bhavati . kuta, nijaparamAtmasthitasahajadarshanasahajachAritrasahajasukhasahajaparamachichchhakti nij- kAraNasamayasArasvarUpANi cha yugapat parichchhettun samarthatvAt tathAvidhamev . iti shuddha- gnAnasvarUpamukta m .
idAnIn shuddhAshuddhagnAnasvarUpabhedastvayamuchyate . anekavikalpasanAthan matignAnam up- labdhibhAvanopayogAchcha avagrahAdibhedAchcha bahubahuvidhAdibhedAdvA . labdhibhAvanAbhedAchchhrutagnAnan dvividham . deshasarvaparamabhedAdavadhignAnan trividham . RujuvipulamativikalpAnmanaparyayagnAnan cha dvividham . paramabhAvasthitasya samyagdraShTeretatsangnAnachatuShkan bhavati . matishrutAvadhignAnAni mithyAdraShTin pariprApya kumatikushrutavibhangagnAnAnIti nAmAntarANi prapedire . ( – samasta vastuommen vyApta hotA hai ) isaliye asahAy hai, vah kAryasvabhAvagnAn hai . kAraNagnAn bhI vaisA hI hai . kAhese ? nij paramAtmAmen vidyamAn sahajadarshan, sahajachAritra, sahajasukh aur sahajaparamachitshaktirUp nij kAraNasamayasArake svarUponko yugapad jAnanemen samartha honese vaisA hI hai . is prakAr shuddha gnAnakA svarUp kahA .
ab yah (nimnAnusAr), shuddhAshuddha gnAnakA svarUp aur bhed kahe jAte hain : bhedase matignAn anek bhedavAlA hai . labdhi aur bhAvanAke bhedase shrutagnAn do prakArakA hai . desh, sarva aur paramake bhedase (arthAt deshAvadhi, sarvAvadhi tathA paramAvadhi aise tIn bhedonke kAraN) avadhignAn tIn prakArakA hai . Rujumati aur vipulamatike bhedake kAraN
puna chintan so bhAvanA hai; ‘yah kAlA hai,’ ‘yah pIlA hai’ ityAdirUp arthagrahaNavyApAr ( – padArthako jAnanekA vyApAr) so upayog hai .
liye mokShashAstra (saTIk) dekhen .]
28 ]
1upalabdhi, bhAvanA aur upayogase tathA 2avagrahAdi bhedase athavA 3bahu, bahuvidh Adi
1matignAn tIn prakArakA hai : upalabdhi, bhAvanA aur upayog . matignAnAvaraNakA kShayopasham jisamen nimitta
2matignAn chAr bhedavAlA hai : avagrah, IhA ( – vichAraNA), avAy ( – nirNay) aur dhAraNA . [visheShake
3matignAn bArah bhedavAlA hai : bahu, ek, bahuvidh, ekavidh, kShipra, akShipra, anisRut, nisRut, anukta,
ukta, dhruv tathA adhruv . [visheShake liye mokShashAstra (saTIk) dekhen .]