svabhAvapudgalasvarUpAkhyAnametat.h .
tikta kaTukakaShAyAmlamadhurAbhidhAneShu pa.nchasu raseShvekarasaH, shvetapItaharitAruN- kR^iShNavarNeShvekavarNaH, sugandhadurgandhayorekaga.ndhaH, karkashamR^idugurulaghushItoShNasnigdharUkShAbhidhAnA- maShTAnAmantyachatuHsparshAvirodhasparshanadvayam; ete paramANoH svabhAvaguNAH jinAnA.n mate . vibhAvaguNAtmako vibhAvapudgalaH . asya dvayaNukAdiska.ndharUpasya vibhAvaguNAH sakal- karaNagrAmagrAhyA ityarthaH .
gAthA : 27 anvayArtha : — [ekarasarUpagandhaH ] jo ek rasavAlA, ek varNavAlA, ek ga.ndhavAlA aur [dvisparshaH ] do sparshavAlA ho, [saH ] vah [svabhAvaguNaH ] svabhAvaguNavAlA [bhavet ] hai; [vibhAvaguNaH ] vibhAvaguNavAleko [jinasamaye ]
TIkA : — yah, svabhAvapudgalake svarUpakA kathan hai .
charaparA, ka.DvA, kaShAyalA, khaTTA aur mIThA in pA.Nch raso.nme.nse ek ras; saphe da, pIlA, harA, lAl aur kAlA in (pA.Nch) varNo.nme.nse ek varNa; sugandha aur durga.ndhame.nkI ek ga.ndh; kaThor, komal, bhArI, halakA, shIt, uShNa, snigdha (chikanA) aur rUkSha (rUkhA) in ATh sparsho.nme.nse antim chAr sparsho.nme.nke aviruddha do sparsha; yah, jino.nke matame.n paramANuke svabhAvaguN hai.n . vibhAvapudgal vibhAvaguNAtmak hotA hai . yah 2dvi-aNukAdiskandharUp vibhAvapudgalake vibhAvaguN sakal indriyasamUh dvArA grAhya (jAnaneme.n Ane yogya) hai.n . — aisA (is gAthAkA) artha hai .
58 ]
1jinasamayame.n [sarvaprakaTatvam ] sarva pragaT (sarva indriyo.nse grAhya) [iti bhaNitaH ] kahA hai .
1 – samay = siddhAnta; shAstra; shAsan; darshan; mat .
2 – do paramANuo.nse lekar ananta paramANuo.nkA banA huA skandha vah vibhAvapudgal hai .