Niyamsar-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 11.

< Previous Page   Next Page >


Page 26 of 388
PDF/HTML Page 53 of 415

 

નિયમસાર
[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-
(માલિની)
અથ સકલજિનોક્ત જ્ઞાનભેદં પ્રબુદ્ધ્વા
પરિહૃતપરભાવઃ સ્વસ્વરૂપે સ્થિતો યઃ
.
સપદિ વિશતિ યત્તચ્ચિચ્ચમત્કારમાત્રં
સ ભવતિ પરમશ્રીકામિનીકામરૂપઃ
..૧૭..

કેવલમિંદિયરહિયં અસહાયં તં સહાવણાણં તિ .

સણ્ણાણિદરવિયપ્પે વિહાવણાણં હવે દુવિહં ..૧૧.. (૧) જ્ઞાનોપયોગ ઔર (૨) દર્શનોપયોગ . જ્ઞાનોપયોગકે ભી દો પ્રકાર હૈં : (૧) સ્વભાવ- જ્ઞાનોપયોગ ઔર (૨) વિભાવજ્ઞાનોપયોગ . સ્વભાવજ્ઞાનોપયોગ ભી દો પ્રકારકા હૈ : (૧) કાર્ય- સ્વભાવજ્ઞાનોપયોગ (અર્થાત્ કેવલજ્ઞાનોપયોગ) ઔર (૨) કારણસ્વભાવ-જ્ઞાનોપયોગ (અર્થાત્

સહજજ્ઞાનોપયોગ) . વિભાવજ્ઞાનોપયોગ ભી દો પ્રકારકા હૈ : (૧) સમ્યક્ વિભાવજ્ઞાનોપયોગ

ઔર (૨) મિથ્યા વિભાવજ્ઞાનોપયોગ (અર્થાત્ કેવલ વિભાવજ્ઞાનોપયોગ) . સમ્યક્ વિભાવજ્ઞાનોપયોગકે ચાર ભેદ (સુમતિજ્ઞાનોપયોગ, સુશ્રુતજ્ઞાનોપયોગ, સુઅવધિજ્ઞાનોપયોગ ઔર મનઃપર્યયજ્ઞાનોપયોગ) અબ અગલી દો ગાથાઓંમેં કહેંગે . મિથ્યા વિભાવજ્ઞાનોપયોગકે અર્થાત્ કેવલ વિભાવજ્ઞાનોપયોગકે તીન ભેદ હૈં : (૧) કુમતિજ્ઞાનોપયોગ, (૨) કુશ્રુતજ્ઞાનોપયોગ ઔર (૩) વિભઙ્ગજ્ઞાનોપયોગ અર્થાત્ કુઅવધિજ્ઞાનોપયોગ] . [અબ દસવીં ગાથાકી ટીકા પૂર્ણ કરતે હુએ ટીકાકાર મુનિરાજ શ્લોક કહતે હૈં :]

[શ્લોેકાર્થ :] જિનેન્દ્રકથિત સમસ્ત જ્ઞાનકે ભેદોંકો જાનકર જો પુરુષ પરભાવોંકા પરિહાર કરકે નિજ સ્વરૂપમેં સ્થિત રહતા હુઆ શીઘ્ર ચૈતન્યચમત્કારમાત્ર તત્ત્વમેં પ્રવિષ્ટ હો જાતા હૈગહરા ઉત્તર જાતા હૈ, વહ પુરુષ પરમશ્રીરૂપી કામિનીકા વલ્લભ હોતા હૈ (અર્થાત્ મુક્તિસુન્દરીકા પતિ હોતા હૈ ) .૧૭ . સહજજ્ઞાનોપયોગ પરમપારિણામિકભાવસે સ્થિત હૈ તથા ત્રિકાલ ઉપાધિ રહિત હૈ; ઉસમેંસે (સર્વકો જાનનેવાલા) કેવલજ્ઞાનોપયોગ પ્રગટ હોતા હૈ . ઇસલિયે સહજજ્ઞાનોપયોગ કારણ હૈ ઔર કેવલજ્ઞાનોપયોગ

કાર્ય હૈ . ઐસા હોનેસે સહજજ્ઞાનોપયોગકો કારણસ્વભાવજ્ઞાનોપયોગ કહા જાતા હૈ ઔર કેવલજ્ઞાનોપયોગકો
કાર્યસ્વભાવજ્ઞાનોપયોગ કહા જાતા હૈ
.
ઇન્દ્રિયરહિત, અસહાય, કેવલ વહ સ્વભાવિક જ્ઞાન હૈ .
દો વિધિ વિભાવિકજ્ઞાનસમ્યક્ ઔર મિથ્યાજ્ઞાન હૈ ..૧૧..

૨૬ ]