kahAnajainashAstramAlA ]jIv adhikAr[ 23 shuddhanishchayen sahajaj~nAnAdiparamasvabhAvaguNAnAmAdhArabhUtatvAt.hkAraNashuddhajIvaH . aya.n chetanaH . asya chetanaguNAH . ayamamUrtaH . asyAmUrtaguNAH . aya.n shuddhaH . asya shuddhaguNAH . ayamashuddhaH . asyAshuddhaguNAH . paryAyashcha . tathA galanapUraNasvabhAvasanAthaH pudgalaH . shvetAdivarNAdhAro mUrtaH . asya hi mUrtaguNAH . ayamachetanaH . asyAchetanaguNAH . svabhAvavibhAvagatikriyApariNatAnA.n jIvapudgalAnA.n svabhAvavibhAvagatihetuH dharmaH . svabhAvavibhAvasthitikriyApariNatAnA.n teShA.n sthitiheturadharmaH . pa.nchAnAmavakAshadAn- chetan hai; isake( – jIvake ) chetan guN hai.n . yah amUrta hai; isake amUrta guN hai.n . yah shuddha hai; isake shuddha guN hai.n . yah ashuddha hai; isake ashuddha guN hai.n . paryAy bhI isIprakAr hai .
aur, jo galan - pUraNasvabhAv sahit hai (arthAt pR^ithak hone aur ekatrit honeke svabhAvavAlA hai ) vah pudgal hai . yah (pudgal) shvetAdi varNo.nke AdhArabhUt mUrta hai; isake mUrta guN hai.n . yah achetan hai; isake achetan guN hai.n .
1svabhAvagatikriyArUp aur vibhAvagatikriyArUp pariNat jIv - pudgalo.nko svabhAvagatikA aur vibhAvagatikA nimitta so dharma hai .
2svabhAvasthitikriyArUp aur vibhAvasthitikriyArUp pariNat jIv-pudgalo.nko
arthAt kAraN-apekShAse shuddha arthAt shakti-apekShAse shuddha . kAryashuddha arthAt kArya-apekShAse shuddha
arthAt vyakti-apekShAse shuddha .]
1 chaudahave.n guNasthAnake antame.n jIv U rdhvagamanasvabhAvase lokAntame.n jAtA hai vah jIvakI svabhAvagatikriyA
hai aur sa.nsArAvasthAme.n karmake nimittase gaman karatA hai vah jIvakI vibhAvagatikriyA hai . ek pR^ithak
paramANu gati karatA hai vah pudgalakI svabhAvagatikriyA hai aur pudgalaskandha gaman karatA hai vah pudgalakI
(skandhake pratyek paramANukI) vibhAvagatikriyA hai . is svAbhAvik tathA vaibhAvik gatikriyAme.n dharmadravya
nimittamAtra hai .
2- siddhadashAme.n jIv sthir rahatA hai vah jIvakI svAbhAvik sthitikriyA hai aur sa.nsAradashAme.n sthir rahatA hai
vah jIvakI vaibhAvik sthitikriyA hai . akelA paramANu sthir rahatA hai vah pudgalakI svAbhAvik
sthitikriyA hai aur skandha sthir rahatA hai vah pudgalakI (skandhake pratyek paramANukI) vaibhAvik
sthitikriyA hai . in jIv-pudgalakI svAbhAvik tathA vaibhAvik sthitikriyAme.n adharmadravya nimittamAtra hai .