Padmanandi Panchvinshati-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Shlok: 5-27 (7. Deshvratodhyotan),1 (8. Siddh Stuti),2 (8. Siddh Stuti),3 (8. Siddh Stuti),4 (8. Siddh Stuti),5 (8. Siddh Stuti),6 (8. Siddh Stuti),7 (8. Siddh Stuti),8 (8. Siddh Stuti),9 (8. Siddh Stuti),10 (8. Siddh Stuti),11 (8. Siddh Stuti),12 (8. Siddh Stuti),13 (8. Siddh Stuti),14 (8. Siddh Stuti),15 (8. Siddh Stuti),16 (8. Siddh Stuti),17 (8. Siddh Stuti),18 (8. Siddh Stuti),19 (8. Siddh Stuti),20 (8. Siddh Stuti),21 (8. Siddh Stuti); 8. Siddh Stuti.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 12 of 21

 

Page 195 of 378
PDF/HTML Page 221 of 404
single page version

background image
(devapūjā vagere) kriyāone yogya vratanun paripālan to karavun ja joīe. 4.
(शार्दूलविक्रीडित)
द्रङ्मूलव्रतमष्टधा तदनु च स्यात्पञ्चधाणुव्रतं
शीलाख्यं च गुणव्रतत्रयमतः शिक्षाश्चतस्रः पराः ।
रात्रौ भोजनवर्जनं शुचिपटात् पेयं पयः शक्ति तो
मौनादिव्रतमप्यनुष्ठितमिदं पुण्याय भव्यात्मनाम् ।।५।।
anuvād : samyagdarshananī sāthe āṭh mūḷaguṇ, tyār pachhī pāñch aṇuvrat ane
traṇ guṇavrat tathā chār shikṣhāvrat e rīte ā sāt shīlavrat, rātre bhojanano
parityāg, pavitra vastrathī gāḷelā pāṇīnun pīvun, tathā shakti anusār maunavrat ādi;
ā badhun ācharaṇ bhavya jīvone puṇyanun kāraṇ thāy chhe. 5.
(शार्दूलविक्रीडित)
हन्ति स्थावरदेहिनः स्वविषये सर्वांस्त्रसान् रक्षति
ब्रूते सत्यमचौर्यवृत्तिमबलां शुद्धां निजां सेवते ।
दिग्देशव्रतदण्डवर्जनमतः सामायिकं प्रोषधं
दानं भोगयुगप्रमाणमुररीकुर्याद्गृहीति व्रती ।।६।।
anuvād : vratī shrāvak potānā prayojananā vashe sthāvar prāṇīono ghāt
karato hovā chhatān paṇ sarva tras jīvonī rakṣhā kare chhe, satya vachan bole chhe, chauryavr̥utti
(chorī)no parityāg kare chhe, shuddha potānī ja strīnun sevan kare chhe, digvrat ane
deshavratanun pālan kare chhe; anarthadaṇḍ (pāpopadesh, hinsādān, apadhyān, duḥshruti ane
pramādacharyā )no parityāg kare chhe; tathā sāmāyik, prauṣhadhopavās, dān (atithi
samvibhāg) ane bhogopabhog parimāṇano svīkār kare chhe. 6.
(शार्दूलविक्रीडित)
देवाराधनपूजनादिबहुषु व्यापारकार्येषु सत्-
पुण्योपार्जनहेतुषु प्रतिदिनं संजायमानेष्वपि ।
संसारार्णवतारणे प्रवहणं सत्पात्रमुद्दिश्य यत्
तद्देशव्रतधारिणो धनवतो दानं प्रकृष्टो गुणः ।।७।।

Page 196 of 378
PDF/HTML Page 222 of 404
single page version

background image
anuvād : deshavratī dhanavān shrāvakane pratidin uttam puṇyopārjananā
kāraṇabhūt devārādhanā anek jinapūjanādirūp anek kāryo hovā chhatān paṇ sansārarūpī
samudra pār thavāmān naukānun kām karanār je satpātradān chhe te teno mahān guṇ chhe.
abhiprāy e chhe ke shrāvakanā samasta kāryomān mukhya kārya satpātradān chhe. 7.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वो वाञ्छनि सौख्यमेव तनुभृत्तन्मोक्ष एव स्फु टं
द्रष्टयादित्रय एव सिध्यति स तन्निर्ग्रन्थ एव स्थितम् ।
तद्वृत्तिर्वपुषो ऽस्य वृत्तिरशनात्तद्दीयते श्रावकैः
काले क्लिष्टतरे ऽपि मोक्षपदवी प्रायस्ततो वर्तते ।।८।।
anuvād : sarva prāṇī sukhanī ja ichchhā kare chhe, te sukh spaṣhṭapaṇe mokṣhamān
ja chhe, te mokṣha samyagdarshanādisvarūp ratnatray thatān ja siddha thāy chhe, te ratnatray
digambar sādhune ja hoy chhe, ukta sādhunī sthiti sharīranā nimitte hoy chhe, te
sharīranī sthiti bhojananā nimitte hoy chhe ane te bhojan shrāvako dvārā āpavāmān
āve chhe. ā rīte ā atishay kleshayukta kāḷamān paṇ mokṣhamārganī pravr̥utti ghaṇun
karīne te shrāvakonā nimitte ja thaī rahī chhe. 8.
(शार्दूलविक्रीडित)
स्वेच्छाहारविहारजल्पनतया नीरुग्वपुर्जायते
साधूनां तु न सा ततस्तदपटु प्रायेण संभाव्यते ।
कुर्यादौषधपथ्यवारिभिरिदं चारित्रभारक्षमं
यत्तस्मादिह वर्तते प्रशमिनां धर्मो गृहस्थोत्तमात् ।।९।।
anuvād : sharīr ichchhānusār bhojan, gaman ane sambhāṣhaṇathī nīrog rahe
chhe. parantu ā prakāranī ichchhānusār pravr̥utti sādhuone sambhav nathī. tethī temanun sharīr
ghaṇun karīne asvastha thaī jāy chhe. āvī dashāmān shrāvak te sharīrane auṣhadh, pathya
bhojan ane jaḷ dvārā vrat paripālanane yogya kare chhe tethī ja ahīn te muniono
dharma uttam shrāvakanā nimitte ja chāle chhe. 9.

Page 197 of 378
PDF/HTML Page 223 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
व्याख्या पुस्तकदानमुन्नतधियां पाठाय भव्यात्मनां
भक्त्या यत्क्रियते श्रुताश्रयमिदं दानं तदाहुर्बुधाः ।
सिद्धे ऽस्मिन् जननान्तरेषु कतिषु त्रैलोक्यलोकोत्सव-
श्रीकारिप्रकटीकृताखिलजगत्कैवल्यभाजो जनाः ।।१०।।
anuvād : unnat buddhinā dhārak bhavya jīvone vāñchavā māṭe bhaktithī je
pustakanun dān āpavāmān āve chhe athavā temane tattvanun vyākhyān āpavāmān āve
chhe, tene vidvāno shrutadān (gnānadān) kahe chhe. ā gnānadān siddha thatān thoḍā ja
bhavomān manuṣhya te kevaḷagnān prāpta karī le chhe jenā vaḍe samasta vishva sākṣhāt dekhāy
chhe ane je pragaṭ thatān traṇe lokanā prāṇī utsavanī shobhā kare chhe. 10.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वेषामभयं प्रवृद्धकरुणैर्यद्दीयते प्राणिनां
दानं स्यादभयादि तेन रहितं दानत्रयं निष्फलम् ।
आहारौषधशास्त्रदानविधिभिः क्षुद्रोगजाडयाद्भयं
यत्तत्पात्रजने विनश्यति ततो दानं तदेकं परम् ।।११।।
anuvād : dayāḷu puruṣho dvārā je sarva prāṇīone abhay āpavāmān
āve chhe arthāt temano bhay dūr karavāmān āve chhe te abhayadān kahevāy chhe.
tenāthī rahit bākīnā traṇ prakāranā dān vyartha jāy chhe. āhār, auṣhadh ane
shāstradānanī vidhithī pātrajīvono krame kṣhudhāno bhay, rogano bhay ane
agnānapaṇāno bhay naṣhṭa thāy chhe māṭe ja te ek abhayadān ja shreṣhṭha chhe.
visheṣhārtha : abhiprāy e chhe ke uparyukta chār dānomān ā abhayadān mukhya
chhe. kāraṇ ke sheṣh āhārādi dānonī saphaḷatā ā abhayadān upar ja avalambe chhe. e
sivāy jo vichār karavāmān āve to te āhārādinā dānasvarūp bākīnā traṇ paṇ ā
abhayadānanī ja andar āvī jāy chhe. enun kāraṇ e chhe ke abhayadānano artha chhe prāṇīnā
sarva prakāranā bhay dūr karīne tene nirbhay karavā. āhāradān dvārā prāṇīnī kṣhudhāno bhay,
auṣhadhadān dvārā rogano bhay ane shāstradān dvārā tenā agnānapaṇāno bhay ja dūr karavāmān
āve chhe. 11.

Page 198 of 378
PDF/HTML Page 224 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
आहारात् सुखितौषधादतितरां नीरोगता जायते
शास्त्रात् पात्रनिवेदितात् परभवे पाण्डित्यमत्यद्भुुतम् ।
एतत्सर्वगुणप्रभापरिकरः पुंसो ऽभयाद्दानतः
पर्यन्ते पुनरुन्नतोन्नतपदप्राप्तिर्विमुक्तिस्ततः ।।१२।।
anuvād : pātrane āpavāmān āvelā āhāranā nimitte bījā janmamān sukh,
auṣhadhanā nimitte atishay nīrogatā, ane shāstranā nimitte āshcharyajanak vidvattā
prāpta thāy chhe. abhayadānathī puruṣhane ā badhā ja guṇono samūh prāpta thāy chhe
tathā ante unnat unnat pado (indra ane chakravartī ādi)nī prāptipūrvak mukti paṇ
prāpta thaī jāy chhe. 12.
(शार्दूलविक्रीडित)
कृत्वा कार्यशतानि पापबहुलान्याश्रित्य खेदं परं
भ्रान्त्वा वारिधिमेखलां वसुमतीं दुःखेन यच्चार्जितम् ।
तत्पुत्रादपि जीवितादपि धनं प्रेयोऽस्य पन्थाः शुभो
दानं तेन च दीयतामिदमहो नान्येन तत्संगतिः ।।१३।।
anuvād : je dhan atishay khedanā anubhavapūrvak pāpaprachur seṅkaḍo khoṭā
kāryo karīne tathā samudrarūp mekhalā sahit arthāt samudraparyant pr̥ithvīnun paribhramaṇ
karīne ghaṇā duḥkhathī meḷavāy chhe te dhan manuṣhyane potānā putra ane prāṇothī paṇ
adhik pyārūn hoy chhe tene kharachavāno uttam mārga dān chhe. tethī kaṣhṭathī meḷavelā
te dhananun dān karavun joīe. enāthī viparīt bījā mārge (durvyasanādi) apavyay
karavāmān āve to teno sanyog pharīthī prāpta thaī shakato nathī. 13.
(शार्दूलविक्रीडित)
दानेनैव गृहस्थता गुणवती लोकद्वयोद्द्योतिका
सैव स्यान्ननु तद्विना धनवतो लोकद्वयध्वंसकृत् ।
दुर्व्यापारशतेषु सत्सु गृहिणः पापं यदुत्पद्यते
तन्नाशाय शशाङ्कशुभ्रयशसे दानं च नान्यत्परम् ।।१४।।

Page 199 of 378
PDF/HTML Page 225 of 404
single page version

background image
anuvād : dān dvārā ja guṇayukta gr̥uhasthāshram banne lokane prakāshit kare
chhe arthāt jīvane dānanā nimitte ja ā bhav ane parabhav bannemān sukh prāpta thāy
chhe. enāthī ulṭun ukta dān vinā dhanavān manuṣhyano te gr̥uhasthāshram banne lokane
naṣhṭa karī nāṅkhe chhe. seṅkaḍo duṣhṭa vyāpāromān pravr̥utta thatān gr̥uhasthane je pāp utpanna thāy
chhe tene naṣhṭa karavānun tathā chandramā samān dhavaḷ yashanī prāptinun kāraṇ te dān ja
chhe, te sivāy pāpanāsh ane yashanī prāptinun bījun koī kāraṇ hoī shake nahi. 14.
(शार्दूलविक्रीडित)
पात्राणामुपयोगि यत्किल धनं तद्धीमतां मन्यते
येनानंतगुणं परत्र सुखदं व्यावर्तते तत्पुनः ।
यद्भोगाय गतं पुनर्धनवतस्तन्नष्टमेव ध्रुवं
सर्वासामिति सम्पदां गृहवतां दाने प्रधानं फलम् ।।१५।।
anuvād : je dhan pātronā upayogamān āve chhe tene ja buddhimān manuṣhya
shreṣhṭha māne chhe kāraṇ ke te anantaguṇā sukhanun āpanār thaīne paralokamān pharīthī paṇ
prāpta thaī jāy chhe. parantu enāthī viparīt je dhanavānanun dhan bhoganā nimitte naṣhṭa
thāy chhe te nishchayathī naṣhṭa ja thaī jāy chhe arthāt dānajanit puṇyanā abhāvamān
te pharī kadī prāpta thatun nathī. tethī ja gr̥uhasthone samasta sampattionā lābhanun utkr̥uṣhṭa
phaḷ dānamān ja prāpta thāy chhe. 15.
(शार्दूलविक्रीडित)
पुत्रे राज्यमशेषमर्थिषु धनं दत्त्वाभयं प्राणिषु
प्राप्ता नित्यसुखास्पदं सुतपसा मोक्षं पुरा पार्थिवाः ।
मोक्षस्यापि भवेत्ततः प्रथमतो दानं निदानं बुधैः
शक्त्या देयमिदं सदातिचपले द्रव्ये तथा जीविते ।।१६।।
anuvād : pūrvakāḷamān anek rājāo putrane samasta rājya āpī daīne,
yāchak janone dhan āpīne tathā prāṇīone abhay āpīne utkr̥uṣhṭa tapashcharaṇ dvārā
avinashvar sukhanā sthānabhūt mokṣhane prāpta thayā chhe. ā rīte te dān mokṣhanun paṇ
pradhān kāraṇ chhe. tethī sampatti ane jīvan atishay chapaḷ arthāt nashvar hovāthī

Page 200 of 378
PDF/HTML Page 226 of 404
single page version

background image
vidvān puruṣhoe shakti pramāṇe sarvadā te dān avashya āpavun joīe. 16.
(शार्दूलविक्रीडित)
ये मोक्ष प्रति नोद्यताः सुनृभवे लब्धेऽपि दुर्बुद्धयः
ते तिष्ठन्ति गृहे न दानमिह चेत्तन्मोहपाशो दृढः ।
मत्वेदं गृहिणा यथर्द्धि विविधं दानं सदा दीयतां
तत्संसारसरित्पतिप्रतरणे पोतायते निश्चितम् ।।१७।।
anuvād : uttam manuṣhyabhav pāmīne paṇ je durbuddhi manuṣhya mokṣhanā viṣhayamān
udyam karatā nathī teo jo gharamān rahevā chhatān paṇ dān āpatā nathī to temanā
māṭe te ghar mohadvārā nirmit draḍh jāḷ jevun ja chhe em samajīne gr̥uhastha shrāvake
potānī sampatti anusār sarvadā anek prakāranun dān āpavun joīe. kāraṇ e chhe
ke te dān nishchayathī sansārarūpī samudra pār thavāmān nāvanun kām kare chhe. 17.
(शार्दूलविक्रीडित)
यैर्नित्यं न विलोक्यते जिनपतिर्न स्मर्यते नार्च्यते
न स्तूयेत न दीयते मुनिजने दानं च भक्त्या परम् ।
सामर्थ्ये सति तद्गृहाश्रमपदं पाषाणनावा समं
तत्रस्था भवसागरे ऽतिविषमे मज्जन्ति नश्यन्ति च ।।१८।।
anuvād : je manuṣhya pratidin jinendradevanun na to darshan kare chhe, na smaraṇ
kare chhe, na pūjan kare chhe, na stuti kare chhe ane samartha hovā chhatān paṇ bhaktithī
munijanone uttam dān paṇ detā nathī; temanun gr̥uhasthāshram pad paththaranī nāv samān
chhe. tenā upar besīne te manuṣhyo atyant bhayānak sansārarūpī samudramān gothā khātā
thakā nāsh ja pāmavānā chhe. 18.
(शार्दूलविक्रीडित)
चिन्तारत्नसुरद्रुकामसुरभिस्पर्शोपलाद्या भुवि
ख्याता एव परोपकारक रणे दृष्टा न ते केनचित् ।

Page 201 of 378
PDF/HTML Page 227 of 404
single page version

background image
तैरत्रोपकृतं न केषुचिदपि प्रायो न संभाव्यते
तत्कार्याणि पुनः सदैव विदधद्दाता परं द्रश्यते ।।१९।।
anuvād : chintāmaṇi, kalpavr̥ukṣha, kāmadhenu ane pāras paththar ādi pr̥ithvīpar
paropakār karavāmān kevaḷ prasiddha ja chhe. temane na to koīe paropakār karatā joyā
chhe ane na temaṇe ahīn koīno upakār karyo paṇ chhe tathā evī sambhāvanā paṇ ghaṇun
karīne nathī. parantu temanā kāryo (paropakārādi) sadāy karatā kevaḷ dātā shrāvak avashya
jovāmān āve chhe. tātparya e chhe ke dānī manuṣhya te prasiddha chintāmaṇi ādithī
paṇ atishay shreṣhṭha chhe. 19.
(शार्दूलविक्रीडित)
यत्र श्रावकलोक एष वसति स्यात्तत्र चैत्यालयो
यस्मिन् सोऽस्ति च तत्र सन्ति यतयो धर्मश्च तैर्वतते ।
धर्मे सत्यघसंचयो विघटते स्वर्गापवर्गाश्रयं
सौख्यं भावि नृणां ततो गुणवतां स्युः श्रावकाः संमताः । ।२०। ।
anuvād : je gāmamān ā shrāvako rahe chhe tyān chaityālay thāy chhe ane
jyān chaityālay chhe tyān munio rahe chhe, te munio dvārā dharmanī pravr̥utti thāy
chhe tathā dharma thatān pāpanā samūhano nāsh thaīne svarga – mokṣhanun sukh prāpta thāy
chhe. tethī guṇavān manuṣhyone shrāvako iṣhṭa chhe. 20.
visheṣhārtha : abhiprāy e chhe ke je jinamandiromān sthit thaīne munio svarga –
mokṣhanā sādhanabhūt dharmano prachār kare chhe te jinamandir shrāvako dvārā ja banāvāy chhe. māṭe
jo te shrāvako ja paramparāe te sukhanā sādhan hoy to guṇī janoe te shrāvakonun yathāyogya
sanmān karavun ja joīe. 20
(शार्दूलविक्रीडित)
काले दुःखमसंज्ञके जिनपतेधर्मे गते क्षीणतां
तुच्छे सामयिके जने बहुतरे मिथ्यान्धकारे सति ।
चैत्ये चैत्यगृहे च भक्तिसहितो यः सोऽपि नो द्रश्यते
यस्तत्कारयते यथाविधि पुनर्भव्यः स वंद्यः सताम् ।।२१।।

Page 202 of 378
PDF/HTML Page 228 of 404
single page version

background image
anuvād : ā duḥkhamā nāmanā pañcham kāḷamān jinendra bhagavān dvārā prarūpit
dharma kṣhīṇ thaī gayo chhe. āmān jaināgam athavā jainadharmano āshray lenār māṇaso
thoḍā ane agnānarūp andhakārano prachār ghaṇo vadhāre chhe. evī avasthāmān je manuṣhya
jinapratimā ane jinagr̥uhanā viṣhayamān bhakti rākhatā hoy te paṇ jovāmān āvatā
nathī. chhatān paṇ je bhavya vidhipūrvak ukta jinapratimā ane jinagr̥uhanun nirmāṇ karāve
chhe te sajjan puruṣho dvārā vandanīy chhe. 21.
(वसंततिलका)
बिम्बादलोन्नतियवोन्नतिमेव भक्त्या
ये कारयन्ति जिनसद्म जिनाकृतिं च ।
पुण्यं तदीयमिह वागपि नैव शक्ता
स्तोतुं परस्य किमु कारयितुर्द्वयस्य ।।२२।।
anuvād : je bhavya jīv bhaktithī kundarū vr̥ukṣhanā pāndaḍā jevaḍā jinālay
ane jav(dāṇā)nā jevaḍī jinapratimānun nirmāṇ karāve chhe temanā puṇyanun varṇan karavā
māṭe ahīn vāṇī (sarasvatī) paṇ samartha nathī. to pachhī je bhavya jīv te ( jinālay
ane jinapratimā) bannenuny nirmāṇ karāve chhe temanā viṣhayamān shun kahevun? arthāt te
to atishay puṇyashāḷī chhe ja. 22.
visheṣhārtha : eno abhiprāy e chhe ke bhavya prāṇī nānāmān nānā jinamandir athavā
jinapratimānun paṇ nirmāṇ karāve chhe te ghaṇo ja puṇyashāḷī thāy chhe. to pachhī je bhavya jīv vishāḷ
jinabhavananun nirmāṇ karāvīne temān manohar jinapratimāne pratiṣhṭhit karāve chhe tene to niḥsandeh
aparimit puṇyano lābh thavāno chhe. 22.
(शार्दूलविक्रीडित)
यात्राभिः स्नपनैर्महोत्सवशतैः पूजाभिरुल्लोचकैः
नैवेद्यैर्बलिभिर्ध्वजश्च कलशैस्तूर्यत्रिकैर्जागरैः ।
घंटाचामरदर्पणादिभिरपि प्रस्तार्य शोभां परां
भव्याः पुण्यमुपार्जयन्ति सततं सत्यत्र चैत्यालये ।।२३।।

Page 203 of 378
PDF/HTML Page 229 of 404
single page version

background image
anuvād : sansāramān chaityālay thatān anek bhavyajīv yātrāo,
(jaḷayātrāādi) abhiṣheko, seṅkaḍo mahān utsavo anek prakāranā pūjā vidhāno,
chandaravā, naivedya, anya bheṭo, dhvajāo, kaḷasho, lauryatriko (gīt, nr̥itya, vāditra),
jāgaraṇo, ghaṇṭ, chāmar, darpaṇādi dvārā utkr̥uṣhṭa shobhāno vistār karīne nirantar puṇyanun
upārjan kare chhe. 23.
(शार्दूलविक्रीडित)
ते चाणुव्रतधारिणो ऽपि नियतं यान्त्यिेव देवालयं
तिष्ठन्त्येव महर्द्धिकामरपद तत्रैव लब्ध्वा चिरम् ।
अत्रागत्य पुनः कुले ऽतिमहति प्राप्य प्रकृष्टं शुभा-
न्मानुष्यं च विरागतां च सकलत्यागं च मुक्तास्ततः ।।२४।।
anuvād : te bhavya jīv jo aṇuvratonā paṇ dhārak hoy topaṇ marīne
pachhī svargamān ja jāy chhe ane aṇimā ādi r̥̄iddhi sanyukta devapad prāpta karīne
dīrghakāḷ sudhī tyān (svargamān) ja rahe chhe. tyār pachhī mahān puṇyakarmanā udayathī
manuṣhyalokamān āvīne ane atishay prashansanīy kuḷamān uttam manuṣhya thaīne vairāgya
prāpta thayā thakā teo samasta parigrah chhoḍīne muni thaī jāy chhe tathā ā krame
teo ante mukti paṇ prāpta karī le chhe. 24.
(शार्दूलविक्रीडित)
पुंसो ऽर्थेषु चतुर्षु निश्चलतरो मोक्षः परं सत्सुखः
शेषास्तद्विपरीतधर्मकलिता हेया मुमुक्षोरतः ।
तस्मात्तत्पदसाधनत्वधरणो धर्मोऽपि नो संमतः
यो भोगादिनिमित्तमेव स पुनः पापं बुधैर्मन्यते ।।२५।।
anuvād : dharma, artha, kām ane mokṣha ā chār puruṣhārthomān kevaḷ mokṣha
puruṣhārtha ja samīchīn (bādhā rahit) sukh yukta hoīne sadā sthir rahe chhe. bākīnā
traṇ puruṣhārtha tenāthī viparīt (asthir) svabhāvavāḷā chhe. tethī te mumukṣhujanoe
chhoḍavā yogya chhe. tethī je dharma puruṣhārtha uparyukta mokṣha puruṣhārthano sādhak thāy chhe

Page 204 of 378
PDF/HTML Page 230 of 404
single page version

background image
te paṇ āpaṇane iṣhṭa chhe. parantu je dharma kevaḷ bhogādinun ja kāraṇ thāy chhe tene
vidvāno pāp ja samaje chhe. 25.
(शार्दूलविक्रीडित)
भव्यानामणुभिर्व्रतैरनणुभिः साध्योऽत्र मोक्षः परं
नान्यत्किंचिदिहैव निश्चयनयाज्जीवः सुखी जायते ।
सर्वं तु व्रतजातमीद्रशधिया साफल्यमेत्यन्यथा
संसाराश्रयकारणं भवति यत्तद्दुःखमेव स्फु टम् ।।२६।।
anuvād : bhavya jīvoe aṇuvrato ane mahāvrato dvārā ahīn kevaḷ mokṣha
ja siddha karavā yogya chhe, anya kāī paṇ siddha karavā yogya nathī. kāraṇ e chhe
ke nishchayanayathī jīv te mokṣhamān ja sthit thaīne sukhī thāy chhe. tethī ā jātanī
buddhithī je sarve vratonun paripālan karavāmān āve chhe te saphaḷatā pāme chhe tathā ānāthī
viparīt tene kevaḷ te sansāranun kāraṇ thāy chhe je pratyakṣha ja duḥkh svarūp chhe. 26.
(शार्दूलविक्रीडित)
यत्कल्याणपरंपरार्पणपरं भव्यात्मनां संसृतौ
पर्यन्ते यदनन्तसौख्यसदनं मोक्षं ददाति ध्रुवम् ।
तज्जीयादतिदुर्लभं सुनरतामुख्यैर्गुणैः प्रापितं
श्रीमत्पङ्कजनन्दिभिर्विरचितं देशव्रतोद्दयोतनम् ।।२७।।
anuvād : shrīmān padmanandī muni dvārā rachavāmān āvel je deshavratodyotan
nāmanun prakaraṇ sansāramān bhavya jīvone kalyāṇ paramparā āpavāmān tatpar chhe, ante
je nishchayathī anant sukhanā sthānabhūt mokṣha āpe chhe tathā je uttam manuṣhya paryāy
ādi guṇo vaḍe prāpta karāvāy chhe; evun te durlabh deshavratodyotan jayavant ho. 27.
ā rīte deshavrataudyotan samāpta thayun. 7.

Page 205 of 378
PDF/HTML Page 231 of 404
single page version

background image
8. siddhastuti
[८. सिद्धस्तुतिः ]
(शार्दूलविक्रीडित)
सूक्ष्मत्वादणुदर्शिनोऽवधिद्रशः पश्यन्ति नो यान् परे
यत्संविन्महिमस्थितं त्रिभुवनं खस्थं भमेकं यथा ।
सिद्धानामहमप्रमेयमहसां तेषां लघुर्मानुषो
मूढात्मा किमु वच्मि तत्र यदि वा भक्त्या महत्या वशः ।।१।।
anuvād : sūkṣhma hovāthī je siddhone paramāṇune joī shakanār bījā
avadhignānī paṇ joī shakatā nathī tathā jemanā gnānamān sthit traṇe lok ākāshamān
sthit ek nakṣhatra samān spaṣhṭapaṇe pratibhāse chhe te aparimit tejanā dhārak siddhonun
varṇan shun mārā jevo mūrkha ane hīn manuṣhya karī shake chhe? arthāt karī shakato nathī.
chhatān paṇ je hun temanun kāīk varṇan ahīn karī rahyo chhun te atishay bhaktine vash
thaīne ja karī rahyo chhun. 1.
(शार्दूलविक्रीडित)
निःशेषामरशेखराश्रितमणिश्रेण्यर्चिताङ्घ्रिद्वया
देवास्ते ऽपि जिना यदुन्नतपदप्राप्त्यै यतन्ते तराम् ।
सर्वेषामुपरि प्रवृद्धपरमज्ञानादिभिः क्षायिकैः
युक्ता न व्यभिचारिभिः प्रतिदिनं सिद्धान् नमामो वयम् ।।२।।
anuvād : jemanā banne charaṇ samasta devonā mukuṭomān lāgel maṇionī
paṅktithī pūjit chhe arthāt jemanā charaṇomān samasta dev paṇ namaskār kare chhe, evā
te tīrthaṅkar jinadev paṇ je siddhonā unnat padane prāpta karavā māṭe adhik prayatna

Page 206 of 378
PDF/HTML Page 232 of 404
single page version

background image
kare chhe; je sarvanī upar vr̥uddhigat thaīne anya koīmān na prāpta thanār evā atishay
vr̥uddhi pāmelā kevaḷagnānādisvarūp kṣhāyik bhāvothī sanyukta chhe; te siddhone ame pratidin
namaskār karīe chhīe. 2.
(शार्दूलविक्रीडित)
ये लोकाग्रविलम्बिनस्तदधिकं धर्मास्तिकायं विना
नो याताः सहजस्थिरामललसद्द्रग्बोधसन्मूर्तयः ।
संप्राप्ताः कृतकृत्यतामसद्रशाः सिद्धा जगन्मङ्गलं
नित्यानन्दसुधारसस्य च सदा पात्राणि ते पान्तु वः ।।३।।
anuvād : je siddha jīvo lokashikharane āshrit chhe, āgaḷ dharma dravyano
abhāv hovāthī je tenāthī vadhāre upar gayā nathī, je avinashvar svābhāvik
nirmaḷ darshan (kevaḷadarshan) ane gnān (kevaḷagnān) rūp anupam sharīr dhāraṇ kare
chhe, je kr̥utakr̥utyasvarūpane prāpta thaī chūkyā chhe, anupam chhe, jagatane māṭe
maṅgaḷasvarūp chhe, tathā avinashvar sukharūp amr̥utarasanā pātra chhe; evā te siddha
sadā tamārī rakṣhā karo. 3.
(शार्दूलविक्रीडित)
ये जित्वा निजकर्मकर्कशरिपून् प्राप्ताः पदं शाश्वतं
येषां जन्मजरामृतिप्रभृतिभिः सीमापि नोल्लङ्घयते ।
येष्वैश्वर्यमचिन्त्यमेकमसमज्ञानादिसंयोजितं
ते सन्तु त्रिजगच्छिखाग्रमणयः सिद्धा मम श्रेयसे ।।४।।
anuvād : je siddha parameṣhṭhī potānā karmarūpī kaṭhor shatruone jītīne nitya
(mokṣha) padane prāpta karī chūkyā chhe; janma, jarā ane maraṇ ādi paṇ jemanī sīmā
oḷaṅgī shakatā nathī, arthāt je janma, jarā ane maraṇathī mukta thaī gayā chhe; tathā
jemanāmān asādhāraṇ gnānādi dvārā achintya ane advitīy anantachatuṣhṭayasvarūp
aishvaryano sanyog karāvavāmān āvyo chhe; evā te traṇe lokanā chūḍāmaṇi samān siddha
parameṣhṭhī mārūn kalyāṇ karo. 4.

Page 207 of 378
PDF/HTML Page 233 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
सिद्धो बोधमितिः स बोध उदितो ज्ञेयप्रमाणो भवेत्
ज्ञेयं लोकमलोकमेव च वदन्त्यात्मेति सर्वस्थितः ।
मूषायां मदनोज्झिते हि जठरे याद्रग् नभस्ताद्रशः
प्राक्कायात् किमपि प्रहीण इति वा सिद्धः सदानन्दति ।।५।।
anuvād : siddha jīv potānā gnānapramāṇ chhe ane te gnān gney (gnānanā
viṣhay) pramāṇ kahevāmān āvyun chhe. te gney paṇ lok ane alokasvarūp chhe. tethī
ja ātmā sarvavyāpak kahevāy chhe. bībā (jemān ḍhāḷīne pātra ane ābhūṣhaṇ vagere
banāvavāmān āve chhe)mānthī mīṇ judun paḍī jatān tenī andar jevun shuddha ākāsh bākī
rahī jāy chhe evā ākārane dhāraṇ karanār tathā pahelānā sharīrathī kāīk alpa
evā te siddha parameṣhṭhī sadā ānandano anubhav kare chhe.
visheṣhārtha : siddhonun gnān aparimit chhe je samasta lok ane alokano viṣhay kare
chhe. ā rīte lok ane alokarūp aparimit gneyano viṣhay karanār te gnānathī ātmā abhinna
chhe – te svarūp chhe; ā ja apekṣhāe ātmāne vyāpak kahevāmān āve chhe. vāstavamān to te pūrva
sharīrathī kāīk nyūn rahīne potānā sīmit kṣhetramān ja rahe chhe. pūrvanā sharīrathī kāīk nyūn kahevānun
kāraṇ e chhe ke sharīranā upāṅgabhūt je nāsikā vagerenā chhidrādi hoy chhe tyān ātmapradeshono
abhāv hoy chhe. sharīrano sambandh chhūṭatān amūrtik siddhātmāno ākār kevo rahe chhe te batāvatān
ahīn udāharaṇ āpavāmān āvyun chhe ke jem māṭī vagerethī banāvel pūtaḷāmān mīṇ bharī devāmān
āvyun hoy, ane tyār pachhī tene agninān sanyog prāpta thatān jem te mīṇ gaḷī jāy ane tyān
te ākāramān shuddha ākāsh bākī rahī jāy chhe tevī ja rīte sharīrano sambandh chhūṭī jatān tenā ākāre
shuddha ātmapradesh bākī rahī jāy chhe. 5.
(शार्दूलविक्रीडित)
द्रग्बोधौ परमौ तदावृतिहतेः सौख्यं च मोहक्षयात्
वीर्यं विघ्नविघाततो ऽप्रतिहतं मूर्तिर्न नामक्षतेः ।
आयुर्नाशवशान्न जन्ममरणे गोत्रे न गोत्रं विना
सिद्धानां न च वेदनीयविरहाद्दुःखं सुखं चाक्षजम् ।।६।।
anuvād : siddhone darshanāvaraṇanā kṣhayathī utkr̥uṣhṭa darshan (kevaḷadarshan),
gnānāvaraṇanā kṣhayathī utkr̥uṣhṭa gnān (kevaḷagnān), mohanīy karmanā kṣhayathī anant sukh,

Page 208 of 378
PDF/HTML Page 234 of 404
single page version

background image
antarāyanā vināshathī anantavīrya, nāmakarmanā kṣhayathī temane mūrtino abhāv thaīne
amūrtapaṇun (sūkṣhmatva), āyuṣhya karma naṣhṭa thaī javāthī janma – maraṇano abhāv thaī
avagāhanatva, gotra karma kṣhīṇ thaī javāthī uchcha ane nīch gotrono abhāv thaīne
agurulaghutva, tathā vedanīy karma naṣhṭa thaī javāthī indriyajanya sukh – duḥkhano abhāv
thaīne avyābādhatva guṇ pragaṭ thāy chhe. 6.
(शार्दूलविक्रीडित)
यैर्दुःखानि समाप्नुवन्ति विधिवज्जानन्ति पश्यन्ति नो
वीर्यं नैव निजं भजन्त्यसुभृतो नित्यं स्थिताः संसृतौ ।
कर्माणि प्रहतानि तानि महता योगेन यैस्ते सदा
सिद्धा नित्यचतुष्टयामृतसरिन्नाथा भवेयुर्न किम् ।।७।।
anuvād : je karmonā nimitte nirantar sansāramān sthit prāṇī sadā duḥkho pāmyā
kare chhe, vidhivat ātmasvarūpane jāṇato nathī, dekhato nathī ane potānā svābhāvik vīrya
(sāmarthya) no paṇ anubhav karato nathī; te karmone je siddhoe mahān yog arthāt
shukladhyān dvārā naṣhṭa karī dīdhā chhe te siddha bhagavān avinashvar anantachatuṣhṭayarūp
amr̥utanī nadīnā adhipati (samudra) shun nahi thāy? arthāt avashya thashe. 7.
(शार्दूलविक्रीडित)
एकाक्षाद्बहुकर्मसंवृतमतेर्द्वयक्षादिजीवाः सुख-
ज्ञानाधिक्ययुता भवन्ति किमपि क्लेशोपशान्तेरिह ।
ये सिद्धास्तु समस्तकर्मविषमध्वान्तप्रबन्धच्युताः
सद्बोधाः सुखिनश्च ते कथमहो न स्युस्त्रिलोकाधिपाः ।।८।।
anuvād : sansāramān je ekendriy jīvanī buddhi karmanā ghaṇā āvaraṇ sahit
chhe tenī apekṣhāe dvīndriy ādi jīv adhik sukhī ane adhik gnānavān chhe kāraṇ
ke emane tenī apekṣhāe karmanun āvaraṇ ochhun chhe. to pachhī bhāī, je siddha jīv
samasta karmarūpī ghor andhakāranā vistār rahit thaī gayā chhe te traṇe lokanā adhipati
thaīne uttam gnān (kevaḷagnān) ane anant sukh sampanna kem na hoy? avashya hoy.
visheṣhārtha : ekendriy jīvone jeṭalī adhik mātrāmān gnānāvaraṇādi karmonun āvaraṇ chhe
tenāthī uttarottar dvīndriyādi jīvone te kāīk kam chhe. tethī ekendriyonī apekṣhāe dvīndriy ane

Page 209 of 378
PDF/HTML Page 235 of 404
single page version

background image
tenī apekṣhāe trīndriyādi jīv uttarottar adhik gnānavān ane sukhī jovāmān āve chhe. vaḷī
jo te ja karmonun āvaraṇ siddhone pūrṇapaṇe naṣhṭa thaī gayun chhe to pachhī temane anantagnānī ane
anantasukhī thaī javāmān kāī paṇ sandeh raheto nathī. 8.
(शार्दूलविक्रीडित)
यः केनाप्यतिगाढगाढमभितो दुःखप्रदैः प्रग्रहैः
बद्धोऽन्यैश्च नरो रुषा घनतरैरापादमामस्तकम् ।
एकस्मिन् शिथिले ऽपि तत्र मनुते सौख्यं स सिद्धाः पुनः
किं न स्युः सुखिनः सदा विरहिता बाह्यान्तरैर्बन्धनैः ।।९।।
anuvād : je manuṣhya koī bījā manuṣhyadvārā krodhane vash thaīne pagathī māṇḍīne
mastak sudhī chāre taraph duḥkhadāyak draḍhatar doraḍāothī jakaḍīne bāndhī devāyo hoy
te temānthī koī ek paṇ doraḍun ḍhīlun thatān sukhano anubhav kare chhe. to pachhī je
siddha jīv bāhya ane abhyantar banney bandhanothī rahit thaī gayā chhe teo shun sadā
sukhī nahi hoy? arthāt avashya hashe. 9.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वज्ञः कुरुते परं तनुभृतः प्राचुर्यतः कर्मणां
रेणूनां गणनं किलाधिवसतामेकं प्रदेशं घनम् ।
इत्याशास्वखिलासु बद्धमहसो दुःखं न कस्मान्मह-
न्मुक्त स्यास्य तु सर्वत्रः किमिति नो जायेत सौख्यं परम् ।।१०।।
anuvād : jīvanā ek pradeshamān saghanarūpe sthit karmonā prachur
paramāṇuonī gaṇatarī phakta sarvagna ja karī shake chhe. to pachhī jo badhī
dishāomān arthāt sarva taraphathī ā jīvanun ātmatej karmothī sambaddha (rokāyelun)
hoy to tene mahān duḥkh kem na thāy? avashya thāy. enāthī viparīt je ā
siddha jīv badhī taraphathī ja ukta karmothī rahit thaī gayā chhe temane utkr̥uṣhṭa sukh
na hoy shun? arthāt avashya hoy.
visheṣhārtha : abhiprāy e chhe ke ā sansārī prāṇīne ek ja ātmapradeshe eṭalā
badhā karma paramāṇu bandhāyelā chhe ke temanī gaṇatarī kevaḷ sarvagna ja karī shake chhe, āpaṇā

Page 210 of 378
PDF/HTML Page 236 of 404
single page version

background image
jevā koī alpagna jīv nahi. evī rīte ā jīvane badhā ja (asaṅkhyāt) ātmapradesh te
karma paramāṇuothī bandhāyelā chhe. have bhalā vichār karo ke āṭalā anantānant karma
paramāṇuothī bandhāyelo ā sansārī jīv keṭalo badho duḥkhī ane te badhāthī rahit thaī
gayelā siddha jīv keṭalā badhā sukhī hashe. 10.
(शार्दूलविक्रीडित)
येषां कर्मनिदानजन्यविविधक्षुत्तुण्मुखा व्याधयः
तेषामन्नजलादिकौषधगणस्तच्छान्तये युज्यते ।
सिद्धानां तु न कर्म तत्कृतरुजो नातः किमन्नादिभिः
नित्यात्मोत्थसुखामृताम्बुधिगतास्तृप्तास्त एव ध्रुवम् ।।११।।
anuvād : je jīvone karmanā nimitte utpanna thayelī anek prakāranī bhūkh –
taras vagere vyādhio thayā kare chhe temane ā vyādhionī shānti māṭe anna, jaḷ
ane auṣhadh vagere levun uchit chhe. parantu je siddha jīvone na karma chhe ane tethī na
tenāthī utpanna thatī vyādhio paṇ chhe temane ā annādi vastuothī shun prayojan
chhe? arthāt temane ānun kānīpaṇ prayojan rahyun nathī. teo to nishchayathī avinashvar
ātmamātrajanya (atīndriy) sukharūpī amr̥utanā samudramān magna rahīne sadāy tr̥upta rahe
chhe. 11.
(शार्दूलविक्रीडित)
सिद्धज्योतिरतीव निर्मलतरज्ञानैकमूर्ति स्फु रद्-
वर्तिर्दीपमिवोपसेव्य लभते योगी स्थिरं तत्पदम् ।
सद्बुध्याथ विकल्पजालरहितस्तद्रूपतामापतं-
स्ताद्रग्जायत एव देवविनुतस्त्रैलोक्यचूडामणिः ।।१२।।
anuvād : jevī rīte battī dīpakanī sevā karīne tenun pad prāpta karī le
chhe, arthāt dīpak svarūpe pariṇamī jāy chhe tevī ja rīte atyant nirmaḷ gnānarūp
asādhāraṇ mūrtisvarūp siddhajyotinī ārādhanā karīne yogī paṇ svayam tenā sthir
pad (siddhapad) ne prāpta karī le chhe. athavā te samyaggnān dvārā vikalpothī rahit
thayā thakā siddhasvarūpane prāpta thaīne evā thaī jāy chhe ke traṇe lokanā chūḍāmaṇi
ratna samān temane devo paṇ namaskār kare chhe. 12.

Page 211 of 378
PDF/HTML Page 237 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
यत्सूक्ष्मं च महच्च शून्यमपि यन्नो शून्यमुत्पद्यते
नश्यत्येव च नित्यमेव च तथा नास्त्येव चास्त्येव च ।
एकं यद्यदनेकमेव तदपि प्राप्तं प्रतीतिं द्रढां
सिद्धज्योतिरमूर्ति चित्सुखमयं केनापि तल्लक्ष्यते ।।१३।।
anuvād : je siddhajyoti sūkṣhma paṇ chhe ane sthūḷ paṇ chhe, shūnya paṇ
chhe ane paripūrṇa paṇ chhe, utpād – vināshavāḷī paṇ chhe ane nitya paṇ chhe,
sadbhāvarūp paṇ chhe ane abhāvarūp paṇ chhe tathā ek paṇ chhe ane anek paṇ
chhe; evī te draḍh pratītine prāpta thayelī amūrtik, chetan ane sukhasvarūp siddhajyoti
koī viralā ja yogī puruṣhadvārā dekhavāmān āve chhe.
visheṣhārtha : ahīn je siddhajyotine paraspar viruddha pratīt thatān anek dharmothī sanyukta
batāvavāmān āvel chhe te vivakṣhābhedathī batāvel chhe. jem ke – te siddhajyoti atīndriy chhe māṭe
ja sūkṣhma kahevāy chhe. parantu temān anantānant padārtha pratibhāse chhe tethī e apekṣhāe te sthūḷ paṇ
kahevāy chhe. te par (pudgalādi) dravyonā guṇothī rahit hovānā kāraṇe shūnya tathā anantachatuṣhṭay
sanyukta hovānā kāraṇe paripūrṇa paṇ chhe. paryāyārthikanayanī apekṣhāe te pariṇamanashīl hovāthī
utpād – vināshavāḷī tathā dravyārthikanayanī apekṣhāe vikār rahit hovāthī nitya paṇ manāy chhe.
potānā dravya, kṣhetra, kāḷ ane bhāvanī apekṣhāe te sadbhāv svarūp tathā paranā dravya, kṣhetra, kāḷ
ane bhāvanī apekṣhāe abhāv svarūp paṇ chhe. te potāno svabhāv chhoḍīne anya svarūpe na thavāne
kāraṇe ek tathā anek padārthonun svarūp pratibhāsit karavāne kāraṇe anek svarūpe paṇ chhe evī
te siddhajyotinun chintan badhā karī shakatā nathī paṇ nirmaḷ gnānanā dhārak koī visheṣh yogījan
ja tenun chintan kare chhe. 13.
(शार्दूलविक्रीडित)
स्याच्छब्दामृतगर्भितागममहारत्नाकरस्नानतो
धौता यस्य मतिः स एव मनुते तत्त्वं विमुक्तात्मनः ।
तत्तस्यैव तदेव याति सुमतेः साक्षादुपादेयतां
भेदेन स्वकृतेन तेन च विना स्वं रूपमेकं परम् ।।१४।।
anuvād : ‘syāt’ shabdarūp amr̥utathī garbhit āgam (anekānta siddhānt)

Page 212 of 378
PDF/HTML Page 238 of 404
single page version

background image
rūpī mahāsamudramān snān karavāthī jemanī buddhi nirmaḷ thaī gaī chhe te ja siddha
ātmānun rahasya jāṇī shake chhe. tethī te ja subuddhi jīvane jyānsudhī potānī jāte
karavāmān āvelā bhed (sansārī ane mukta svarūp) vidyamān chhe, tyān sudhī te ja
siddhasvarūp sākṣhāt upādey (grahaṇ karavā yogya) thāy chhe. tyār pachhī uparyukta
bhedabuddha naṣhṭa thaī jatān kevaḷ ek nirvikalpa shuddha ātmatattva ja pratibhāsit thāy
chhe – te vakhate te upādān
– upādey bhāv paṇ naṣhṭa thaī jāy chhe.
visheṣhārtha : ā bhavya jīv jyāre anekāntamay paramāgamano abhyās kare chhe tyāre
te vivekabuddhi pāmīne siddhonun yathārtha svarūp jāṇī le chhe. te vakhate te potānī jātane karmakalaṅkathī
lipta jāṇīne te ja siddhasvarūpane upādey (grāhya) māne chhe. parantu jevun tene svarūpācharaṇ pragaṭ
thāy chhe ke tarat ja tenī sansārī ane siddha viṣhayak bhedabuddhi paṇ naṣhṭa thaī jāy chhe – te vakhate
tene dhyān, dhyātā ane dhyeyano bhed ja raheto nathī. tyāre tene sarva prakāranā vikalpothī rahit
ekamātra shuddha ātmasvarūp ja pratibhāsit thāy chhe. 14.
(शार्दूलविक्रीडित)
द्रष्टिस्तत्त्वविदः करोत्यविरतं शुद्धात्मरूपे स्थिता
शुद्धं तत्पदमेकमुल्बणमतेरन्यत्र चान्याद्रशम् ।
स्वर्णात्तन्मयमेव वस्तु घटितं लोहाच्च मुक्त्यर्थिना
मुक्त्वा मोहविजृम्भितं ननु पथा शुद्धेन संचर्यताम् ।।१५।।
anuvād : nirmaḷ buddhine dhāraṇ karanār tattvagna puruṣhanī draṣhṭi nirantar
shuddha ātmasvarūpamān sthit thaīne ek mātra shuddha ātmapad arthāt mokṣhapadane kare
chhe. parantu agnānī puruṣhanī draṣhṭi ashuddha ātmasvarūp athavā par padārthomān sthit
thaīne sansār vadhāre chhe. ṭhīk chhe – sonāmānthī banāvāyel vastu (kaṭak – kuṇḍaḷ ādi)
suvarṇamay tathā loḍhāmānthī banāvāyel vastu (chharī ādi) lohamay ja hoy chhe.
tethī mumukṣhu jīve mohathī vr̥uddhi pāmel vikalpa – samūhane chhoḍīne shuddha mokṣhamārgamān
chālavun joīe. 15.
(शार्दूलविक्रीडित)
निर्दोषश्रुतचक्षुषा षडपि हि द्रव्याणि द्रष्ट्वा सुधी-
रादत्ते विशदं स्वमन्यमिलितं स्वर्णं यथा धावकः ।

Page 213 of 378
PDF/HTML Page 239 of 404
single page version

background image
यः कश्चित् किल निश्चिनोति रहितः शास्त्रेण तत्त्वं परं
सोऽन्धो रूपनिरूपणं हि कुरुते प्राप्तो मनःशून्यताम् ।।१६।।
anuvād : jevī rīte sonī tāmbā vagerethī mishrit sonun joīne temānthī tāmbā
vagerene judu karīne shuddha suvarṇanun grahaṇ kare chhe tevī ja rīte vivekī puruṣh nirdoṣh
āgamarūp netrathī chha ye dravyone joīne temānthī nirmaḷ ātmatattvanun grahaṇ kare chhe.
je koī jīv shāstra rahit rahīne utkr̥uṣhṭa ātmatattvano nishchay kare chhe te mūrkha man
(vivek) rahit hovā chhatān ya rūpanun avalokan karavā ichchhanār andh samān chhe. 16.
(शार्दूलविक्रीडित)
यो हेयेतरबोधसंभृतमतिर्मुञ्चन् स हेयं परं
तत्त्वं स्वीकुरुते तदेव कथितं सिद्धत्वबीजं जिनैः ।
नान्यो भ्रान्तिगतः स्वतोऽथ परतो हेये परेऽर्थेऽस्य तद्
दुष्प्रापं शुचि वर्त्म येन परमं तद्धाम संप्राप्यते ।।१७।।
anuvād : jenī buddhi hey ane upādey tattvanā gnānathī paripūrṇa chhe te
bhavya jīv hey padārtha chhoḍīne upādeyabhūt utkr̥uṣhṭa ātmatattvano svīkār kare chhe kāraṇ
ke jinendradeve tene ja muktinun bīj batāvyun chhe. enāthī viparit je jīv hey ane
upādey tattvanā viṣhayamān svataḥ athavā paranā upadeshathī bhramane prāpta thāy chhe, te
ukta ātmatattvano svīkār karī shakato nathī. tethī tene te nirmaḷ mokṣhamārga durlabh
thaī jāy chhe ke jenā dvārā te utkr̥uṣhṭa mokṣhapad prāpta karāy chhe. 17.
(शार्दूलविक्रीडित)
साङ्गोपाङ्गमपि श्रुतं बहुतरं सिद्धत्वनिष्पत्तये
ये ऽन्यार्थं परिकल्पयन्ति खलु ते निर्वाणमार्गच्युताः ।
मार्गं चिन्तयतो ऽन्वयेन तमतिक्रम्यापरेण स्फु टं
निःशेषं श्रुतमेति तत्र विपुले साक्षाद्विचारे सति ।।१८।।
anuvād : aṅgo ane upāṅgo sahit puṣhkaḷ shrut (āgam) muktinī prāptinun
sādhan chhe. je jīv te shrutanī anya sānsārik prayojano māṭe kalpanā kare chhe teo kharekhar

Page 214 of 378
PDF/HTML Page 240 of 404
single page version

background image
mokṣhamārgathī bhraṣhṭa chhe. tenun atikramaṇ karīne (anya sānsārik prayojano chhoḍīne) apar
anvay vaḍe sarvotkr̥uṣhṭa evā (paramparāgat dravyashrut vaḍe) je jīv mārganun pragaṭapaṇe chintan
kare chhe tene teno vipul vichār karatān, samasta shrut sākṣhāt prāpta thāy chhe. 18.
(शार्दूलविक्रीडित)
निःशेषश्रुतसंपदः शमनिधेराराधनायाः फलं
प्राप्तानां विषये सदैव सुखिनामल्पैव मुक्तात्मनाम् ।
उक्ता भक्तिवशान्मयाप्यविदुषा या सापि गीः सांप्रतं
निःश्रेणिर्भवतादनन्तसुखतद्धामारुरुक्षोर्मम ।।१९।।
anuvād : je samasta shrutarūp sampatti sahit ane shāntinā sthānabhūt evā
ātmatattvanī ārādhanānā phaḷane prāpta thaīne shāshvat sukh pāmī chukyā chhe evā te
muktātmāonā viṣhayamān mārā jevā alpagne je bhaktivashe thoḍun kāīk kathan karyun chhe
te anant sukhathī paripūrṇa te mokṣharūpī mahelamān chaḍavānī ichchhā karanār evā mārā
māṭe nisaraṇī samān thāv. 19.
(शार्दूलविक्रीडित)
विश्वं पश्यति वेत्ति शर्म लभते स्वोत्पन्नमात्यन्तिकं
नाशोत्पत्तियुतं तथाप्यविचलं मुक्त्यर्थिनां मानसे ।
एकीभूतमिदं वसत्यविरतं संसारभारोज्झितं
शान्तं जीवघनं द्वितीयरहितं मुक्तात्मरूपं महः ।।२०।।
anuvād : ā siddhātmārūp tej vishvane dekhe ane jāṇe chhe, mātra ātmāthī
utpanna ātyantik sukh prāpta kare chhe, nāsh ane utpād yukta hovā chhatān paṇ nishchaḷ
(dhruv) chhe, mumukṣhuonā hr̥udayamān ekatrit thaīne nirantar rahe chhe, sansāranā bhārarahit
chhe, shānta chhe, saghan ātmapradesho svarūp chhe tathā asādhāraṇ chhe. 20
(शार्दूलविक्रीडित)
त्यक्त्वान्यासनयप्रमाणविवृतीः सर्वं पुनः कारकं
संबन्धं च तथा त्वमित्यहमिति प्रायान् विकल्पानपि ।