Niyamsar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 23 of 388
PDF/HTML Page 50 of 415

 

kahAnajainashAstramAlA ]jIv adhikAr[ 23 shuddhanishchayen sahajaj~nAnAdiparamasvabhAvaguNAnAmAdhArabhUtatvAt.hkAraNashuddhajIvaH . aya.n chetanaH . asya chetanaguNAH . ayamamUrtaH . asyAmUrtaguNAH . aya.n shuddhaH . asya shuddhaguNAH . ayamashuddhaH . asyAshuddhaguNAH . paryAyashcha . tathA galanapUraNasvabhAvasanAthaH pudgalaH . shvetAdivarNAdhAro mUrtaH . asya hi mUrtaguNAH . ayamachetanaH . asyAchetanaguNAH . svabhAvavibhAvagatikriyApariNatAnA.n jIvapudgalAnA.n svabhAvavibhAvagatihetuH dharmaH . svabhAvavibhAvasthitikriyApariNatAnA.n teShA.n sthitiheturadharmaH . pa.nchAnAmavakAshadAn- chetan hai; isake(jIvake ) chetan guN hai.n . yah amUrta hai; isake amUrta guN hai.n . yah shuddha hai; isake shuddha guN hai.n . yah ashuddha hai; isake ashuddha guN hai.n . paryAy bhI isIprakAr hai .

aur, jo galan - pUraNasvabhAv sahit hai (arthAt pR^ithak hone aur ekatrit honeke svabhAvavAlA hai ) vah pudgal hai . yah (pudgal) shvetAdi varNo.nke AdhArabhUt mUrta hai; isake mUrta guN hai.n . yah achetan hai; isake achetan guN hai.n .

1svabhAvagatikriyArUp aur vibhAvagatikriyArUp pariNat jIv - pudgalo.nko svabhAvagatikA aur vibhAvagatikA nimitta so dharma hai .

2svabhAvasthitikriyArUp aur vibhAvasthitikriyArUp pariNat jIv-pudgalo.nko

jIv’ hai; jo kAraNashuddha jIvako bhAtA haiusIkA Ashray karatA hai, vah vyakti-apekShAse shuddha
(kevalaj~nAnAdi sahit) hotA hai arthAt ‘kAryashuddha jIv’ hotA hai . shaktime.nse vyakti hotI hai,
isaliye shakti kAraN hai aur vyakti kArya hai . aisA honese shaktirUp shuddhatAvAle jIvako kAraNashuddha
jIv kahA jAtA hai aur vyakta shuddhatAvAle jIvako kAryashuddha jIv kahA jAtA hai . [kAraNashuddha

arthAt kAraN-apekShAse shuddha arthAt shakti-apekShAse shuddha . kAryashuddha arthAt kArya-apekShAse shuddha

arthAt vyakti-apekShAse shuddha .]

1 chaudahave.n guNasthAnake antame.n jIv U rdhvagamanasvabhAvase lokAntame.n jAtA hai vah jIvakI svabhAvagatikriyA hai aur sa.nsArAvasthAme.n karmake nimittase gaman karatA hai vah jIvakI vibhAvagatikriyA hai . ek pR^ithak paramANu gati karatA hai vah pudgalakI svabhAvagatikriyA hai aur pudgalaskandha gaman karatA hai vah pudgalakI
(skandhake pratyek paramANukI) vibhAvagatikriyA hai
. is svAbhAvik tathA vaibhAvik gatikriyAme.n dharmadravya nimittamAtra hai .

2- siddhadashAme.n jIv sthir rahatA hai vah jIvakI svAbhAvik sthitikriyA hai aur sa.nsAradashAme.n sthir rahatA hai vah jIvakI vaibhAvik sthitikriyA hai . akelA paramANu sthir rahatA hai vah pudgalakI svAbhAvik sthitikriyA hai aur skandha sthir rahatA hai vah pudgalakI (skandhake pratyek paramANukI) vaibhAvik
sthitikriyA hai
. in jIv-pudgalakI svAbhAvik tathA vaibhAvik sthitikriyAme.n adharmadravya nimittamAtra hai .