁଦ୍ଧ ଅନ୍ତଃତତ୍ତ୍ଵ ଔର କର୍ମପୁଦ୍ଗଲକା
ଭେଦ ଭେଦାଭ୍ଯାସକେ ବଲସେ କରତା ହୈ, ଵହ ପରମ ସଂଯମୀ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ତଥା
ଵ୍ଯଵହାରପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନକୋ ସ୍ଵୀକୃତ ( – ଅଂଗୀକୃତ) କରତା ହୈ .

[ଅବ, ଇସ ନିଶ୍ଚଯ - ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ଅଧିକାରକୀ ଅନ୍ତିମ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ

ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ନୌ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : ]

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ‘ଜୋ ଭାଵି କାଲକେ ଭଵ - ଭାଵୋଂସେ (ସଂସାରଭାଵୋଂସେ) ନିଵୃତ୍ତ ହୈ ଵହ

ଏଵଂ ଭେଦବ୍ଭାସଂ ଜୋ କୁଵ୍ଵଇ ଜୀଵକମ୍ମଣୋ ଣିଚ୍ଚଂ .

ପଚ୍ଚକ୍ଖାଣଂ ସକ୍କଦି ଧରିଦୁଂ ସୋ ସଂଜଦୋ ଣିଯମା ..୧୦୬..

ଏଵଂ ଭେଦାଭ୍ଯାସଂ ଯଃ କରୋତି ଜୀଵକର୍ମଣୋଃ ନିତ୍ଯମ୍ .

ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ଶକ୍ତୋ ଧର୍ତୁଂ ସ ସଂଯତୋ ନିଯମାତ୍ ..୧୦୬..

ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନାଧ୍ଯାଯୋପସଂହାରୋପନ୍ଯାସୋଯମ୍ .

ଯଃ ଶ୍ରୀମଦର୍ହନ୍ମୁଖାରଵିନ୍ଦଵିନିର୍ଗତପରମାଗମାର୍ଥଵିଚାରକ୍ଷମଃ ଅଶୁଦ୍ଧାନ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ଵକର୍ମପୁଦ୍ଗଲଯୋ-

ରନାଦିବନ୍ଧନସଂବନ୍ଧଯୋର୍ଭେଦଂ ଭେଦାଭ୍ଯାସବଲେନ କରୋତି, ସ ପରମସଂଯମୀ ନିଶ୍ଚଯଵ୍ଯଵହାରପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ
ସ୍ଵୀକରୋତୀତି .

(ସ୍ଵାଗତା)

ଭାଵିକାଲଭଵଭାଵନିଵୃତ୍ତଃ
ସୋହମିତ୍ଯନୁଦିନଂ ମୁନିନାଥଃ .

ଭାଵଯେଦଖିଲସୌଖ୍ଯନିଧାନଂ
ସ୍ଵସ୍ଵରୂପମମଲଂ ମଲମୁକ୍ତ୍ଯୈ ..୧୪୩..

ଯୋଂ ଜୀଵ କର୍ମ ଵିଭେଦ ଅଭ୍ଯାସୀ ରହେ ଜୋ ନିତ୍ଯ ହୀ .

ହୈ ସଂଯମୀ ଜନ ନିଯତ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ - ଧାରଣ କ୍ଷମ ଵହୀ ..୧୦୬..

Page 206 of 388
PDF/HTML Page 233 of 415
single page version

ମୈଂ ହୂଁ’ ଇସପ୍ରକାର ମୁନିଶ୍ଵରକୋ ମଲସେ ମୁକ୍ତ ହୋନେକେ ଲିଯେ ପରିପୂର୍ଣ ସୌଖ୍ଯକେ ନିଧାନଭୂତ ନିର୍ମଲ
ନିଜ ସ୍ଵରୂପକୋ ପ୍ରତିଦିନ ଭାନା ଚାହିଯେ .୧୪୩.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଘୋର ସଂସାରମହାର୍ଣଵକୀ ଯହ (ପରମ ତତ୍ତ୍ଵ) ଦୈଦୀପ୍ଯମାନ ନୌକା ହୈ

ଐସା ଜିନେନ୍ଦ୍ରଦେଵନେ କହା ହୈ; ଇସଲିଯେ ମୈଂ ମୋହକୋ ଜୀତକର ନିରନ୍ତର ପରମ ତତ୍ତ୍ଵକୋ ତତ୍ତ୍ଵତଃ
( – ପାରମାର୍ଥିକ ରୀତିସେ) ଭାତା ହୂଁ .୧୪୪.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଭ୍ରାନ୍ତିକେ ନାଶସେ ଜିସକୀ ବୁଦ୍ଧି ସହଜ - ପରମାନନ୍ଦଯୁକ୍ତ ଚେତନମେଂ

ନିଷ୍ଠିତ ( – ଲୀନ, ଏକାଗ୍ର) ହୈ ଐସେ ଶୁଦ୍ଧଚାରିତ୍ରମୂର୍ତିକୋ ସତତ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ . ପରସମଯମେଂ

( – ଅନ୍ଯ ଦର୍ଶନମେଂ) ଜିନକା ସ୍ଥାନ ହୈ ଐସେ ଅନ୍ଯ ଯୋଗିଯୋଂକୋ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ନହୀଂ ହୋତା; ଉନ

ସଂସାରିଯୋଂକୋ ପୁନଃପୁନଃ ଘୋର ସଂସରଣ ( – ପରିଭ୍ରମଣ) ହୋତା ହୈ .୧୪୫.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ଶାଶ୍ଵତ ମହା ଆନନ୍ଦାନନ୍ଦ ଜଗତମେଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୈ, ଵହ ନିର୍ମଲ

ଗୁଣଵାଲେ ସିଦ୍ଧାତ୍ମାମେଂ ଅତିଶଯରୂପସେ ତଥା ନିଯତରୂପସେ ରହତା ହୈ . (ତୋ ଫି ର,) ଅରେରେ ! ଯହ

ଵିଦ୍ଵାନ ଭୀ କାମକେ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଶସ୍ତ୍ରୋଂସେ ଘାଯଲ ହୋତେ ହୁଏ କ୍ଲେଶପୀଡ଼ିତ ହୋକର ଉସକୀ (କାମକୀ)
ଇଚ୍ଛା କ୍ଯୋଂ କରତେ ହୈଂ ! ଵେ ଜଡ଼ବୁଦ୍ଧି ହୈଂ .୧୪୬.

(ସ୍ଵାଗତା)

ଘୋରସଂସୃତିମହାର୍ଣଵଭାସ୍ଵ-
ଦ୍ଯାନପାତ୍ରମିଦମାହ ଜିନେନ୍ଦ୍ରଃ .

ତତ୍ତ୍ଵତଃ ପରମତତ୍ତ୍ଵମଜସ୍ରଂ
ଭାଵଯାମ୍ଯହମତୋ ଜିତମୋହଃ ..୧୪୪..

(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)

ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ଭଵତି ସତତଂ ଶୁଦ୍ଧଚାରିତ୍ରମୂର୍ତେଃ
ଭ୍ରାନ୍ତିଧ୍ଵଂସାତ୍ସହଜପରମାନଂଦଚିନ୍ନିଷ୍ଟବୁଦ୍ଧେଃ .

ନାସ୍ତ୍ଯନ୍ଯେଷାମପରସମଯେ ଯୋଗିନାମାସ୍ପଦାନାଂ
ଭୂଯୋ ଭୂଯୋ ଭଵତି ଭଵିନାଂ ସଂସୃତିର୍ଘୋରରୂପା ..୧୪୫..

(ଶିଖରିଣୀ)

ମହାନଂଦାନଂଦୋ ଜଗତି ଵିଦିତଃ ଶାଶ୍ଵତମଯଃ .

ସ ସିଦ୍ଧାତ୍ମନ୍ଯୁଚ୍ଚୈର୍ନିଯତଵସତିର୍ନିର୍ମଲଗୁଣେ .

ଅମୀ ଵିଦ୍ଵାନ୍ସୋପି ସ୍ମରନିଶିତଶସ୍ତ୍ରୈରଭିହତାଃ
କଥଂ କାଂକ୍ଷଂତ୍ଯେନଂ ବତ କଲିହତାସ୍ତେ ଜଡଧିଯଃ ..୧୪୬..

Page 207 of 388
PDF/HTML Page 234 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ଦୁଷ୍ଟ ପାପରୂପୀ ଵୃକ୍ଷୋଂକୀ ଘନୀ ଅଟଵୀକୋ ଜଲାନେକେ ଲିଯେ

ଅଗ୍ନିରୂପ ହୈ ଐସା ପ୍ରଗଟ ଶୁଦ୍ଧ-ଶୁଦ୍ଧ ସତ୍ଚାରିତ୍ର ସଂଯମିଯୋଂକୋ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନସେ ହୋତା ହୈ; (ଇସଲିଯେ)
ହେ ଭଵ୍ଯଶାର୍ଦୂଲ ! ( – ଭଵ୍ଯୋତ୍ତମ !) ତୂ ଶୀଘ୍ର ଅପନୀ ମତିମେଂ ତତ୍ତ୍ଵକୋ ନିତ୍ଯ ଧାରଣ କର — କି ଜୋ

ତତ୍ତ୍ଵ ସହଜ ସୁଖକା ଦେନେଵାଲା ତଥା ମୁନିଯୋଂକେ ଚାରିତ୍ରକା ମୂଲ ହୈ .୧୪୭.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ତତ୍ତ୍ଵମେଂ ନିଷ୍ଣାତ ବୁଦ୍ଧିଵାଲେ ଜୀଵକେ ହୃଦଯକମଲରୂପ ଅଭ୍ଯଂତରମେଂ ଜୋ

ସୁସ୍ଥିତ ହୈ, ଵହ ସହଜ ତତ୍ତ୍ଵ ଜଯଵନ୍ତ ହୈ . ଉସ ସହଜ ତେଜନେ ମୋହାନ୍ଧକାରକା ନାଶ କିଯା ହୈ

ଔର ଵହ (ସହଜ ତେଜ) ନିଜ ରସକେ ଵିସ୍ତାରସେ ପ୍ରକାଶିତ ଜ୍ଞାନକେ ପ୍ରକାଶନମାତ୍ର ହୈ .୧୪୮.

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଔର, ଜୋ (ସହଜ ତତ୍ତ୍ଵ) ଅଖଣ୍ଡିତ ହୈ, ଶାଶ୍ଵତ ହୈ, ସକଲ

ଦୋଷସେ ଦୂର ହୈ, ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ହୈ, ଭଵସାଗରମେଂ ଡୂବେ ହୁଏ ଜୀଵସମୂହକୋ ନୌକା ସମାନ ହୈ ତଥା ପ୍ରବଲ
ସଂକଟୋଂକେ ସମୂହରୂପୀ ଦାଵାନଲକୋ (ଶାଂତ କରନେକେ ଲିଯେ) ଜଲ ସମାନ ହୈ, ଉସ ସହଜ ତତ୍ତ୍ଵକୋ
ମୈଂ ପ୍ରମୋଦସେ ସତତ ନମସ୍କାର କରତା ହୂଁ .୧୪୯.

(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)

ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନାଦ୍ଭଵତି ଯମିଷୁ ପ୍ରସ୍ଫୁ ଟଂ ଶୁଦ୍ଧଶୁଦ୍ଧଂ
ସଚ୍ଚାରିତ୍ରଂ ଦୁରଘତରୁସାଂଦ୍ରାଟଵୀଵହ୍ନିରୂପମ୍ .

ତତ୍ତ୍ଵଂ ଶୀଘ୍ରଂ କୁରୁ ତଵ ମତୌ ଭଵ୍ଯଶାର୍ଦୂଲ ନିତ୍ଯଂ
ଯତ୍କିଂଭୂତଂ ସହଜସୁଖଦଂ ଶୀଲମୂଲଂ ମୁନୀନାମ୍ ..୧୪୭..

(ମାଲିନୀ)

ଜଯତି ସହଜତତ୍ତ୍ଵଂ ତତ୍ତ୍ଵନିଷ୍ଣାତବୁଦ୍ଧେଃ
ହୃଦଯସରସିଜାତାଭ୍ଯନ୍ତରେ ସଂସ୍ଥିତଂ ଯତ୍ .

ତଦପି ସହଜତେଜଃ ପ୍ରାସ୍ତମୋହାନ୍ଧକାରଂ
ସ୍ଵରସଵିସରଭାସ୍ଵଦ୍ବୋଧଵିସ୍ଫୂ ର୍ତିମାତ୍ରମ୍ ..୧୪୮..

(ପୃଥ୍ଵୀ)

ଅଖଂଡିତମନାରତଂ ସକଲଦୋଷଦୂରଂ ପରଂ
ଭଵାଂବୁନିଧିମଗ୍ନଜୀଵତତିଯାନପାତ୍ରୋପମମ୍ .

ଅଥ ପ୍ରବଲଦୁର୍ଗଵର୍ଗଦଵଵହ୍ନିକୀଲାଲକଂ
ନମାମି ସତତଂ ପୁନଃ ସହଜମେଵ ତତ୍ତ୍ଵଂ ମୁଦା ..୧୪9..

Page 208 of 388
PDF/HTML Page 235 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜୋ ଜିନପ୍ରଭୁକେ ମୁଖାରଵିଂଦସେ ଵିଦିତ (ପ୍ରସିଦ୍ଧ) ହୈ, ଜୋ ସ୍ଵରୂପମେଂ

ସ୍ଥିତ ହୈ, ଜୋ ମୁନୀଶ୍ଵରୋଂକେ ମନୋଗୃହକେ ଭୀତର ସୁନ୍ଦର ରତ୍ନଦୀପକୀ ଭାଁତି ପ୍ରକାଶିତ ହୈ, ଜୋ ଇସ
ଲୋକମେଂ ଦର୍ଶନମୋହାଦି ପର ଵିଜଯ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯେ ହୁଏ ଯୋଗିଯୋଂସେ ନମସ୍କାର କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ ତଥା ଜୋ
ସୁଖକା ମନ୍ଦିର ହୈ, ଉସ ସହଜ ତତ୍ତ୍ଵକୋ ମୈଂ ସଦା ଅତ୍ଯନ୍ତ ନମସ୍କାର କରତା ହୂଁ . ୧୫୦ .

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଜିସନେ ପାପକୀ ରାଶିକୋ ନଷ୍ଟ କିଯା ହୈ, ଜିସନେ ପୁଣ୍ଯକର୍ମକେ

ସମୂହକୋ ହନା ହୈ, ଜିସନେ ମଦନ ( – କାମ) ଆଦିକୋ ଝାଡ଼ ଦିଯା ହୈ, ଜୋ ପ୍ରବଲ ଜ୍ଞାନକା ମହଲ

ହୈ, ଜିସକୋ ତତ୍ତ୍ଵଵେତ୍ତା ପ୍ରଣାମ କରତେ ହୈଂ, ଜୋ ପ୍ରକରଣକେ ନାଶସ୍ଵରୂପ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଜିସେ କୋଈ କାର୍ଯ
କରନା ଶେଷ ନହୀଂ ହୈ — ଜୋ କୃତକୃତ୍ଯ ହୈ ), ଜୋ ପୁଷ୍ଟ ଗୁଣୋଂକା ଧାମ ହୈ ତଥା ଜିସନେ ମୋହରାତ୍ରିକା

ନାଶ କିଯା ହୈ, ଉସେ ( – ଉସ ସହଜ ତତ୍ତ୍ଵକୋ) ହମ ନମସ୍କାର କରତେ ହୈଂ . ୧୫୧ .

ଇସପ୍ରକାର, ସୁକଵିଜନରୂପୀ କମଲୋଂକେ ଲିଯେ ଜୋ ସୂର୍ଯ ସମାନ ହୈଂ ଔର ପାଁଚ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ

ଵିସ୍ତାର ରହିତ ଦେହମାତ୍ର ଜିନ୍ହେଂ ପରିଗ୍ରହ ଥା ଐସେ ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ଦ୍ଵାରା ରଚିତ ନିଯମସାରକୀ
ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି ନାମକ ଟୀକାମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ ଶ୍ରୀ ନିଯମସାର
ପରମାଗମକୀ ନିର୍ଗ୍ରନ୍ଥ ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵଵିରଚିତ ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି ନାମକୀ ଟୀକାମେଂ)

ନିଶ୍ଚଯ-ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନ ଅଧିକାର ନାମକା ଛଠଵାଁ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧ ସମାପ୍ତ ହୁଆ .

JJJ

(ପୃଥ୍ଵୀ)

ଜିନପ୍ରଭୁମୁଖାରଵିନ୍ଦଵିଦିତଂ ସ୍ଵରୂପସ୍ଥିତଂ
ମୁନୀଶ୍ଵରମନୋଗୃହାନ୍ତରସୁରତ୍ନଦୀପପ୍ରଭମ୍ .

ନମସ୍ଯମିହ ଯୋଗିଭିର୍ଵିଜିତଦ୍ରଷ୍ଟିମୋହାଦିଭିଃ

ନମାମି ସୁଖମନ୍ଦିରଂ ସହଜତତ୍ତ୍ଵମୁଚ୍ଚୈରଦଃ ..୧୫୦..

(ପୃଥ୍ଵୀ)

ପ୍ରଣଷ୍ଟଦୁରିତୋତ୍କରଂ ପ୍ରହତପୁଣ୍ଯକର୍ମଵ୍ରଜଂ
ପ୍ରଧୂତମଦନାଦିକଂ ପ୍ରବଲବୋଧସୌଧାଲଯମ୍ .

ପ୍ରଣାମକୃତତତ୍ତ୍ଵଵିତ୍ ପ୍ରକରଣପ୍ରଣାଶାତ୍ମକଂ

ପ୍ରଵୃଦ୍ଧଗୁଣମଂଦିରଂ ପ୍ରହୃତମୋହରାତ୍ରିଂ ନୁମଃ ..୧୫୧..

ଇତି ସୁକଵିଜନପଯୋଜମିତ୍ରପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରସରଵର୍ଜିତଗାତ୍ରମାତ୍ରପରିଗ୍ରହଶ୍ରୀପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ -

ଵିରଚିତାଯାଂ ନିଯମସାରଵ୍ଯାଖ୍ଯାଯାଂ ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତୌ ନିଶ୍ଚଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନାଧିକାରଃ ଷଷ୍ଠଃ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧଃ ..

Page 209 of 388
PDF/HTML Page 236 of 415
single page version

ଅବ ଆଲୋଚନା ଅଧିକାର କହା ଜାତା ହୈ .

ଗାଥା : ୧୦୭ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ନୋକର୍ମକର୍ମରହିତଂ ] ନୋକର୍ମ ଔର କର୍ମସେ ରହିତ

ତଥା [ଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯଯୈଃ ଵ୍ଯତିରିକ୍ତମ୍ ] ଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯୋଂସେ ❃ଵ୍ଯତିରିକ୍ତ [ଆତ୍ମାନଂ ] ଆତ୍ମାକୋ

[ଯଃ ] ଜୋ [ଧ୍ଯାଯତି ] ଧ୍ଯାତା ହୈ, [ଶ୍ରମଣସ୍ଯ ] ଉସ ଶ୍ରମଣକୋ [ଆଲୋଚନା ] ଆଲୋଚନା
[ଭଵତି ] ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହ, ନିଶ୍ଚଯ - ଆଲୋଚନାକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .

ଔଦାରିକ, ଵୈକ୍ରିଯିକ, ଆହାରକ, ତୈଜସ ଔର କାର୍ମଣ ଶରୀର ଵେ ନୋକର୍ମ ହୈଂ; ଜ୍ଞାନାଵରଣ,

—

୭ —

ପରମ-ଆଲୋଚନା ଅଧିକାର

ଆଲୋଚନାଧିକାର ଉଚ୍ଯତେ —

ଣୋକମ୍ମକମ୍ମରହିଯଂ ଵିହାଵଗୁଣପଜ୍ଜଏହିଂ ଵଦିରିତ୍ତଂ .

ଅପ୍ପାଣଂ ଜୋ ଝାଯଦି ସମଣସ୍ସାଲୋଯଣଂ ହୋଦି ..୧୦୭..

ନୋକର୍ମକର୍ମରହିତଂ ଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯଯୈର୍ଵ୍ଯତିରିକ୍ତ ମ୍ .

ଆତ୍ମାନଂ ଯୋ ଧ୍ଯାଯତି ଶ୍ରମଣସ୍ଯାଲୋଚନା ଭଵତି ..୧୦୭..

ନିଶ୍ଚଯାଲୋଚନାସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍ .

ଔଦାରିକଵୈକ୍ରିଯିକାହାରକତୈଜସକାର୍ମଣାନି ଶରୀରାଣି ହି ନୋକର୍ମାଣି, ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନା-

❃ ଵ୍ଯତିରିକ୍ତ = ରହିତ; ଭିନ୍ନ .

ନୋକର୍ମ, କର୍ମ, ଵିଭାଵ, ଗୁଣ ପର୍ଯାଯ ଵିରହିତ ଆତମା .

ଧ୍ଯାତା ଉସେ, ଉସ ଶ୍ରମଣକୋ ହୋତୀ ପରମ - ଆଲୋଚନା ..୧୦୭..

Page 210 of 388
PDF/HTML Page 237 of 415
single page version

ଦର୍ଶନାଵରଣ, ଅଂତରାଯ, ମୋହନୀଯ, ଵେଦନୀଯ, ଆଯୁ, ନାମ ଔର ଗୋତ୍ର ନାମକେ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମ ହୈଂ .

❃

କର୍ମୋପାଧିନିରପେକ୍ଷ ସତ୍ତାଗ୍ରାହକ ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକନଯକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ ପରମାତ୍ମା ଇନ ନୋକର୍ମୋଂ

ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମୋଂସେ ରହିତ ହୈ . ମତିଜ୍ଞାନାଦିକ ଵେ ଵିଭାଵଗୁଣ ହୈଂ ଔର ନର - ନାରକାଦି ଵ୍ଯଂଜନପର୍ଯାଯେଂ

ହୀ ଵିଭାଵପର୍ଯାଯେଂ ହୈଂ; ଗୁଣ ସହଭାଵୀ ହୋତେ ହୈଂ ଔର ପର୍ଯାଯେଂ କ୍ରମଭାଵୀ ହୋତୀ ହୈଂ . ପରମାତ୍ମା ଇନ ସବସେ

( – ଵିଭାଵଗୁଣୋଂ ତଥା ଵିଭାଵପର୍ଯାଯୋଂସେ) ଵ୍ଯତିରିକ୍ତ ହୈ . ଉପରୋକ୍ତ ନୋକର୍ମୋଂ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମୋଂସେ ରହିତ

ତଥା ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ତ ଵିଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯୋଂସେ ଵ୍ଯତିରିକ୍ତ ତଥା ସ୍ଵଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯୋଂସେ ସଂଯୁକ୍ତ,
ତ୍ରିକାଲ - ନିରାଵରଣ ନିରଂଜନ ପରମାତ୍ମାକୋ ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତ ( – ତୀନ ଗୁପ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଗୁପ୍ତ ଐସୀ) ପରମସମାଧି

ଦ୍ଵାରା ଜୋ ପରମ ଶ୍ରମଣ ସଦା ଅନୁଷ୍ଠାନସମଯମେଂ ଵଚନରଚନାକେ ପ୍ରପଂଚସେ ( – ଵିସ୍ତାରସେ) ପରାଙ୍ମୁଖ

ଵର୍ତତା ହୁଆ ଧ୍ଯାତା ହୈ, ଉସ ଭାଵଶ୍ରମଣକୋ ସତତ ନିଶ୍ଚଯଆଲୋଚନା ହୈ .

ଇସୀପ୍ରକାର (ଆଚାର୍ଯଦେଵ) ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରସୂରିନେ (ଶ୍ରୀ ସମଯସାରକୀ ଆତ୍ମଖ୍ଯାତି

ନାମକ ଟୀକାମେଂ ୨୨୭ଵେଂ ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ମୋହକେ ଵିଲାସସେ ଫୈ ଲା ହୁଆ ଜୋ ଯହ ଉଦଯମାନ ( – ଉଦଯମେଂ

ଆନେଵାଲା) କର୍ମ ଉସ ସମସ୍ତକୋ ଆଲୋଚକର ( – ଉନ ସର୍ଵ କର୍ମୋଂକୀ ଆଲୋଚନା କରକେ), ମୈଂ

ନିଷ୍କର୍ମ (ଅର୍ଥାତ୍ ସର୍ଵ କର୍ମୋଂସେ ରହିତ) ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵରୂପ ଆତ୍ମାମେଂ ଆତ୍ମାସେ ହୀ ( – ସ୍ଵଯଂସେ ହୀ)

ନିରଂତର ଵର୍ତତା ହୂଁ .’’

ଵରଣାଂତରାଯମୋହନୀଯଵେଦନୀଯାଯୁର୍ନାମଗୋତ୍ରାଭିଧାନାନି ହି ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମାଣି . କର୍ମୋପାଧିନିରପେକ୍ଷସତ୍ତା-

ଗ୍ରାହକଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକନଯାପେକ୍ଷଯା ହି ଏଭିର୍ନୋକର୍ମଭିର୍ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମଭିଶ୍ଚ ନିର୍ମୁକ୍ତ ମ୍ . ମତିଜ୍ଞାନାଦଯୋ

ଵିଭାଵଗୁଣା ନରନାରକାଦିଵ୍ଯଂଜନପର୍ଯାଯାଶ୍ଚୈଵ ଵିଭାଵପର୍ଯାଯାଃ . ସହଭୁଵୋ ଗୁଣାଃ କ୍ରମଭାଵିନଃ

ପର୍ଯାଯାଶ୍ଚ . ଏଭିଃ ସମସ୍ତୈଃ ଵ୍ଯତିରିକ୍ତଂ , ସ୍ଵଭାଵଗୁଣପର୍ଯାଯୈଃ ସଂଯୁକ୍ତଂ, ତ୍ରିକାଲନିରାଵରଣନିରଂଜନ-

ପରମାତ୍ମାନଂ ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତପରମସମାଧିନା ଯଃ ପରମଶ୍ରମଣୋ ନିତ୍ଯମନୁଷ୍ଠାନସମଯେ ଵଚନରଚନାପ୍ରପଂଚ-
ପରାଙ୍ମୁଖଃ ସନ୍ ଧ୍ଯାଯତି, ତସ୍ଯ ଭାଵଶ୍ରମଣସ୍ଯ ସତତଂ ନିଶ୍ଚଯାଲୋଚନା ଭଵତୀତି .

ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ଶ୍ରୀମଦମୃତଚଂଦ୍ରସୂରିଭିଃ —

(ଆର୍ଯା)

‘‘ମୋହଵିଲାସଵିଜୃଂଭିତମିଦମୁଦଯତ୍କର୍ମ ସକଲମାଲୋଚ୍ଯ .

ଆତ୍ମନି ଚୈତନ୍ଯାତ୍ମନି ନିଷ୍କର୍ମଣି ନିତ୍ଯମାତ୍ମନା ଵର୍ତେ ..’’

❃ ଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକନଯ କର୍ମୋପାଧିକୀ ଅପେକ୍ଷା ରହିତ ସତ୍ତାକୋ ହୀ ଗ୍ରହଣ କରତା ହୈ .

Page 211 of 388
PDF/HTML Page 238 of 415
single page version

ଔର ଉପାସକାଧ୍ଯଯନମେଂ (ଶ୍ରୀ ସମଂତଭଦ୍ରସ୍ଵାମୀକୃତ ରତ୍ନକରଣ୍ଡଶ୍ରାଵକାଚାରମେଂ ୧୨୫ଵେଂ

ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —

‘‘[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] କିଯେ ହୁଏ, କରାଯେ ହୁଏ ଔର ଅନୁମୋଦନ କିଯେ ହୁଏ ସର୍ଵ ପାପୋଂକୀ

ନିଷ୍କପଟରୂପସେ ଆଲୋଚନା କରକେ, ମରଣପର୍ଯଂତ ରହନେଵାଲା, ନିଃଶେଷ ( – ପରିପୂର୍ଣ) ମହାଵ୍ରତ ଧାରଣ

କରନା .’’

ଔର (ଇସ ୧୦୭ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ

ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ ) : —

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ଘୋର ସଂସାରକେ ମୂଲ ଐସେ ସୁକୃତ ଔର ଦୁଷ୍କୃତକୋ ସଦା ଆଲୋଚ-

ଆଲୋଚକର ମୈଂ ନିରୁପାଧିକ ( – ସ୍ଵାଭାଵିକ) ଗୁଣଵାଲେ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମାକୋ ଆତ୍ମାସେ ହୀ

ଅଵଲମ୍ବତା ହୂଁ . ଫି ର ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମସ୍ଵରୂପ ସମସ୍ତ ପ୍ରକୃତିକୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ନଷ୍ଟ କରକେ ସହଜଵିଲସତୀ

ଜ୍ଞାନଲକ୍ଷ୍ମୀକୋ ମୈଂ ପ୍ରାପ୍ତ କରୂଁଗା .୧୫୨.

ଉକ୍ତଂ ଚୋପାସକାଧ୍ଯଯନେ —

(ଆର୍ଯା)

‘‘ଆଲୋଚ୍ଯ ସର୍ଵମେନଃ କୃତକାରିତମନୁମତଂ ଚ ନିର୍ଵ୍ଯାଜମ୍ .

ଆରୋପଯେନ୍ମହାଵ୍ରତମାମରଣସ୍ଥାଯି ନିଃଶେଷମ୍ ..’’

ତଥା ହି —

ଆଲୋଚ୍ଯାଲୋଚ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ ସୁକୃତମସୁକୃତଂ ଘୋରସଂସାରମୂଲଂ
ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନଂ ନିରୁପଧିଗୁଣଂ ଚାତ୍ମନୈଵାଵଲମ୍ବେ .

ପଶ୍ଚାଦୁଚ୍ଚୈଃ ପ୍ରକୃତିମଖିଲାଂ ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମସ୍ଵରୂପାଂ
ନୀତ୍ଵା ନାଶଂ ସହଜଵିଲସଦ୍ବୋଧଲକ୍ଷ୍ମୀଂ ଵ୍ରଜାମି ..୧୫୨..

ଆଲୋଯଣମାଲୁଂଛଣ ଵିଯଡୀକରଣଂ ଚ ଭାଵସୁଦ୍ଧୀ ଯ .

ଚଉଵିହମିହ ପରିକହିଯଂ ଆଲୋଯଣଲକ୍ଖଣଂ ସମଏ ..୧୦୮..

ହୈ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ଵର୍ଣିତ ଚତୁର୍ଵିଧରୂପମେଂ ଆଲୋଚନା .

ଆଲୋଚନା, ଅଵିକୃତିକରଣ, ଅରୁ ଶୁଦ୍ଧତା, ଆଲୁଂଛନା ..୧୦୮..

Page 212 of 388
PDF/HTML Page 239 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୦୮ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଇହ ] ଅବ, [ଆଲୋଚନଲକ୍ଷଣଂ ] ଆଲୋଚନାକା

ସ୍ଵରୂପ [ଆଲୋଚନମ୍ ] ୧ଆଲୋଚନ, [ଆଲୁଂଛନମ୍ ] ୨ଆଲୁଂଛନ, [ଅଵିକୃତିକରଣମ୍ ]

୩ଅଵିକୃତିକରଣ [ଚ ] ଔର [ଭାଵଶୁଦ୍ଧିଃ ଚ ] ୪ଭାଵଶୁଦ୍ଧି [ଚତୁର୍ଵିଧଂ ] ଐସେ ଚାର ପ୍ରକାରକା

[ସମଯେ ] ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ [ପରିକଥିତମ୍ ] କହା ହୈ .

ଟୀକା : — ଯହ, ଆଲୋଚନାକେ ସ୍ଵରୂପକେ ଭେଦୋଂକା କଥନ ହୈ .

ଭଗଵାନ ଅର୍ହଂତକେ ମୁଖାରଵିଂଦସେ ନିକଲୀ ହୁଈ, (ଶ୍ରଵଣକେ ଲିଯେ ଆଈ ହୁଈ) ସକଲ

ଜନତାକୋ ଶ୍ରଵଣକା ସୌଭାଗ୍ଯ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋ ଐସୀ, ସୁନ୍ଦର - ଆନନ୍ଦସ୍ଯନ୍ଦୀ (ସୁନ୍ଦର - ଆନନ୍ଦଝରତୀ),

ଅନକ୍ଷରାତ୍ମକ ଜୋ ଦିଵ୍ଯଧ୍ଵନି, ଉସକେ ପରିଜ୍ଞାନମେଂ କୁଶଲ ଚତୁର୍ଥଜ୍ଞାନଧର (ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନଧାରୀ)
ଗୌତମମହର୍ଷିକେ ମୁଖକମଲସେ ନିକଲୀ ହୁଈ ଜୋ ଚତୁର ଵଚନରଚନା, ଉସକେ ଗର୍ଭମେଂ ଵିଦ୍ଯମାନ
ରାଦ୍ଧାଂତାଦି ( – ସିଦ୍ଧାଂତାଦି) ସମସ୍ତ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକେ ଅର୍ଥସମୂହକେ ସାରସର୍ଵସ୍ଵରୂପ ଶୁଦ୍ଧ - ନିଶ୍ଚଯ - ପରମ -

ଆଲୋଚନାକେ ଚାର ଭେଦ ହୈଂ . ଵେ ଭେଦ ଅବ ଆଗେ କହେ ଜାନେ ଵାଲେ ଚାର ସୂତ୍ରୋଂମେଂ

କହେ ଜାଯେଂଗେ .

[ଅବ ଇସ ୧୦୮ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ

କହତେ ହୈଂ : ]

ଆଲୋଚନମାଲୁଂଛନମଵିକୃତିକରଣଂ ଚ ଭାଵଶୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ .

ଚତୁର୍ଵିଧମିହ ପରିକଥିତଂ ଆଲୋଚନଲକ୍ଷଣଂ ସମଯେ ..୧୦୮..

ଆଲୋଚନାଲକ୍ଷଣଭେଦକଥନମେତତ୍ .

ଭଗଵଦର୍ହନ୍ମୁଖାରଵିନ୍ଦଵିନିର୍ଗତସକଲଜନତାଶ୍ରୁତିସୁଭଗସୁନ୍ଦରାନନ୍ଦନିଷ୍ଯନ୍ଦ୍ଯନକ୍ଷରାତ୍ମକଦିଵ୍ଯ-

ଧ୍ଵନିପରିଜ୍ଞାନକୁଶଲଚତୁର୍ଥଜ୍ଞାନଧରଗୌତମମହର୍ଷିମୁଖକମଲଵିନିର୍ଗତଚତୁରସନ୍ଦର୍ଭଗର୍ଭୀକୃତରାଦ୍ଧାନ୍ତାଦି-
ସମସ୍ତଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥସାର୍ଥସାରସର୍ଵସ୍ଵୀଭୂତଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯପରମାଲୋଚନାଯାଶ୍ଚତ୍ଵାରୋ ଵିକଲ୍ପା ଭଵନ୍ତି . ତେ

ଵକ୍ଷ୍ଯମାଣସୂତ୍ରଚତୁଷ୍ଟଯେ ନିଗଦ୍ଯନ୍ତ ଇତି .

୧ – ସ୍ଵଯଂ ଅପନେ ଦୋଷୋଂକୋ ସୂକ୍ଷ୍ମତାସେ ଦେଖ ଲେନା ଅଥଵା ଗୁରୁକେ ସମକ୍ଷ ଅପନେ ଦୋଷୋଂକା ନିଵେଦନ କରନା ସୋ ଵ୍ଯଵହାର –

ଆଲୋଚନ ହୈ . ନିଶ୍ଚଯ – ଆଲୋଚନକା ସ୍ଵରୂପ ୧୦୯ ଵୀଂ ଗାଥାମେଂ କହା ଜାଯେଗା .

୨ – ଆଲୁଂଛନ = (ଦୋଷୋଂକା) ଆଲୁଂଚନ ଅର୍ଥାତ୍ ଉଖାଡ଼ ଦେନା ଵହ .

୩ – ଅଵିକୃତିକରଣ = ଵିକାରରହିତତା କରନା ଵହ .

୪ – ଭାଵଶୁଦ୍ଧି = ଭାଵୋଂକୋ ଶୁଦ୍ଧ କରନା ଵହ .

Page 213 of 388
PDF/HTML Page 240 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ] ମୁକ୍ତିରୂପୀ ରମଣୀକେ ସଂଗମକେ ହେତୁଭୂତ ଐସେ ଇନ ଆଲୋଚନାକେ

ଭେଦୋଂକୋ ଜାନକର ଜୋ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵ ଵାସ୍ତଵମେଂ ନିଜ ଆତ୍ମାମେଂ ସ୍ଥିତି ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ, ଉସ
ସ୍ଵାତ୍ମନିଷ୍ଠିତକୋ ( – ଉସ ନିଜାତ୍ମାମେଂ ଲୀନ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵକୋ) ନମସ୍କାର ହୋ . ୧୫୩ .

ଗାଥା : ୧୦୯ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଯଃ ] ଜୋ (ଜୀଵ) [ପରିଣାମମ୍ ] ପରିଣାମକୋ

[ସମଭାଵେ ] ସମଭାଵମେଂ [ସଂସ୍ଥାପ୍ଯ ] ସ୍ଥାପକର [ଆତ୍ମାନଂ ] (ନିଜ) ଆତ୍ମାକୋ [ପଶ୍ଯତି ]
ଦେଖତା ହୈ, [ଆଲୋଚନମ୍ ] ଵହ ଆଲୋଚନ ହୈ . [ଇତି ] ଐସା [ପରମଜିନେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ] ପରମ ଜିନେନ୍ଦ୍ରକା

[ଉପଦେଶମ୍ ] ଉପଦେଶ [ଜାନୀହି ] ଜାନ .

ଟୀକା : — ଯହାଁ, ଆଲୋଚନାକେ ସ୍ଵୀକାରମାତ୍ରସେ ପରମସମତାଭାଵନା କହୀ ଗଈ ହୈ .

ସହଜଵୈରାଗ୍ଯରୂପୀ ଅମୃତସାଗରକେ ଫେ ନ - ସମୂହକେ ଶ୍ଵେତ ଶୋଭାମଣ୍ଡଲକୀ ଵୃଦ୍ଧିକେ ହେତୁଭୂତ

ପୂର୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସମାନ (ଅର୍ଥାତ୍ ସହଜ ଵୈରାଗ୍ଯମେଂ ଜ୍ଵାର ଲାକର ଉସକୀ ଉଜ୍ଜ୍ଵଲତା ବଢ଼ାନେଵାଲା) ଜୋ
ଜୀଵ ସଦା ଅଂତର୍ମୁଖାକାର ( – ସଦା ଅଂତର୍ମୁଖ ଜିସକା ସ୍ଵରୂପ ହୈ ଐସେ), ଅତି ଅପୂର୍ଵ, ନିରଂଜନ

(ଇଂଦ୍ରଵଜ୍ରା)

ଆଲୋଚନାଭେଦମମୁଂ ଵିଦିତ୍ଵା
ମୁକ୍ତ୍ଯଂଗନାସଂଗମହେତୁଭୂତମ୍ .

ସ୍ଵାତ୍ମସ୍ଥିତିଂ ଯାତି ହି ଭଵ୍ଯଜୀଵଃ
ତସ୍ମୈ ନମଃ ସ୍ଵାତ୍ମନି ନିଷ୍ଠିତାଯ ..୧୫୩..

ଜୋ ପସ୍ସଦି ଅପ୍ପାଣଂ ସମଭାଵେ ସଂଠଵିତ୍ତୁ ପରିଣାମଂ .

ଆଲୋଯଣମିଦି ଜାଣହ ପରମଜିଣଂଦସ୍ସ ଉଵଏସଂ ..୧୦୯..

ଯଃ ପଶ୍ଯତ୍ଯାତ୍ମାନଂ ସମଭାଵେ ସଂସ୍ଥାପ୍ଯ ପରିଣାମମ୍ .

ଆଲୋଚନମିତି ଜାନୀହି ପରମଜିନେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯୋପଦେଶମ୍ ..୧୦୯..

ଇହାଲୋଚନାସ୍ଵୀକାରମାତ୍ରେଣ ପରମସମତାଭାଵନୋକ୍ତା .

ଯଃ ସହଜଵୈରାଗ୍ଯସୁଧାସିନ୍ଧୁନାଥଡିଂଡୀରପିଂଡପରିପାଂଡୁରମଂଡନମଂଡଲୀପ୍ରଵୃଦ୍ଧିହେତୁଭୂତରାକାନିଶୀ-

ଥିନୀନାଥଃ ସଦାନ୍ତର୍ମୁଖାକାରମତ୍ଯପୂର୍ଵଂ ନିରଂଜନନିଜବୋଧନିଲଯଂ କାରଣପରମାତ୍ମାନଂ ନିରଵ-

ସମଭାଵମେଂ ପରିଣାମ ସ୍ଥାପେ ଔର ଦେଖେ ଆତମା .

ଜିନଵର ଵୃଷଭ ଉପଦେଶମେଂ ଵହ ଜୀଵ ହୈ ଆଲୋଚନା ..୧୦୯..

< Previous Page Next Page >