મહાસત્તેતિ . તત્ર સમસ્તવસ્તુવિસ્તરવ્યાપિની મહાસત્તા, પ્રતિનિયતવસ્તુવ્યાપિની હ્યવાન્તરસત્તા . સમસ્તવ્યાપકરૂપવ્યાપિની મહાસત્તા, પ્રતિનિયતૈકરૂપવ્યાપિની હ્યવાન્તરસત્તા . અનન્તપર્યાયવ્યાપિની મહાસત્તા, પ્રતિનિયતૈકપર્યાયવ્યાપિની હ્યવાન્તરસત્તા . અસ્તીત્યસ્ય ભાવઃ અસ્તિત્વમ્ . અનેન અસ્તિત્વેન કાયત્વેન સનાથાઃ પંચાસ્તિકાયાઃ . કાલદ્રવ્યસ્યાસ્તિત્વમેવ, ન કાયત્વં, કાયા ઇવ બહુપ્રદેશાભાવાદિતિ .
અર્થાત્ બહુપ્રદેશોંવાલે) હોતે હૈં . અસ્તિકાય પાઁચ હૈં .
અસ્તિત્વ અર્થાત્ સત્તા . વહ કૈસી હૈ ? મહાસત્તા ઔર અવાન્તરસત્તા — ઐસી વસ્તુમેં વ્યાપ્ત હોનેવાલી વહ અવાન્તરસત્તા હૈ; સમસ્ત વ્યાપક રૂપમેં વ્યાપ્ત હોનેવાલી વહ મહાસત્તા હૈ, પ્રતિનિયત એક રૂપમેં વ્યાપ્ત હોનેવાલી વહ અવાન્તરસત્તા હૈ; અનન્ત પર્યાયોંમેં વ્યાપ્ત હોનેવાલી વહ મહાસત્તા હૈ, પ્રતિનિયત એક પર્યાયમેં વ્યાપ્ત હોનેવાલી વહ અવાન્તરસત્તા હૈ . પદાર્થકા ‘૩અસ્તિ’ ઐસા ભાવ વહ અસ્તિત્વ હૈ .
ઇસ અસ્તિત્વસે ઔર કાયત્વસે સહિત પાઁચ અસ્તિકાય હૈં . કાલદ્રવ્યકો અસ્તિત્વ હી હૈ, કાયત્વ નહીં હૈ, ક્યોંકિ કાયકી ભાઁતિ ઉસે બહુપ્રદેશોંકા અભાવ હૈ .
[અબ ૩૪વીં ગાથાકી ટીકા પૂર્ણ કરતે હુએ ટીકાકાર મુનિરાજ શ્લોક કહતે હૈં :]
[શ્લોેકાર્થ : — ] ઇસપ્રકાર જિનમાર્ગરૂપી રત્નાકરમેંસે પૂર્વાચાર્યોંને પ્રીતિપૂર્વક ષટ્દ્રવ્યરૂપી રત્નોંકી માલા ભવ્યોંકે કણ્ઠાભરણકે હેતુ બાહર નિકાલી હૈ .૫૧.
૭૨ ]
૧સપ્રતિપક્ષ હૈ . વહાઁ, સમસ્ત વસ્તુવિસ્તારમેં વ્યાપ્ત હોનેવાલી વહ મહાસત્તા હૈ, ૨પ્રતિનિયત