kAlAdishuddhAmUrtAchetanadravyANA.n svabhAvaguNaparyAyAkhyAnametat.h .
ih hi mukhyakAladravya.n jIvapudgaladharmAdharmAkAshAnA.n paryAyapariNatihetutvAt.h pari- vartanali~N.hgamityukta m . ath dharmAdharmAkAshakAlAnA.n svajAtIyavijAtIyaba.ndhasambandhAbhAvAt.h vibhAvaguNaparyAyAH na bhava.nti, api tu svabhAvaguNaparyAyA bhava.ntItyarthaH . te guNaparyAyAH pUrva.n pratipAditAH, at evAtra sa.nkShepataH sUchitA iti .
vivaraNamatiramya.n bhavyakarNAmR^ita.n yat.h .
bhavatu bhavavimuktyai sarvadA bhavyajantoH ..50..
gAthA : 33 anvayArtha : — [jIvAdidravyANAm ] jIvAdi dravyo.nko [parivartan- kAraNam ] parivartanakA kAraN ( – vartanAkA nimitta) [kAlaH bhavet ] kAl hai . [dharmAdi- chaturNA.n ] dharmAdi chAr dravyo.nko [svabhAvaguNaparyAyAH ] svabhAvaguNaparyAye.n [bhavanti ] hote hai.n .
TIkA : — yah, kAlAdi shuddha amUrta achetan dravyo.nke svabhAvaguNaparyAyo.nkA kathan hai .
mukhyakAladravya, jIv, pudgal, dharma, adharma aur AkAshakI ( – pA.Nch astikAyo.nkI) paryAyapariNatikA hetu honese usakA li.ng parivartan hai (arthAt kAladravyakA lakShaN vartanAhetutva hai) aisA yahA.N kahA hai .
ab (dUsarI bAt yah ki), dharma, adharma, AkAsh aur kAlako svajAtIy yA vijAtIy bandhakA sambandha na honese unhe.n vibhAvaguNaparyAye.n nahI.n hotI.n, parantu svabhAvaguNaparyAye.n hotI.n hai.n — aisA artha hai . un svabhAvaguNaparyAyo.nkA pahale pratipAdan kiyA gayA hai isIliye yahA.N sa.nkShepase sUchan kiyA gayA hai .
[ab 33 vI.n gAthAkI TIkA pUrNa karate hue TIkAkAr munirAj shlok kahate hai.n :]
[shloekArtha : — ] isaprakAr bhavyo.nke karNo.nko amR^it aisA jo Chah dravyo.nkA ati
70 ]