kahānajainashāstramālā ]jīv adhikār[ 47 dvābhyām sanyuktāḥ sarve jīvā iti sūtrārtho vyarthaḥ . nigamo vikalpaḥ, tatra bhavo naigamaḥ . sa cha naigamanayastāvat trividhaḥ, bhūtanaigamaḥ vartamānanaigamaḥ bhāvinaigamashcheti . atra bhūtanaigamanayāpekṣhayā bhagavatān siddhānāmapi vyañjanaparyāyatvamashuddhatvan cha sambhavati . pūrvakāle te bhagavantaḥ sansāriṇ iti vyavahārāt . kin bahunā, sarve jīvā nayadvayabalen shuddhāshuddhā ityarthaḥ .
jinavachasi ramante ye svayam vāntamohāḥ .
ranavamanayapakṣhākṣhuṇṇamīkṣhanta ev .’’
tathā hi — vikalpa; usamen ho vah ❃naigam . vah naigamanay tīn prakārakā hai; bhūt naigam, vartamān naigam aur bhāvī naigam . yahān̐ bhūt naigamanayakī apekṣhāse bhagavanta siddhoṅko bhī vyañjanaparyāyavānapanā aur ashuddhapanā sambhavit hotā hai, kyoṅki pūrvakālamen ve bhagavanta sansārī the aisā vyavahār hai . bahu kathanase kyā ? sarva jīv do nayoṅke balase shuddha tathā ashuddha hain aisā artha hai .
isīprakār (āchāryadev) shrīmadamr̥utachandrasūrine (shrī samayasārakī ātmakhyāti nāmak ṭīkāmen chauthe shlok dvārā) kahā hai ki : —
‘‘[shloekārtha : — ] donon nayoṅke virodhako naṣhṭa karanevāle, syātpadase aḍikat jinavachanamen jo puruṣh ramate hain, ve svayamev mohakā vaman karake, anūtan ( – anādi) aur kunayake pakṣhase khaṇḍit na honevālī aisī uttam paramajyotiko — samayasārako — shīghra dekhate hī hain .’’
aur (is jīv adhikārakī antim gāthākī ṭīkā pūrṇa karate hue ṭīkākār ❃
vartamānavat saṅkalpit kare (athavā kahe), athavā kiñchit niṣhpannatāyukta aur kiñchit aniṣhpannatāyukta
vartamān paryāyako sarvaniṣhpannavat saṅkalpit kare (athavā kahe), us gnānako (athavā vachanako) naigamanay
kahate hain .