chatuShkaShAyavijayopAyasvarUpAkhyAnametat.h .
jaghanyamadhyamottamabhedAtkShamAstisro bhavanti . akAraNAdapriyavAdino mithyAdraShTerakAraNen mA.n trAsayitumudyogo vidyate, ayamapagato matpuNyeneti prathamA kShamA . akAraNen sa.ntrAsakarasya tADanavadhAdipariNAmo.asti, aya.n chApagato matsukR^iteneti dvitIyA kShamA . vadhe satyamUrtasya athavA to apane j~nAnakI jo sa.nbhAvanA ( – samyak bhAvanA) vah ugra prAyashchitta kahA hai . santo.nne AtmapravAdame.n aisA jAnA hai (arthAt jAnakar kahA hai ) . 181 .
gAthA : 115 anvayArtha : — [krodha.n kShamayA ] krodhako kShamAse, [mAna.n svamArdaven ] mAnako nij mArdavase, [mAyA.n cha Arjaven ] mAyAko Arjavase [cha ] tathA [lobha.n sa.ntoSheN ] lobhako sa.ntoShase — [chaturvidhakaShAyAn ] isaprakAr chaturvidh kaShAyo.nko [khalu jayati ] (yogI) vAstavame.n jItate hai.n .
TIkA : — yah, chAr kaShAyo.n par vijay prApta karaneke upAyake svarUpakA kathan hai .
jaghanya, madhyam aur uttam aise (tIn) bhedo.nke kAraN kShamA tIn (prakArakI) hai . (1) ‘binA-kAraN apriy bolanevAle mithyAdR^iShTiko binA-kAraN mujhe trAs denekA udyog vartatA hai, vah mere puNyase dUr huA;’ – aisA vichArakar kShamA karanA vah pratham kShamA hai . (2) ‘(mujhe) binA-kAraN trAs denevAleko 1tA.DnakA aur 2vadhakA pariNAm vartatA hai, vah mere sukR^itase dUr huA;’ — aisA vichArakar kShamA karanA vah dvitIy kShamA hai . (3) vadh
1 – tA.Dn = mAr mAranA vah .
2 – vadh = mAr DAlanA vah .