Niyamsar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 9.

< Previous Page   Next Page >


Page 22 of 388
PDF/HTML Page 49 of 415

 

niyamasAr
[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
jIvA poggalakAyA dhammAdhammA ya kAl AyAsa.n .
tachchatthA idi bhaNidA NANAguNapajjaehi.n sa.njuttA ..9..
jIvAH pudgalakAyA dharmAdharmau cha kAl AkAsham .
tattvArthA iti bhaNitAH nAnAguNaparyAyaiH sa.nyuktAH ..9..

atra ShaNNA.n dravyANA.n pR^ithakpR^ithak nAmadheyamukta m .

sparshanarasanaghrANachakShuHshrotramanovAkkAyAyuruchChvAsaniHshvAsAbhidhAnairdashabhiH prANaiH jIvati jIviShyati jIvitapUrvo vA jIvaH . sa.ngrahanayo.ayamukta : . nishchayen bhAvaprANadhAraNAjjIvaH . vyavahAreN dravyaprANadhAraNAjjIvaH . shuddhasadbhUtavyavahAreN kevalaj~nAnAdishuddhaguNAnAmAdhArabhUtatvA- tkAryashuddhajIvaH . ashuddhasadbhUtavyavahAreN matij~nAnAdivibhAvaguNAnAmAdhArabhUtatvAdashuddhajIvaH .

gAthA : 9 anvayArtha :[jIvAH ] jIv, [pudgalakAyAH ] pudgalakAy, [dharmAdharmau ] dharma, adharma, [kAlaH ] kAl, [cha ] aur [AkAsham ] AkAsh [tattvArthAH iti bhaNitAH ] yah tattvArtha kahe hai.n, jo ki [nAnAguNaparyAyaiH sa.nyuktAH ] vividh guNaparyAyo.nse sa.nyukta hai.n .

TIkA :yahA.N (is gAthAme.n), Chah dravyo.nke pR^ithak-pR^ithak nAm kahe gaye hai.n .

sparshan, rasan, ghrAN, chakShu, shrotra, man, vachan, kAy, Ayu aur shvAsochChavAs nAmak das prANo.nse (sa.nsAradashAme.n) jo jItA hai, jiyegA aur pUrvakAlame.n jItA thA vah ‘jIv’ hai . yah sa.ngrahanay kahA . nishchayase bhAvaprAN dhAraN karaneke kAraN ‘jIv’ hai . vyavahArase dravyaprAN dhAraN karaneke kAraN ‘jIv’ hai . shuddha-sadbhUt-vyavahArase kevalaj~nAnAdi shuddhaguNo.nkA AdhAr honeke kAraN ‘kAryashuddha jIv’ hai . ashuddha-sadbhUt-vyavahArase matij~nAnAdi vibhAvaguNo.nkA AdhAr honeke kAraN ‘ashuddha jIv’ hai . shuddhanishchayase sahajaj~nAnAdi paramasvabhAvaguNo.nkA AdhAr honeke kAraN ‘kAraNashuddha jIv’ hai . yah (jIv)

pratyek jIv shakti-apekShAse shuddha hai arthAt sahajaj~nAnAdik sahit hai isaliye pratyek jIv ‘kAraNashuddha
ShaT dravya pudgal, jIv, dharma, adharma, kAlAkAsh hai.n .
ye vividh guNaparyAyase sa.nyukta ShaT tattvArtha hai.n ..9..

22 ]