ଅତ୍ର କାଲଦ୍ରଵ୍ଯମନ୍ତରେଣ ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯାଣ୍ଯେଵ ପଂଚାସ୍ତିକାଯା ଭଵଂତୀତ୍ଯୁକ୍ତ ମ୍ .
ଇହ ହି ଦ୍ଵିତୀଯାଦିପ୍ରଦେଶରହିତଃ କାଲଃ, ‘ସମଓ ଅପ୍ପଦେସୋ’ ଇତି ଵଚନାତ୍ .ଅସ୍ଯ ହି ଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵମେଵ, ଇତରେଷାଂ ପଂଚାନାଂ କାଯତ୍ଵମସ୍ତ୍ଯେଵ . ବହୁପ୍ରଦେଶପ୍ରଚଯତ୍ଵାତ୍ କାଯଃ . କାଯା ଇଵ କାଯାଃ . ପଂଚାସ୍ତିକାଯାଃ . ଅସ୍ତିତ୍ଵଂ ନାମ ସତ୍ତା . ସା କିଂଵିଶିଷ୍ଟା ? ସପ୍ରତିପକ୍ଷା, ଅଵାନ୍ତରସତ୍ତା ରମ୍ଯ ଦୈଦୀପ୍ଯମାନ ( – ସ୍ପଷ୍ଟ) ଵିଵରଣ ଵିସ୍ତାରସେ କିଯା ଗଯା, ଵହ ଜିନମୁନିଯୋଂକେ ଚିତ୍ତକୋ ପ୍ରମୋଦ ଦେନେଵାଲା ଷଟ୍ଦ୍ରଵ୍ଯଵିଵରଣ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵକୋ ସର୍ଵଦା ଭଵଵିମୁକ୍ତିକା କାରଣ ହୋ .୫୦.
ଗାଥା : ୩୪ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [କାଲଂ ମୁକ୍ତ୍ଵା ] କାଲ ଛୋଡ଼କର [ଏତାନି ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯାଣି ଚ ] ଇନ ଛହ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୋ (ଅର୍ଥାତ୍ ଶେଷ ପାଁଚ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୋ) [ଜିନସମଯେ ] ଜିନସମଯମେଂ (ଜିନଦର୍ଶନମେଂ) [ଅସ୍ତିକାଯାଃ ଇତି ] ‘ଅସ୍ତିକାଯ’ [ନିର୍ଦିଷ୍ଟାଃ ] କହେ ଗଯେ ହୈଂ . [ବହୁପ୍ରଦେଶତ୍ଵମ୍ ] ବହୁପ୍ରଦେଶୀପନା [ଖଲୁ କାଯାଃ ] ଵହ କାଯତ୍ଵ ହୈ .
ଟୀକା : — ଇସ ଗାଥାମେଂ କାଲଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଅତିରିକ୍ତ ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୀ ପଂଚାସ୍ତିକାଯ ହୈଂ ଐସା କହା ହୈ .
ଯହାଁ (ଇସ ଵିଶ୍ଵମେଂ) କାଲ ଦ୍ଵିତୀଯାଦି ପ୍ରଦେଶ ରହିତ (ଅର୍ଥାତ୍ ଏକସେ ଅଧିକ ପ୍ରଦେଶ ରହିତ) ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ‘ସମଓ ଅପ୍ପଦେସାେ (କାଲ ଅପ୍ରଦେଶୀ ହୈ )’ ଐସା (ଶାସ୍ତ୍ରକା) ଵଚନ ହୈ . ଇସେ ଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵ ହୀ ହୈ, ଶେଷ ପାଁଚକୋ କାଯତ୍ଵ (ଭୀ) ହୈ ହୀ .
ବହୁପ୍ରଦେଶୋଂକେ ସମୂହଵାଲା ହୋ ଵହ ‘କାଯ’ ହୈ . ‘କାଯ’ କାଯ ଜୈସେ ( – ଶରୀର ଜୈସେ