Niyamsar-Hindi (English transliteration). Gatha: 9.

< Previous Page   Next Page >


Page 22 of 388
PDF/HTML Page 49 of 415

 

niyamasAr
[ bhagavAnashrIkundakund-
jIvA poggalakAyA dhammAdhammA ya kAl AyAsan .
tachchatthA idi bhaNidA NANAguNapajjaehin sanjuttA ..9..
jIvA pudgalakAyA dharmAdharmau cha kAl AkAsham .
tattvArthA iti bhaNitA nAnAguNaparyAyai sanyuktA ..9..

atra ShaNNAn dravyANAn pRuthakpRuthak nAmadheyamukta m .

sparshanarasanaghrANachakShushrotramanovAkkAyAyuruchchhvAsanishvAsAbhidhAnairdashabhi prANai jIvati jIviShyati jIvitapUrvo vA jIva . sangrahanayoyamukta : . nishchayen bhAvaprANadhAraNAjjIva . vyavahAreN dravyaprANadhAraNAjjIva . shuddhasadbhUtavyavahAreN kevalagnAnAdishuddhaguNAnAmAdhArabhUtatvA- tkAryashuddhajIva . ashuddhasadbhUtavyavahAreN matignAnAdivibhAvaguNAnAmAdhArabhUtatvAdashuddhajIva .

gAthA : 9 anvayArtha :[jIvA ] jIv, [pudgalakAyA ] pudgalakAy, [dharmAdharmau ] dharma, adharma, [kAla ] kAl, [cha ] aur [AkAsham ] AkAsh [tattvArthA iti bhaNitA ] yah tattvArtha kahe hain, jo ki [nAnAguNaparyAyai sanyuktA ] vividh guNaparyAyonse sanyukta hain .

TIkA :yahAn (is gAthAmen), chhah dravyonke pRuthak-pRuthak nAm kahe gaye hain .

sparshan, rasan, ghrAN, chakShu, shrotra, man, vachan, kAy, Ayu aur shvAsochchhavAs nAmak das prANonse (sansAradashAmen) jo jItA hai, jiyegA aur pUrvakAlamen jItA thA vah ‘jIv’ hai . yah sangrahanay kahA . nishchayase bhAvaprAN dhAraN karaneke kAraN ‘jIv’ hai . vyavahArase dravyaprAN dhAraN karaneke kAraN ‘jIv’ hai . shuddha-sadbhUt-vyavahArase kevalagnAnAdi shuddhaguNonkA AdhAr honeke kAraN ‘kAryashuddha jIv’ hai . ashuddha-sadbhUt-vyavahArase matignAnAdi vibhAvaguNonkA AdhAr honeke kAraN ‘ashuddha jIv’ hai . shuddhanishchayase sahajagnAnAdi paramasvabhAvaguNonkA AdhAr honeke kAraN ‘kAraNashuddha jIv’ hai . yah (jIv)

pratyek jIv shakti-apekShAse shuddha hai arthAt sahajagnAnAdik sahit hai isaliye pratyek jIv ‘kAraNashuddha
ShaT dravya pudgal, jIv, dharma, adharma, kAlAkAsh hain .
ye vividh guNaparyAyase sanyukta ShaT tattvArtha hain ..9..

22 ]