Padmanandi Panchvinshati-Gujarati (English transliteration). Shlok: 22-29 (8. Siddh Stuti),1 (9. Aalochana),2 (9. Aalochana),3 (9. Aalochana),4 (9. Aalochana),5 (9. Aalochana),6 (9. Aalochana),7 (9. Aalochana),8 (9. Aalochana),9 (9. Aalochana),10 (9. Aalochana),11 (9. Aalochana),12 (9. Aalochana),13 (9. Aalochana),14 (9. Aalochana),15 (9. Aalochana),16 (9. Aalochana),17 (9. Aalochana),18 (9. Aalochana),19 (9. Aalochana),20 (9. Aalochana),21 (9. Aalochana),22 (9. Aalochana),23 (9. Aalochana),24 (9. Aalochana),25 (9. Aalochana),26 (9. Aalochana),27 (9. Aalochana),28 (9. Aalochana),29 (9. Aalochana),30 (9. Aalochana),31 (9. Aalochana),32 (9. Aalochana),33 (9. Aalochana),1 (10. Sadabodhachandroday),2 (10. Sadabodhachandroday); 9. Aalochana; 10. Sadabodhachandroday.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 13 of 21

 

Page 215 of 378
PDF/HTML Page 241 of 404
single page version

background image
सर्वोपाधिविवर्जितात्मनि परं शुद्धेकबोधात्मनि
स्थित्वा सिद्धिमुपाश्रितो विजयते सिद्धः समृद्धो गुणैः
।।२१।।
anuvAd : je nikShep, nay ane pramANanI apekShAe karavAmAn AvatA
vivaraNo, kartA Adi samasta kArako, kArak ane kriyA AdinA sambandh, tathA ‘tame’
ane ‘hun’ ityAdi vikalpAnee paN chhoDIne kevaL shuddha ek gnAnasvarUp tathA samasta
upAdhi rahit AtmAmAn sthit thaIne siddhi pAmyA chhe evA te anant gnAnAdi guNothI
samRuddha siddha parameShThI jayavant ho. 21.
(शार्दूलविक्रीडित)
तैरेव प्रतिपद्यतेऽत्र रमणीस्वर्णादिवस्तु प्रियं
तत्सिद्धैकमहः सदन्तर
द्रशा मन्दैर्न यैद्रर्श्यते
ये तत्तत्त्वरसप्रभिन्नहृदयास्तेषामशेषं पुनः
साम्राज्यं तृणवद्वपुश्च परवद्भोगाश्च रोगा इव
।।२२।।
anuvAd : sansAramAn je mUrkha jIvo uttam abhyantar netra (gnAn) thI te
samIchIn siddhAtmArUp advitIy tejane dekhatA nathI teo ja ahIn strI ane suvarNa
Adi vastuone priy mAne chhe. parantu jemanun hRuday te siddhAtmArUp rasathI paripUrNa thaI
gayun chhe temane samasta sAmrAjya (chakravartipaNun) tRuN samAn tuchchha lAge chhe, sharIr bIjA
jevun (athavA shatru jevun) pratibhAse chhe, tathA bhog rog samAn jaNAy chhe. 22.
(शार्दूलविक्रीडित)
वन्द्यास्ते गुणिनस्त एव भुवने धन्यास्त एव ध्रुवं
सिद्धानां स्मृतिगोचरं रुचिवशान्नामापि यैर्नीयते
ये ध्यायन्ति पुनः प्रशस्तमनसस्तान् दुर्गभूभृद्दरी-
मध्यस्थाः स्थिरनासिकाग्रिम
द्रशस्तेषां किमु ब्रूमहे ।।२३।।
anuvAd : je bhavya jIv bhaktipUrvak siddhonA nAm mAtranun paN smaraN kare
chhe te sansAramAn nishchayathI vandanIy chhe, teo ja guNavAn chhe ane teo ja prashansA
yogya chhe. to pachhI je sAdhujano durga (durgam sthAn) athavA parvatanI guphAnI madhyamAn
sthit rahIne ane nAsikAnA agrabhAg upar potAnA netro sthir karIne prasanna manathI

Page 216 of 378
PDF/HTML Page 242 of 404
single page version

background image
te siddhonun dhyAn kare chhe temanA viShayamAn ame shun kahIe? arthAt teo to atishay
guNavAn ane vandanIy chhe ja. 23.
(शार्दूलविक्रीडित)
यः सिद्धे परमात्मनि प्रविततज्ञानैकमूर्तौ किल
ज्ञानी निश्चयतः स एव सकलप्रज्ञावतामग्रणीः
तर्कव्याकरणादिशास्त्रसहितैः किं तत्र शून्यैर्यतो
यद्योगं विदधाति वेध्यविषये तद्बाणमावर्ण्यते
।।२४।।
anuvAd : je bhavya jIv atishay vistRut gnAnarUp advitIy sharIranA dhArak
siddha paramAtmAnA viShayamAn gnAnavAn chhe te ja nishchayathI samasta vidvAnomAn shreShTha chhe.
parantu je siddhAtmaviShayak gnAnathI shUnya rahIne nyAy ane vyAkaraN Adi shAstronA
jANakAr chhe temanun ahIn kAI paN prayojan nathI. kAraN e ke je lakShyanA viShayamAn
sambandh kare chhe te ja bAN kahevAy chhe.
visheShArtha : je bAN potAnA lakShyane vIndhe chhe te ja bAN prashansanIy manAy chhe, paN
je bAN potAnun lakShya vIndhavAmAn asamartha rahe chhe te vAstavamAn bAN kahevarAvavAne yogya nathI.
evI ja rIte je bhavya jIv prayojanabhUt AtmatattvanA viShayamAn jANakArI rAkhe chhe te ja vAstavamAn
prashansanIy chhe. enAthI viparIt je nyAy, vyAkaraN ane jyotiSh Adi anek viShayonAn prakAnD
vidvAn thaIne paN jo prayojanabhUt AtmatattvanA viShayamAn agnAnI chhe to te nindAne pAtra chhe.
kAraN e ke AtmagnAn vinA jIvanun kadI kalyAN thaI shakatun nathI. e ja kAraNe dravyalingI muni
bAr anganA pAThI hovA chhatAn paN abhavyasenanI jem sansAramAn paribhramaN kare chhe ane enAthI
viparIt shivabhUti (bhAv
- prAbhRut - 52 - 53) muni jevA bhavya prANI kevaL tuShmASh samAn
AtmaparanA vivekathI ja sansArathI mukta thaI jAy chhe. 24.
(शार्दूलविक्रीडित)
सिद्धात्मा परमः परं प्रविलसद्बोधः प्रबुद्धात्मना
येनाज्ञायि स किं करोति बहुभिः शास्त्रैर्बहिर्वाचकैः
यस्य प्रोद्गतरोचिरुज्ज्वलतनुर्भानुः करस्थो भवेत्
ध्वान्तध्वंसविधौ स किं मृगयते रत्नप्रदीपादिकान्
।।२५।।
anuvAd : je vivekI puruShe samyaggnAnathI vibhUShit kevaL utkRuShTa siddha AtmAnun

Page 217 of 378
PDF/HTML Page 243 of 404
single page version

background image
parignAn prApta karI lIdhun chhe te bAhya padArthonun vivechan karanAr ghaNA shAstrothI shun kare?
arthAt tene Amanun kAI paN prayojan rahetun nathI. barAbar ja chhe
jenA hAthamAn
kiraNonA udayathI sanyukta ujjvaL sharIravALo sUrya sthit rahe chhe te shun andhakArane naShTa
karavA mATe ratnanA dIpak Adi gote chhe? arthAt gotatA nathI. 25.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वत्र च्युतकर्मबन्धनतया सर्वत्र सद्दर्शनाः
सर्वत्राखिलवस्तुजातविषयव्यासक्त बोधत्विषः
सर्वत्र स्फु रदुन्नतोन्नतसदानन्दात्मका निश्चलाः
सर्वत्रैव निराकुलाः शिवसुखं सिद्धाः प्रयच्छन्तु नः
।।२६।।
anuvAd : je siddha jIv samasta AtmapradeshomAn karmabandhanathI rahit thaI
javAne kAraNe sarva AtmapradeshomAn vyApta samIchIn darshan sahit chhe, jemanI samasta
vastuone viShay karanArI gnAnajyotino prasAr sarvatra thaI rahyo chhe arthAt je sarvagna
thaI gayA chhe. je sarvatra prakAshamAn shAshvat anant sukhasvarUp chhe tathA je sarvatra nishchaL
nirAkuL chhe. AvA te siddha amane mokShasukh pradAn karo. 26.
(शार्दूलविक्रीडित)
आत्मोत्तुङ्गगृहं प्रसिद्ध बहिराद्यात्मप्रभेदक्षणं
बह्वात्माध्यवसानसंगतलसत्सोपानशोभान्वितम्
तत्रात्मा विभुरात्मनात्मसुहृदो हस्तावलम्बी समा-
रुह्यानन्दकलत्रसंगतभुवं सिद्धः सदा मोदते
।।२७।।
anuvAd : je AtmArUpI unnat bhavan prasiddha bahirAtmA Adi bhedorUp khanDo
(mAL) thI sahit tathA AtmAnA pariNAmorUp anek sundar pagathiyAonI shobhA
sanyukta chhe temAn AtmArUp mitranA hAthano Ashray lenAr A AtmArUp rAjA
AnandarUp strIthI adhiShThit pRithvI upar chaDhIne mukta thato thako sadA Anandit rahe chhe.
visheShArtha : jem anek sIDIothI sushobhit pAnch sAt mALavALA bhavanamAn manuShya
koI mitranA hAthano sahAro laIne te sIDIonA Ashraye anAyAse ja upar abhIShTa sthAnamAn
pahonchIne Anand pAme chhe. tevI ja rIte A jIv adhapravRuttakaraNAdi pariNAmorUp sIDIo uparathI

Page 218 of 378
PDF/HTML Page 244 of 404
single page version

background image
bahirAtmA, antarAtmA ane paramAtmArUp traN khanDavALA AtmArUp bhavanamAn sthit thayo thako
potAnA AtmArUpI mitranun hastAvalamban laIne (AtmalIn thaIne) shAshvat sukh sanyukta te
siddhakShetramAn pahonchI jAy chhe jyAn te anantakAL sudhI abAdh sukh bhogave chhe. 27.
(शार्दूलविक्रीडित)
सैवैका सुगतिस्तदेव च सुखं ते एव द्रग्बोधने
सिद्धानामपरं यदस्ति सकलं तन्मे प्रियं नेतरत्
इत्यालोच्य द्रढं त एव च मया चित्ते धृताः सर्वदा
तद्रूपं परमं प्रयातुमनसा हित्वा भवं भीषणम् ।।२८।।
anuvAd : siddhonI je gati chhe te ja ek uttam gati chhe. temanun je sukh
chhe te ja ek uttam sukh chhe. temanAn je gnAn-darshan chhe te ja yathArtha gnAnadarshan chhe
tathA bIjun paN je kAI siddhonun chhe te badhun mane priy chhe. enA sivAy bIjun kAI
paN mane priy nathI. A rIte vichAr karatAn men bhayAnak sansAr chhoDIne ane te
siddhonA utkRuShTa svarUpanI prAptimAn man joDIne mArA chittamAn nirantar te siddhone ja
draDhatA pUrvak dhAraN karyA chhe. 28.
(शार्दूलविक्रीडित)
ते सिद्धाः परमेष्ठिनो न विषया वाचामतस्तान् प्रति
प्रायो वच्मि यदेव तत्खलु नभस्यालेख्यमालिख्यते
तन्नामापि मुदे स्मृतं तत इतो भक्त्याथ वाचालित-
स्तेषां स्तोत्रमिदं तथापि कृतवानम्भोजनन्दी मुनिः
।।२९।।
anuvAd : te siddha parameShThI vachanonA viShay nathI tethI ja ghaNun karIne temanA
lakShye je kAI hun kahI rahyo chhun te AkAshamAn chitralekhan barAbar chhe. chhatAn paN temanA
nAmamAtranun smaraNey Anand utpanna kare chhe, tethI bhaktivishe vAchAL thaIne men
padmanandI munietemanun A stotra karyun chhe. 29.
A rIte siddhastuti samApta thaI. 8.

Page 219 of 378
PDF/HTML Page 245 of 404
single page version

background image
9. AlochanA
[९. आलोचना ]
(शार्दूलविक्रीडित)
यद्यानन्दनिधिं भवन्तममलं तत्त्वं मनो गाहते सिङ्घस्ताुतिा
त्वन्नामस्मृतिलक्षणो यदि महामन्त्रो ऽस्त्यनन्तप्रभः
यानं च त्रितयात्मके यदि भवेन्मार्गे भवद्दर्शिते
को लोकेऽत्र सतामभीष्टविषये विघ्नो जिनेश प्रभो
।।।।
anuvAd : he jinendradev! jo sajjanonun man AnandanA sthAnabhUt
ApanA nirmaL svarUpanun avagAhan kare chhe, jo anant dIpti sampanna ApanA
nAm smaraNarUp mahAmantra pAse chhe ane jo ApanA dvArA batAvavAmAn Avel
ratnatrayasvarUp mokShamArgamAn gaman chhe; to pachhI ahIn lokamAn te sajjanone
potAnA iShTa viShayamAn vighna kyun hoI shake? arthAt temane iShTa viShayamAn koI
bAdhA upasthit thatI nathI. 1.
(शार्दूलविक्रीडित)
निःसंगत्वमरागिताथ समता कर्मक्षयो बोधनं
विश्वव्यापि समं
द्रशा तदतुलानन्देन वीर्येण च
द्रग्देव तवैव संसृति परित्यागाय जातः क्रमः
शुद्धस्तेन सदा भवच्चरणयोः सेवा सतां संमता ।।।।
anuvAd : he dev! parigrahatyAg, vItarAgatA, samatA, karmano kShay,
kevaLadarshan sahit samasta padArthone ek sAthe viShay karanArUn gnAn (kevaLagnAn),
anant sukh ane anantavIrya; A prakAranI A vishuddha pravRutti sansArathI mukta

Page 220 of 378
PDF/HTML Page 246 of 404
single page version

background image
thavA mATe ApanI ja thayelI chhe. tethI sajjanone sadA ApanA charaNonI
ArAdhanA iShTa chhe. 2.
(शार्दूलविक्रीडित)
यद्येतस्य द्रढा मम स्थितिरभूत्त्वत्सेवया निश्चितं
त्रैलोक्येश बलीयसोऽपि हि कुतः संसारशत्रोर्भयम्
प्राप्तस्यामृतवर्षहर्षजनकं सद्यन्त्रधारागृहं
पुंसः किं कुरुते शुचौ खरतरो मध्याह्नकालातपः
।।।।
anuvAd : he trilokInAth! jo ApanI ArAdhanAthI nishchayathI mArI evI
draDh sthiti thaI gaI chhe to pachhI mane atishay baLavAn sansArarUp shatruthI paN bhay
kem hoy? arthAt na hoy. ThIk chhe
amRutavarShAthI harSha utpanna karanAr evA uttam
phuvArA yukta gRuhane prApta thayel puruShane shun grIShma RUtumAn madhyAhnakAlIn sUryano
atyant tIkShNa santAp paN shun dukhI karI shake chhe? arthAt karI shakato nathI. 3.
(शार्दूलविक्रीडित)
यः कश्चिन्निपुणो जगत्त्रयगतानर्थानशेषांश्चिरं
सारासारविवेचनैकमनसा मीमांसते निस्तुषम्
तस्य त्वं परमेक एव भगवन् सारो ह्यसारं परं
सर्वं मे भवदाश्रितस्य महती तेनाभवन्निर्वृतिः
।।।।
anuvAd : he bhagavAn! je koI chatur puruSh sAr ane asAr padArthonun
vivechan karanAr asAdhAraN man dvArA nirdoSh rIte traNe lokanA samasta padArthono
ghaNA kAL sudhI vichAr kare chhe tene kevaL ek Ap ja sArabhUt ane anya sarva
asArabhUt chhe tethI ApanA sharaNe AvelA mane mahAn Anand prApta thAy chhe. 4.
(शार्दूलविक्रीडित)
ज्ञानं दर्शनमप्यशेषविषयं सौख्यं तथात्यन्तिकं
वीर्यं च प्रभुता च निर्मलतरा रूपं स्वकीयं तव
सम्यग्योगद्रशा जिनेश्वर चिरात्तेनोपलब्धे त्वयि
ज्ञातं किं न विलोकितं न किमथ प्राप्तं न किं योगिभिः ।।।।

Page 221 of 378
PDF/HTML Page 247 of 404
single page version

background image
anuvAd : he jineshvar! Apanun gnAn ane darshan samasta padArthono viShay
karanAr chhe, ApanAn sukh ane vIrya anant chhe, tathA Apanun prabhutva atishay nirmaL
chhe; A prakAranun Apanun nij svarUp chhe. tethI je yogIjanoe samyak dhyAnarUp netra
dvArA chirakALamAn Apane prApta karI lIdhA chhe temaNe shun nathI jANyun? shun nathI joyun,
ane shun nathI prApta karI lIdhun? arthAt ek mAtra Apane jANI levAthI temaNe badhun
ja jANI lIdhun, dekhI lIdhun ane prApta karI lIdhun chhe. 5.
(शार्दूलविक्रीडित)
त्वामेकं त्रिजगत्पतिं परमहं मन्ये जिनं स्वामिनं
त्वामेकं प्रणमामि चेतसि दधे सेवे स्तुवे सर्वदा
त्वामेकं शरणं गतोऽस्मि बहुना प्रोक्तेन किंचिद्भवे-
दित्थं तद्भवतु प्रयोजनमतो नान्येन मे केनचित्
।।।।
anuvAd : hun ek Apane ja traNe lokanA svAmI, utkRuShTa, jin ane prabhu
mAnun chhun. hun ek Apane ja sarvadA namaskAr karUn chhun, Apane ja chittamAn dhAraN karUn
chhun, ApanI ja sevA karUn chhun, ApanI ja stuti karUn chhun, tathA ek ApanA ja sharaNane
prApta thayo chhun. ghaNun kahevAthI shun lAbh? A rIte je kAI prayojan siddha thaI shakatun
hoy te thAv. mane ApanA sivAy anya koInI sAthe prayojan nathI. 6.
(शार्दूलविक्रीडित)
पापं कारितवान् यदत्र कृतवानन्यैः कृतं साध्विति
भ्रान्त्याहं प्रतिपन्नवांश्च मनसा वाचा च कायेन च
काले संप्रति यच्च भाविनि नवस्थानोद्गतं यत्पुन-
स्तन्मिथ्याखिलमस्तु मे जिनपते स्वं निन्दतस्ते पुरः
।।।।
anuvAd : he jinendradev! man, vachan ane kAyAthI men ahIn je kAI paN
agnAnavashe pAp karyun hoy, anya dvArA karAvyun hoy ane bIjAo dvArA karAtAn ‘sArun
karyun’; em svIkAr karyo hoy arthAt anumodanA karI hoy; e uparAnt A ja nav
sthAno (1 manakRut, 2 man kArit, 3 man anumodit, 4 vachanakRut, 5 vachanakArit,
6 vachanAnumodit, 7 kAyakRut, 8 kAyakArit ane kAyAnumodit) dvArA bIjA paN

Page 222 of 378
PDF/HTML Page 248 of 404
single page version

background image
je pAp vartamAnakALamAn karI rahyo chhun, ane bhaviShyakALamAn karIsh te sarva mArA pAp
ApanI sAme AtmanindA karavAthI mithyA thAv. 7.
(शार्दूलविक्रीडित)
लोकालोकमनन्तपर्यययुतं कालत्रयीगोचरं
त्वं जानासि जिनेन्द्र पश्यसि तरां शश्वत्समं सर्वतः
स्वामिन् वेत्सि ममैकजन्मजनितं दोषं न किंचित्कुतो
हेतोस्ते पुरतः स वाच्य इति मे शुद्धयर्थमालोचितम्
।।।।
anuvAd : he jinendra! Ap trikALavartI anant paryAyo sahit lok ane
alokane sadA sarva taraphathI yugapat jANo ane dekho chho. to pachhI he svAmI! Ap
mArA ek janmamAn utpanna doShone kyA kAraNe nathI jANatA? arthAt avashya jANo
chho. chhatAn paN hun AlochanA pUrvak Atmashuddhi mATe ukta doSh ApanI sAme pragaT
karUn chhun. 8.
(शार्दूलविक्रीडित)
आश्रित्य व्यवहारमार्गमथवा मूलोत्तराख्यान् गुणान्
साधोर्धारयतो मम स्मृतिपथप्रस्थायि यद्दूषणम्
शुद्धयर्थं तदपि प्रभो तव पुरः सज्जोऽहमालोचितुं
निःशल्यं हृदयं विधेयमजडैर्भव्यैर्यतः सर्वथा
।।।।
anuvAd : vyavahAr mArgano Ashray karIne athavA mUL ane uttar guNone
dhAraN karanAr mArA jevA sAdhune je dUShaN smaraNamAn AvI rahyun chhe tenI paN shuddhi
mATe he prabho ! hun ApanI pAse AlochanA karavA mATe udyat thayo chhun. kAraN e
chhe ke vivekI bhavya jIvoe sarva prakAre potAnun hRuday shalyarahit karavun joIe. 9.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वो ऽप्यत्र मुहुर्मुहुर्जिनपते लोकैरसंख्यैर्मित-
व्यक्ताव्यक्त विकल्पजालकलितः प्राणी भवेत् संसृतौ

Page 223 of 378
PDF/HTML Page 249 of 404
single page version

background image
तत्तावद्भिरयं सदैव निचितो दोषैर्विकल्पानुगैः
प्रायश्चित्तमियत् कुतः श्रुतगतं शुद्धिर्भवत्संनिधेः
।।१०।।
anuvAd : he jinendradev! ahIn sansAramAn sarva prANI vAramvAr asankhyAt
lokapramAN spaShTa ane aspaShTa vikalponA samUhathI sanyukta hoy chhe. tathA ukta
vikalpo anusAr A prANI nirantar eTalA (asankhyAt lok pramAN) ja doShothI
vyApta hoy chhe. ATalun prAyashchitta bhalA, AgamapramANe kyAthi thaI shake? arthAt
thaI shakatun nathI. mATe te doShonI shuddhi ApanI nikaTatA athavA ArAdhanAthI thAy
chhe. 10.
(शार्दूलविक्रीडित)
भावान्तःकरणेन्द्रियाणि विधिवत्संहृत्य बाह्याश्रया-
देकीकृत्य पुनस्त्वया सह शुचिज्ञानैकसन्मूर्तिना
निःसंगः श्रुतसारसंगतमतिः शान्तो रहः प्राप्तवान्
यस्त्वां देव समीक्षते स लभते धन्यो भवत्संनिधिम्
।।११।।
anuvAd : he dev! je bhavya jIv bhAvaman ane bhAvenndriyone niyamAnusAr
bAhya vastuo taraphathI khaseDIne tathA nirmaL ane gnAnarUp advitIy uttam mUrtinA
dhArak ApanI sAthe ekamek karIne parigraharahit, AgamanA rahasyanA gnAtA, shAnta
ane ekAnta sthAnane prApta thatA thakA Apane dekhe chhe te prashansanIy chhe. te ja ApanI
samIpatA prApta kare chhe. 11.
(शार्दूलविक्रीडित)
त्वामासाद्य पुरा कृतेन महता पुण्येन पूज्यं प्रभुं
ब्रह्माद्यैरपि यत्पदं न सुलभं तल्लभ्यते निश्चितम्
अर्हन्नाथ परं करोमि किमहं चेतो भवत्संनिधा-
वद्यापि ध्रियमाणमप्यतितरामेतद्बहिर्धावति
।।१२।।
anuvAd : he arhant dev! pUrvakRut mahAn puNyanA udayathI pUjavAne yogya
Ap jevA svAmIne pAmIne je pad brahmA Adine mATe paN durlabh chhe te nishchitapaNe

Page 224 of 378
PDF/HTML Page 250 of 404
single page version

background image
prApta karI shakAy chhe. parantu he nAth! hun shun karUn? ApanI samIpamAn baLapUrvak
lagAvavA chhatAn paN A chitta hajI ye bAhya padArtho taraph doDe chhe. 12.
(शार्दूलविक्रीडित)
संसारो बहुदुःखदः सुखपदं निर्वाणमेतत्कृते
त्यक्त्वार्थादि तपोवनं वयमितास्तत्रोज्झितः संशयः
एतस्मादपि दुष्करव्रतविधेर्नाद्यापि सिद्धिर्यतो
वातालीतरलीकृतं दलमिव भ्राम्यत्यदो मानसम्
।।१३।।
anuvAd : sansAr bahu dukhadAyak chhe, parantu mokSha sukhanun sthAn chhe. A
mokSha prApta karavA mATe ame dhansampatti Adi chhoDIne tapovanamAn AvyA chhIe ane
tenA viShayamAn ame sarva prakArano sandeh paN chhoDI dIdho chhe. parantu A kaThin
vratavidhAnathI paN hajI sudhI siddhi prApta na thaI. enun kAraN e chhe ke vAyusamUh
dvArA chanchaL karavAmAn AvelA pAndaDA samAn A man bhramit thaI rahyun chhe. 13.
(शार्दूलविक्रीडित)
झम्पाः कुर्वदितस्ततः परिलसद्बाह्यार्थलाभाद्दद-
न्नित्यं व्याकुलतां परां गतवतः कार्यं विनाप्यात्मनः
ग्रामं वासयदिन्द्रियं भवकृतो दूरं सुहृत् कर्मणः
क्षेमं तावदिहास्ति कुत्र यमिनो यावन्मनो जीवति
।।१४।।
anuvAd : je man Amatem bhaTakyA kare chhe, bAhya padArthonI prAptithI harSha
pAme chhe, koI paN prayojan vinA nirantar gnAnamay AtmAne atishay vyAkuL kare
chhe, indriy samUhane vasAve chhe tathA sansAranA kAraNabhUt karmano param mitra chhe; evun
te man jyAn sudhI jIvit chhe tyAnsudhI ahIn sanyamInun kalyAN kyAthi thaI shake?
arthAt thaI shakatun nathI.
visheShArtha : Ano abhiprAy e chhe ke jyAnsudhI man shAnta thatun nathI tyAnsudhI sanyamanun
paripAlan karavA chhatAn paN kadI AtmAnun kalyAN thaI shakatun nathI. kAraN e chhe ke mananI
asthiratAthI bAhya iShTAniShTa padArthomAn rAg
dveShanI pravRutti banI rahe chhe ane jyAn sudhI rAg
dveShanun pariNaman chhe tyAnsudhI karmano bandh paN anivArya chhe. tathA jyAnsudhI navA navA karmano bandh

Page 225 of 378
PDF/HTML Page 251 of 404
single page version

background image
thato rahe tyAnsudhI dukhamay A janmamaraNarUp sansAranI paramparA paN chAlu ja rahe chhe. A
hAlatamAn AtmAne kadI shAntinI prApti thaI shakatI nathI. mATe AtmakalyANanI ichchhA karanAr bhavya
jIvoe sauthI pahelAn potAnun chanchaL man vash karavun joIe. man vash thatAn tenA ishAre chAlatI
indriyo svayamev vash thaI jAy chhe. to evI avasthAmAn bandhano abhAv thaI javAthI mokSha paN
kAI dUr raheto nathI. 14.
(शार्दूलविक्रीडित)
नूनं मृत्युभुपैति यातममलं त्वां शुद्धबोधात्मकं
त्वत्तस्तेन बहिर्भ्रमत्यविरतं चेतो विकल्पाकुलम्
स्वामिन् किं क्रियते ऽत्र मोहवशतो मृत्योर्न भीः कस्य तत्
सर्वानर्थपरंपराकृदहितो मोहः स मे वार्यताम्
।।१५।।
anuvAd : he svAmin! A chitta nirmaL ane shuddhachaitanyasvarUp Apane
prApta thayun thakun nishchayathI mRutyune prApta thaI jAy chhe. tethI te vikalpothI vyAkuL
thatun thakun ApanA taraphathI khasIne nirantar bAhya padArthomAn paribhramaN kare chhe.
shun karIe? mohanA vashe ahIn mRutyuno bhay bhalA kone nathI hoto? arthAt
teno bhay ghaNun karIne badhAne hoy chhe. tethI he prabho! samasta anarthonI
paramparAnA kAraNabhUt mArA A moharUp shatrunun nivAraN karo. 15.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वेषामपि कर्मणामतितरां मोहो बलीयानसौ
धत्ते चञ्चलतां बिभेति च मृतेस्तस्य प्रभावान्मनः
नो चेज्जीवति को म्रियेत क इह द्रव्यत्वतः सर्वदा
नानात्वं जगतो जिनेन्द्र भवता
द्रष्टं परं पर्ययैः ।।१६।।
anuvAd : badhA karmomAn te moh atishay baLavAn chhe. tenA ja prabhAvathI
man chapaLatA dhAraN kare chhe ane mRutyuthI Dare chhe. jo em na hot to pachhI sansAramAn
dravyanI apekShAe koN jIve chhe ane koN mare chhe? he jinendra! Ape phakta paryAyonI
apekShAe ja sansAranI vividhatA joI chhe.
visheShArtha : jo nishchayanayathI vichAr karavAmAn Ave to shuddha chaitanyasvarUp A AtmA

Page 226 of 378
PDF/HTML Page 252 of 404
single page version

background image
anAdinidhan chhe. teno na kadI janma thAy chhe ane na kadI maraN. tenA janmamaraNanI kalpanA
vyavahArI jan paryAyanI pradhAnatAthI kevaL mohanA nimitte kare chhe. jeno te moh naShTa thaI jAy
chhe tenun man chapaLatA chhoDIne sthir thaI jAy chhe. tene pachhI mRutyuno bhay raheto nathI. A rIte
tene yathArtha AtmasvarUpanI pratIti thavA lAge chhe ane tyAre te tarat ja paramAnandamay avinashvar
padane prApta karI le chhe. 16.
(शार्दूलविक्रीडित)
वातव्याप्तसमुद्रवारिलहरीसंघातवत्सर्वदा
सर्वत्र क्षणभङ्गुरं जगदिदं संचिन्त्य चेतो मम
।।
संप्रत्येतदशेषजन्मजनकव्यापारपारस्थितं
स्थातुं वाञ्छति निर्विकारपरमानन्दे त्वयि ब्रह्मणि
।।१७।।
anuvAd : A vishva vAyuthI tADit thayelA samudranA jaLamAn utpanna thatI
laheronA samUh samAn sadA ane sarvatra kShaNanashvar chhe, evo vichAr karIne A mArUn
man atyAre janma
maraNarUp sansAranA kAraNabhUt A samasta pravRuttionI pAr
pahonchIne arthAt AvI kriyAo chhoDIne nirvikAr ane paramAnandasvarUp Ap
paramAtmAmAn sthit thavAnI ichchhA kare chhe. 17.
(शार्दूलविक्रीडित)
एनः स्यादशुभोपयोगत इतः प्राप्नोति दुःखं जनो
धर्मः स्याच्च शुभोपयोगत इतः सौख्यं किमप्याश्रयेत्
द्वन्द्वं द्वन्द्वमिदं भवाश्रयतया शुद्धोपयोगात्पुन-
र्नित्यानन्दपदं तदत्र च भवानर्हन्नहं तत्र च
।।१८।।
anuvAd : ashubh upayogathI pAp utpanna thAy chhe ane enAthI prANI
dukh prApta kare chhe tathA shubh upayogathI dharma thAy chhe ane enAthI prANI koI
visheSh sukh prApta kare chhe. sukh ane dukhanun A kalahakArI joDun sansAranI sahAyathI
chAle chhe. parantu enAthI viparIt shuddha upayogathI te shAshvat sukhanun sthAn arthAt
mokSha prApta thAy chhe. he arahant jin! A pad (mokSha)mAn to Ap sthit chho ane
hun te padamAn arthAt shAtA, ashAtA vedanIyajanit kShaNik sukh
dukhanA sthAnabhUt
sansAramAn sthit chhun. 18.

Page 227 of 378
PDF/HTML Page 253 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
यन्नान्तर्न बहिः स्थितं न च दिशि स्थूलं न सूक्ष्मं पुमान्
नैव स्त्री न नपुंसकं न गुरुतां प्राप्तं न यल्लाघवम्
कर्मस्पर्शशरीरगन्धगणनाव्याहारवर्णोज्झितं
स्वच्छज्ञान
द्रगेकमूर्ति तदहं ज्योतिः परं नापरम् ।।१९।।
anuvAd : je utkRuShTa jyoti (chaitanya) na to andar sthit chhe ane na bahAr
sthit chhe, je dishAvisheShamAn sthit nathI, je na sthUL chhe ane na sUkShma chhe; je na
puruSh chhe, na strI chhe ane na napunsak chhe; je na gurutAne prApta chhe ane na laghutAne
prApta chhe; je karma, sparsha, sharIr, gandh, gaNanA, shabda ane varNarahit chhe; tathA je
nirmaL gnAn ane darshananI mUrti chhe; te ja utkRuShTa jyotisvarUp hun chhun
enAthI bhinna
bIjun koI paN svarUp mArUn nathI.
visheShArtha : abhiprAy e chhe ke bhedabuddhi rahe tyAnsudhI sharIr ane sva ane paranI
kalpanA thAy chhe. andarbahAr; sthULsUkShma tathA puruShstrI Adi uparyukta badhA vikalpa ek
te sharIranA Ashraye ja thayA kare chhe. paN jyAre te bhedabuddhi naShTa thaI jAy chhe ane
abhedabuddhi pragaT thaI jAy chhe tyAre te samasta bhed vyavahAr paN tenI sAthe ja naShTa thaI
jAy chhe. te vakhate akhanD chitpinDasvarUp ek mAtra Atmajyotino ja pratibhAs thAy chhe.
tyAnsudhI ke A nirvikalpa avasthAmAn samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritra Adino paN
bhed naShTa thaI jAy chhe. 19.
(शार्दूलविक्रीडित)
एतेनैव चिदुन्नतिक्षयकृता कार्यं विना वैरिणा
शश्वत्कर्मखलेन तिष्ठति कृतं नाथावयोरन्तरम्
एषोऽहं स चते पुरः परिगतो दुष्टो ऽत्र निःसार्यतां
सद्रक्षेतरनिग्रहो नयवतो धर्मः प्रभोरी
द्रशः ।।२०।।
anuvAd : he svAmin! koI prayojan vinA ja vairabhAv pAmIne unnat
chaitanya- svarUpano ghAt karanAr A karmarUp duShTa shatru dvArA ApaNA banne vachche utpanna
karavAmAn Avelo bhed sthit chhe. A hun ane te karmashatru banne ya ApanI sAme hAjar
chhIe. AmAnthI Ap duShTane khenchIne bahAr phenkI do kAraN ke, sajjananun rakShaN karavun

Page 228 of 378
PDF/HTML Page 254 of 404
single page version

background image
ane duShTane danD devo e nyAyapriy rAjAnun kartavya hoy chhe. 20.
(शार्दूलविक्रीडित)
आधिव्याधिजरामृतिप्रभुतयः संबन्धिनो वर्ष्मण-
स्तद्भिन्नस्य ममात्मनो भगवतः किं कर्तृमीशा जडाः
नानाकारविकारकारिण इमे साक्षान्नभोमण्डले
तिष्ठन्तो ऽपि न कुर्वते जलमुचस्तत्र स्वरूपान्तरम्
।।२१।।
anuvAd : Adhi (mAnasik kaShTa), vyAdhi (shArIrik kaShTa), jarA ane mRutyu
Adi sharIr sAthe sambandh rAkhanAr chhe. hun bhagavAn AtmA te sharIrathI bhinna chhun,
mATe te sharIr sambandhI jaD Adhi
vyAdhi Adi mArUn shun karI shake? arthAt e AtmAnun
kAI paN nukashAn karI shakatA nathI. yogya paN chhepratyakSha anek AkAro ane
vikAro karanArA A vAdaLA AkAshamanDaLamAn rahevA chhatAn paN AkAshanA svarUpamAn
kAI paN antar karatA nathI. 21.
(शार्दूलविक्रीडित)
संसारातपदह्यमानवपुषा दुःखं मया स्थीयते
नित्यं नाथ यथा स्थलस्थितिमता मत्स्येन ताम्यन्मनः
कारुण्यामृतसंगशीतलतरे त्वत्पादपङ्केरुहे
यावद्देव समर्पयामि हृदयं तावत्परं सौख्यवान्
।।२२।।
anuvAd : jem pANI sukAI jatAn sthaL upar rahelun mAchhalun manamAn atishay
kaShTa pAme chhe tevI ja rIte sansArarUp garamIthI jalatA sharIrane dhAraN karato thako
ahIn rahIne hun paN atishay kaShTa pAmI rahyo chhun. he dev! jyAn sudhI hun dayArUp
amRutanA sambandhathI atishay shItaLatAne prApta thayel ApanA charaN
kamaLomAn mArUn
hRuday samarpit karUn chhun. tyAn sudhI atishay sukhano anubhav karUn chhun. 22.
(शार्दूलविक्रीडित)
साक्षग्राममिदं मनो भवति यद्बाह्यार्थसंबन्धभाक्
तत्कर्म प्रविजृम्भते पृथगहं तस्मात्सदा सर्वथा

Page 229 of 378
PDF/HTML Page 255 of 404
single page version

background image
चैतन्यात्तव तत्तथेति यदि वा तत्रापि तत्कारणं
शुद्धात्मन् मम निश्चयात्पुनरिह त्वय्येव देव स्थितिः
।।२३।।
anuvAd : he shuddha Atman! indriyasamUh sAthe A man bAhya padArtho sAthe
sambandh rAkhe chhe, mATe ja tenAthI karma vadhe chhe. hun te karmathI sadA ane sarva prakAre bhinna
chhun athavA ApanA chaitanyathI te karma sarvathA bhinna chhe. ahIn paN te ja pUrvokta (chetanA-
chetanatva) kAraN chhe. he dev! mArI sthiti nishchayathI ahIn ApanA viShayamAn ja chhe. 23.
(शार्दूलविक्रीडित)
किं लोकेन किमाश्रयेण किमुत द्रव्येण कायेन किं
किं वाग्भिः किमुतेन्द्रियैः किमसुभिः किं तैर्विकल्पैरपि
सर्वे पुद्गलपर्यया बत परे त्वत्तः प्रमत्तो भव-
न्नात्मन्नेभिरभिश्रयस्यतितरामालेन किं बन्धनम्
।।२४।।
anuvAd : he Atman! tAre lokathI, AshrayathI, dravyathI, sharIrathI, vachanothI,
indriyothI, prANothI ane te vikalpothI paN shun prayojan chhe? arthAt emanAthI tAre kAI
paN prayojan nathI. kAraN e chhe ke A badhI pudgalanI paryAyo chhe je tArAthI bhinna chhe.
khed chhe ke tun pramAdI thaIne emanA dvArA vyartha ja shA mATe bandhanane prApta thAy chhe? 24.
(शार्दूलविक्रीडित)
धर्माधर्मनभांसि काल इति मे नैवाहितं कुर्वते
चत्वारोऽपि सहायतामुपगतास्तिष्ठन्ति गत्यादिषु
एकः पुद्गल एव संनिधिगतो नोकर्मकर्माकृति-
वैरी बन्धकृदेष संप्रति मया भेदासिना खण्डितः
।।२५।।
anuvAd : dharma, adharma, AkAsh ane kAL A chAre dravya mArun kAI paN
ahit karatA nathI. te chAre to gati Adi (sthiti, avakAsh ane vartanA) mAn sahAyak
thaIne rahyA chhe. parantu karma ane nokarmanA svarUpe pariNamel A ek pudgalarUp shatru
ja mArUn sAnnidhya pAmIne bandhanun kAraN thAy chhe. tethI men tene A vakhate bhed (vivek)
rUp talavArathI khanDit karI dIdhun chhe. 25.

Page 230 of 378
PDF/HTML Page 256 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
रागद्वेषकृतैर्यथा परिणमेद्रूपान्तरैः पुद्गलो
नाकाशादिचतुष्टयं विरहितं मूर्त्या तथा प्राणिनाम्
ताभ्यां कर्मघनं भवेदविरतं तस्मादियं संसृति-
स्तस्यां दुःखपरंपरेति विदुषा त्याज्यौ प्रयत्नेन तौ
।।२६।।
anuvAd : jem rAg ane dveSh dvArA karavAmAn AvelA pariNAmAntarothI
pudgal dravya pariName chhe tevI rIte te amUrtik AkAshAdi chAr dravya ukta
pariNAmAntarothI pariNamatA nathI. ukta rAg ane dveShathI nirantar prANIone sadA
kaThor karmano bandh thAy chhe tenAthI (karmabandhathI) A sansAr thAy chhe ane te sansAramAn
dukhonI paramparA prApta thAy chhe. A kAraNe vidvAn puruShe prayatnapUrvak ukta rAg
ane dveShano parityAg karavo joIe. 26.
(शार्दूलविक्रीडित)
किं बाह्येषु परेषु वस्तुषु मनः कृत्वा विकल्पान् बहून्
रागद्वेषमयान् मुधैव कुरुषे दुःखाय कर्माशुभम्
आनन्दामृतसागरे यदि वसस्यासाद्य शुद्धात्मनि
स्फीतं तत्सुखमेकतामुपगतं त्वं यासि रे निश्चितम्
।।२७।।
anuvAd : re man! tun bAhya par padArthomAn ghaNA rAgdveSharUp vikalpo karIne
vyartha ja dukhanA kAraNabhUt ashubh karma shA mATe kare chhe? jo tun ekatva (advaitabhAv)ne
prApta thaIne AnandarUp amRutanA samudrabhUt shuddhAtmAmAn nivAs kare to nishchayathI ja mahAn
sukh pAmI shakIsh. 27.
(शार्दूलविक्रीडित)
इत्यास्थाय हृदि स्थिरं जिन भवत्पादप्रसादात्सती-
मध्यात्मैकतुलामयं जन इतः शुद्धयर्थमारोहति
एनं कर्तुममी च दोषिणमितः कर्मारयो दुर्धरा-
स्तिष्ठन्ति प्रसभं तदत्र भगवन् मध्यस्थसाक्षी भवान्
।।२८।।

Page 231 of 378
PDF/HTML Page 257 of 404
single page version

background image
anuvAd : he jin! hRudayamAn Avo sthir vichAr karIne A manuShya shuddhi
mATe ApanA charaNonA prasAdathI nirdoSh adhyAtmarUpI advitIy trAjavAmAn ek
taraph chaDe chhe ane bIjI taraph tene doShit karavA mATe A durjay karmarUpI shatru
baLapUrvak sthit chhe. tethI he bhagavAn! A viShayamAn Ap madhyastha (niShpakSha)
sAkShI chho. 28.
(शार्दूलविक्रीडित)
द्वैतं संसृतिरेव निश्चयवशादद्वैतमेवामृतं-
संक्षेपादुभयत्र जल्पितमिदं पर्यन्तकाष्ठागतम्
निर्गत्यादिपदाच्छनैः शबलितादन्यत्समालम्बते
यः सो ऽसंज्ञ इति स्फु टं व्यवहृतेर्ब्रह्मादिनामेति च
।।२९।।
anuvAd : nishchayathI dvait (Atmaparano bhed) ja sansAr ane advait ja mokSha
chhe. A e bannenA viShayamAn sankShepathI kathan chhe je charam sImAne prApta chhe. je bhavya
jIv dhIre dhIre A vichitra pratham (dvait) padathI nIkaLIne bIjA (advait) padano Ashray
kare chhe te jo ke nishchayathI vAchya
vAchakabhAvano abhAv thaI javAnA kAraNe
sangnA(nAm) rahit thaI jAy chhe; chhatAn paN vyavahArathI te brahmA Adi (parabrahma,
paramAtmA) nAmane prApta kare chhe. 29.
(शार्दूलविक्रीडित)
चारित्रं यदमाणि केवलद्रशा देव त्वया मुक्त ये
पुंसा तत्खलु माद्रशेन विषमे काले कलौ दुर्धरम्
भक्ति र्या समभूदिह त्वयि दृढा पुण्यैः पुरोपार्जितैः
संसारार्णवतारणे जिन ततः सैवास्तु पोतो मम
।।३०।।
anuvAd : he jinadev! kevaLagnAnI! Ape je mukti mATe chAritra
batAvyun chhe tene nishchayathI mArA jevA puruSh A viSham pancham kALamAn dhAraN
karI shakato nathI. tethI pUrvopArjit mahAn puNyathI ahIn je mArI ApanA
viShayamAn draDh bhakti thaI chhe te ja mane A sansArarUpI samudrathI pAr thavA mATe
jahAj samAn thAy. 30.

Page 232 of 378
PDF/HTML Page 258 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
इन्द्रत्वं च निगोदतां च बहुधा मध्ये तथा योनयः
संसारे भ्रमता चिरं यदखिलाः प्राप्ता मयानन्तशः
तन्नापूर्वमिहास्ति किंचिदपि मे हित्वा विमुक्ति प्रदां
सम्यग्दर्शनबोधवृत्तिपदवीं तां देव पूर्णां कुरु
।।३१।।
anuvAd : he dev! men chirakAL sansAramAn paribhramaN karatAn anek vAr
indrapad, nigod paryAy tathA vachamAn paN bIjA je samasta anant bhav prApta karyA
chhe temAn mukti ApanAr samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritrarUp pariNati
sivAy bIjA koI paN apUrva nathI. tethI ratnatrayasvarUp je padavI hajI sudhI
men kadI prApta karI nathI te apUrva padavI pUrNa karo. 31.
(शार्दूलविक्रीडित)
श्रीवीरेण मम प्रसन्नमनसा तत्किंचिदुच्चैः पद-
प्राप्त्यर्थं परमोपदेशवचनं चित्ते समारोपितम्
येनास्तामिदमेकभूतलगतं राज्यं क्षणध्वंसि यत्
त्रैलोक्यस्य च तन्न मे प्रियमिह श्रीमज्जिनेश प्रभो
।।३२।।
anuvAd : he jinendra prabho! shrI vIr bhagavAne (athavA shrI vIranandI
gurue) prasannachitta thaIne uchcha pad (mokSha)nI prApti mATe je mArA chittamAn
thoDA uttam upadesharUp vachanonun AropaN karyun chhe tenA prabhAvathI kShaNanashvar je
ek pRithvInun rAjya chhe te to dUr raho, parantu mane te traN lokanun rAjya paN
ahIn priy nathI. 32.
(शार्दूलविक्रीडित)
सूरेः पङ्कजनन्दिनः कृतिमिमामालोचनामर्हता-
मग्रे यः पठति त्रिसंध्यममलश्रद्धानताङ्गो नरः
योगीन्द्रैश्चिरकालरूढतपसा यत्नेन यन्मृग्यते
तत्प्राप्नोति परं पदं स मतिमानानन्दसद्म ध्रुवम्
।।३३।।

Page 233 of 378
PDF/HTML Page 259 of 404
single page version

background image
anuvAd : je buddhimAn manuShya nirmaL shraddhAthI potAnA sharIrane namrIbhUt
karIne traNe sandhyAkALe arhant bhagavAn AgaL shrI padmanandi sUri dvArA virachit A
AlochanArUp prakaraN bhaNe chhe te nishchayathI AnandanA sthAnabhUt te utkRuShTa pad prApta
kare chhe jene yogIshvar tapashcharaN dvArA prayatnapUrvak chirakALathI shodhyA kare chhe. 33.
A rIte AlochanA adhikAr samApta thayo. 9.

Page 234 of 378
PDF/HTML Page 260 of 404
single page version

background image
10. sadbodh chandroday
[ १०.सद्बोधचन्द्रोदयः ]
(शार्दूलविक्रीडित)
यज्जानन्नपि बुद्धिमानपि गुरुः शक्तो न वक्तुं गिरा
प्रोक्तं चेन्न तथापि चेतसि नृणां संमाति चाकाशवत्
यत्र स्वानुभवस्थिते ऽपि विरला लक्ष्यं लभन्ते चिरा-
त्तन्मोक्षैक निबन्धनं विजयते चित्तत्त्वमत्यद्भुतम्
।।।।
anuvAd : je chetan tattvane jANavA chhatAn paN ane buddhimAn guru paN vANI
dvArA kahevAne samartha nathI tathA jo kahevAmAn Ave to paN je AkAsh samAn
manuShyonA hRudayamAn samAtun nathI tathA jenA svAnubhavamAn sthit hovA chhatAn paN viralA
manuShyo ja chir kALe lakShya (mokSha) ne prApta karI shake chhe; te mokShanA advitIy
kAraNabhUt Ashcharyajanak chetanatattva jayavant ho. 1.
(शार्दूलविक्रीडित)
नित्यानित्यतया महत्तनुतयानेकैकरूपत्ववत्
चित्तत्वं सदसत्तया च गहनं पूर्णं च शून्यं च यत्
तज्जीयादखिलश्रुताश्रयशुचिज्ञानप्रभाभासुरो
यस्मिन् वस्तुविचारमार्गचतुरो यः सो ऽपि संमुह्यति
।।।।
anuvAd : je chetan tattva nitya ane anitya svarUpe, sthUL ane kRush svarUpe,
anek ane ek svarUpe, sat ane asat svarUpe tathA pUrNa ane shUnya svarUpe gahan
chhe; tathA jenA viShayamAn samasta shrutano viShay karanArI evI nirmaL gnAnarUp