chaturgatisvarūpanirūpaṇākhyānametat .
manorapatyāni manuṣhyāḥ . te dvividhāḥ, karmabhūmijā bhogabhūmijāshcheti . tatra karmabhūmijāshcha dvividhāḥ, āryā mlechchhāshcheti . āryāḥ puṇyakṣhetravartinaḥ . mlechchhāḥ pāpakṣhetravartinaḥ . bhogabhūmijāshchāryanāmadheyadharā jaghanyamadhyamottamakṣhetravartinaḥ ekadvitri-
gāthā : 16-17 anvayārtha : — [mānuṣhāḥ dvivikalpāḥ] manuṣhyoṅke do bhed hain : [karmamahībhogabhūmisañjātāḥ ] karmabhūmimen janme hue aur bhogabhūmimen janme hue; [pr̥ithvībheden ] pr̥ithvīke bhedase [nārakāḥ ] nārak [saptavidhāḥ gnātavyāḥ ] sāt prakārake jānanā; [tiryaññchaḥ ] tiryañchoṅke [chaturdashabhedāḥ ] chaudahabhed [bhaṇitāḥ ] kahe hain; [suragaṇāḥ ] devasamūhoṅke [chaturbhedāḥ ] chār bhed hain . [eteṣhān vistāraḥ ] inakā vistār [lokavibhāgeṣhu gnātavyaḥ ] lokavibhāgamense jān lenā .
ṭīkā* : — yah, chār gatike svarūpanirūpaṇarūp kathan hai .
❃
manukī santān vah manuṣhya hain . ve do prakārake hain : karmabhūmij aur bhogabhūmij . unamen karmabhūmij manuṣhya bhī do prakārake hain : ārya aur mlechchha . puṇyakṣhetramen rahanevāle ve ārya hain aur pāpakṣhetramen rahanevāle ve mlechchha hain . bhogabhūmij ❃
lālit – pālit karate hain isaliye ve manuṣhyoṅke pitā samān hain . kulakarako manu kahā jātā hai .
40 ]