కహానజైనశాస్త్రమాలా ]జీవ అధికార[ ౪౧ పల్యోపమాయుషః . రత్నశర్కరావాలుకాపంకధూమతమోమహాతమఃప్రభాభిధానసప్తపృథ్వీనాం భేదాన్నారకజీవాః సప్తధా భవన్తి . ప్రథమనరకస్య నారకా హ్యేకసాగరోపమాయుషః . ద్వితీయనరకస్య నారకాః త్రిసాగరోపమాయుషః . తృతీయస్య సప్త . చతుర్థస్య దశ . పంచమస్య సప్తదశ . షష్ఠస్య ద్వావింశతిః . సప్తమస్య త్రయస్త్రింశత్ . అథ విస్తరభయాత్ సంక్షేపేణోచ్యతే . తిర్యఞ్చః సూక్ష్మైకేన్ద్రియపర్యాప్తకా- పర్యాప్తకబాదరైకేన్ద్రియపర్యాప్తకాపర్యాప్తకద్వీంద్రియపర్యాప్తకాపర్యాప్తకత్రీన్ద్రియపర్యాప్తకాపర్యాప్తక- చతురిన్ద్రియపర్యాప్తకాపర్యాప్తకాసంజ్ఞిపంచేన్ద్రియపర్యాప్తకాపర్యాప్తకసంజ్ఞిపంచేన్ద్రియపర్యాప్తకాపర్యాప్తకభేదా- చ్చతుర్దశభేదా భవన్తి . భావనవ్యంతరజ్యోతిఃకల్పవాసికభేదాద్దేవాశ్చతుర్ణికాయాః . ఏతేషాం చతుర్గతి- జీవభేదానాం భేదో లోకవిభాగాభిధానపరమాగమే ద్రష్టవ్యః . ఇహాత్మస్వరూపప్రరూపణాన్తరాయహేతురితి మనుష్య ఆర్య నామకో ధారణ కరతే హైం; జఘన్య, మధ్యమ అథవా ఉత్తమ క్షేత్రమేం రహనేవాలే హైం ఔర ఏక పల్యోపమ, దో పల్యోపమ అథవా తీన పల్యోపమకీ ఆయువాలే హైం .
రత్నప్రభా, శర్కరాప్రభా, బాలుకాప్రభా, పంకప్రభా, ధూమప్రభా, తమఃప్రభా ఔర మహాతమఃప్రభా నామకీ సాత పృథ్వీకే భేదోంకే కారణ నారక జీవ సాత ప్రకారకే హైం . పహలే నరకకే నారకీ ఏక సాగరోపమకీ ఆయువాలే హైం, దూసరే నరకకే నారకీ తీన సాగరోపమకీ ఆయువాలే హైం . తీసరే నరకకే నారకీ సాత సాగరోపమకీ ఆయువాలే హైం, చౌథే నరకకే నారకీ దస సాగరోపమ, పాఁచవేం నరకకే సత్రహ సాగరోపమ, ఛఠవేం నరకకే బాఈస సాగరోపమ ఔర సాతవేం నరకకే నారకీ తేతీస సాగరోపమకీ ఆయువాలే హైం .
అబ విస్తారకే భయకే కారణ సంక్షేపసే కహా జాతా హై : —
తిర్యంచోంకే చౌదహ భేద హైం : (౧-౨) సూక్ష్మ ఏకేన్ద్రియ పర్యాప్త ఔర అపర్యాప్త, (౩-౪) బాదర ఏకేన్ద్రియ పర్యాప్త ఔర అపర్యాప్త, (౫-౬) ద్వీన్ద్రియ పర్యాప్త ఔర అపర్యాప్త, (౭-౮) త్రీన్ద్రియ పర్యాప్త ఔర అపర్యాప్త, (౯-౧౦) చతురిన్ద్రియ పర్యాప్త ఔర అపర్యాప్త, (౧౧-౧౨) అసంజ్ఞీ పంచేన్ద్రియ పర్యాప్త ఔర అపర్యాప్త, (౧౩-౧౪) సంజ్ఞీ పంచేన్ద్రియ పర్యాప్త ఔర అపర్యాప్త .
దేవోంకే చార నికాయ (సమూహ) హైం : (౧) భవనవాసీ, (౨) వ్యంతర, (౩) జ్యోతిష్క ఔర (౪) కల్పవాసీ .
ఇన చార గతికే జీవోంకే భేదోంకే భేద లోకవిభాగ నామక పరమాగమమేం దేఖ లేం . యహాఁ (ఇస పరమాగమమేం) ఆత్మస్వరూపకే నిరూపణమేం అన్తరాయకా హేతు హోగా ఇసలియే సూత్రకర్తా పూర్వాచార్యమహారాజనే (వే విశేష భేద) నహీం కహే హైం .