Page 95 of 378
PDF/HTML Page 121 of 404
single page version
धारावेश्मसमो हि संसृतिपथे धर्मो भवेद्देहिनः
lAmbA samayathI mArganA shramathI pIDA pAmyo chhe tene jem tarat ja himAlayanI
lattAothI banel ane utkRuShTa phuvArAothI shobhAyamAn dhArAgRuh prApta thatAn apUrva
sukhano anubhav thAy chhe tevI ja rIte sansAramArgamAn chAlatA prANIne dharmathI abhUtapUrva
sukhano anubhav thAy chhe. 192.
तुङ्गोर्मिभ्रमितोरुनक्रमकरग्राहादिभिर्भीषणे
ज्जन्तोःखे ऽपि विमानमाशु कुरुते धर्मः समालम्बनम्
magar ane grAh Adi hinsak jaLajantuothI bhay utpanna karanAr chhe tathA kampit
tIkShNa vADavAgninI jvALAthI bhayAnak chhe evA te samudramAn paDatA jIvone dharma
shIghratAthI AkAshamAn paN AlambanabhUt vimAn karI de chhe. 193.
र्गीयन्ते किन्नरीभिर्ललितपदलसद्गीतिभिर्भक्तिरागात्
लक्ष्मीस्तेषु प्रशस्ता विदधति मनुजा ये सदा धर्ममेकम्
Page 96 of 378
PDF/HTML Page 122 of 404
single page version
lalit padothI shobhAyamAn gIto dvArA temanA bhaktipUrvak guNagAn kare chhe tathA
temano yash pratyek dishAmAn vAramvAr bhramaN kare chhe arthAt temanI kIrti badhI
ja dishAmAn phelAI jAy chhe. athavA temane kaI prashasta lakShmI prApta thatI nathI?
arthAt temane badhA ja prakAranI shreShTha lakShmI prApta thaI jAy chhe. 194.
धर्मः कामगवीप्सितप्रदमणिर्धर्मः परं दैवतम्
धर्मो भ्रातरुपास्यतां किमपरैः क्षुद्रैरसत्कल्पनैः
athavA chintAmaNi samAn iShTa vastuonun pradAn karanAr chhe, te dharma uttam dev
samAn chhe tathA te dharma sukhaparamparArUp amRutanI nadI utpanna karanAr uttam parvat
samAn chhe. tethI he bhAI! tame bIjI tuchchha mithyA kalpanAo chhoDIne te dharmanI
ArAdhanA karo. 195.
श्रुत्वा चेतसि धार्यते त्रिभुवने तेषां न काः संपदः
प्राप्तं पद्मरजः सुगन्धिभिरपि श्रान्तं जनं मोदयेत्
temane traN lokamAn kaI sampattio prApta thatI nathI? yogya ja chhe. uttam jaL pIvA
ane temAn snAn karavAthI prApta thanArUn sukh to dUr raho, parantu taLAvanA shItaL
Page 97 of 378
PDF/HTML Page 123 of 404
single page version
banAvI de chhe. 196.
लग्नैः शिरस्यमलबोधकलावतारः
स श्रीगुरुर्दिशतु मे मुनिवीरनन्दी
shrImuni vIranandI guru mane mokSha pradAn karo. 197.
प्रायो दुर्लभमत्र कर्णपुटकैर्भव्यात्मभिः पीयताम्
स्तोकं यद्यपि सारताधिकमिदं धर्मोपदेशामृतम्
jIv kAnorUp anjalithI pIo arthAt kAno dvArA tenun shravaN karo. muni
padmanandinA mukharUp chandramAnthI nIkaLel A upadeshAmRut jo ke alpa chhe topaN
shreShThatAnI apekShAe te adhik chhe.
jIvonA sansAr paribhramaNanun dukh dUr thaI jAy chhe ane temane anant sukhano lAbh thAy
Page 98 of 378
PDF/HTML Page 124 of 404
single page version
utpanna thAy chhe to A upadesh te chandramA samAn muni padmanandInA mukhamAnthI utpanna thayo
chhe tathA jem amRut thoDun hoy topaN te adhik lAbhakArI thAy chhe tevI ja rIte ja A
granthapramANanI apekShAe A upadesh jo ke thoDo chhe chhatAn paN te lAbhaprad adhik chhe. A
rIte A upadeshane amRut samAn hitakArI jANIne bhavya jIvoe tenu nirantar manan karavun
joIe. 198.
Page 99 of 378
PDF/HTML Page 125 of 404
single page version
श्रेयो नृपश्च कुरुगोत्रगृहप्रदीपः
सारक्रमे परमधर्मरथस्य चक्रे
jinendra ane kuruvansharUp gRuhanA dIpak samAn rAjA shreyAns paN jayavant ho.
teo das prakAranA kalpavRukShomAnthI prApta thayelI sAmagrI dvArA yathechchha bhog bhogavatA thakA kAL
nirgaman karatA hatA, kALakrame jyAre tRutIy kALamAn palyano AThamo bhAg
anubhav thayo tene yathAkrame utpanna thanAr pratishruti Adi chaud kulakaroe dUr karyo hato. temAn
antim kulakar nAbhirAj hatA. pratham tIrthankar bhagavAn AdinAth temanA ja putra hatA. atyAr
sudhI je vratono prachAr nahoto tene bhagavAn AdinAthe pote ja pAnch mahAvratonun grahaN karIne
prachalit karyo. e ja pramANe atyAr sudhI koIne dAnavidhinun paN parignAn nahotun. e ja kAraNe
chha mAsanA upavAs paripUrNa karIne bhagavAn Adi jinendrane pAraNAnA nimitte bIjA paN chha mAs
paryant ghUmavun paDyun. ante rAjA shreyAnsane jAtismaraN dvArA AhAr-dAnanI vidhinun parignAn thayun.
Page 100 of 378
PDF/HTML Page 126 of 404
single page version
AhArAdi dAnonI vidhino paN prachAr sharU thaI gayo. A rIte bhagavAn AdinAthe vratono prachAr
karIne tathA shreyAns rAjAe dAnavidhino paN prachAr karIne jagatanun kalyAN karyun chhe. tethI granthakAr
shrI padmanandI munie ahIn tIrthanA pravartak svarUpe bhagavAn Adi jinendranun tathA dAnatIrthanA pravartak
svarUpe shreyAns rAjAnun smaraN karyun chhe. 1.
भ्राम्यद्यशोभृतजगत्रितयस्य तस्य
त्रैलोक्यवन्दितपदेन जिनेश्वरेण
dhavaL yash traNe lokamAn phelAyo te shreyAns rAjAnun keTalun varNan karavun? 2.
AkAshamAnthI te ratnavRuShTi thaI ke jenA dvArA A pRithvI ‘vasumatI (dhanavALI)’ evI
sArthak sangnA pAmI hatI; te shreyAns rAjA jayavant ho.
jay shabdano prasAr (4) sugandhI vAyuno sanchAr ane (5) puShponI varShA. (juo ti. pa.
gAthA 4, 671 thI 674). te pramANe bhagavAn AdinAthe jyAre rAjA shreyAnsane gher pratham
pAraNun karyun hatun. tyAre tenA gharamAn paN ratnono varasAd varasyo hato. teno ja nirdesh ahIn
shrI padmanandI munie karyo chhe. 3.
Page 101 of 378
PDF/HTML Page 127 of 404
single page version
स्वप्नेन्द्रजालस
कारुण्यतः खलु तदुद्धरणाय किंचित्
lobharUp andhakArayukta kUvAmAn paDelA chhe temanA uddhAr mATe dayALu buddhithI ahIn
keTalunk dAnanun varNan karyun chhe. 4.
gRuhastha jIvanamAn uttam sAttvik bhAvathI ApavAmAn Avelun utkRuShTa dAn samasta
guNomAn shreShTha hovAthI naukAnun kAm kare chhe.
naShTa karavAno jo tenI pAse koI upAy hoy to te dAn ja chhe. A dAn sansArarUpI samudrathI
pAr thavAne mATe jahAj samAn chhe. 5.
सत्पात्रदानविधिरेव गृहस्थतायाः
नावः समुद्र इव कर्मठकर्णधारः
Page 102 of 378
PDF/HTML Page 128 of 404
single page version
satpAtradAnanI vidhi ja chhe jem samudrathI pAr thavA mATe chatur nAvikathI sanchAlit
nAv kAraN chhe.
pAtra, vikaL chAritra (deshavrat) dhAraN karanAr shrAvakane madhyam pAtra ane vratarahit samyagdraShTine
jaghanya pAtra samajavA joIe. A pAtrone jo mithyAdraShTi jIv AhArAdi Ape chhe to te yathAkrame
(uttam pAtra Adi anusAr) uttam, madhyam ane jaghanya bhogabhUminA sukh bhogavIne tyAr pachhI
yathA sambhav devaparyAyane prApta kare chhe, paN jo uparyukta pAtrone ja samyagdraShTi jIv AhAr Adi
Ape chhe to te niyamathI uttam devomAn ja utpanna thAy chhe. kAraN e chhe ke samyagdraShTi jIvane
ek mAtra devAyuno ja bandh thAy chhe. AmanA sivAy je jIv samyagdarshanathI rahit hovA chhatAn
paN vratonun paripAlan kare chhe te kupAtra kahevAy chhe. kupAtradAnanA prabhAvathI prANI kubhogabhUmio
(antaradvIpo)mAn kumanuShya tarIke utpanna thAy chhe. je prANI na to samyagdraShTi chhe, ane na vratonun
paN pAlan kare chhe te apAtra kahevAy chhe ane evA apAtrane ApavAmAn Avelun dAn vyartha jAy
chhe
ApavAmAn Avelun dAn (dayAdatti) vyartha nathI jatun. parantu tenAthI ya yathAyogya puNya karmano bandh
avashya thAy chhe. 6.
यज्जीवितादपि निजाद्दयितं जनानाम्
मन्या विपत्तय इति प्रवदन्ति सन्तः
ja thAy chhe, enAthI viruddha durvyasanAdimAn teno upayog karavAthI prANIne kaShTa
ja bhogavavA paDe chhe; evun sAdhujanonun kahevun chhe. 7.
Page 103 of 378
PDF/HTML Page 129 of 404
single page version
नष्टा रमापि पुनरेति कदाचिदत्र
क्षेत्रस्थबीजमिव कोटिगुणं वटस्थ
ApavAmAn Avel dAnanI vidhithI vyay pAmelI sampatti pharIthI paN prApta thaI jAy
chhe. jem uttam bhUmimAn vAvelun vaDavRukShanun bIj karoDagaNun phaL Ape chhe. 8.
भक्त्याश्रितः शिवपथे न धृतः स एव
मुच्चैः पदं व्रजति तत्सहितोऽपि शिल्पी
teNe mokShamArgamAn lagAvI chhe. barAbar ja chhe
ApanAr gRuhastha paN ukta muninI sAthe ja mokShamArgamAn pravRutta thaI jAy chhe. 9.
बुद्धिः प्रयच्छति जनो मुनिपुंगवाय
क्षेत्रे न किं भवति भूरि कृषीवलस्य
Page 104 of 378
PDF/HTML Page 130 of 404
single page version
पात्राय यच्छति जनो ननु भुक्ति मात्रम्
पुण्ये हरिर्भवति सोऽपि कृताभिलाषः
kAraNasvarUp puNyanA viShayamAn te indra paN abhilAShA yukta hoy chhe. abhiprAy em
chhe ke enAthI je tene puNyanI prApti thavAnI chhe tene indra paN ichchhe chhe. 11.
तद्धार्यते मुनिभिरङ्गबलात्तदन्नात्
तस्माद्धृतो गृहिजनेन विमुक्ति मार्गः
bhojanathI prApta thAy chhe ane te bhojan atishay bhaktipUrvak gRuhastha dvArA ApavAmAn
Ave chhe. e ja kAraNe vAstavamAn te mokShamArga gRuhasthoe ja dhAraN karyo chhe. 12.
खञ्जीकृतानि गृहिणो न तथा व्रतानि
प्रीत्यातिशुद्धमनसा कृतपात्रदानम्
Page 105 of 378
PDF/HTML Page 131 of 404
single page version
anek jhanjhaTothI utpanna thayel pAp samUho dvArA kUbaDA arthAt shaktihIn karavAmAn
AvelA gRuhasthanA vrat karatA nathI. 13.
यावच्छिवं सरिदिवानिशमासमुद्रम्
sAthe nirantar uttarottar vRuddhi pAmatI thakI mokShaparyant jAy chhe
chhe.
ja krame vadhatA jAy chhe. tevI ja rIte samyagdraShTi jIvanI dhan
tenA prabhAvathI mukti prApta thavA sudhI uttarottar vRuddhi ja pAmatI jAy chhe. tenI sAthe ja ukta
dAtA shrAvakanI kIrtino prasAr paN vadhato jAy chhe. 14.
शुद्धात्मनो भुवि यतः पुरुषार्थसिद्धिः
सा लीलयैव कृतपात्रजनानुषंगात्
Page 106 of 378
PDF/HTML Page 132 of 404
single page version
Avel chAr prakAranA dAnathI anAyAse ja prApta thaI jAy chhe. 15.
राशु क्षयं व्रजति तद्दुरितं समस्तम्
संसारमुत्तरति सोऽत्र नरो न चित्तम्
bhojan, auShadh ane maTh (upAshray) Adi dvArA upakAr kare chhe te jo sansArathI
pAr thaI jAy chhe to temAn bhalA Ashcharya ja shun chhe? kAI paN nahi. 16.
नित्यं पवित्रितधराग्रशिरःप्रदेशाः
nathI te ghar shun chhe? arthAt evA gRuhonun kAI paN mahattva nathI. e ja rIte smaraN
vashe potAnA charaN jaL dvArA shrAvakonA shir pradeshone pavitra karanAr te munio
je shrAvakonAn manamAn sanchAr karatA nathI te shrAvak paN shun chhe? arthAt temanun kAI
paN mahattva nathI.
manathI chintan kare chhe tathA temane AhArAdi ApavAmAn sadA utsuk rahe chhe te ja gRuhastha
prashansAne yogya chhe. 17.
Page 107 of 378
PDF/HTML Page 133 of 404
single page version
धर्मः स किं न करुणाङ्गिषु यत्र मुख्या
सा किं विभूतिरिह यत्र न पात्रदानम्
tene shun dharma kahI shakAy? kahI shakAy nahi. jemAn samyaggnAn nathI te shun tap ane
guru hoI shake chhe? hoI shake nahi. je sampattimAnthI pAtrone dAn ApavAmAn Avatun
nathI te sampatti shun saphaL hoI shake? arthAt na hoI shake. 18.
सा किं विभूतिरथ या न वशं प्रयाति
धर्मो जगत्त्रयवशीकरणैकमन्त्रः
evA kyA guN chhe je tenA vash na thaI shake? te kyun sukh chhe je tene prApta na
thaI shake? ane evI kaI vibhUti chhe je tene AdhIn na thatI hoy? arthAt dharmAtmA
manuShyane sarva prakAranA guN, uttam sukh ane anupam vibhUti paN svayamev prApta
thaI jAy chhe. 19.
रेकत्र वा परजने नरनाथलक्ष्मीः
दागामिकालफलदायि न तस्य किंचित्
Page 108 of 378
PDF/HTML Page 134 of 404
single page version
pratham manuShyanI apekShAe dvitIy manuShya daridra ja chhe kAraN ke tenI pAse
AgAmI kALamAn phaL ApanAr kAI paN bAkI nathI.
sukhI raheshe. paN je vyaktie evA puNyano sanchay karyo nathI te vartamAnamAn rAjyalakShmIthI sampanna
hovA chhatAn paN bhaviShyamAn dukhI ja raheshe. 20.
नैवं श्रुतं च परमोपशमाय नित्यम्
संसारदुःखमृतिजातिनिबन्धनाय
maraN ane janmanA kAraNabhUt maraN mATe ja hoy chhe.
vAramvAr janma-maraN dhAraN karato sAnsArik dukh ja sahan karyA kare chhe. 21.
संसारसागरसमुत्तरणैकसेतुः
देवे गुरौ शमिनि पूजनदानहीना
Page 109 of 378
PDF/HTML Page 135 of 404
single page version
evo vaibhav ek mAtra bandhanun ja kAraN thAy chhe. 22.
कार्यानुबन्धविधुराश्रितचित्तवृत्तिः
दुलँङ्घदुर्गतिकरी न पुनविभूतिः
vipul ane tIvra dukhothI paripUrNa durlanghya narakAdirUp durgati karanArI vibhUti shreShTha
nathI. 23.
दानं न संयतजनाय च भक्ति पूर्वम्
शीघ्रं जलाञ्जलिरगाधजले प्रविश्य
te gRuhastha avasthAne agAdh jaLamAn praveshIne shun shIghra DUbADI na devI joIe?
arthAt avashya DUbADI devI joIe. 24.
मानुष्यजन्मनि चिरादतिदुःखलब्धे
जायेत चेदहरहः किल पात्रदानम्
Page 110 of 378
PDF/HTML Page 136 of 404
single page version
jo kadAch te tap na karI shakAy to aNuvratI ja thaI javun joIe ke jethI pratidin
pAtradAn thaI shake. 25.
पाथेयमुन्नततरं स सुखी मनुष्यः
दानेन चार्जितशुभं सुखहेतुरेकम्
bIjA janmamAn praveshavAne mATe pravAs karanAr A jIvane vrat ane dAnathI kamAyelun
ek mAtra puNya ja sukhanun kAraN thAy chhe. 26.
दैवादिह व्रजति निष्फलतां कदाचित्
कुर्यादसत्यपि हि पात्रजने प्रमोदात्
dAnanA anuShThAnamAn karavAmAn Avelo kevaL sankalpa paN puNya kare chhe. 27.
कुर्वन्ति मानमतुलं वचनासनाद्यैः
पात्रे मुदा महति किं क्रियते न शिष्टैः
Page 111 of 378
PDF/HTML Page 137 of 404
single page version
बाधाकरं बत यथा मुनिदानशून्यम्
पुंसा कृते तु मनुते मतिमाननिष्टम्
barAbar chhe
tene aniShTa mAne chhe.
ke je koI paN prakAre TALI shakAto nathI. parantu tene tyAn jo koI divas sAdhu puruShane AhAradAn
ApavAmAn Avatun nathI to te enA mATe pashchAttAp kare chhe. enun kAraN e chhe ke te tenI
asAvadhAnIthI thayun chhe, emAn daiv kAI bAdhak thayun nathI. jo teNe sAvadhAn rahIne dvAr pAse pratIkShA
Adi karI hot to munidAnano suyog tene prApta thaI shakyo hot. 29.
स्त्यागेन ते धनयुतस्य भवन्ति सत्याः
श्चन्द्रोपलाः किल लभन्त इह प्रतिष्ठाम्
Page 112 of 378
PDF/HTML Page 138 of 404
single page version
jyAre ukta bhavanamAnthI pANIno pravAh vahevA lAge chhe tyAre sAmAnyamAn sAmAnya mANas paN
em samajI le chhe ke ukta bhavan chandrakAnta maNithI banAvel chhe, tethI te temanI prashansA kare
chhe. barAbar e ja rIte vivekI dAtA jinamandir Adinun nirmAN karAvIne potAnI sampattino
sadupayog kare chhe. te jo ke pote potAnI pratiShThA ichchhatA nathI chhatAn paN ukta jinamandir
Adinun avalokan karanAr anya manuShyo tenI prashansA kare chhe. A to thaI A janmanI vAt.
AnI sAthe ja pAtradAnAdi dharmakAryo dvArA je tene puNyalAbh thAy chhe tenAthI te par janmamAn
paN sampanna ane sukhI thAy chhe. 30.
सत्यात्मनो वदति धार्मिकतां च यत्तत्
या जायते तडिदमुत्र सुखाचलेषु
paralokamAn tenA sukharUpI parvatonA vinAsh mATe vIjaLInun kAm kare chhe. 31.
तस्यापि संततमणुव्रतिना यथर्द्धि
द्रव्यं भविष्यति सदुत्तमदानहेतुः
Page 113 of 378
PDF/HTML Page 139 of 404
single page version
je uttam pAtradAnanun kAraN thaI shake, e kAI paN kahI shakAtun nathI.
rAkhIne ahIn em kahevAmAn Avyun chhe ke ghaNun karIne ichchhAnusAr dravya kadI koIne paN
prApta thatun nathI mATe potAnI pAse je kAI dravya chhe te pramANe pratyek manuShye pratidin thoDun
dAn Apavun ja joIe. 32.
सर्वाणि तत्र विदधाति न किं सु
sarva prakAranA ichchhit padArtho Ape chhe. to pachhI jo samyagdraShTi te pAtradAnamAn ruchi
rAkhe to tene shun prApta na thAy? arthAt tene to nishchitapaNe ja vAnchhit phaL prApta
thAy chhe. 33.
तद्योग्यसपदि गृहाभिमुखे च पात्रे
रत्नं करोति विमतिस्तलभूमिभेदम्
durbuddhi khANamAnthI prApta thayel atishay mUlyavAn ratna chhoDI daIne pRithvInun
taLiyun vyartha khode chhe. 34.
Page 114 of 378
PDF/HTML Page 140 of 404
single page version
न्नासाद्य चारुनरतार्थजिनेश्वराज्ञाः
सच्छिद्रनावमधिरुह्य गृहीतरत्नः
mUrkha ratno laIne chhidravALI naukAmAn besIne samudramAn pravesh kare chhe.
prApta thaI jAy ane chhatAn paN jo te dAnAdi shubh kAryomAn pravRutta thato nathI to samajavun joIe
ke jevI rIte koI manuShya khUb mUlyavAn ratno sAthe laIne chhidravALI nAvamAn bese chhe ane tethI
te te ratno sAthe pote paN samudramAn DUbI jAy chhe, AvI ja avasthA ukta manuShyanI paN thAy
chhe. kAraN ke bhaviShyamAn sukhI thavAnun sAdhan je dAnAdi kAryothI utpanna thanArun puNya hatun tene teNe
manuShya paryAyanI sAthe tene yogya sampatti meLavIne paN karyun ja nahi. 35.
मस्मिन् परत्र च भवे यशसे सुखाय
क्षिप्तः स सेवकनरो धनरक्षणाय
puNyashALI manuShya dvArA dhananA rakShaN mATe sevakanA rUpamAn ja rAkhavAmAn Avyo chhe.
sampattino na to svayam upabhog kare chhe ane na pAtradAn paN kare chhe te manuShya anya dhanavAn
manuShya dvArA potAnA dhananI rakShA mATe rAkhavAmAn Avel nokar samAn ja chhe. kAraN ke jevI