ఇహ హి నయద్వయస్య సఫలత్వముక్త మ్ .
ద్వౌ హి నయౌ భగవదర్హత్పరమేశ్వరేణ ప్రోక్తౌ, ద్రవ్యార్థికః పర్యాయార్థికశ్చేతి . ద్రవ్యమేవార్థః ప్రయోజనమస్యేతి ద్రవ్యార్థికః . పర్యాయ ఏవార్థః ప్రయోజనమస్యేతి పర్యాయార్థికః . న ఖలు ఏకనయా- యత్తోపదేశో గ్రాహ్యః, కిన్తు తదుభయనయాయత్తోపదేశః . సత్తాగ్రాహకశుద్ధద్రవ్యార్థికనయబలేన పూర్వోక్త - వ్యఞ్జనపర్యాయేభ్యః సకాశాన్ముక్తాముక్త సమస్తజీవరాశయః సర్వథా వ్యతిరిక్తా ఏవ . కుతః ? ‘‘సవ్వే సుద్ధా హు సుద్ధణయా’’ ఇతి వచనాత్ . విభావవ్యంజనపర్యాయార్థికనయబలేన తే సర్వే జీవాస్సంయుక్తా భవన్తి . కించ సిద్ధానామర్థపర్యాయైః సహ పరిణతిః, న పునర్వ్యంజనపర్యాయైః సహ పరిణతిరితి . కుతః ? సదా నిరంజనత్వాత్ . సిద్ధానాం సదా నిరంజనత్వే సతి తర్హి ద్రవ్యార్థికపర్యాయార్థికనయాభ్యామ్ [పూర్వభణితపర్యాయాత్ ] పూర్వకథిత పర్యాయసే [వ్యతిరిక్తాః] ❃వ్యతిరిక్త హై; [పర్యాయనయేన] పర్యాయనయసే [జీవాః ] జీవ [సంయుక్తాః భవన్తి ] ఉస పర్యాయసే సంయుక్త హైం . [ద్వాభ్యామ్ ] ఇసప్రకార జీవ దోనోం నయోంసే సంయుక్త హైం . టీకా : — యహాఁ దోనోం నయోంకా సఫలపనా కహా హై .
భగవాన అర్హత్ పరమేశ్వరనే దో నయ కహే హైం : ద్రవ్యార్థిక ఔర పర్యాయార్థిక . ద్రవ్య హీ జిసకా అర్థ అర్థాత్ ప్రయోజన హై వహ ద్రవ్యార్థిక హై ఔర పర్యాయ హీ జిసకా అర్థ అర్థాత్ ప్రయోజన హై వహ పర్యాయార్థిక హై . ఏక నయకా అవలమ్బన లేనేవాలా ఉపదేశ గ్రహణ కరనేయోగ్య నహీం హై కిన్తు ఉన దోనోం నయోంకా అవలమ్బన లేనేవాలా ఉపదేశ గ్రహణ కరనేయోగ్య హై . సత్తాగ్రాహక ( – ద్రవ్యకీ సత్తాకో హీ గ్రహణ కరనేవాలే) శుద్ధ ద్రవ్యార్థిక నయకే బలసే పూర్వోక్త వ్యంజనపర్యాయోంసే ముక్త తథా అముక్త ( – సిద్ధ తథా సంసారీ) సమస్త జీవరాశి సర్వథా వ్యతిరిక్త హీ హై . క్యోం ? ‘‘సవ్వే సుద్ధా హు సుద్ధణయా (శుద్ధనయసే సర్వ జీవ వాస్తవమేం శుద్ధ హైం )’’ ఐసా (శాస్త్రకా) వచన హోనేసే . విభావవ్యంజనపర్యాయార్థిక నయకే బలసే వే సర్వ జీవ (పూర్వోక్త వ్యంజనపర్యాయోంసే) సంయుక్త హైం . విశేష ఇతనా కి — సిద్ధ జీవోంకే అర్థపర్యాయోం సహిత పరిణతి హై, పరన్తు వ్యంజనపర్యాయోం సహిత పరిణతి నహీం హై . క్యోం ? సిద్ధ జీవ సదా నిరంజన హోనేసే . (ప్రశ్న : — ) యది సిద్ధ జీవ సదా నిరంజన హైం తో సర్వ జీవ ద్రవ్యార్థిక తథా పర్యాయార్థిక దోనోం నయోంసే సంయుక్త హైం (అర్థాత్ సర్వ జీవోంకో దోనోం నయ లాగూ హోతే హైం ) ఐసా సూత్రార్థ (గాథాకా అర్థ) వ్యర్థ సిద్ధ హోతా హై . (ఉత్తర : — వ్యర్థ సిద్ధ నహీం హోతా క్యోంకి — ) నిగమ అర్థాత్
౪౬ ]