પુદ્ગલપર્યાયસ્વરૂપાખ્યાનમેતત્ .
પરમાણુપર્યાયઃ પુદ્ગલસ્ય શુદ્ધપર્યાયઃ પરમપારિણામિકભાવલક્ષણઃ વસ્તુગતષટ્પ્રકાર- હાનિવૃદ્ધિરૂપઃ અતિસૂક્ષ્મઃ અર્થપર્યાયાત્મકઃ સાદિસનિધનોઽપિ પરદ્રવ્યનિરપેક્ષત્વાચ્છુદ્ધસદ્ભૂત- વ્યવહારનયાત્મકઃ . અથવા હિ એકસ્મિન્ સમયેઽપ્યુત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યાત્મકત્વાત્સૂક્ષ્મઋજુસૂત્ર- નયાત્મકઃ . સ્કન્ધપર્યાયઃ સ્વજાતીયબન્ધલક્ષણલક્ષિતત્વાદશુદ્ધ ઇતિ .
ગાથા : ૨૮ અન્વયાર્થ : — [અન્યનિરપેક્ષઃ ] અન્યનિરપેક્ષ (અન્યકી અપેક્ષા રહિત) [યઃ પરિણામઃ ] જો પરિણામ [સઃ ] વહ [સ્વભાવપર્યાયઃ ] સ્વભાવપર્યાય હૈ [પુનઃ ] ઔર [સ્કન્ધસ્વરૂપેણ પરિણામઃ] સ્કન્ધરૂપ પરિણામ [સઃ ] વહ [વિભાવપર્યાયઃ ] વિભાવપર્યાય હૈ .
ટીકા : — યહ, પુદ્ગલપર્યાયકે સ્વરૂપકા કથન હૈ .
પરમાણુપર્યાય પુદ્ગલકી શુદ્ધપર્યાય હૈ — જો કિ પરમપારિણામિકભાવસ્વરૂપ હૈ, વસ્તુમેં હોનેવાલી છહ પ્રકારકી હાનિવૃદ્ધિરૂપ હૈ, અતિસૂક્ષ્મ હૈ, અર્થપર્યાયાત્મક હૈ ઔર સાદિ-સાન્ત હોને પર ભી પરદ્રવ્યસે નિરપેક્ષ હોનેકે કારણ શુદ્ધસદ્ભૂતવ્યવહારનયાત્મક હૈ અથવા એક સમયમેં ભી ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યાત્મક હોનેસે સૂક્ષ્મઋૃજુસૂત્રનયાત્મક હૈ .
સ્કન્ધપર્યાય સ્વજાતીય બન્ધરૂપ લક્ષણસે લક્ષિત હોનેકે કારણ અશુદ્ધ હૈ .
[અબ ટીકાકાર મુનિરાજ ૨૮વીં ગાથાકી ટીકા પૂર્ણ કરતે હુએ શ્લોક કહતે હૈં :]
૬૦ ]