Niyamsar-Hindi (Oriya transliteration). Gatha: 126-136 ; Adhikar-10 : Param Bhakti Adhikar.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 15 of 21

 

Page 254 of 388
PDF/HTML Page 281 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୨୬ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯଃ ] ଜୋ [ସ୍ଥାଵରେଷୁ ] ସ୍ଥାଵର [ଵା ] ଅଥଵା
[ତ୍ରସେଷୁ ] ତ୍ରସ [ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ] ସର୍ଵ ଜୀଵୋଂକେ ପ୍ରତି [ସମଃ ] ସମଭାଵଵାଲା ହୈ, [ତସ୍ଯ ] ଉସେ
[ସାମାଯିକଂ ] ସାମାଯିକ [ସ୍ଥାଯି ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା କେଵଲୀକେ
ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହାଁ, ପରମ ମାଧ୍ଯସ୍ଥଭାଵ ଆଦିମେଂ ଆରୂଢ଼ ହୋକର ସ୍ଥିତ ପରମମୁମୁକ୍ଷୁକା
ସ୍ଵରୂପ କହା ହୈ .
ଜୋ ସହଜ ଵୈରାଗ୍ଯରୂପୀ ମହଲକେ ଶିଖରକା ଶିଖାମଣି (ଅର୍ଥାତ୍ ପରମ
ସହଜଵୈରାଗ୍ଯଵନ୍ତ ମୁନି) ଵିକାରକେ କାରଣଭୂତ ସମସ୍ତ ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ
ଭେଦକଲ୍ପନା ଵିମୁକ୍ତ ପରମ ସମରସୀଭାଵ ସହିତ ହୋନେସେ ତ୍ରସ
- ସ୍ଥାଵର (ସମସ୍ତ)
ଜୀଵନିକାଯୋଂକେ ପ୍ରତି ସମଭାଵଵାଲା ହୈ, ଉସ ପରମ ଜିନଯୋଗୀଶ୍ଵରକୋ ସାମାଯିକ ନାମକା ଵ୍ରତ
ସନାତନ (ସ୍ଥାଯୀ) ହୈ ଐସା ଵୀତରାଗ ସର୍ଵଜ୍ଞକେ ମାର୍ଗମେଂ ସିଦ୍ଧ ହୈ
.
[ଅବ ଇସ ୧୨୬ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଆଠ
ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : ]
ଜୋ ସମୋ ସଵ୍ଵଭୂଦେସୁ ଥାଵରେସୁ ତସେସୁ ଵା .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୨୬..
ଯଃ ସମଃ ସର୍ଵଭୂତେଷୁ ସ୍ଥାଵରେଷୁ ତ୍ରସେଷୁ ଵା .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୨୬..
ପରମମାଧ୍ଯସ୍ଥ୍ଯଭାଵାଦ୍ଯାରୂଢସ୍ଥିତସ୍ଯ ପରମମୁମୁକ୍ଷୋଃ ସ୍ଵରୂପମତ୍ରୋକ୍ତ ମ୍ .
ଯଃ ସହଜଵୈରାଗ୍ଯପ୍ରାସାଦଶିଖରଶିଖାମଣିଃ ଵିକାରକାରଣନିଖିଲମୋହରାଗଦ୍ଵେଷାଭାଵାଦ୍ ଭେଦ-
କଲ୍ପନାପୋଢପରମସମରସୀଭାଵସନାଥତ୍ଵାତ୍ର୍ରସସ୍ଥାଵରଜୀଵନିକାଯେଷୁ ସମଃ, ତସ୍ଯ ଚ ପରମଜିନ-
ଯୋଗୀଶ୍ଵରସ୍ଯ ସାମାଯିକାଭିଧାନଵ୍ରତଂ ସନାତନମିତି ଵୀତରାଗସର୍ଵଜ୍ଞମାର୍ଗେ ସିଦ୍ଧମିତି
.
ସ୍ଥାଵର ତଥା ତ୍ରସ ସର୍ଵ ଜୀଵସମୂହ ପ୍ରତି ସମତା ଲହେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସାମାଯିକ ହୈ ଉସେ, ଯୋଂ କେଵଲୀ ଶାସନ କହେ ..୧୨୬..

Page 255 of 388
PDF/HTML Page 282 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ପରମ ଜିନମୁନିଯୋଂକା ଜୋ ଚିତ୍ତ (ଚୈତନ୍ଯପରିଣମନ) ନିରଂତର ତ୍ରସ
ଜୀଵୋଂକେ ଘାତସେ ତଥା ସ୍ଥାଵର ଜୀଵୋଂକେ ଵଧସେ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵିମୁକ୍ତ ହୈ, ଔର ଜୋ (ଚିତ୍ତ) ଅଂତିମ
ଅଵସ୍ଥାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ତଥା ନିର୍ମଲ ହୈ, ଉସେ ମୈଂ କର୍ମସେ ମୁକ୍ତ ହୋନେକେ ହେତୁ ନମନ କରତା ହୂଁ, ସ୍ତଵନ କରତା
ହୂଁ, ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରକାରସେ ଭାତା ହୂଁ
.୨୦୪.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] କୋଈ ଜୀଵ ଅଦ୍ଵୈତମାର୍ଗମେଂ ସ୍ଥିତ ହୈଂ ଔର କୋଈ ଜୀଵ ଦ୍ଵୈତମାର୍ଗମେଂ ସ୍ଥିତ
ହୈଂ; ଦ୍ଵୈତ ଔର ଅଦ୍ଵୈତସେ ଵିମୁକ୍ତ ମାର୍ଗମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଜିସମେଂ ଦ୍ଵୈତ ଯା ଅଦ୍ଵୈତକେ ଵିକଲ୍ପ ନହୀଂ ହୈଂ ଐସେ
ମାର୍ଗମେଂ) ହମ ଵର୍ତତେ ହୈଂ
.୨୦୫.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] କୋଈ ଜୀଵ ଅଦ୍ଵୈତକୀ ଇଚ୍ଛା କରତେ ହୈଂ ଔର ଅନ୍ଯ କୋଈ ଜୀଵ ଦ୍ଵୈତକୀ
ଇଚ୍ଛା କରତେ ହୈଂ; ମୈଂ ଦ୍ଵୈତ ଔର ଅଦ୍ଵୈତସେ ଵିମୁକ୍ତ ଆତ୍ମାକୋ ନମନ କରତା ହୂଁ .୨୦୬.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ମୈଂସୁଖକୀ ଇଚ୍ଛା ରଖନେଵାଲା ଆତ୍ମାଅଜନ୍ମ ଔର
ଅଵିନାଶୀ ଐସେ ନିଜ ଆତ୍ମାକୋ ଆତ୍ମା ଦ୍ଵାରା ହୀ ଆତ୍ମାମେଂ ସ୍ଥିତ ରହକର ବାରମ୍ବାର ଭାତା
ହୂଁ
.୨୦୭.
(ମାଲିନୀ)
ତ୍ରସହତିପରିମୁକ୍ତଂ ସ୍ଥାଵରାଣାଂ ଵଧୈର୍ଵା
ପରମଜିନମୁନୀନାଂ ଚିତ୍ତମୁଚ୍ଚୈରଜସ୍ରମ୍
.
ଅପି ଚରମଗତଂ ଯନ୍ନିର୍ମଲଂ କର୍ମମୁକ୍ତ୍ଯୈ
ତଦହମଭିନମାମି ସ୍ତୌମି ସଂଭାଵଯାମି
..୨୦୪..
(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)
କେଚିଦଦ୍ଵୈତମାର୍ଗସ୍ଥାଃ କେଚିଦ୍ଦ୍ଵୈତପଥେ ସ୍ଥିତାଃ .
ଦ୍ଵୈତାଦ୍ଵୈତଵିନିର୍ମୁକ୍ତ ମାର୍ଗେ ଵର୍ତାମହେ ଵଯମ୍ ..୨୦୫..
(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)
କାଂକ୍ଷଂତ୍ଯଦ୍ଵୈତମନ୍ଯେପି ଦ୍ଵୈତଂ କାଂକ୍ଷନ୍ତି ଚାପରେ .
ଦ୍ଵୈତାଦ୍ଵୈତଵିନିର୍ମୁକ୍ତ ମାତ୍ମାନମଭିନୌମ୍ଯହମ୍ ..୨୦୬..
(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)
ଅହମାତ୍ମା ସୁଖାକାଂକ୍ଷୀ ସ୍ଵାତ୍ମାନମଜମଚ୍ଯୁତମ୍ .
ଆତ୍ମନୈଵାତ୍ମନି ସ୍ଥିତ୍ଵା ଭାଵଯାମି ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ ..୨୦୭..

Page 256 of 388
PDF/HTML Page 283 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଭଵକେ କରନେଵାଲେ ଐସେ ଇନ ଵିକଲ୍ପ-କଥନୋଂସେ ବସ ହୋଓ, ବସ
ହୋଓ . ଜୋ ଅଖଣ୍ଡାନନ୍ଦସ୍ଵରୂପ ହୈ ଵହ (ଯହ ଆତ୍ମା) ସମସ୍ତ ନଯରାଶିକା ଅଵିଷଯ ହୈ;
ଇସଲିଯେ ଯହ କୋଈ (ଅଵର୍ଣନୀଯ) ଆତ୍ମା ଦ୍ଵୈତ ଯା ଅଦ୍ଵୈତରୂପ ନହୀଂ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଦ୍ଵୈତ - ଅଦ୍ଵୈତକେ
ଵିକଲ୍ପୋଂସେ ପର ହୈ ) . ଉସ ଏକକୋ ମୈଂ ଅଲ୍ପ କାଲମେଂ ଭଵଭଯକା ନାଶ କରନେକେ ଲିଯେ ସତତ
ଵଂଦନ କରତା ହୂଁ .୨୦୮.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଯୋନିମେଂ ସୁଖ ଔର ଦୁଃଖ ସୁକୃତ ଔର ଦୁଷ୍କୃତକେ ସମୂହସେ ହୋତା ହୈ
(ଅର୍ଥାତ୍ ଚାର ଗତିକେ ଜନ୍ମୋଂମେଂ ସୁଖଦୁଃଖ ଶୁଭାଶୁଭ କୃତ୍ଯୋଂସେ ହୋତା ହୈ ) . ଔର ଦୂସରେ ପ୍ରକାରସେ
(ନିଶ୍ଚଯନଯସେ), ଆତ୍ମାକୋ ଶୁଭକା ଭୀ ଅଭାଵ ହୈ ତଥା ଅଶୁଭ ପରିଣତି ଭୀ ନହୀଂ ହୈନହୀଂ
ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଇସ ଲୋକମେଂ ଏକ ଆତ୍ମାକୋ (ଅର୍ଥାତ୍ ଆତ୍ମା ସଦା ଏକରୂପ ହୋନେସେ ଉସେ) ଅଵଶ୍ଯ
ଭଵକା ପରିଚଯ ବିଲକୁଲ ନହୀଂ ହୈ
. ଇସପ୍ରକାର ଜୋ ଭଵଗୁଣୋଂକେ ସମୂହସେ ସଂନ୍ଯସ୍ତ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍
ଜୋ ଶୁଭ - ଅଶୁଭ, ରାଗ - ଦ୍ଵେଷ ଆଦି ଭଵକେ ଗୁଣୋଂସେଵିଭାଵୋଂସେରହିତ ହୈ ) ଉସକା (ନିତ୍ଯଶୁଦ୍ଧ
ଆତ୍ମାକା) ମୈଂ ସ୍ତଵନ କରତା ହୂଁ .୨୦୯.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ସଦା ଶୁଦ୍ଧ - ଶୁଦ୍ଧ ଐସା ଯହ (ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ) ଚୈତନ୍ଯଚମତ୍କାରମାତ୍ର ତତ୍ତ୍ଵ
(ଶିଖରିଣୀ)
ଵିକଲ୍ପୋପନ୍ଯାସୈରଲମଲମମୀଭିର୍ଭଵକରୈଃ
ଅଖଂଡାନନ୍ଦାତ୍ମା ନିଖିଲନଯରାଶେରଵିଷଯଃ
.
ଅଯଂ ଦ୍ଵୈତାଦ୍ଵୈତୋ ନ ଭଵତି ତତଃ କଶ୍ଚିଦଚିରାତ
ତମେକଂ ଵନ୍ଦେଽହଂ ଭଵଭଯଵିନାଶାଯ ସତତମ୍ ..୨୦୮..
(ଶିଖରିଣୀ)
ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ଯୋନୌ ସୁକୃତଦୁରିତଵ୍ରାତଜନିତଂ
ଶୁଭାଭାଵୋ ଭୂଯୋଽଶୁଭପରିଣତିର୍ଵା ନ ଚ ନ ଚ
.
ଯଦେକସ୍ଯାପ୍ଯୁଚ୍ଚୈର୍ଭଵପରିଚଯୋ ବାଢମିହ ନୋ
ଯ ଏଵଂ ସଂନ୍ଯସ୍ତୋ ଭଵଗୁଣଗଣୈଃ ସ୍ତୌମି ତମହମ୍
..୨୦୯..
(ମାଲିନୀ)
ଇଦମିଦମଘସେନାଵୈଜଯନ୍ତୀଂ ହରେତ୍ତାଂ
ସ୍ଫୁ ଟିତସହଜତେଜଃପୁଂଜଦୂରୀକୃତାଂହଃ-
.
ପ୍ରବଲତରତମସ୍ତୋମଂ ସଦା ଶୁଦ୍ଧଶୁଦ୍ଧଂ
ଜଯତି ଜଗତି ନିତ୍ଯଂ ଚିଚ୍ଚମତ୍କାରମାତ୍ରମ୍
..୨୧୦..

Page 257 of 388
PDF/HTML Page 284 of 415
single page version

ଜଗତମେଂ ନିତ୍ଯ ଜଯଵନ୍ତ ହୈକି ଜିସନେ ପ୍ରଗଟ ହୁଏ ସହଜ ତେଜଃପୁଂଜ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଧର୍ମତ୍ଯାଗରୂପ
(ମୋହରୂପ) ଅତିପ୍ରବଲ ତିମିରସମୂହକୋ ଦୂର କିଯା ହୈ ଔର ଜୋ ଉସ ଅଘସେନାକୀ ଧ୍ଵଜାକୋ
ହର ଲେତା ହୈ .୨୧୦.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଯହ ଅନଘ (ନିର୍ଦୋଷ) ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵ ଜଯଵନ୍ତ ହୈକି ଜିସନେ
ସଂସାରକୋ ଅସ୍ତ କିଯା ହୈ, ଜୋ ମହାମୁନିଗଣକେ ଅଧିନାଥକେ (ଗଣଧରୋଂକେ) ହୃଦଯାରଵିନ୍ଦମେଂ
ସ୍ଥିତ ହୈ, ଜିସନେ ଭଵକା କାରଣ ଛୋଡ଼ ଦିଯା ହୈ, ଜୋ ଏକାନ୍ତସେ ଶୁଦ୍ଧ ପ୍ରଗଟ ହୁଆ ହୈ
(ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ ସର୍ଵଥା
- ଶୁଦ୍ଧରୂପସେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜ୍ଞାତ ହୋତା ହୈ ) ତଥା ଜୋ ସଦା (ଟଂକୋତ୍କୀର୍ଣ
ଚୈତନ୍ଯସାମାନ୍ଯରୂପ) ନିଜ ମହିମାମେଂ ଲୀନ ହୋନେ ପର ଭୀ ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟିଯୋଂକୋ ଗୋଚର ହୈ .୨୧୧.
ଗାଥା : ୧୨୭ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯସ୍ଯ ] ଜିସେ [ସଂଯମେ ] ସଂଯମମେଂ, [ନିଯମେ ] ନିଯମମେଂ
ଔର [ତପସି ] ତପମେଂ [ଆତ୍ମା ] ଆତ୍ମା [ସନ୍ନିହିତଃ ] ସମୀପ ହୈ, [ତସ୍ଯ ] ଉସେ [ସାମାଯିକଂ ]
ସାମାଯିକ [ସ୍ଥାଯି ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା କେଵଲୀକେ ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହାଁ (ଇସ ଗାଥାମେଂ) ଭୀ ଆତ୍ମା ହୀ ଉପାଦେଯ ହୈ ଐସା କହା ହୈ .
(ପୃଥ୍ଵୀ)
ଜଯତ୍ଯନଘମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵମିଦମସ୍ତସଂସାରକଂ
ମହାମୁନିଗଣାଧିନାଥହୃଦଯାରଵିନ୍ଦସ୍ଥିତମ୍
.
ଵିମୁକ୍ତ ଭଵକାରଣଂ ସ୍ଫୁ ଟିତଶୁଦ୍ଧମେକାନ୍ତତଃ
ସଦା ନିଜମହିମ୍ନି ଲୀନମପି ସ
ଦ୍ରºଶାଂ ଗୋଚରମ୍ ..୨୧୧..
ଜସ୍ସ ସଂଣିହିଦୋ ଅପ୍ପା ସଂଜମେ ଣିଯମେ ତଵେ .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୨୭..
ଯସ୍ଯ ସନ୍ନିହିତଃ ଆତ୍ମା ସଂଯମେ ନିଯମେ ତପସି .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୨୭..
ଅତ୍ରାପ୍ଯାତ୍ମୈଵୋପାଦେଯ ଇତ୍ଯୁକ୍ତ : .
ଅଘ = ଦୋଷ; ପାପ .
ସଂଯମନିଯମତପମେଂ ଅହୋ ! ଆତ୍ମା ସମୀପ ଜିସେ ରହେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସାମାଯିକ ହୈ ଉସେ, ଯୋଂ କେଵଲୀ ଶାସନ କହେ ..୧୨୭..

Page 258 of 388
PDF/HTML Page 285 of 415
single page version

ବାହ୍ଯ ପ୍ରପଂଚସେ ପରାଙ୍ମୁଖ ଔର ସମସ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରିଯଵ୍ଯାପାରକୋ ଜୀତେ ହୁଏ ଐସେ ଜିସ ଭାଵୀ
ଜିନକୋ ପାପକ୍ରିଯାକୀ ନିଵୃତ୍ତିରୂପ ବାହ୍ଯସଂଯମମେଂ, କାଯ - ଵଚନ - ମନୋଗୁପ୍ତିରୂପ, ସମସ୍ତ
ଇନ୍ଦ୍ରିଯଵ୍ଯାପାର ରହିତ ଅଭ୍ଯଂତରସଂଯମମେଂ, ମାତ୍ର ପରିମିତ (ମର୍ଯାଦିତ) କାଲକେ ଆଚରଣସ୍ଵରୂପ
ନିଯମମେଂ, ନିଜସ୍ଵରୂପମେଂ ଅଵିଚଲ ସ୍ଥିତିରୂପ, ଚିନ୍ମଯ
- ପରମବ୍ରହ୍ମମେଂ ନିଯତ (ନିଶ୍ଚଲ ରହେ ହୁଏ)
ଐସେ ନିଶ୍ଚଯଅନ୍ତର୍ଗତ-ଆଚାରମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ନିଶ୍ଚଯ - ଅଭ୍ଯଂତର ନିଯମମେଂ), ଵ୍ଯଵହାରସେ ପ୍ରପଂଚିତ
(ଜ୍ଞାନ-ଦର୍ଶନ-ଚାରିତ୍ର-ତପ-ଵୀର୍ଯାଚାରରୂପ) ପଂଚାଚାରମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଵ୍ଯଵହାରତପଶ୍ଚରଣମେଂ), ତଥା
ପଂଚମଗତିକେ ହେତୁଭୂତ, କିଂଚିତ୍ ଭୀ ପରିଗ୍ରହପ୍ରପଂଚସେ ସର୍ଵଥା ରହିତ, ସକଲ ଦୁରାଚାରକୀ ନିଵୃତ୍ତିକେ
କାରଣଭୂତ ଐସେ ପରମ ତପଶ୍ଚରଣମେଂ (
ଇନ ସବମେଂ) ପରମ ଗୁରୁକେ ପ୍ରସାଦସେ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯା ହୁଆ ନିରଂଜନ
ନିଜ କାରଣପରମାତ୍ମା ସଦା ସମୀପ ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ଜିସ ମୁନିକୋ ସଂଯମମେଂ, ନିଯମମେଂ ଔର ତପମେଂ ନିଜ
କାରଣପରମାତ୍ମା ସଦା ନିକଟ ହୈ ), ଉସ ପରଦ୍ରଵ୍ଯପରାଙ୍ମୁଖ ପରମଵୀତରାଗ
- ସମ୍ଯକ୍ଦୃଷ୍ଟି ଵୀତରାଗ -
ଚାରିତ୍ରଵଂତକୋ ସାମାଯିକଵ୍ରତ ସ୍ଥାଯୀ ହୈ ଐସା କେଵଲିଯୋଂକେ ଶାସନମେଂ କହା ହୈ .
[ଅବ ଇସ ୧୨୭ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ
କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଯଦି ଶୁଦ୍ଧଦୃଷ୍ଟିଵନ୍ତ (ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟି) ଜୀଵ ଐସା ସମଝତା ହୈ କି
ପରମ ମୁନିକୋ ତପମେଂ, ନିଯମମେଂ, ସଂଯମମେଂ ଔର ସତ୍ଚାରିତ୍ରମେଂ ସଦା ଆତ୍ମା ଊର୍ଧ୍ଵ ରହତା ହୈ
ଯସ୍ଯ ଖଲୁ ବାହ୍ଯପ୍ରପଂଚପରାଙ୍ମୁଖସ୍ଯ ନିର୍ଜିତାଖିଲେନ୍ଦ୍ରିଯଵ୍ଯାପାରସ୍ଯ ଭାଵିଜିନସ୍ଯ ପାପ-
କ୍ରିଯାନିଵୃତ୍ତିରୂପେ ବାହ୍ଯସଂଯମେ କାଯଵାଙ୍ମନୋଗୁପ୍ତିରୂପସକଲେନ୍ଦ୍ରିଯଵ୍ଯାପାରଵର୍ଜିତେଽଭ୍ଯନ୍ତରାତ୍ମନି
ପରିମିତକାଲାଚରଣମାତ୍ରେ ନିଯମେ ପରମବ୍ରହ୍ମଚିନ୍ମଯନିଯତନିଶ୍ଚଯାନ୍ତର୍ଗତାଚାରେ ସ୍ଵରୂପେଽଵିଚଲସ୍ଥିତିରୂପେ
ଵ୍ଯଵହାରପ୍ରପଂଚିତପଂଚାଚାରେ ପଂଚମଗତିହେତୁଭୂତେ କିଂଚନଭାଵପ୍ରପଂଚପରିହୀଣେ ସକଲଦୁରାଚାରନିଵୃତ୍ତିକାରଣେ
ପରମତପଶ୍ଚରଣେ ଚ ପରମଗୁରୁପ୍ରସାଦାସାଦିତନିରଂଜନନିଜକାରଣପରମାତ୍ମା ସଦା ସନ୍ନିହିତ ଇତି
କେଵଲିନାଂ ଶାସନେ ତସ୍ଯ ପରଦ୍ରଵ୍ଯପରାଙ୍ମୁଖସ୍ଯ ପରମଵୀତରାଗସମ୍ଯଗ୍
ଦ୍ରଷ୍ଟେର୍ଵୀତରାଗଚାରିତ୍ରଭାଜଃ
ସାମାଯିକଵ୍ରତଂ ସ୍ଥାଯି ଭଵତୀତି .
(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)
ଆତ୍ମା ନିତ୍ଯଂ ତପସି ନିଯମେ ସଂଯମେ ସଚ୍ଚରିତ୍ରେ
ତିଷ୍ଠତ୍ଯୁଚ୍ଚୈଃ ପରମଯମିନଃ ଶୁଦ୍ଧ
ଦ୍ରଷ୍ଟେର୍ମନଶ୍ଚେତ.
ତସ୍ମିନ୍ ବାଢଂ ଭଵଭଯହରେ ଭାଵିତୀର୍ଥାଧିନାଥେ
ସାକ୍ଷାଦେଷା ସହଜସମତା ପ୍ରାସ୍ତରାଗାଭିରାମେ
..୨୧୨..
ପ୍ରପଂଚିତ = ଦର୍ଶାଯେ ଗଯେ; ଵିସ୍ତାରକୋ ପ୍ରାପ୍ତ .

Page 259 of 388
PDF/HTML Page 286 of 415
single page version

(ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତ୍ଯେକ କାର୍ଯମେଂ ନିରନ୍ତର ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯ ହୀ ମୁଖ୍ଯ ରହତା ହୈ ) ତୋ (ଐସା ସିଦ୍ଧ ହୁଆ
କି) ରାଗକେ ନାଶକେ କାରଣ
ଅଭିରାମ ଐସେ ଉସ ଭଵଭଯହର ଭାଵି ତୀର୍ଥାଧିନାଥକୋ ଯହ
ସାକ୍ଷାତ୍ ସହଜ - ସମତା ଅଵଶ୍ଯ ହୈ . ୨୧୨ .
ଗାଥା : ୧୨୮ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯସ୍ଯ ] ଜିସେ [ରାଗଃ ତୁ ] ରାଗ ଯା [ଦ୍ଵେଷଃ ତୁ ]
ଦ୍ଵେଷ (ଉତ୍ପନ୍ନ ନ ହୋତା ହୁଆ) [ଵିକୃତିଂ ] ଵିକୃତି [ନ ତୁ ଜନଯତି ] ଉତ୍ପନ୍ନ ନହୀଂ କରତା,
[ତସ୍ଯ ] ଉସେ [ସାମାଯିକଂ ] ସାମାଯିକ [ସ୍ଥାଯି ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା
କେଵଲୀକେ ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହାଁ ରାଗଦ୍ଵେଷକେ ଅଭାଵସେ ଅପରିସ୍ପଂଦରୂପତା ହୋତୀ ହୈ ଐସା କହା ହୈ .
ପାପରୂପୀ ଅଟଵୀକୋ ଜଲାନେମେଂ ଅଗ୍ନି ସମାନ ଐସେ ଜିସ ପରମଵୀତରାଗ ସଂଯମୀକୋ ରାଗ
ଯା ଦ୍ଵେଷ ଵିକୃତି ଉତ୍ପନ୍ନ ନହୀଂ କରତା, ଉସ ମହା ଆନନ୍ଦକେ ଅଭିଲାଷୀ ଜୀଵକୋକି
ଜସ୍ସ ରାଗୋ ଦୁ ଦୋସୋ ଦୁ ଵିଗଡିଂ ଣ ଜଣେଇ ଦୁ .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୨୮..
ଯସ୍ଯ ରାଗସ୍ତୁ ଦ୍ଵେଷସ୍ତୁ ଵିକୃତିଂ ନ ଜନଯତି ତୁ .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୨୮..
ଇହ ହି ରାଗଦ୍ଵେଷାଭାଵାଦପରିସ୍ପଂଦରୂପତ୍ଵଂ ଭଵତୀତ୍ଯୁକ୍ତ ମ୍ .
ଯସ୍ଯ ପରମଵୀତରାଗସଂଯମିନଃ ପାପାଟଵୀପାଵକସ୍ଯ ରାଗୋ ଵା ଦ୍ଵେଷୋ ଵା ଵିକୃତିଂ
ନାଵତରତି, ତସ୍ଯ ମହାନନ୍ଦାଭିଲାଷିଣଃ ଜୀଵସ୍ଯ ପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରସରଵର୍ଜିତଗାତ୍ରମାତ୍ର-
ଅଭିରାମ = ମନୋହର; ସୁନ୍ଦର . (ଭଵଭଯକେ ହରନେଵାଲେ ଐସେ ଇସ ଭାଵି ତୀର୍ଥଙ୍କରନେ ରାଗକା ନାଶ କିଯା ହୋନେସେ
ଵହ ମନୋହର ହୈ .)
ଅପରିସ୍ପଂଦରୂପତା = ଅକଂପତା; ଅକ୍ଷୁବ୍ଧତା; ସମତା .
ଵିକୃତି = ଵିକାର; ସ୍ଵାଭାଵିକ ପରିଣତିସେ ଵିରୁଦ୍ଧ ପରିଣତି . [ପରମଵୀତରାଗସଂଯମୀକୋ ସମତାସ୍ଵଭାଵୀ
ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକା ଦୃଢ଼ ଆଶ୍ରଯ ହୋନେସେ ଵିକୃତିଭୂତ (ଵିଭାଵଭୂତ) ଵିଷମତା (ରାଗଦ୍ଵେଷପରିଣତି) ନହୀଂ ହୋତୀ, ପରନ୍ତୁ
ପ୍ରକୃତିଭୂତ (ସ୍ଵଭାଵଭୂତ) ସମତାପରିଣାମ ହୋତା ହୈ
. ]
ନହିଂ ରାଗ ଅଥଵା ଦ୍ଵେଷସେ ଜୋ ସଂଯମୀ ଵିକୃତି ଲହେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସାମାଯିକ ହୈ ଉସେ, ଯୋଂ କେଵଲୀଶାସନ କହେ ..୧୨୮..

Page 260 of 388
PDF/HTML Page 287 of 415
single page version

ଜିସେ ପାଁଚ ଇନ୍ଦ୍ରିଯୋଂକେ ଫୈ ଲାଵ ରହିତ ଦେହମାତ୍ର ପରିଗ୍ରହ ହୈ ଉସେସାମାଯିକ ନାମକା ଵ୍ରତ
ଶାଶ୍ଵତ ହୈ ଐସା କେଵଲିଯୋଂକେ ଶାସନମେଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୈ .
[ଅବ ଇସ ୧୨୮ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ
କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଜିସନେ ଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତି ଦ୍ଵାରା ପାପସମୂହରୂପୀ ଘୋର ଅଂଧକାରକା ନାଶ
କିଯା ହୈ ଐସା ସହଜ ପରମାନନ୍ଦରୂପୀ ଅମୃତକା ପୂର (ଅର୍ଥାତ୍ ଜ୍ଞାନାନନ୍ଦସ୍ଵଭାଵୀ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵ)
ଜହାଁ ନିକଟ ହୈ, ଵହାଁ ଵେ ରାଗଦ୍ଵେଷ ଵିକୃତି କରନେମେଂ ସମର୍ଥ ନହୀଂ ହୀ ହୈ
. ଉସ ନିତ୍ଯ
(ଶାଶ୍ଵତ) ସମରସମଯ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵମେଂ ଵିଧି କ୍ଯା ଔର ନିଷେଧ କ୍ଯା ? (ସମରସସ୍ଵଭାଵୀ
ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵମେଂ ‘ଯହ କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ ଔର ଯହ ଛୋଡ଼ନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ’ ଐସେ ଵିଧିନିଷେଧକେ
ଵିକଲ୍ପରୂପ ସ୍ଵଭାଵ ନ ହୋନେସେ ଉସ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକା ଦୃଢ଼ତାସେ ଆଲମ୍ବନ ଲେନେଵାଲେ ମୁନିକୋ
ସ୍ଵଭାଵପରିଣମନ ହୋନେକେ କାରଣ ସମରସରୂପ ପରିଣାମ ହୋତେ ହୈଂ, ଵିଧିନିଷେଧକେ
ଵିକଲ୍ପରୂପ
ରାଗଦ୍ଵେଷରୂପ ପରିଣାମ ନହୀଂ ହୋତେ .) .୨୧୩.
ପରିଗ୍ରହସ୍ଯ ସାମାଯିକନାମଵ୍ରତଂ ଶାଶ୍ଵତଂ ଭଵତୀତି କେଵଲିନାଂ ଶାସନେ ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ଭଵତୀତି .
(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)
ରାଗଦ୍ଵେଷୌ ଵିକୃତିମିହ ତୌ ନୈଵ କର୍ତୁଂ ସମର୍ଥୌ
ଜ୍ଞାନଜ୍ଯୋତିଃପ୍ରହତଦୁରିତାନୀକଘୋରାନ୍ଧକାରେ
.
ଆରାତୀଯେ ସହଜପରମାନନ୍ଦପୀଯୂଷପୂରେ
ତସ୍ମିନ୍ନିତ୍ଯେ ସମରସମଯେ କୋ ଵିଧିଃ କୋ ନିଷେଧଃ
..୨୧୩..
ଜୋ ଦୁ ଅଟ୍ଟଂ ଚ ରୁଦ୍ଦଂ ଚ ଝାଣଂ ଵଜ୍ଜେଦି ଣିଚ୍ଚସୋ .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୨୯..
ରେ ! ଆର୍ତ୍ତ - ରୌଦ୍ର ଦୁଧ୍ଯାନକା ନିତ ହୀ ଜିସେ ଵର୍ଜନ ରହେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସାମାଯିକ ହୈ ଉସେ, ଯୋଂ କେଵଲୀଶାସନ କହେ ..୧୨୯..

Page 261 of 388
PDF/HTML Page 288 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୨୯ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯଃ ତୁ ] ଜୋ [ଆର୍ତ୍ତଂ ] ଆର୍ତ [ଚ ] ଔର
[ରୌଦ୍ରଂ ଚ ] ରୌଦ୍ର [ଧ୍ଯାନଂ ] ଧ୍ଯାନକୋ [ନିତ୍ଯଶଃ ] ନିତ୍ଯ [ଵର୍ଜଯତି ] ଵର୍ଜତା ହୈ, [ତସ୍ଯ ]
ଉସେ [ସାମାଯିକଂ ] ସାମାଯିକ [ସ୍ଥାଯି ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା
କେଵଲୀକେ ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହ, ଆର୍ତ ଔର ରୌଦ୍ର ଧ୍ଯାନକେ ପରିତ୍ଯାଗ ଦ୍ଵାରା ସନାତନ (ଶାଶ୍ଵତ)
ସାମାଯିକଵ୍ରତକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .
ନିତ୍ଯ - ନିରଂଜନ ନିଜ କାରଣସମଯସାରକେ ସ୍ଵରୂପମେଂ ନିଯତ (ନିଯମସେ ସ୍ଥିତ) ଶୁଦ୍ଧ -
ନିଶ୍ଚଯ - ପରମ - ଵୀତରାଗ - ସୁଖାମୃତକେ ପାନମେଂ ପରାଯଣ ଐସା ଜୋ ଜୀଵ ତିର୍ଯଂଚଯୋନି, ପ୍ରେତଵାସ ଔର
ନାରକାଦିଗତିକୀ ଯୋଗ୍ଯତାକେ ହେତୁଭୂତ ଆର୍ତ ଔର ରୌଦ୍ର ଦୋ ଧ୍ଯାନୋଂକୋ ନିତ୍ଯ ଛୋଡ଼ତା ହୈ, ଉସେ
ଵାସ୍ତଵମେଂ କେଵଲଦର୍ଶନସିଦ୍ଧ (
କେଵଲଦର୍ଶନସେ ନିଶ୍ଚିତ ହୁଆ) ଶାଶ୍ଵତ ସାମାଯିକଵ୍ରତ
ହୈ .
[ଅବ ଇସ ୧୨୯ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ
କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଇସପ୍ରକାର, ଜୋ ମୁନି ଆର୍ତ ଔର ରୌଦ୍ର ନାମକେ ଦୋ ଧ୍ଯାନୋଂକୋ
ନିତ୍ଯ ଛୋଡ଼ତା ହୈ ଉସେ ଜିନଶାସନସିଦ୍ଧ (ଜିନଶାସନସେ ନିଶ୍ଚିତ ହୁଆ) ଅଣୁଵ୍ରତରୂପ
ସାମାଯିକଵ୍ରତ ହୈ .୨୧୪.
ଯସ୍ତ୍ଵାର୍ତ୍ତଂ ଚ ରୌଦ୍ରଂ ଚ ଧ୍ଯାନଂ ଵର୍ଜଯତି ନିତ୍ଯଶଃ .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୨୯..
ଆର୍ତରୌଦ୍ରଧ୍ଯାନପରିତ୍ଯାଗାତ୍ ସନାତନସାମାଯିକଵ୍ରତସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ.
ଯସ୍ତୁ ନିତ୍ଯନିରଂଜନନିଜକାରଣସମଯସାରସ୍ଵରୂପନିଯତଶୁଦ୍ଧନିଶ୍ଚଯପରମଵୀତରାଗସୁଖାମୃତ-
ପାନପରାଯଣୋ ଜୀଵଃ ତିର୍ଯଗ୍ଯୋନିପ୍ରେତାଵାସନାରକାଦିଗତିପ୍ରାଯୋଗ୍ଯତାନିମିତ୍ତମ୍ ଆର୍ତରୌଦ୍ରଧ୍ଯାନଦ୍ଵଯଂ
ନିତ୍ଯଶଃ ସଂତ୍ଯଜତି, ତସ୍ଯ ଖଲୁ କେଵଲଦର୍ଶନସିଦ୍ଧଂ ଶାଶ୍ଵତଂ ସାମାଯିକଵ୍ରତଂ ଭଵତୀତି
.
(ଆର୍ଯା)
ଇତି ଜିନଶାସନସିଦ୍ଧଂ ସାମାଯିକଵ୍ରତମଣୁଵ୍ରତଂ ଭଵତି .
ଯସ୍ତ୍ଯଜତି ମୁନିର୍ନିତ୍ଯଂ ଧ୍ଯାନଦ୍ଵଯମାର୍ତରୌଦ୍ରାଖ୍ଯମ୍ ..୨୧୪..

Page 262 of 388
PDF/HTML Page 289 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୩୦ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯଃ ତୁ ] ଜୋ [ପୁଣ୍ଯଂ ଚ ] ପୁଣ୍ଯ ତଥା [ପାପଂ ଭାଵଂ
ଚ ] ପାପରୂପ ଭାଵକୋ [ନିତ୍ଯଶଃ ] ନିତ୍ଯ [ଵର୍ଜଯତି ] ଵର୍ଜତା ହୈ, [ତସ୍ଯ ] ଉସେ [ସାମାଯିକଂ ]
ସାମାଯିକ [ସ୍ଥାଯୀ ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା କେଵଲୀକେ ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହ, ଶୁଭାଶୁଭ ପରିଣାମସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ ସୁକୃତଦୁଷ୍କୃତରୂପ କର୍ମକେ
ସଂନ୍ଯାସକୀ ଵିଧିକା (ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମକେ ତ୍ଯାଗକୀ ରୀତିକା) କଥନ ହୈ .
ବାହ୍ଯ - ଅଭ୍ଯଂତର ପରିତ୍ଯାଗରୂପ ଲକ୍ଷଣସେ ଲକ୍ଷିତ ପରମଜିନଯୋଗୀଶ୍ଵରୋଂକା
ଚରଣକମଲପ୍ରକ୍ଷାଲନ, ଚରଣକମଲସଂଵାହନ ଆଦି ଵୈଯାଵୃତ୍ଯ କରନେସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲୀ
ଶୁଭପରିଣତିଵିଶେଷସେ (ଵିଶିଷ୍ଟ ଶୁଭ ପରିଣତିସେ) ଉପାର୍ଜିତ ପୁଣ୍ଯକର୍ମକୋ ତଥା ହିଂସା, ଅସତ୍ଯ,
ଚୌର୍ଯ, ଅବ୍ରହ୍ମ ଔର ପରିଗ୍ରହକେ ପରିଣାମସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲେ ଅଶୁଭକର୍ମକୋ, ଵେ ଦୋନୋଂ କର୍ମ
ସଂସାରରୂପୀ ସ୍ତ୍ରୀକେ
ଵିଲାସଵିଭ୍ରମକା ଜନ୍ମଭୂମିସ୍ଥାନ ହୋନେସେ, ଜୋ ସହଜ ଵୈରାଗ୍ଯରୂପୀ ମହଲକେ
ଶିଖରକା ଶିଖାମଣି (ଜୋ ପରମ ସହଜ ଵୈରାଗ୍ଯଵନ୍ତ ମୁନି) ଛୋଡ଼ତା ହୈ, ଉସେ ନିତ୍ଯ
କେଵଲୀମତସିଦ୍ଧ (କେଵଲିଯୋଂକେ ମତମେଂ ନିଶ୍ଚିତ ହୁଆ) ସାମାଯିକଵ୍ରତ ହୈ .
ଜୋ ଦୁ ପୁଣ୍ଣଂ ଚ ପାଵଂ ଚ ଭାଵଂ ଵଜ୍ଜେଦି ଣିଚ୍ଚସୋ .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୩୦..
ଯସ୍ତୁ ପୁଣ୍ଯଂ ଚ ପାପଂ ଚ ଭାଵଂ ଵର୍ଜଯତି ନିତ୍ଯଶଃ .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୩୦..
ଶୁଭାଶୁଭପରିଣାମସମୁପଜନିତସୁକୃତଦୁରିତକର୍ମସଂନ୍ଯାସଵିଧାନାଖ୍ଯାନମେତତ.
ବାହ୍ଯାଭ୍ଯନ୍ତରପରିତ୍ଯାଗଲକ୍ଷଣଲକ୍ଷିତାନାଂ ପରମଜିନଯୋଗୀଶ୍ଵରାଣାଂ ଚରଣନଲିନକ୍ଷାଲନ-
ସଂଵାହନାଦିଵୈଯାଵୃତ୍ଯକରଣଜନିତଶୁଭପରିଣତିଵିଶେଷସମୁପାର୍ଜିତଂ ପୁଣ୍ଯକର୍ମ, ହିଂସାନୃତସ୍ତେଯାବ୍ରହ୍ମ-
ପରିଗ୍ରହପରିଣାମସଂଜାତମଶୁଭକର୍ମ, ଯଃ ସହଜଵୈରାଗ୍ଯପ୍ରାସାଦଶିଖରଶିଖାମଣିଃ ସଂସୃତିପୁରଂଧ୍ରିକା-
ଵିଲାସଵିଭ୍ରମଜନ୍ମଭୂମିସ୍ଥାନଂ ତତ୍କର୍ମଦ୍ଵଯମିତି ତ୍ଯଜତି, ତସ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ କେଵଲିମତସିଦ୍ଧଂ
ସାମାଯିକଵ୍ରତଂ ଭଵତୀତି
.
ଚରଣକମଲସଂଵାହନ = ପାଁଵ ଦବାନା; ପଗଚଂପୀ କରନା .
ଵିଲାସଵିଭ୍ରମ = ଵିଲାସଯୁକ୍ତ ହାଵଭାଵ; କ୍ରୀଡ଼ା .
ଜୋ ପୁଣ୍ଯ - ପାପ ଵିଭାଵଭାଵୋଂକା ସଦା ଵର୍ଜନ କରେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସମାଯିକ ହୈ ଉସେ, ଯୋଂ କେଵଲୀଶାସନ କହେ ..୧୩୦..

Page 263 of 388
PDF/HTML Page 290 of 415
single page version

[ଅବ ଇସ ୧୩୦ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ତୀନ ଶ୍ଲୋକ
କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟି ଜୀଵ ସଂସାରକେ ମୂଲଭୂତ ସର୍ଵ ପୁଣ୍ଯପାପକୋ ଛୋଡ଼କର,
ନିତ୍ଯାନନ୍ଦମଯ, ସହଜ, ଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ଯରୂପ ଜୀଵାସ୍ତିକାଯକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ; ଵହ ଶୁଦ୍ଧ
ଜୀଵାସ୍ତିକାଯମେଂ ସଦା ଵିହରତା ହୈ ଔର ଫି ର ତ୍ରିଭୁଵନଜନୋଂସେ (ତୀନ ଲୋକକେ ଜୀଵୋଂସେ) ଅତ୍ଯନ୍ତ
ପୂଜିତ ଐସା ଜିନ ହୋତା ହୈ
.୨୧୫.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଯହ ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନ ପାପପୁଣ୍ଯରୂପୀ ଵନକୋ ଜଲାନେଵାଲୀ ଅଗ୍ନି ହୈ,
ମହାମୋହାଂଧକାରନାଶକ ଅତିପ୍ରବଲ ତେଜମଯ ହୈ, ଵିମୁକ୍ତିକା ମୂଲ ହୈ ଔର ନିରୁପଧି ମହା
ଆନନ୍ଦସୁଖକା ଦାଯକ ହୈ . ଭଵଭଵକା ଧ୍ଵଂସ କରନେମେଂ ନିପୁଣ ଐସେ ଇସ ଜ୍ଞାନକୋ ମୈଂ ନିତ୍ଯ ପୂଜତା
ହୂଁ .୨୧୬.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଯହ ଜୀଵ ଅଘସମୂହକେ ଵଶ ସଂସୃତିଵଧୂକା ପତିପନା ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ
(ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମୋଂକେ ଵଶ ସଂସାରରୂପୀ ସ୍ତ୍ରୀକା ପତି ବନକର) କାମଜନିତ ସୁଖକେ ଲିଯେ
(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)
ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ସର୍ଵଂ ସୁକୃତଦୁରିତଂ ସଂସୃତେର୍ମୂଲଭୂତଂ
ନିତ୍ଯାନଂଦଂ ଵ୍ରଜତି ସହଜଂ ଶୁଦ୍ଧଚୈତନ୍ଯରୂପମ୍
.
ତସ୍ମିନ୍ ସଦ୍ଦୃଗ୍ ଵିହରତି ସଦା ଶୁଦ୍ଧଜୀଵାସ୍ତିକାଯେ
ପଶ୍ଚାଦୁଚ୍ଚୈଃ ତ୍ରିଭୁଵନଜନୈରର୍ଚିତଃ ସନ୍ ଜିନଃ ସ୍ଯାତ..୨୧୫..
(ଶିଖରିଣୀ)
ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧଂ ଜ୍ଞାନଂ ଦୁରଘସୁକୃତାରଣ୍ଯଦହନଂ
ମହାମୋହଧ୍ଵାନ୍ତପ୍ରବଲତରତେଜୋମଯମିଦମ୍
.
ଵିନିର୍ମୁକ୍ତେର୍ମୂଲଂ ନିରୁପଧିମହାନଂଦସୁଖଦଂ
ଯଜାମ୍ଯେତନ୍ନିତ୍ଯଂ ଭଵପରିଭଵଧ୍ଵଂସନିପୁଣମ୍
..୨୧୬..
(ଶିଖରିଣୀ)
ଅଯଂ ଜୀଵୋ ଜୀଵତ୍ଯଘକୁଲଵଶାତ୍ ସଂସୃତିଵଧୂ-
ଧଵତ୍ଵଂ ସଂପ୍ରାପ୍ଯ ସ୍ମରଜନିତସୌଖ୍ଯାକୁଲମତିଃ .
କ୍ଵଚିଦ୍ ଭଵ୍ଯତ୍ଵେନ ଵ୍ରଜତି ତରସା ନିର୍ଵୃତିସୁଖଂ
ତଦେକଂ ସଂତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ପୁନରପି ସ ସିଦ୍ଧୋ ନ ଚଲତି
..୨୧୭..
ନିରୁପଧି = ଛଲରହିତ; ସଚ୍ଚେ; ଵାସ୍ତଵିକ .

Page 264 of 388
PDF/HTML Page 291 of 415
single page version

ଆକୁଲ ମତିଵାଲା ହୋକର ଜୀ ରହା ହୈ . କଭୀ ଭଵ୍ଯତ୍ଵ ଦ୍ଵାରା ଶୀଘ୍ର ମୁକ୍ତିସୁଖକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା
ହୈ, ଉସକେ ପଶ୍ଚାତ୍ ଫି ର ଉସ ଏକକୋ ଛୋଡ଼କର ଵହ ସିଦ୍ଧ ଚଲିତ ନହୀଂ ହୋତା (ଅର୍ଥାତ୍ ଏକ
ମୁକ୍ତିସୁଖ ହୀ ଐସା ଅନନ୍ଯ, ଅନୁପମ ତଥା ପରିପୂର୍ଣ ହୈ କି ଉସେ ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ ଉସମେଂ ଆତ୍ମା
ସଦାକାଲ ତୃପ୍ତ
- ତୃପ୍ତ ରହତା ହୈ, ଉସମେଂସେ କଭୀ ଚ୍ଯୁତ ହୋକର ଅନ୍ଯ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରନେକେ ଲିଯେ ଆକୁଲ
ନହୀଂ ହୋତା) .୨୧୭.
ଗାଥା : ୧୩୧-୧୩୨ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯଃ ତୁ ] ଜୋ [ହାସ୍ଯଂ ] ହାସ୍ଯ, [ରତିଂ ]
ରତି, [ଶୋକଂ ] ଶୋକ ଔର [ଅରତିଂ ] ଅରତିକୋ [ନିତ୍ଯଶଃ ] ନିତ୍ଯ [ଵର୍ଜଯତି ] ଵର୍ଜତା ହୈ,
[ତସ୍ଯ ] ଉସେ [ସାମାଯିକଂ ] ସାମାଯିକ [ସ୍ଥାଯି ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା
କେଵଲୀକେ ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
[ଯଃ ] ଜୋ [ଜୁଗୁପ୍ସାଂ ] ଜୁଗୁପ୍ସା [ଭଯଂ ] ଭଯ ଔର [ସର୍ଵଂ ଵେଦଂ ] ସର୍ଵ ଵେଦକୋ
[ନିତ୍ଯଶଃ ] ନିତ୍ଯ [ଵର୍ଜଯତି ] ଵର୍ଜତା ହୈ, [ତସ୍ଯ ] ଉସେ [ସାମାଯିକଂ ] ସାମାଯିକ
[ସ୍ଥାଯି ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା କେଵଲୀକେ ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
ଜୋ ଦୁ ହସ୍ସଂ ରଈ ସୋଗଂ ଅରତିଂ ଵଜ୍ଜେଦି ଣିଚ୍ଚସୋ .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୩୧..
ଜୋ ଦୁଗଂଛା ଭଯଂ ଵେଦଂ ସଵ୍ଵଂ ଵଜ୍ଜେଦି ଣିଚ୍ଚସୋ .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୩୨..
ଯସ୍ତୁ ହାସ୍ଯଂ ରତିଂ ଶୋକଂ ଅରତିଂ ଵର୍ଜଯତି ନିତ୍ଯଶଃ .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୩୧..
ଯଃ ଜୁଗୁପ୍ସାଂ ଭଯଂ ଵେଦଂ ସର୍ଵଂ ଵର୍ଜଯତି ନିତ୍ଯଶଃ .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୩୨..
ଜୋ ନିତ୍ଯ ଵର୍ଜେ ହାସ୍ଯ, ଅରୁ ରତି, ଅରତି, ଶୋକଵିରତ ରହେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସମାଯିକ ହୈ ଉସେ, ଯୋଂ କେଵଲୀଶାସନ କହେ ..୧୩୧..
ଜୋ ନିତ୍ଯ ଵର୍ଜେ ଭଯ ଜୁଗୁପ୍ସା, ସର୍ଵ ଵେଦ ସମୂହ ରେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସମାଯିକ ହୈ ଉସେ, ଯୋଂ କେଵଲୀଶାସନ କହେ ..୧୩୨..

Page 265 of 388
PDF/HTML Page 292 of 415
single page version

ଟୀକା :ଯହ, ନୌ ନୋକଷାଯକୀ ଵିଜଯ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେଵାଲେ ସାମାଯିକଚାରିତ୍ରକେ
ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .
ମୋହନୀଯକର୍ମଜନିତ ସ୍ତ୍ରୀଵେଦ, ପୁରୁଷଵେଦ, ନପୁଂସକଵେଦ, ହାସ୍ଯ, ରତି, ଅରତି, ଶୋକ, ଭଯ
ଔର ଜୁଗୁପ୍ସା ନାମକେ ନୌ ନୋକଷାଯସେ ହୋନେଵାଲେ କଲଂକପଂକସ୍ଵରୂପ (ମଲ-କୀଚଡ଼ସ୍ଵରୂପ)
ସମସ୍ତ ଵିକାରସମୂହକୋ ପରମ ସମାଧିକେ ବଲସେ ଜୋ ନିଶ୍ଚଯରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକ ପରମ ତପୋଧନ
ଛୋଡ଼ତା ହୈ, ଉସେ ଵାସ୍ତଵମେଂ କେଵଲୀଭଟ୍ଟାରକକେ ଶାସନସେ ସିଦ୍ଧ ହୁଆ ପରମ ସାମାଯିକ ନାମକା
ଵ୍ରତ ଶାଶ୍ଵତରୂପ ହୈ ଐସା ଇନ ଦୋ ସୂତ୍ରୋଂସେ କହା ହୈ
.
[ଅବ ଇନ ୧୩୧୧୩୨ଵୀଂ ଗାଥାଓଂକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ
ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ସଂସାରସ୍ତ୍ରୀଜନିତ ସୁଖଦୁଃଖାଵଲିକା କରନେଵାଲା ନୌ
କଷାଯାତ୍ମକ ଯହ ସବ (ନୌ ନୋକଷାଯସ୍ଵରୂପ ସର୍ଵ ଵିକାର) ମୈଂ ଵାସ୍ତଵମେଂ ପ୍ରମୋଦସେ ଛୋଡ଼ତା
ହୂଁକି ଜୋ ନୌ ନୋକଷାଯାତ୍ମକ ଵିକାର ମହାମୋହାଂଧ ଜୀଵୋଂକୋ ନିରନ୍ତର ସୁଲଭ ହୈ ତଥା
ନିରନ୍ତର ଆନନ୍ଦିତ ମନଵାଲେ ସମାଧିନିଷ୍ଠ (ସମାଧିମେଂ ଲୀନ) ଜୀଵୋଂକୋ ଅତି ଦୁର୍ଲଭ ହୈ .୨୧୮.
ନଵନୋକଷାଯଵିଜଯେନ ସମାସାଦିତସାମାଯିକଚାରିତ୍ରସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ.
ମୋହନୀଯକର୍ମସମୁପଜନିତସ୍ତ୍ରୀପୁଂନପୁଂସକଵେଦହାସ୍ଯରତ୍ଯରତିଶୋକଭଯଜୁଗୁପ୍ସାଭିଧାନନଵନୋକଷାଯ-
କଲିତକଲଂକପଂକାତ୍ମକସମସ୍ତଵିକାରଜାଲକଂ ପରମସମାଧିବଲେନ ଯସ୍ତୁ ନିଶ୍ଚଯରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକ-
ପରମତପୋଧନଃ ସଂତ୍ଯଜତି, ତସ୍ଯ ଖଲୁ କେଵଲିଭଟ୍ଟାରକଶାସନସିଦ୍ଧପରମସାମାଯିକାଭିଧାନଵ୍ରତଂ
ଶାଶ୍ଵତରୂପମନେନ ସୂତ୍ରଦ୍ଵଯେନ କଥିତଂ ଭଵତୀତି
.
(ଶିଖରିଣୀ)
ତ୍ଯଜାମ୍ଯେତତ୍ସର୍ଵଂ ନନୁ ନଵକଷାଯାତ୍ମକମହଂ
ମୁଦା ସଂସାରସ୍ତ୍ରୀଜନିତସୁଖଦୁଃଖାଵଲିକରମ୍
.
ମହାମୋହାନ୍ଧାନାଂ ସତତସୁଲଭଂ ଦୁର୍ଲଭତରଂ
ସମାଧୌ ନିଷ୍ଠାନାମନଵରତମାନନ୍ଦମନସାମ୍
..୨୧୮..
ସୁଖଦୁଃଖାଵଲି = ସୁଖଦୁଃଖକୀ ଆଵଲି; ସୁଖଦୁଃଖକୀ ପଂକ୍ତିଶ୍ରେଣୀ . (ନୌ ନୋକଷାଯାତ୍ମକ ଵିକାର ସଂସାରରୂପୀ
ସ୍ତ୍ରୀସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସୁଖଦୁଃଖକୀ ଶ୍ରେଣୀକା କରନେଵାଲା ହୈ .)

Page 266 of 388
PDF/HTML Page 293 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୩୩ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯଃ ତୁ ] ଜୋ [ଧର୍ମଂ ଚ ] ଧର୍ମଧ୍ଯାନ [ଶୁକ୍ଲଂ ଚ
ଧ୍ଯାନଂ ] ଔର ଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନକୋ [ନିତ୍ଯଶଃ ] ନିତ୍ଯ [ଧ୍ଯାଯତି ] ଧ୍ଯାତା ହୈ, [ତସ୍ଯ ] ଉସେ
[ସାମାଯିକଂ ] ସାମାଯିକ [ସ୍ଥାଯି ] ସ୍ଥାଯୀ ହୈ [ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ] ଐସା କେଵଲୀକେ
ଶାସନମେଂ କହା ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହ, ପରମ - ସମାଧି ଅଧିକାରକେ ଉପସଂହାରକା କଥନ ହୈ .
ଜୋ ସକଲଵିମଲ କେଵଲଜ୍ଞାନଦର୍ଶନକା ଲୋଲୁପ (ସର୍ଵଥା ନିର୍ମଲ କେଵଲଜ୍ଞାନ ଔର
କେଵଲଦର୍ଶନକୀ ତୀଵ୍ର ଅଭିଲାଷାଵାଲାଭାଵନାଵାଲା) ପରମ ଜିନଯୋଗୀଶ୍ଵର ସ୍ଵାତ୍ମାଶ୍ରିତ
ନିଶ୍ଚଯ - ଧର୍ମଧ୍ଯାନ ଦ୍ଵାରା ଔର ସମସ୍ତ ଵିକଲ୍ପଜାଲ ରହିତ ନିଶ୍ଚଯ - ଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନ ଦ୍ଵାରା
ସ୍ଵାତ୍ମନିଷ୍ଠ (ନିଜ ଆତ୍ମାମେଂ ଲୀନ ଐସୀ) ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ପରମ ସମାଧିରୂପ ସମ୍ପତ୍ତିକେ
କାରଣଭୂତ ଐସେ ଉନ ଧର୍ମ
- ଶୁକ୍ଲ ଧ୍ଯାନୋଂ ଦ୍ଵାରା, ଅଖଣ୍ଡ-ଅଦ୍ଵୈତ - ସହଜ - ଚିଦ୍ଵିଲାସଲକ୍ଷଣ
(ଅର୍ଥାତ୍ ଅଖଣ୍ଡ ଅଦ୍ଵୈତ ସ୍ଵାଭାଵିକ ଚୈତନ୍ଯଵିଲାସ ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସେ), ଅକ୍ଷଯ
ଆନନ୍ଦସାଗରମେଂ ମଗ୍ନ ହୋନେଵାଲେ (ଡୂବନେଵାଲେ), ସକଲ ବାହ୍ଯକ୍ରିଯାସେ ପରାଙ୍ମୁଖ, ଶାଶ୍ଵତରୂପସେ
(ସଦା) ଅନ୍ତଃକ୍ରିଯାକେ ଅଧିକରଣଭୂତ, ସଦାଶିଵସ୍ଵରୂପ ଆତ୍ମାକୋ ନିରନ୍ତର ଧ୍ଯାତା ହୈ, ଉସେ
ଜୋ ଦୁ ଧମ୍ମଂ ଚ ସୁକ୍କଂ ଚ ଝାଣଂ ଝାଏଦି ଣିଚ୍ଚସୋ .
ତସ୍ସ ସାମାଇଗଂ ଠାଇ ଇଦି କେଵଲିସାସଣେ ..୧୩୩..
ଯସ୍ତୁ ଧର୍ମଂ ଚ ଶୁକ୍ଲଂ ଚ ଧ୍ଯାନଂ ଧ୍ଯାଯତି ନିତ୍ଯଶଃ .
ତସ୍ଯ ସାମାଯିକଂ ସ୍ଥାଯି ଇତି କେଵଲିଶାସନେ ..୧୩୩..
ପରମସମାଧ୍ଯଧିକାରୋପସଂହାରୋପନ୍ଯାସୋଽଯମ୍ .
ଯସ୍ତୁ ସକଲଵିମଲକେଵଲଜ୍ଞାନଦର୍ଶନଲୋଲୁପଃ ପରମଜିନଯୋଗୀଶ୍ଵରଃ ସ୍ଵାତ୍ମାଶ୍ରଯନିଶ୍ଚଯଧର୍ମ-
ଧ୍ଯାନେନ ନିଖିଲଵିକଲ୍ପଜାଲନିର୍ମୁକ୍ତ ନିଶ୍ଚଯଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନେନ ଚ ଅନଵରତମଖଂଡାଦ୍ଵୈତସହଜଚିଦ୍ଵିଲାସ-
ଲକ୍ଷଣମକ୍ଷଯାନନ୍ଦାମ୍ଭୋଧିମଜ୍ଜଂତଂ ସକଲବାହ୍ଯକ୍ରିଯାପରାଙ୍ମୁଖଂ ଶଶ୍ଵଦଂତଃକ୍ରିଯାଧିକରଣଂ ସ୍ଵାତ୍ମନିଷ୍ଠ-
ନିର୍ଵିକଲ୍ପପରମସମାଧିସଂପତ୍ତିକାରଣାଭ୍ଯାଂ ତାଭ୍ଯାଂ ଧର୍ମଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନାଭ୍ଯାଂ ସଦାଶିଵାତ୍ମକମାତ୍ମାନଂ
ଜୋ ନିତ୍ଯ ଉତ୍ତମ ଧର୍ମଶୁକ୍ଲ ସୁଧ୍ଯାନମେଂ ହୀ ରତ ରହେ .
ସ୍ଥାଯୀ ସମାଯିକ ହୈ ଉସେ ଯୋଂ କେଵଲୀଶାସନ କହେ ..୧୩୩..

Page 267 of 388
PDF/HTML Page 294 of 415
single page version

ଵାସ୍ତଵମେଂ ଜିନେଶ୍ଵରକେ ଶାସନସେ ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୁଆ, ନିତ୍ଯଶୁଦ୍ଧ, ତ୍ରିଗୁପ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଗୁପ୍ତ ଐସୀ ପରମ
ସମାଧି ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସା, ଶାଶ୍ଵତ ସାମାଯିକଵ୍ରତ ହୈ
.
[ଅବ ଇସ ପରମ - ସମାଧି ଅଧିକାରକୀ ଅନ୍ତିମ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ
ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଇସ ଅନଘ (ନିର୍ଦୋଷ) ପରମାନନ୍ଦମଯ ତତ୍ତ୍ଵକେ ଆଶ୍ରିତ ଧର୍ମଧ୍ଯାନମେଂ
ଔର ଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନମେଂ ଜିସକୀ ବୁଦ୍ଧି ପରିଣମିତ ହୁଈ ହୈ ଐସା ଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକ ଜୀଵ ଐସେ କିସୀ
ଵିଶାଲ ତତ୍ତ୍ଵକୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ କି ଜିସମେଂସେ (
ଜିସ ତତ୍ତ୍ଵମେଂସେ) ମହା ଦୁଃଖସମୂହ
ନଷ୍ଟ ହୁଆ ହୈ ଔର ଜୋ (ତତ୍ତ୍ଵ) ଭେଦୋଂକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ଜୀଵୋଂକୋ ଵଚନ ତଥା ମନକେ ମାର୍ଗସେ
ଦୂର ହୈ
.୨୧୯.
ଇସପ୍ରକାର, ସୁକଵିଜନରୂପୀ କମଲୋଂକେ ଲିଯେ ଜୋ ସୂର୍ଯ ସମାନ ହୈଂ ଔର ପାଁଚ ଇଂଦ୍ରିଯୋଂକେ
ଫୈ ଲାଵ ରହିତ ଦେହମାତ୍ର ଜିନ୍ହେଂ ପରିଗ୍ରହ ଥା ଐସେ ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ଦ୍ଵାରା ରଚିତ ନିଯମସାରକୀ
ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି ନାମକ ଟୀକାମେଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ ଶ୍ରୀ ନିଯମସାର
ପରମାଗମକୀ ନିର୍ଗ୍ରଂଥ ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵଵିରଚିତ ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି ନାମକୀ ଟୀକାମେଂ)
ପରମ-ସମାଧି ଅଧିକାର ନାମକା ନଵଵାଁ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧ ସମାପ୍ତ ହୁଆ .
ଧ୍ଯାଯତି ହି ତସ୍ଯ ଖଲୁ ଜିନେଶ୍ଵରଶାସନନିଷ୍ପନ୍ନଂ ନିତ୍ଯଂ ଶୁଦ୍ଧଂ ତ୍ରିଗୁପ୍ତିଗୁପ୍ତପରମସମାଧିଲକ୍ଷଣଂ ଶାଶ୍ଵତଂ
ସାମାଯିକଵ୍ରତଂ ଭଵତୀତି
.
(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)
ଶୁକ୍ଲଧ୍ଯାନେ ପରିଣତମତିଃ ଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମା
ଧର୍ମଧ୍ଯାନେପ୍ଯନଘପରମାନନ୍ଦତତ୍ତ୍ଵାଶ୍ରିତେଽସ୍ମିନ୍
.
ପ୍ରାପ୍ନୋତ୍ଯୁଚ୍ଚୈରପଗତମହଦ୍ଦୁଃଖଜାଲଂ ଵିଶାଲଂ
ଭେଦାଭାଵାତ
୍ କିମପି ଭଵିନାଂ ଵାଙ୍ମନୋମାର୍ଗଦୂରମ୍ ..୨୧୯..
ଇତି ସୁକଵିଜନପଯୋଜମିତ୍ରପଂଚେନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରସରଵର୍ଜିତଗାତ୍ରମାତ୍ରପରିଗ୍ରହଶ୍ରୀପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵଵିରଚିତାଯାଂ
ନିଯମସାରଵ୍ଯାଖ୍ଯାଯାଂ ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତୌ ପରମସମାଧ୍ଯଧିକାରୋ ନଵମଃ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧଃ ..

Page 268 of 388
PDF/HTML Page 295 of 415
single page version

ଅବ ଭକ୍ତି ଅଧିକାର କହା ଜାତା ହୈ .
ଗାଥା : ୧୩୪ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯଃ ଶ୍ରାଵକଃ ଶ୍ରମଣଃ ] ଜୋ ଶ୍ରାଵକ ଅଥଵା ଶ୍ରମଣ
[ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନଚରଣେଷୁ ] ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ, ସମ୍ଯଗ୍ଜ୍ଞାନ ଔର ସମ୍ଯକ୍ଚାରିତ୍ରକୀ [ଭକ୍ତିଂ ] ଭକ୍ତି
[କରୋତି ] କରତା ହୈ, [ତସ୍ଯ ତୁ ] ଉସେ [ନିର୍ଵୃତ୍ତିଭକ୍ତିଃ ଭଵତି ] ନିର୍ଵୃତ୍ତିଭକ୍ତି (ନିର୍ଵାଣକୀ
ଭକ୍ତି) ହୈ [ଇତି ] ଐସା [ଜିନୈଃ ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତମ୍ ] ଜିନୋଂନେ କହା ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହ, ରତ୍ନତ୍ରଯକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .
ଚତୁର୍ଗତି ସଂସାରମେଂ ପରିଭ୍ରମଣକେ କାରଣଭୂତ ତୀଵ୍ର ମିଥ୍ଯାତ୍ଵକର୍ମକୀ ପ୍ରକୃତିସେ ପ୍ରତିପକ୍ଷ
୧୦
ପରମ-ଭକ୍ତି ଅଧିକାର
ଅଥ ସଂପ୍ରତି ହି ଭକ୍ତ୍ଯଧିକାର ଉଚ୍ଯତେ .
ସମ୍ମତ୍ତଣାଣଚରଣେ ଜୋ ଭତ୍ତିଂ କୁଣଇ ସାଵଗୋ ସମଣୋ .
ତସ୍ସ ଦୁ ଣିଵ୍ଵୁଦିଭତ୍ତୀ ହୋଦି ତ୍ତି ଜିଣେହି ପଣ୍ଣତ୍ତଂ ..୧୩୪..
ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନଚରଣେଷୁ ଯୋ ଭକ୍ତିଂ କରୋତି ଶ୍ରାଵକଃ ଶ୍ରମଣଃ .
ତସ୍ଯ ତୁ ନିର୍ଵୃତିଭକ୍ତି ର୍ଭଵତୀତି ଜିନୈଃ ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତମ୍ ..୧୩୪..
ରତ୍ନତ୍ରଯସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ.
ଚତୁର୍ଗତିସଂସାରପରିଭ୍ରମଣକାରଣତୀଵ୍ରମିଥ୍ଯାତ୍ଵକର୍ମପ୍ରକୃତିପ୍ରତିପକ୍ଷନିଜପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵସମ୍ଯକ୍ -
ଶ୍ରଦ୍ଧାନାଵବୋଧାଚରଣାତ୍ମକେଷୁ ଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯପରିଣାମେଷୁ ଭଜନଂ ଭକ୍ତି ରାରାଧନେତ୍ଯର୍ଥଃ . ଏକାଦଶପଦେଷୁ
ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ-ଜ୍ଞାନ-ଚାରିତ୍ରକୀ ଶ୍ରାଵକ ଶ୍ରମଣ ଭକ୍ତି କରେ .
ଉସକୋ କହେଂ ନିର୍ଵାଣ - ଭକ୍ତି ପରମ ଜିନଵର ଦେଵ ରେ ..୧୩୪..

Page 269 of 388
PDF/HTML Page 296 of 415
single page version

(ଵିରୁଦ୍ଧ) ନିଜ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ସମ୍ଯକ୍ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ - ଅଵବୋଧ - ଆଚରଣସ୍ଵରୂପଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯ -
ପରିଣାମୋଂକା ଜୋ ଭଜନ ଵହ ଭକ୍ତି ହୈ; ଆରାଧନା ଐସା ଉସକା ଅର୍ଥ ହୈ . ଏକାଦଶପଦୀ
ଶ୍ରାଵକୋଂମେଂ ଜଘନ୍ଯ ଛହ ହୈଂ, ମଧ୍ଯମ ତୀନ ହୈଂ ତଥା ଉତ୍ତମ ଦୋ ହୈଂ .ଯହ ସବ ଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯକୀ
ଭକ୍ତି କରତେ ହୈଂ . ତଥା ଭଵଭଯଭୀରୁ, ପରମନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯଵୃତ୍ତିଵାଲେ (ପରମ ନିଷ୍କର୍ମ ପରିଣତିଵାଲେ)
ପରମ ତପୋଧନ ଭୀ (ଶୁଦ୍ଧ) ରତ୍ନତ୍ରଯକୀ ଭକ୍ତି କରତେ ହୈଂ . ଉନ ପରମ ଶ୍ରାଵକୋଂ ତଥା
ପରମ ତପୋଧନୋଂକୋ ଜିନଵରୋଂକୀ କହୀ ହୁଈ ନିର୍ଵାଣଭକ୍ତିଅପୁନର୍ଭଵରୂପୀ ସ୍ତ୍ରୀକୀ ସେଵା
ଵର୍ତତୀ ହୈ .
[ଅବ ଇସ ୧୩୪ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ରୀ
ପଦ୍ମପ୍ରଭମଲଧାରିଦେଵ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଜୋ ଜୀଵ ଭଵଭଯକେ ହରନେଵାଲେ ଇସ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵକୀ, ଶୁଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନକୀ
ଔର ଚାରିତ୍ରକୀ ଭଵଛେଦକ ଅତୁଲ ଭକ୍ତି ନିରନ୍ତର କରତା ହୈ, ଵହ କାମକ୍ରୋଧାଦି ସମସ୍ତ ଦୁଷ୍ଟ
ପାପସମୂହସେ ମୁକ୍ତ ଚିତ୍ତଵାଲା ଜୀଵ
ଶ୍ରାଵକ ହୋ ଅଥଵା ସଂଯମୀ ହୋନିରନ୍ତର ଭକ୍ତ ହୈ,
ଭକ୍ତ ହୈ . .୨୨୦.
ଶ୍ରାଵକେଷୁ ଜଘନ୍ଯାଃ ଷଟ୍, ମଧ୍ଯମାସ୍ତ୍ରଯଃ, ଉତ୍ତମୌ ଦ୍ଵୌ ଚ, ଏତେ ସର୍ଵେ ଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯଭକ୍ତିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି .
ଅଥ ଭଵଭଯଭୀରଵଃ ପରମନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯଵୃତ୍ତଯଃ ପରମତପୋଧନାଶ୍ଚ ରତ୍ନତ୍ରଯଭକ୍ତିଂ କୁର୍ଵନ୍ତି . ତେଷାଂ ପରମ-
ଶ୍ରାଵକାଣାଂ ପରମତପୋଧନାନାଂ ଚ ଜିନୋତ୍ତମୈଃ ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତା ନିର୍ଵୃତିଭକ୍ତି ରପୁନର୍ଭଵପୁରଂଧ୍ରିକାସେଵା ଭଵତୀତି .
(ମଂଦାକ୍ରାଂତା)
ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵେଽସ୍ମିନ୍ ଭଵଭଯହରେ ଶୁଦ୍ଧବୋଧେ ଚରିତ୍ରେ
ଭକ୍ତିଂ କୁର୍ଯାଦନିଶମତୁଲାଂ ଯୋ ଭଵଚ୍ଛେଦଦକ୍ଷାମ୍
.
କାମକ୍ରୋଧାଦ୍ଯଖିଲଦୁରଘଵ୍ରାତନିର୍ମୁକ୍ତ ଚେତାଃ
ଭକ୍ତୋ ଭକ୍ତୋ ଭଵତି ସତତଂ ଶ୍ରାଵକଃ ସଂଯମୀ ଵା
..୨୨୦..
ଏକାଦଶପଦୀ = ଜିନକେ ଗ୍ଯାରହ ପଦ (ଗୁଣାନୁସାର ଭୂମିକାଏଁ) ହୈଂ ଐସେ . [ଶ୍ରାଵକୋଂକେ ନିମ୍ନାନୁସାର ଗ୍ଯାରହ ପଦ
ହୈଂ : (୧) ଦର୍ଶନ, (୨) ଵ୍ରତ, (୩) ସାମାଯିକ, (୪) ପ୍ରୋଷଧୋପଵାସ, (୫) ସଚିତ୍ତତ୍ଯାଗ, (୬) ରାତ୍ରିଭୋଜନ-
ତ୍ଯାଗ, (୭) ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ, (୮) ଆରମ୍ଭତ୍ଯାଗ, (୯) ପରିଗ୍ରହତ୍ଯାଗ, (୧୦) ଅନୁମତିତ୍ଯାଗ ଔର (୧୧) ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟାହାର-
ତ୍ଯାଗ
. ଉନମେଂ ଛଠଵେଂ ପଦ ତକ (ଛଠଵୀଂ ପ୍ରତିମା ତକ) ଜଘନ୍ଯ ଶ୍ରାଵକ ହୈଂ, ନୌଵେଂ ପଦ ତକ ମଧ୍ଯମ ଶ୍ରାଵକ
ହୈଂ ଔର ଦସଵେଂ ତଥା ଗ୍ଯାରହଵେଂ ପଦ ପର ହୋଂ ଵେ ଉତ୍ତମ ଶ୍ରାଵକ ହୈଂ . ଯହ ସବ ପଦ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵପୂର୍ଵକ, ହଠ ରହିତ
ସହଜ ଦଶାକେ ହୈଂ ଯହ ଧ୍ଯାନମେଂ ରଖନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈଂ . ]

Page 270 of 388
PDF/HTML Page 297 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୩୫ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ଯଃ ] ଜୋ ଜୀଵ [ମୋକ୍ଷଗତପୁରୁଷାଣାମ୍ ] ମୋକ୍ଷଗତ
ପୁରୁଷୋଂକା [ଗୁଣଭେଦଂ ] ଗୁଣଭେଦ [ଜ୍ଞାତ୍ଵା ] ଜାନକର [ତେଷାମ୍ ଅପି ] ଉନକୀ ଭୀ
[ପରମଭକ୍ତିଂ ] ପରମ ଭକ୍ତି [କରୋତି ] କରତା ହୈ, [ଵ୍ଯଵହାରନଯେନ ] ଉସ ଜୀଵକୋ
ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ [ପରିକଥିତମ୍ ] ନିର୍ଵାଣଭକ୍ତି କହୀ ହୈ
.
ଟୀକା :ଯହ, ଵ୍ଯଵହାରନଯପ୍ରଧାନ ସିଦ୍ଧଭକ୍ତିକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .
ଜୋ ପୁରାଣ ପୁରୁଷ ସମସ୍ତକର୍ମକ୍ଷଯକେ ଉପାଯକେ ହେତୁଭୂତ କାରଣପରମାତ୍ମାକୀ ଅଭେଦ -
ଅନୁପଚାର - ରତ୍ନତ୍ରଯପରିଣତିସେ ସମ୍ଯକ୍ରୂପସେ ଆରାଧନା କରକେ ସିଦ୍ଧ ହୁଏ ଉନକେ କେଵଲଜ୍ଞାନାଦି
ଶୁଦ୍ଧ ଗୁଣୋଂକେ ଭେଦକୋ ଜାନକର ନିର୍ଵାଣକୀ ପରମ୍ପରାହେତୁଭୂତ ଐସୀ ପରମ ଭକ୍ତି ଜୋ ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ
ଜୀଵ କରତା ହୈ, ଉସ ମୁମୁକ୍ଷୁକୋ ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ ନିର୍ଵାଣଭକ୍ତି ହୈ
.
[ଅବ ଇସ ୧୩୫ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଛହ
ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : ]
ମୋକ୍ଖଂଗଯପୁରିସାଣଂ ଗୁଣଭେଦଂ ଜାଣିଊଣ ତେସିଂ ପି .
ଜୋ କୁଣଦି ପରମଭତ୍ତିଂ ଵଵହାରଣଯେଣ ପରିକହିଯଂ ..୧୩୫..
ମୋକ୍ଷଗତପୁରୁଷାଣାଂ ଗୁଣଭେଦଂ ଜ୍ଞାତ୍ଵା ତେଷାମପି .
ଯଃ କରୋତି ପରମଭକ୍ତିଂ ଵ୍ଯଵହାରନଯେନ ପରିକଥିତମ୍ ..୧୩୫..
ଵ୍ଯଵହାରନଯପ୍ରଧାନସିଦ୍ଧଭକ୍ତି ସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ.
ଯେ ପୁରାଣପୁରୁଷାଃ ସମସ୍ତକର୍ମକ୍ଷଯୋପାଯହେତୁଭୂତଂ କାରଣପରମାତ୍ମାନମଭେଦାନୁପଚାରରତ୍ନତ୍ରଯ-
ପରିଣତ୍ଯା ସମ୍ଯଗାରାଧ୍ଯ ସିଦ୍ଧା ଜାତାସ୍ତେଷାଂ କେଵଲଜ୍ଞାନାଦିଶୁଦ୍ଧଗୁଣଭେଦଂ ଜ୍ଞାତ୍ଵା ନିର୍ଵାଣପରଂପରାହେତୁଭୂତାଂ
ପରମଭକ୍ତି ମାସନ୍ନଭଵ୍ଯଃ କରୋତି, ତସ୍ଯ ମୁମୁକ୍ଷୋର୍ଵ୍ଯଵହାରନଯେନ ନିର୍ଵୃତିଭକ୍ତି ର୍ଭଵତୀତି
.
ଜୋ ମୁକ୍ତିଗତ ହୈଂ ଉନ ପୁରୁଷକୀ ଭକ୍ତି ଜୋ ଗୁଣଭେଦସେ
କରତା, ଵହୀ ଵ୍ଯଵହାରସେ ନିର୍ଵାଣଭକ୍ତି ଵେଦ ରେ
..୧୩୫..

Page 271 of 388
PDF/HTML Page 298 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଜିନ୍ହୋଂନେ କର୍ମସମୂହକୋ ଖିରା ଦିଯା ହୈ, ଜୋ ସିଦ୍ଧିଵଧୂକେ (ମୁକ୍ତିରୂପୀ
ସ୍ତ୍ରୀକେ) ପତି ହୈଂ, ଜିନ୍ହୋଂନେ ଅଷ୍ଟ ଗୁଣରୂପ ଐଶ୍ଵର୍ଯକୋ ସଂପ୍ରାପ୍ତ କିଯା ହୈ ତଥା ଜୋ କଲ୍ଯାଣକେ ଧାମ
ହୈଂ, ଉନ ସିଦ୍ଧୋଂକୋ ମୈଂ ନିତ୍ଯ ଵଂଦନ କରତା ହୂଁ
.୨୨୧.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଇସପ୍ରକାର (ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତୋଂକୀ ଭକ୍ତିକୋ) ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ
ନିର୍ଵାଣଭକ୍ତି ଜିନଵରୋଂନେ କହା ହୈ; ନିଶ୍ଚଯ - ନିର୍ଵାଣଭକ୍ତି ରତ୍ନତ୍ରଯଭକ୍ତିକୋ କହା ହୈ .୨୨୨.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଆଚାର୍ଯୋଂନେ ସିଦ୍ଧତ୍ଵକୋ ନିଃଶେଷ (ସମସ୍ତ) ଦୋଷସେ ଦୂର,
କେଵଲଜ୍ଞାନାଦି ଶୁଦ୍ଧ ଗୁଣୋଂକା ଧାମ ଔର ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗକା ଫଲ କହା ହୈ .୨୨୩.
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଜୋ ଲୋକାଗ୍ରମେଂ ଵାସ କରତେ ହୈଂ, ଜୋ ଭଵଭଵକେ କ୍ଲେଶରୂପୀ ସମୁଦ୍ରକେ
ପାରକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ହୈଂ, ଜୋ ନିର୍ଵାଣଵଧୂକେ ପୁଷ୍ଟ ସ୍ତନକେ ଆଲିଂଗନସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ସୌଖ୍ଯକୀ ଖାନ ହୈଂ ତଥା
ଜୋ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୀ ଭାଵନାସେ ଉତ୍ପନ୍ନ କୈଵଲ୍ଯସମ୍ପଦାକେ (
ମୋକ୍ଷସମ୍ପଦାକେ) ମହା ଗୁଣୋଂଵାଲେ ହୈଂ, ଉନ
ପାପାଟଵୀପାଵକ (ପାପରୂପୀ ଵନକୋ ଜଲାନେମେଂ ଅଗ୍ନି ସମାନ) ସିଦ୍ଧୋଂକୋ ମୈଂ ପ୍ରତିଦିନ ନମନ
କରତା ହୂଁ .୨୨୪.
(ଅନୁଷ୍ଟୁଭ୍)
ଉଦ୍ଧୂତକର୍ମସଂଦୋହାନ୍ ସିଦ୍ଧାନ୍ ସିଦ୍ଧିଵଧୂଧଵାନ୍ .
ସଂପ୍ରାପ୍ତାଷ୍ଟଗୁଣୈଶ୍ଵର୍ଯାନ୍ ନିତ୍ଯଂ ଵନ୍ଦେ ଶିଵାଲଯାନ୍ ..୨୨୧..
(ଆର୍ଯା)
ଵ୍ଯଵହାରନଯସ୍ଯେତ୍ଥଂ ନିର୍ଵୃତିଭକ୍ତି ର୍ଜିନୋତ୍ତମୈଃ ପ୍ରୋକ୍ତା .
ନିଶ୍ଚଯନିର୍ଵୃତିଭକ୍ତୀ ରତ୍ନତ୍ରଯଭକ୍ତି ରିତ୍ଯୁକ୍ତା ..୨୨୨..
(ଆର୍ଯା)
ନିଃଶେଷଦୋଷଦୂରଂ କେଵଲବୋଧାଦିଶୁଦ୍ଧଗୁଣନିଲଯଂ .
ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗଫଲମିତି ସିଦ୍ଧତ୍ଵଂ ପ୍ରାହୁରାଚାର୍ଯାଃ ..୨୨୩..
(ଶାର୍ଦୂଲଵିକ୍ରୀଡିତ)
ଯେ ଲୋକାଗ୍ରନିଵାସିନୋ ଭଵଭଵକ୍ଲେଶାର୍ଣଵାନ୍ତଂ ଗତା
ଯେ ନିର୍ଵାଣଵଧୂଟିକାସ୍ତନଭରାଶ୍ଲେଷୋତ୍ଥସୌଖ୍ଯାକରାଃ
.
ଯେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଵିଭାଵନୋଦ୍ଭଵମହାକୈଵଲ୍ଯସଂପଦ୍ଗୁଣାଃ
ତାନ୍ ସିଦ୍ଧାନଭିନୌମ୍ଯହଂ ପ୍ରତିଦିନଂ ପାପାଟଵୀପାଵକାନ୍
..୨୨୪..

Page 272 of 388
PDF/HTML Page 299 of 415
single page version

[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଜୋ ତୀନ ଲୋକକେ ଅଗ୍ରଭାଗମେଂ ନିଵାସ କରତେ ହୈଂ, ଜୋ ଗୁଣମେଂ ବଡ଼େ
ହୈଂ, ଜୋ ଜ୍ଞେଯରୂପୀ ମହାସାଗରକେ ପାରକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ହୈଂ, ଜୋ ମୁକ୍ତିଲକ୍ଷ୍ମୀରୂପୀ ସ୍ତ୍ରୀକେ ମୁଖକମଲକେ
ସୂର୍ଯ ହୈଂ, ଜୋ ସ୍ଵାଧୀନ ସୁଖକେ ସାଗର ହୈଂ, ଜିନ୍ହୋଂନେ ଅଷ୍ଟ ଗୁଣୋଂକୋ ସିଦ୍ଧ (
ପ୍ରାପ୍ତ) କିଯା ହୈ,
ଜୋ ଭଵକା ନାଶ କରନେଵାଲେ ହୈଂ ତଥା ଜିନ୍ହୋଂନେ ଆଠ କର୍ମୋଂକେ ସମୂହକୋ ନଷ୍ଟ କିଯା ହୈ, ଉନ
ପାପାଟଵୀପାଵକ (
ପାପରୂପୀ ଅଟଵୀକୋ ଜଲାନେମେଂ ଅଗ୍ନି ସମାନ) ନିତ୍ଯ (ଅଵିନାଶୀ)
ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତୋଂକୀ ମୈଂ ନିରନ୍ତର ଶରଣ ଗ୍ରହଣ କ ରତା ହୂଁ . ୨୨୫ .
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଜୋ ମନୁଷ୍ଯୋଂକେ ତଥା ଦେଵୋଂକେ ସମୂହକୀ ପରୋକ୍ଷ ଭକ୍ତିକେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈଂ,
ଜୋ ସଦା ଶିଵମଯ ହୈଂ, ଜୋ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହୈଂ ତଥା ଜୋ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୈଂ, ଵେ ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତ ସୁସିଦ୍ଧିରୂପୀ ରମଣୀକେ
ରମଣୀଯ ମୁଖକମଲକେ ମହା
ମକରନ୍ଦକେ ଭ୍ରମର ହୈଂ (ଅର୍ଥାତ୍ ଅନୁପମ ମୁକ୍ତିସୁଖକା ନିରନ୍ତର
ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ ) .୨୨୬.
(ଶାର୍ଦୂଲଵିକ୍ରୀଡିତ)
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯାଗ୍ରନିକେତନାନ୍ ଗୁଣଗୁରୂନ୍ ଜ୍ଞେଯାବ୍ଧିପାରଂଗତାନ୍
ମୁକ୍ତି ଶ୍ରୀଵନିତାମୁଖାମ୍ବୁଜରଵୀନ୍ ସ୍ଵାଧୀନସୌଖ୍ଯାର୍ଣଵାନ୍
.
ସିଦ୍ଧାନ୍ ସିଦ୍ଧଗୁଣାଷ୍ଟକାନ୍ ଭଵହରାନ୍ ନଷ୍ଟାଷ୍ଟକର୍ମୋତ୍କରାନ୍
ନିତ୍ଯାନ୍ ତାନ୍ ଶରଣଂ ଵ୍ରଜାମି ସତତଂ ପାପାଟଵୀପାଵକାନ୍
..୨୨୫..
(ଵସଂତତିଲକା)
ଯେ ମର୍ତ୍ଯଦୈଵନିକୁରମ୍ବପରୋକ୍ଷଭକ୍ତି -
ଯୋଗ୍ଯାଃ ସଦା ଶିଵମଯାଃ ପ୍ରଵରାଃ ପ୍ରସିଦ୍ଧାଃ
.
ସିଦ୍ଧାଃ ସୁସିଦ୍ଧିରମଣୀରମଣୀଯଵକ୍ତ୍ର-
ପଂକେରୁହୋରୁମକରଂଦମଧୁଵ୍ରତାଃ ସ୍ଯୁଃ
..୨୨୬..
ମୋକ୍ଖପହେ ଅପ୍ପାଣଂ ଠଵିଊଣ ଯ କୁଣଦି ଣିଵ୍ଵୁଦୀ ଭତ୍ତୀ .
ତେଣ ଦୁ ଜୀଵୋ ପାଵଇ ଅସହାଯଗୁଣଂ ଣିଯପ୍ପାଣଂ ..୧୩୬..
ମକରନ୍ଦ = ଫୂ ଲକା ପରାଗ, ଫୂ ଲକା ରସ, ଫୂ ଲକା କେସର .
ରେ ! ଜୋଡ଼ ନିଜକୋ ମୁକ୍ତିପଥମେଂ ଭକ୍ତି ନିର୍ଵୃତିକୀ କରେ .
ଅତଏଵ ଵହ ଅସହାଯ - ଗୁଣ - ସମ୍ପନ୍ନ ନିଜ ଆତ୍ମା ଵରେ ..୧୩୬..

Page 273 of 388
PDF/HTML Page 300 of 415
single page version

ଗାଥା : ୧୩୬ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ :[ମୋକ୍ଷପଥେ ] ମୋକ୍ଷମାର୍ଗମେଂ [ଆତ୍ମାନଂ ] (ଅପନେ)
ଆତ୍ମାକୋ [ସଂସ୍ଥାପ୍ଯ ଚ ] ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରକାରସେ ସ୍ଥାପିତ କରକେ [ନିର୍ଵୃତ୍ତେଃ ] ନିର୍ଵୃତ୍ତିକୀ (ନିର୍ଵାଣକୀ)
[ଭକ୍ତିମ୍ ] ଭକ୍ତି [କରୋତି ] କରତା ହୈ, [ତେନ ତୁ ] ଉସସେ [ଜୀଵଃ ] ଜୀଵ [ଅସହାଯଗୁଣଂ ]
ଅସହାଯଗୁଣଵାଲେ [ନିଜାତ୍ମାନମ୍ ] ନିଜ ଆତ୍ମାକୋ [ପ୍ରାପ୍ନୋତି ] ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ .
ଟୀକା :ଯହ, ନିଜ ପରମାତ୍ମାକୀ ଭକ୍ତିକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ .
ନିରଂଜନ ନିଜ ପରମାତ୍ମାକା ଆନନ୍ଦାମୃତ ପାନ କରନେମେଂ ଅଭିମୁଖ ଜୀଵ ଭେଦକଲ୍ପନାନିରପେକ୍ଷ
ନିରୁପଚାର - ରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକ ନିରୁପରାଗ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗମେଂ ଅପନେ ଆତ୍ମାକୋ ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରକାରସେ ସ୍ଥାପିତ
କରକେ ନିର୍ଵୃତିକେମୁକ୍ତିରୂପୀ ସ୍ତ୍ରୀକେଚରଣକମଲକୀ ପରମ ଭକ୍ତି କରତା ହୈ, ଉସ କାରଣସେ
ଵହ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵ ଭକ୍ତିଗୁଣ ଦ୍ଵାରା ନିଜ ଆତ୍ମାକୋକି ଜୋ ନିରାଵରଣ ସହଜ ଜ୍ଞାନଗୁଣଵାଲା ହୋନେସେ
ଅସହାଯଗୁଣାତ୍ମକ ହୈ ଉସେପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ .
[ଅବ ଇସ ୧୩୬ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ
କହତେ ହୈଂ : ]
[ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : ] ଇସ ଅଵିଚଲିତ - ମହାଶୁଦ୍ଧ - ରତ୍ନତ୍ରଯଵାଲେ, ମୁକ୍ତିକେ ହେତୁଭୂତ
ମୋକ୍ଷପଥେ ଆତ୍ମାନଂ ସଂସ୍ଥାପ୍ଯ ଚ କରୋତି ନିର୍ଵୃତେର୍ଭକ୍ତି ମ୍ .
ତେନ ତୁ ଜୀଵଃ ପ୍ରାପ୍ନୋତ୍ଯସହାଯଗୁଣଂ ନିଜାତ୍ମାନମ୍ ..୧୩୬..
ନିଜପରମାତ୍ମଭକ୍ତି ସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ.
ଭେଦକଲ୍ପନାନିରପେକ୍ଷନିରୁପଚାରରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକେ ନିରୁପରାଗମୋକ୍ଷମାର୍ଗେ ନିରଂଜନନିଜପରମାତ୍ମାନଂଦ-
ପୀଯୂଷପାନାଭିମୁଖୋ ଜୀଵଃ ସ୍ଵାତ୍ମାନଂ ସଂସ୍ଥାପ୍ଯାପି ଚ କରୋତି ନିର୍ଵୃତେର୍ମୁକ୍ତ୍ଯଙ୍ଗନାଯାଃ ଚରଣନଲିନେ
ପରମାଂ ଭକ୍ତିଂ, ତେନ କାରଣେନ ସ ଭଵ୍ଯୋ ଭକ୍ତି ଗୁଣେନ ନିରାଵରଣସହଜଜ୍ଞାନଗୁଣତ୍ଵାଦସହାଯଗୁଣାତ୍ମକଂ
ନିଜାତ୍ମାନଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି
.
(ସ୍ରଗ୍ଧରା)
ଆତ୍ମା ହ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନ୍ଯଵିଚଲିତମହାଶୁଦ୍ଧରତ୍ନତ୍ରଯେଽସ୍ମିନ୍
ନିତ୍ଯେ ନିର୍ମୁକ୍ତି ହେତୌ ନିରୁପମସହଜଜ୍ଞାନ
ଦ୍ରକ୍ଶୀଲରୂପେ .
ଅସହାଯଗୁଣଵାଲା = ଜିସେ କିସୀକୀ ସହାଯତା ନହୀଂ ହୈ ଐସେ ଗୁଣଵାଲା . [ଆତ୍ମା ସ୍ଵତଃସିଦ୍ଧ ସହଜ ସ୍ଵତଂତ୍ର
ଗୁଣଵାଲା ହୋନେସେ ଅସହାଯଗୁଣଵାଲା ହୈ . ]
ନିରୁପରାଗ = ଉପରାଗ ରହିତ; ନିର୍ଵିକାର; ନିର୍ମଲ; ଶୁଦ୍ଧ .