Niyamsar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 27.

< Previous Page   Next Page >


Page 58 of 388
PDF/HTML Page 85 of 415

 

niyamasAr
[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
eyarasarUvaga.ndha.n dophAsa.n ta.n have sahAvaguNa.n .
vihAvaguNamidi bhaNida.n jiNasamaye savvapayaDatta.n ..27..
ekarasarUpagandhaH dvisparshaH sa bhavetsvabhAvaguNaH .
vibhAvaguN iti bhaNito jinasamaye sarvaprakaTatvam ..27..

svabhAvapudgalasvarUpAkhyAnametat.h .

tikta kaTukakaShAyAmlamadhurAbhidhAneShu pa.nchasu raseShvekarasaH, shvetapItaharitAruN- kR^iShNavarNeShvekavarNaH, sugandhadurgandhayorekaga.ndhaH, karkashamR^idugurulaghushItoShNasnigdharUkShAbhidhAnA- maShTAnAmantyachatuHsparshAvirodhasparshanadvayam; ete paramANoH svabhAvaguNAH jinAnA.n mate . vibhAvaguNAtmako vibhAvapudgalaH . asya dvayaNukAdiska.ndharUpasya vibhAvaguNAH sakal- karaNagrAmagrAhyA ityarthaH .

gAthA : 27 anvayArtha :[ekarasarUpagandhaH ] jo ek rasavAlA, ek varNavAlA, ek ga.ndhavAlA aur [dvisparshaH ] do sparshavAlA ho, [saH ] vah [svabhAvaguNaH ] svabhAvaguNavAlA [bhavet ] hai; [vibhAvaguNaH ] vibhAvaguNavAleko [jinasamaye ]

TIkA :yah, svabhAvapudgalake svarUpakA kathan hai .

charaparA, ka.DvA, kaShAyalA, khaTTA aur mIThA in pA.Nch raso.nme.nse ek ras; saphe da, pIlA, harA, lAl aur kAlA in (pA.Nch) varNo.nme.nse ek varNa; sugandha aur durga.ndhame.nkI ek ga.ndh; kaThor, komal, bhArI, halakA, shIt, uShNa, snigdha (chikanA) aur rUkSha (rUkhA) in ATh sparsho.nme.nse antim chAr sparsho.nme.nke aviruddha do sparsha; yah, jino.nke matame.n paramANuke svabhAvaguN hai.n . vibhAvapudgal vibhAvaguNAtmak hotA hai . yah 2dvi-aNukAdiskandharUp vibhAvapudgalake vibhAvaguN sakal indriyasamUh dvArA grAhya (jAnaneme.n Ane yogya) hai.n . aisA (is gAthAkA) artha hai .

do sparsha ik ras-ga.ndh-varNa svabhAvaguNamay hai vahI .
sarvAkShagamya vibhAvaguNamayako pragaT jinavar kahI ..27..

58 ]

1jinasamayame.n [sarvaprakaTatvam ] sarva pragaT (sarva indriyo.nse grAhya) [iti bhaNitaH ] kahA hai .

1samay = siddhAnta; shAstra; shAsan; darshan; mat .

2do paramANuo.nse lekar ananta paramANuo.nkA banA huA skandha vah vibhAvapudgal hai .