tah dansaṇauvaogo sasahāvedaraviyappado duviho .
darshanopayogasvarūpākhyānametat .
yathā gnānopayogo bahuvidhavikalpasanāthaḥ darshanopayogashcha tathā . svabhāvadarshanopayogo vibhāvadarshanopayogashcha . svabhāvo‘pi dvividhaḥ, kāraṇasvabhāvaḥ kāryasvabhāvashcheti . tatra kāraṇ- draṣhṭiḥ sadā pāvanarūpasya audayikādichaturṇān vibhāvasvabhāvaparabhāvānāmagocharasya sahajaparamapāri- ṇāmikabhāvasvabhāvasya kāraṇasamayasārasvarūpasya nirāvaraṇasvabhāvasya svasvabhāvasattāmātrasya
gāthā : 13 anvayārtha : — [tathā ] usīprakār [darshanopayogaḥ ] darshanopayog [svasvabhāvetaravikalpataḥ ] svabhāv aur vibhāvake bhedase [dvividhaḥ ] do prakārakā hai . [kevalam ] jo keval, [indriyarahitam ] indriyarahit aur [asahāyan ] asahāy hai, [tat ] vah [svabhāvaḥ iti bhaṇitaḥ ] svabhāvadarshanopayog kahā hai .
ṭīkā : — yah, darshanopayogake svarūpakā kathan hai .
jisaprakār gnānopayog bahuvidh bhedomvālā hai, usīprakār darshanopayog bhī vaisā hai . (vahān̐ pratham, usake do bhed hain :) svabhāvadarshanopayog aur vibhāvadarshanopayog . svabhāvadarshanopayog bhī do prakārakā hai : kāraṇasvabhāvadarshanopayog aur kāryasvabhāv - darshanopayog .
vahān̐ 1kāraṇadr̥uṣhṭi to, sadā pāvanarūp aur audayikādi chār 2vibhāvasvabhāv parabhāvoṅko agochar aisā sahaj - paramapāriṇāmikabhāvarūp jisakā svabhāv hai, jo
jo artha ghaṭit hotā ho vahān̐ vah artha samajhanā . donon artha garbhit hon vahān̐ donon samajhanā .]
chār bhāv apekṣhit bhāv honese unhen vibhāvasvabhāv parabhāv kahā hai . ek sahajaparamapāriṇāmik bhāvako
32 ]
1dr̥uṣhṭi = darshan . [darshan athavā dr̥uṣhṭike do artha hain : (1) sāmānya pratibhās, aur (2) shraddhā . jahān̐
2vibhāv = visheṣh bhāv; apekṣhit bhāv . [audayik, aupashamik, kṣhāyopashamik aur kṣhāyik yah