Page 215 of 378
PDF/HTML Page 241 of 404
single page version
स्थित्वा सिद्धिमुपाश्रितो विजयते सिद्धः समृद्धो गुणैः
ane ‘hun’ ityAdi vikalpAnee paN chhoDIne kevaL shuddha ek gnAnasvarUp tathA samasta
upAdhi rahit AtmAmAn sthit thaIne siddhi pAmyA chhe evA te anant gnAnAdi guNothI
samRuddha siddha parameShThI jayavant ho. 21.
तत्सिद्धैकमहः सदन्तर
साम्राज्यं तृणवद्वपुश्च परवद्भोगाश्च रोगा इव
Adi vastuone priy mAne chhe. parantu jemanun hRuday te siddhAtmArUp rasathI paripUrNa thaI
gayun chhe temane samasta sAmrAjya (chakravartipaNun) tRuN samAn tuchchha lAge chhe, sharIr bIjA
jevun (athavA shatru jevun) pratibhAse chhe, tathA bhog rog samAn jaNAy chhe. 22.
सिद्धानां स्मृतिगोचरं रुचिवशान्नामापि यैर्नीयते
मध्यस्थाः स्थिरनासिकाग्रिम
yogya chhe. to pachhI je sAdhujano durga (durgam sthAn) athavA parvatanI guphAnI madhyamAn
sthit rahIne ane nAsikAnA agrabhAg upar potAnA netro sthir karIne prasanna manathI
Page 216 of 378
PDF/HTML Page 242 of 404
single page version
guNavAn ane vandanIy chhe ja. 23.
ज्ञानी निश्चयतः स एव सकलप्रज्ञावतामग्रणीः
यद्योगं विदधाति वेध्यविषये तद्बाणमावर्ण्यते
parantu je siddhAtmaviShayak gnAnathI shUnya rahIne nyAy ane vyAkaraN Adi shAstronA
jANakAr chhe temanun ahIn kAI paN prayojan nathI. kAraN e ke je lakShyanA viShayamAn
sambandh kare chhe te ja bAN kahevAy chhe.
evI ja rIte je bhavya jIv prayojanabhUt AtmatattvanA viShayamAn jANakArI rAkhe chhe te ja vAstavamAn
prashansanIy chhe. enAthI viparIt je nyAy, vyAkaraN ane jyotiSh Adi anek viShayonAn prakAnD
vidvAn thaIne paN jo prayojanabhUt AtmatattvanA viShayamAn agnAnI chhe to te nindAne pAtra chhe.
kAraN e ke AtmagnAn vinA jIvanun kadI kalyAN thaI shakatun nathI. e ja kAraNe dravyalingI muni
bAr anganA pAThI hovA chhatAn paN abhavyasenanI jem sansAramAn paribhramaN kare chhe ane enAthI
viparIt shivabhUti (bhAv
येनाज्ञायि स किं करोति बहुभिः शास्त्रैर्बहिर्वाचकैः
ध्वान्तध्वंसविधौ स किं मृगयते रत्नप्रदीपादिकान्
Page 217 of 378
PDF/HTML Page 243 of 404
single page version
arthAt tene Amanun kAI paN prayojan rahetun nathI. barAbar ja chhe
karavA mATe ratnanA dIpak Adi gote chhe? arthAt gotatA nathI. 25.
सर्वत्राखिलवस्तुजातविषयव्यासक्त बोधत्विषः
सर्वत्रैव निराकुलाः शिवसुखं सिद्धाः प्रयच्छन्तु नः
vastuone viShay karanArI gnAnajyotino prasAr sarvatra thaI rahyo chhe arthAt je sarvagna
thaI gayA chhe. je sarvatra prakAshamAn shAshvat anant sukhasvarUp chhe tathA je sarvatra nishchaL
nirAkuL chhe. AvA te siddha amane mokShasukh pradAn karo. 26.
बह्वात्माध्यवसानसंगतलसत्सोपानशोभान्वितम्
रुह्यानन्दकलत्रसंगतभुवं सिद्धः सदा मोदते
sanyukta chhe temAn AtmArUp mitranA hAthano Ashray lenAr A AtmArUp rAjA
AnandarUp strIthI adhiShThit pRithvI upar chaDhIne mukta thato thako sadA Anandit rahe chhe.
pahonchIne Anand pAme chhe. tevI ja rIte A jIv adhapravRuttakaraNAdi pariNAmorUp sIDIo uparathI
Page 218 of 378
PDF/HTML Page 244 of 404
single page version
potAnA AtmArUpI mitranun hastAvalamban laIne (AtmalIn thaIne) shAshvat sukh sanyukta te
siddhakShetramAn pahonchI jAy chhe jyAn te anantakAL sudhI abAdh sukh bhogave chhe. 27.
tathA bIjun paN je kAI siddhonun chhe te badhun mane priy chhe. enA sivAy bIjun kAI
paN mane priy nathI. A rIte vichAr karatAn men bhayAnak sansAr chhoDIne ane te
siddhonA utkRuShTa svarUpanI prAptimAn man joDIne mArA chittamAn nirantar te siddhone ja
draDhatA pUrvak dhAraN karyA chhe. 28.
प्रायो वच्मि यदेव तत्खलु नभस्यालेख्यमालिख्यते
स्तेषां स्तोत्रमिदं तथापि कृतवानम्भोजनन्दी मुनिः
nAmamAtranun smaraNey Anand utpanna kare chhe, tethI bhaktivishe vAchAL thaIne men
Page 219 of 378
PDF/HTML Page 245 of 404
single page version
त्वन्नामस्मृतिलक्षणो यदि महामन्त्रो ऽस्त्यनन्तप्रभः
को लोकेऽत्र सतामभीष्टविषये विघ्नो जिनेश प्रभो
nAm smaraNarUp mahAmantra pAse chhe ane jo ApanA dvArA batAvavAmAn Avel
ratnatrayasvarUp mokShamArgamAn gaman chhe; to pachhI ahIn lokamAn te sajjanone
potAnA iShTa viShayamAn vighna kyun hoI shake? arthAt temane iShTa viShayamAn koI
bAdhA upasthit thatI nathI. 1.
विश्वव्यापि समं
anant sukh ane anantavIrya; A prakAranI A vishuddha pravRutti sansArathI mukta
Page 220 of 378
PDF/HTML Page 246 of 404
single page version
ArAdhanA iShTa chhe. 2.
पुंसः किं कुरुते शुचौ खरतरो मध्याह्नकालातपः
kem hoy? arthAt na hoy. ThIk chhe
atyant tIkShNa santAp paN shun dukhI karI shake chhe? arthAt karI shakato nathI. 3.
सारासारविवेचनैकमनसा मीमांसते निस्तुषम्
सर्वं मे भवदाश्रितस्य महती तेनाभवन्निर्वृतिः
ghaNA kAL sudhI vichAr kare chhe tene kevaL ek Ap ja sArabhUt ane anya sarva
asArabhUt chhe tethI ApanA sharaNe AvelA mane mahAn Anand prApta thAy chhe. 4.
वीर्यं च प्रभुता च निर्मलतरा रूपं स्वकीयं तव
Page 221 of 378
PDF/HTML Page 247 of 404
single page version
chhe; A prakAranun Apanun nij svarUp chhe. tethI je yogIjanoe samyak dhyAnarUp netra
dvArA chirakALamAn Apane prApta karI lIdhA chhe temaNe shun nathI jANyun? shun nathI joyun,
ane shun nathI prApta karI lIdhun? arthAt ek mAtra Apane jANI levAthI temaNe badhun
ja jANI lIdhun, dekhI lIdhun ane prApta karI lIdhun chhe. 5.
त्वामेकं प्रणमामि चेतसि दधे सेवे स्तुवे सर्वदा
दित्थं तद्भवतु प्रयोजनमतो नान्येन मे केनचित्
chhun, ApanI ja sevA karUn chhun, ApanI ja stuti karUn chhun, tathA ek ApanA ja sharaNane
prApta thayo chhun. ghaNun kahevAthI shun lAbh? A rIte je kAI prayojan siddha thaI shakatun
hoy te thAv. mane ApanA sivAy anya koInI sAthe prayojan nathI. 6.
भ्रान्त्याहं प्रतिपन्नवांश्च मनसा वाचा च कायेन च
स्तन्मिथ्याखिलमस्तु मे जिनपते स्वं निन्दतस्ते पुरः
karyun’; em svIkAr karyo hoy arthAt anumodanA karI hoy; e uparAnt A ja nav
sthAno (1 manakRut, 2 man kArit, 3 man anumodit, 4 vachanakRut, 5 vachanakArit,
6 vachanAnumodit, 7 kAyakRut, 8 kAyakArit ane kAyAnumodit) dvArA bIjA paN
Page 222 of 378
PDF/HTML Page 248 of 404
single page version
ApanI sAme AtmanindA karavAthI mithyA thAv. 7.
त्वं जानासि जिनेन्द्र पश्यसि तरां शश्वत्समं सर्वतः
हेतोस्ते पुरतः स वाच्य इति मे शुद्धयर्थमालोचितम्
mArA ek janmamAn utpanna doShone kyA kAraNe nathI jANatA? arthAt avashya jANo
chho. chhatAn paN hun AlochanA pUrvak Atmashuddhi mATe ukta doSh ApanI sAme pragaT
karUn chhun. 8.
साधोर्धारयतो मम स्मृतिपथप्रस्थायि यद्दूषणम्
निःशल्यं हृदयं विधेयमजडैर्भव्यैर्यतः सर्वथा
mATe he prabho ! hun ApanI pAse AlochanA karavA mATe udyat thayo chhun. kAraN e
chhe ke vivekI bhavya jIvoe sarva prakAre potAnun hRuday shalyarahit karavun joIe. 9.
व्यक्ताव्यक्त विकल्पजालकलितः प्राणी भवेत् संसृतौ
Page 223 of 378
PDF/HTML Page 249 of 404
single page version
प्रायश्चित्तमियत् कुतः श्रुतगतं शुद्धिर्भवत्संनिधेः
vikalpo anusAr A prANI nirantar eTalA (asankhyAt lok pramAN) ja doShothI
vyApta hoy chhe. ATalun prAyashchitta bhalA, AgamapramANe kyAthi thaI shake? arthAt
thaI shakatun nathI. mATe te doShonI shuddhi ApanI nikaTatA athavA ArAdhanAthI thAy
chhe. 10.
देकीकृत्य पुनस्त्वया सह शुचिज्ञानैकसन्मूर्तिना
यस्त्वां देव समीक्षते स लभते धन्यो भवत्संनिधिम्
dhArak ApanI sAthe ekamek karIne parigraharahit, AgamanA rahasyanA gnAtA, shAnta
ane ekAnta sthAnane prApta thatA thakA Apane dekhe chhe te prashansanIy chhe. te ja ApanI
samIpatA prApta kare chhe. 11.
ब्रह्माद्यैरपि यत्पदं न सुलभं तल्लभ्यते निश्चितम्
वद्यापि ध्रियमाणमप्यतितरामेतद्बहिर्धावति
Page 224 of 378
PDF/HTML Page 250 of 404
single page version
lagAvavA chhatAn paN A chitta hajI ye bAhya padArtho taraph doDe chhe. 12.
त्यक्त्वार्थादि तपोवनं वयमितास्तत्रोज्झितः संशयः
वातालीतरलीकृतं दलमिव भ्राम्यत्यदो मानसम्
vratavidhAnathI paN hajI sudhI siddhi prApta na thaI. enun kAraN e chhe ke vAyusamUh
dvArA chanchaL karavAmAn AvelA pAndaDA samAn A man bhramit thaI rahyun chhe. 13.
न्नित्यं व्याकुलतां परां गतवतः कार्यं विनाप्यात्मनः
क्षेमं तावदिहास्ति कुत्र यमिनो यावन्मनो जीवति
chhe, indriy samUhane vasAve chhe tathA sansAranA kAraNabhUt karmano param mitra chhe; evun
te man jyAn sudhI jIvit chhe tyAnsudhI ahIn sanyamInun kalyAN kyAthi thaI shake?
arthAt thaI shakatun nathI.
asthiratAthI bAhya iShTAniShTa padArthomAn rAg
Page 225 of 378
PDF/HTML Page 251 of 404
single page version
jIvoe sauthI pahelAn potAnun chanchaL man vash karavun joIe. man vash thatAn tenA ishAre chAlatI
indriyo svayamev vash thaI jAy chhe. to evI avasthAmAn bandhano abhAv thaI javAthI mokSha paN
kAI dUr raheto nathI. 14.
त्वत्तस्तेन बहिर्भ्रमत्यविरतं चेतो विकल्पाकुलम्
सर्वानर्थपरंपराकृदहितो मोहः स मे वार्यताम्
thatun thakun ApanA taraphathI khasIne nirantar bAhya padArthomAn paribhramaN kare chhe.
shun karIe? mohanA vashe ahIn mRutyuno bhay bhalA kone nathI hoto? arthAt
teno bhay ghaNun karIne badhAne hoy chhe. tethI he prabho! samasta anarthonI
paramparAnA kAraNabhUt mArA A moharUp shatrunun nivAraN karo. 15.
धत्ते चञ्चलतां बिभेति च मृतेस्तस्य प्रभावान्मनः
नानात्वं जगतो जिनेन्द्र भवता
dravyanI apekShAe koN jIve chhe ane koN mare chhe? he jinendra! Ape phakta paryAyonI
apekShAe ja sansAranI vividhatA joI chhe.
Page 226 of 378
PDF/HTML Page 252 of 404
single page version
chhe tenun man chapaLatA chhoDIne sthir thaI jAy chhe. tene pachhI mRutyuno bhay raheto nathI. A rIte
tene yathArtha AtmasvarUpanI pratIti thavA lAge chhe ane tyAre te tarat ja paramAnandamay avinashvar
padane prApta karI le chhe. 16.
सर्वत्र क्षणभङ्गुरं जगदिदं संचिन्त्य चेतो मम
स्थातुं वाञ्छति निर्विकारपरमानन्दे त्वयि ब्रह्मणि
man atyAre janma
paramAtmAmAn sthit thavAnI ichchhA kare chhe. 17.
धर्मः स्याच्च शुभोपयोगत इतः सौख्यं किमप्याश्रयेत्
र्नित्यानन्दपदं तदत्र च भवानर्हन्नहं तत्र च
visheSh sukh prApta kare chhe. sukh ane dukhanun A kalahakArI joDun sansAranI sahAyathI
chAle chhe. parantu enAthI viparIt shuddha upayogathI te shAshvat sukhanun sthAn arthAt
mokSha prApta thAy chhe. he arahant jin! A pad (mokSha)mAn to Ap sthit chho ane
hun te padamAn arthAt shAtA, ashAtA vedanIyajanit kShaNik sukh
Page 227 of 378
PDF/HTML Page 253 of 404
single page version
नैव स्त्री न नपुंसकं न गुरुतां प्राप्तं न यल्लाघवम्
स्वच्छज्ञान
puruSh chhe, na strI chhe ane na napunsak chhe; je na gurutAne prApta chhe ane na laghutAne
prApta chhe; je karma, sparsha, sharIr, gandh, gaNanA, shabda ane varNarahit chhe; tathA je
nirmaL gnAn ane darshananI mUrti chhe; te ja utkRuShTa jyotisvarUp hun chhun
abhedabuddhi pragaT thaI jAy chhe tyAre te samasta bhed vyavahAr paN tenI sAthe ja naShTa thaI
jAy chhe. te vakhate akhanD chitpinDasvarUp ek mAtra Atmajyotino ja pratibhAs thAy chhe.
tyAnsudhI ke A nirvikalpa avasthAmAn samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritra Adino paN
bhed naShTa thaI jAy chhe. 19.
शश्वत्कर्मखलेन तिष्ठति कृतं नाथावयोरन्तरम्
सद्रक्षेतरनिग्रहो नयवतो धर्मः प्रभोरी
karavAmAn Avelo bhed sthit chhe. A hun ane te karmashatru banne ya ApanI sAme hAjar
chhIe. AmAnthI Ap duShTane khenchIne bahAr phenkI do kAraN ke, sajjananun rakShaN karavun
Page 228 of 378
PDF/HTML Page 254 of 404
single page version
स्तद्भिन्नस्य ममात्मनो भगवतः किं कर्तृमीशा जडाः
तिष्ठन्तो ऽपि न कुर्वते जलमुचस्तत्र स्वरूपान्तरम्
mATe te sharIr sambandhI jaD Adhi
kAI paN antar karatA nathI. 21.
नित्यं नाथ यथा स्थलस्थितिमता मत्स्येन ताम्यन्मनः
यावद्देव समर्पयामि हृदयं तावत्परं सौख्यवान्
ahIn rahIne hun paN atishay kaShTa pAmI rahyo chhun. he dev! jyAn sudhI hun dayArUp
amRutanA sambandhathI atishay shItaLatAne prApta thayel ApanA charaN
तत्कर्म प्रविजृम्भते पृथगहं तस्मात्सदा सर्वथा
Page 229 of 378
PDF/HTML Page 255 of 404
single page version
शुद्धात्मन् मम निश्चयात्पुनरिह त्वय्येव देव स्थितिः
chhun athavA ApanA chaitanyathI te karma sarvathA bhinna chhe. ahIn paN te ja pUrvokta (chetanA-
chetanatva) kAraN chhe. he dev! mArI sthiti nishchayathI ahIn ApanA viShayamAn ja chhe. 23.
किं वाग्भिः किमुतेन्द्रियैः किमसुभिः किं तैर्विकल्पैरपि
न्नात्मन्नेभिरभिश्रयस्यतितरामालेन किं बन्धनम्
paN prayojan nathI. kAraN e chhe ke A badhI pudgalanI paryAyo chhe je tArAthI bhinna chhe.
khed chhe ke tun pramAdI thaIne emanA dvArA vyartha ja shA mATe bandhanane prApta thAy chhe? 24.
चत्वारोऽपि सहायतामुपगतास्तिष्ठन्ति गत्यादिषु
वैरी बन्धकृदेष संप्रति मया भेदासिना खण्डितः
thaIne rahyA chhe. parantu karma ane nokarmanA svarUpe pariNamel A ek pudgalarUp shatru
ja mArUn sAnnidhya pAmIne bandhanun kAraN thAy chhe. tethI men tene A vakhate bhed (vivek)
rUp talavArathI khanDit karI dIdhun chhe. 25.
Page 230 of 378
PDF/HTML Page 256 of 404
single page version
नाकाशादिचतुष्टयं विरहितं मूर्त्या तथा प्राणिनाम्
स्तस्यां दुःखपरंपरेति विदुषा त्याज्यौ प्रयत्नेन तौ
pariNAmAntarothI pariNamatA nathI. ukta rAg ane dveShathI nirantar prANIone sadA
kaThor karmano bandh thAy chhe tenAthI (karmabandhathI) A sansAr thAy chhe ane te sansAramAn
dukhonI paramparA prApta thAy chhe. A kAraNe vidvAn puruShe prayatnapUrvak ukta rAg
ane dveShano parityAg karavo joIe. 26.
रागद्वेषमयान् मुधैव कुरुषे दुःखाय कर्माशुभम्
स्फीतं तत्सुखमेकतामुपगतं त्वं यासि रे निश्चितम्
prApta thaIne AnandarUp amRutanA samudrabhUt shuddhAtmAmAn nivAs kare to nishchayathI ja mahAn
sukh pAmI shakIsh. 27.
मध्यात्मैकतुलामयं जन इतः शुद्धयर्थमारोहति
स्तिष्ठन्ति प्रसभं तदत्र भगवन् मध्यस्थसाक्षी भवान्
Page 231 of 378
PDF/HTML Page 257 of 404
single page version
taraph chaDe chhe ane bIjI taraph tene doShit karavA mATe A durjay karmarUpI shatru
baLapUrvak sthit chhe. tethI he bhagavAn! A viShayamAn Ap madhyastha (niShpakSha)
sAkShI chho. 28.
संक्षेपादुभयत्र जल्पितमिदं पर्यन्तकाष्ठागतम्
यः सो ऽसंज्ञ इति स्फु टं व्यवहृतेर्ब्रह्मादिनामेति च
jIv dhIre dhIre A vichitra pratham (dvait) padathI nIkaLIne bIjA (advait) padano Ashray
kare chhe te jo ke nishchayathI vAchya
paramAtmA) nAmane prApta kare chhe. 29.
संसारार्णवतारणे जिन ततः सैवास्तु पोतो मम
karI shakato nathI. tethI pUrvopArjit mahAn puNyathI ahIn je mArI ApanA
viShayamAn draDh bhakti thaI chhe te ja mane A sansArarUpI samudrathI pAr thavA mATe
jahAj samAn thAy. 30.
Page 232 of 378
PDF/HTML Page 258 of 404
single page version
संसारे भ्रमता चिरं यदखिलाः प्राप्ता मयानन्तशः
सम्यग्दर्शनबोधवृत्तिपदवीं तां देव पूर्णां कुरु
chhe temAn mukti ApanAr samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritrarUp pariNati
sivAy bIjA koI paN apUrva nathI. tethI ratnatrayasvarUp je padavI hajI sudhI
men kadI prApta karI nathI te apUrva padavI pUrNa karo. 31.
प्राप्त्यर्थं परमोपदेशवचनं चित्ते समारोपितम्
त्रैलोक्यस्य च तन्न मे प्रियमिह श्रीमज्जिनेश प्रभो
thoDA uttam upadesharUp vachanonun AropaN karyun chhe tenA prabhAvathI kShaNanashvar je
ek pRithvInun rAjya chhe te to dUr raho, parantu mane te traN lokanun rAjya paN
ahIn priy nathI. 32.
मग्रे यः पठति त्रिसंध्यममलश्रद्धानताङ्गो नरः
तत्प्राप्नोति परं पदं स मतिमानानन्दसद्म ध्रुवम्
Page 233 of 378
PDF/HTML Page 259 of 404
single page version
AlochanArUp prakaraN bhaNe chhe te nishchayathI AnandanA sthAnabhUt te utkRuShTa pad prApta
kare chhe jene yogIshvar tapashcharaN dvArA prayatnapUrvak chirakALathI shodhyA kare chhe. 33.
Page 234 of 378
PDF/HTML Page 260 of 404
single page version
प्रोक्तं चेन्न तथापि चेतसि नृणां संमाति चाकाशवत्
त्तन्मोक्षैक निबन्धनं विजयते चित्तत्त्वमत्यद्भुतम्
manuShyonA hRudayamAn samAtun nathI tathA jenA svAnubhavamAn sthit hovA chhatAn paN viralA
manuShyo ja chir kALe lakShya (mokSha) ne prApta karI shake chhe; te mokShanA advitIy
kAraNabhUt Ashcharyajanak chetanatattva jayavant ho. 1.
चित्तत्वं सदसत्तया च गहनं पूर्णं च शून्यं च यत्
यस्मिन् वस्तुविचारमार्गचतुरो यः सो ऽपि संमुह्यति
chhe; tathA jenA viShayamAn samasta shrutano viShay karanArI evI nirmaL gnAnarUp