Niyamsar (Hindi). Gatha: 171.

< Previous Page   Next Page >


Page 344 of 388
PDF/HTML Page 371 of 415

 

३४४ ]
नियमसार
[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
तथा हि
(मंदाक्रांता)
ज्ञानं तावद्भवति सुतरां शुद्धजीवस्वरूपं
स्वात्मात्मानं नियतमधुना तेन जानाति चैकम्
तच्च ज्ञानं स्फु टितसहजावस्थयात्मानमारात
नो जानाति स्फु टमविचलाद्भिन्नमात्मस्वरूपात।।२८६।।
तथा चोक्त म्
‘‘णाणं अव्विदिरित्तं जीवादो तेण अप्पगं मुणइ
जदि अप्पगं ण जाणइ भिण्णं तं होदि जीवादो ।।’’
अप्पाणं विणु णाणं णाणं विणु अप्पगो ण संदेहो
तम्हा सपरपयासं णाणं तह दंसणं होदि ।।१७१।।

(अविनाशी दशा ) है; इसलिये अच्युतिको (अविनाशीपनेको, शाश्वत दशाको ) चाहनेवाले जीवको ज्ञानकी भावना भाना चाहिये ’’

और (इस १७०वीं गाथाकी टीकाके कलशरूपसे टीकाकार मुनिराज श्लोक कहते हैं ) :

[श्लोकार्थ : ] ज्ञान तो बराबर शुद्धजीवका स्वरूप है; इसलिये (हमारा ) निज आत्मा अभी (साधक दशामें ) एक (अपने ) आत्माको नियमसे (निश्चयसे ) जानता है और, यदि वह ज्ञान प्रगट हुई सहज दशा द्वारा सीधा (प्रत्यक्षरूपसे ) आत्माको न जाने तो वह ज्ञान अविचल आत्मस्वरूपसे अवश्य भिन्न सिद्ध होगा ! २८६

और इसीप्रकार (अन्यत्र गाथा द्वारा ) कहा है कि :

‘‘[गाथार्थ : ] ज्ञान जीवसे अभिन्न है इसलिये वह आत्माको जानता है; यदि ज्ञान आत्माको न जाने तो वह जीवसे भिन्न सिद्ध होगा !’’

संदेह नहिं, है ज्ञान आत्मा, आतमा है ज्ञान रे
अतएव निजपरके प्रकाशक ज्ञान - दर्शन मान रे ।।१७१।।