svabhAvapudgalasvarUpAkhyAnametat .
tikta kaTukakaShAyAmlamadhurAbhidhAneShu panchasu raseShvekarasa, shvetapItaharitAruN- kRiShNavarNeShvekavarNa, sugandhadurgandhayorekagandha, karkashamRudugurulaghushItoShNasnigdharUkShAbhidhAnA- maShTAnAmantyachatusparshAvirodhasparshanadvayam; ete paramANo svabhAvaguNA jinAnAn mate . vibhAvaguNAtmako vibhAvapudgala . asya dvayaNukAdiskandharUpasya vibhAvaguNA sakal- karaNagrAmagrAhyA ityartha .
gAthA : 27 anvayArtha : — [ekarasarUpagandha ] jo ek rasavAlA, ek varNavAlA, ek gandhavAlA aur [dvisparsha ] do sparshavAlA ho, [sa ] vah [svabhAvaguNa ] svabhAvaguNavAlA [bhavet ] hai; [vibhAvaguNa ] vibhAvaguNavAleko [jinasamaye ]
TIkA : — yah, svabhAvapudgalake svarUpakA kathan hai .
charaparA, kaDavA, kaShAyalA, khaTTA aur mIThA in pAnch rasommense ek ras; saphe da, pIlA, harA, lAl aur kAlA in (pAnch) varNommense ek varNa; sugandha aur durgandhamenkI ek gandh; kaThor, komal, bhArI, halakA, shIt, uShNa, snigdha (chikanA) aur rUkSha (rUkhA) in ATh sparshommense antim chAr sparshommenke aviruddha do sparsha; yah, jinonke matamen paramANuke svabhAvaguN hain . vibhAvapudgal vibhAvaguNAtmak hotA hai . yah 2dvi-aNukAdiskandharUp vibhAvapudgalake vibhAvaguN sakal indriyasamUh dvArA grAhya (jAnanemen Ane yogya) hain . — aisA (is gAthAkA) artha hai .
58 ]
1jinasamayamen [sarvaprakaTatvam ] sarva pragaT (sarva indriyonse grAhya) [iti bhaNita ] kahA hai .
1 – samay = siddhAnta; shAstra; shAsan; darshan; mat .
2 – do paramANuonse lekar ananta paramANuonkA banA huA skandha vah vibhAvapudgal hai .