Niyamsar-Hindi (Gujarati transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 18 of 388
PDF/HTML Page 45 of 415

 

નિયમસાર
[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-

કાર્યપરમાત્મા સ એવ ભગવાન્ અર્હન્ પરમેશ્વરઃ . અસ્ય ભગવતઃ પરમેશ્વરસ્ય વિપરીતગુણાત્મકાઃ સર્વે દેવાભિમાનદગ્ધા અપિ સંસારિણ ઇત્યર્થઃ .

તથા ચોક્તં શ્રીકુન્દકુન્દાચાર્યદેવૈઃ
‘‘તેજો દિટ્ઠી ણાણં ઇડ્ઢી સોક્ખં તહેવ ઈસરિયં .
તિહુવણપહાણદઇયં માહપ્પં જસ્સ સો અરિહો ..’’

તથા ચોક્તં શ્રીમદમૃતચન્દ્રસૂરિભિઃ પરમાત્માઅર્થાત્ ત્રિકાલનિરાવરણ, નિત્યાનન્દએકસ્વરૂપ નિજ કારણપરમાત્માકી ભાવનાસે ઉત્પન્ન કાર્યપરમાત્મા, વહી ભગવાન અર્હત્ પરમેશ્વર હૈં . ઇન ભગવાન પરમેશ્વરકે ગુણોંસે વિપરીત ગુણોંવાલે સમસ્ત (દેવાભાસ), ભલે દેવત્વકે અભિમાનસે દગ્ધ હોં તથાપિ, સંસારી હૈં .ઐસા (ઇસ ગાથાકા) અર્થ હૈ .

ઇસીપ્રકાર (ભગવાન) શ્રી કુન્દકુન્દાચાર્યદેવને (પ્રવચનસારકી ગાથામેં) કહા હૈ કિઃ

‘‘[ગાથાર્થઃ] તેજ (ભામણ્ડલ), દર્શન (કેવલદર્શન), જ્ઞાન (કેવલજ્ઞાન), ઋદ્ધિ (સમવસરણાદિ વિભૂતિ), સૌખ્ય (અનન્ત અતીન્દ્રિય સુખ), (ઇન્દ્રાદિક ભી દાસરૂપસે વર્તે ઐસા) ઐશ્વર્ય, ઔર (તીન લોકકે અધિપતિયોંકે વલ્લભ હોનેરૂપ) ત્રિભુવનપ્રધાનવલ્લભપનાઐસા જિનકા માહાત્મ્ય હૈ, વે અર્હંત હૈં .’’

ઔર ઇસીપ્રકાર (આચાર્યદેવ) શ્રીમદ્ અમૃતચન્દ્રસૂરિને (આત્મખ્યાતિકે ૨૪વેં શ્લોકમેંકલશમેં) કહા હૈ કિ :

આવરણરહિત હૈ ઔર નિત્ય આનન્દ હી ઉસકા એક સ્વરૂપ હૈ . પ્રત્યેક આત્મા શક્તિ-અપેક્ષાસે નિરાવરણ
એવં આનન્દમય હી હૈ ઇસલિયે પ્રત્યેક આત્મા કારણપરમાત્મા હૈ; જો કારણપરમાત્માકો ભાતા હૈ
ઉસીકા આશ્રય કરતા હૈ, વહ વ્યક્તિ - અપેક્ષાસે નિરાવરણ ઔર આનન્દમય હોતા હૈ અર્થાત્ કાર્યપરમાત્મા
હોતા હૈ . શક્તિમેંસે વ્યક્તિ હોતી હૈ, ઇસલિયે શક્તિ કારણ હૈ ઔર વ્યક્તિ કાર્ય હૈ . ઐસા હોનેસે

શક્તિરૂપ પરમાત્માકો કારણપરમાત્મા કહા જાતા હૈ ઔર વ્યક્ત પરમાત્માકો કાર્યપરમાત્મા કહા જાતા હૈ .]

૧૮ ]

૧-નિત્યાનન્દ-એકસ્વરૂપ=નિત્ય આનન્દ હી જિસકા એક સ્વરૂપ હૈ ઐસા . [કારણપરમાત્મા ત્રિકાલ

૨-દેખો, શ્રી પ્રવચનસાર, શ્રી જયસેનાચાર્યકૃત ‘તાત્પર્યવૃત્તિ’ ટીકા, પૃષ્ઠ ૧૧૯ .