Padmanandi Panchvinshati-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Shlok: 22-29 (8. Siddh Stuti),1 (9. Aalochana),2 (9. Aalochana),3 (9. Aalochana),4 (9. Aalochana),5 (9. Aalochana),6 (9. Aalochana),7 (9. Aalochana),8 (9. Aalochana),9 (9. Aalochana),10 (9. Aalochana),11 (9. Aalochana),12 (9. Aalochana),13 (9. Aalochana),14 (9. Aalochana),15 (9. Aalochana),16 (9. Aalochana),17 (9. Aalochana),18 (9. Aalochana),19 (9. Aalochana),20 (9. Aalochana),21 (9. Aalochana),22 (9. Aalochana),23 (9. Aalochana),24 (9. Aalochana),25 (9. Aalochana),26 (9. Aalochana),27 (9. Aalochana),28 (9. Aalochana),29 (9. Aalochana),30 (9. Aalochana),31 (9. Aalochana),32 (9. Aalochana),33 (9. Aalochana),1 (10. Sadabodhachandroday),2 (10. Sadabodhachandroday); 9. Aalochana; 10. Sadabodhachandroday.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 13 of 21

 

Page 215 of 378
PDF/HTML Page 241 of 404
single page version

background image
सर्वोपाधिविवर्जितात्मनि परं शुद्धेकबोधात्मनि
स्थित्वा सिद्धिमुपाश्रितो विजयते सिद्धः समृद्धो गुणैः ।।२१।।
anuvād : je nikṣhep, nay ane pramāṇanī apekṣhāe karavāmān āvatā
vivaraṇo, kartā ādi samasta kārako, kārak ane kriyā ādinā sambandh, tathā ‘tame’
ane ‘hun’ ityādi vikalpānee paṇ chhoḍīne kevaḷ shuddha ek gnānasvarūp tathā samasta
upādhi rahit ātmāmān sthit thaīne siddhi pāmyā chhe evā te anant gnānādi guṇothī
samr̥uddha siddha parameṣhṭhī jayavant ho. 21.
(शार्दूलविक्रीडित)
तैरेव प्रतिपद्यतेऽत्र रमणीस्वर्णादिवस्तु प्रियं
तत्सिद्धैकमहः सदन्तरद्रशा मन्दैर्न यैद्रर्श्यते ।
ये तत्तत्त्वरसप्रभिन्नहृदयास्तेषामशेषं पुनः
साम्राज्यं तृणवद्वपुश्च परवद्भोगाश्च रोगा इव ।।२२।।
anuvād : sansāramān je mūrkha jīvo uttam abhyantar netra (gnān) thī te
samīchīn siddhātmārūp advitīy tejane dekhatā nathī teo ja ahīn strī ane suvarṇa
ādi vastuone priy māne chhe. parantu jemanun hr̥uday te siddhātmārūp rasathī paripūrṇa thaī
gayun chhe temane samasta sāmrājya (chakravartipaṇun) tr̥uṇ samān tuchchha lāge chhe, sharīr bījā
jevun (athavā shatru jevun) pratibhāse chhe, tathā bhog rog samān jaṇāy chhe. 22.
(शार्दूलविक्रीडित)
वन्द्यास्ते गुणिनस्त एव भुवने धन्यास्त एव ध्रुवं
सिद्धानां स्मृतिगोचरं रुचिवशान्नामापि यैर्नीयते ।
ये ध्यायन्ति पुनः प्रशस्तमनसस्तान् दुर्गभूभृद्दरी-
मध्यस्थाः स्थिरनासिकाग्रिमद्रशस्तेषां किमु ब्रूमहे ।।२३।।
anuvād : je bhavya jīv bhaktipūrvak siddhonā nām mātranun paṇ smaraṇ kare
chhe te sansāramān nishchayathī vandanīy chhe, teo ja guṇavān chhe ane teo ja prashansā
yogya chhe. to pachhī je sādhujano durga (durgam sthān) athavā parvatanī guphānī madhyamān
sthit rahīne ane nāsikānā agrabhāg upar potānā netro sthir karīne prasanna manathī

Page 216 of 378
PDF/HTML Page 242 of 404
single page version

background image
te siddhonun dhyān kare chhe temanā viṣhayamān ame shun kahīe? arthāt teo to atishay
guṇavān ane vandanīy chhe ja. 23.
(शार्दूलविक्रीडित)
यः सिद्धे परमात्मनि प्रविततज्ञानैकमूर्तौ किल
ज्ञानी निश्चयतः स एव सकलप्रज्ञावतामग्रणीः ।
तर्कव्याकरणादिशास्त्रसहितैः किं तत्र शून्यैर्यतो
यद्योगं विदधाति वेध्यविषये तद्बाणमावर्ण्यते ।।२४।।
anuvād : je bhavya jīv atishay vistr̥ut gnānarūp advitīy sharīranā dhārak
siddha paramātmānā viṣhayamān gnānavān chhe te ja nishchayathī samasta vidvānomān shreṣhṭha chhe.
parantu je siddhātmaviṣhayak gnānathī shūnya rahīne nyāy ane vyākaraṇ ādi shāstronā
jāṇakār chhe temanun ahīn kāī paṇ prayojan nathī. kāraṇ e ke je lakṣhyanā viṣhayamān
sambandh kare chhe te ja bāṇ kahevāy chhe.
visheṣhārtha : je bāṇ potānā lakṣhyane vīndhe chhe te ja bāṇ prashansanīy manāy chhe, paṇ
je bāṇ potānun lakṣhya vīndhavāmān asamartha rahe chhe te vāstavamān bāṇ kahevarāvavāne yogya nathī.
evī ja rīte je bhavya jīv prayojanabhūt ātmatattvanā viṣhayamān jāṇakārī rākhe chhe te ja vāstavamān
prashansanīy chhe. enāthī viparīt je nyāy, vyākaraṇ ane jyotiṣh ādi anek viṣhayonān prakāṇḍ
vidvān thaīne paṇ jo prayojanabhūt ātmatattvanā viṣhayamān agnānī chhe to te nindāne pātra chhe.
kāraṇ e ke ātmagnān vinā jīvanun kadī kalyāṇ thaī shakatun nathī. e ja kāraṇe dravyaliṅgī muni
bār aṅganā pāṭhī hovā chhatān paṇ abhavyasenanī jem sansāramān paribhramaṇ kare chhe ane enāthī
viparīt shivabhūti (bhāv
- prābhr̥ut - 52 - 53) muni jevā bhavya prāṇī kevaḷ tuṣh – māṣh samān
ātmaparanā vivekathī ja sansārathī mukta thaī jāy chhe. 24.
(शार्दूलविक्रीडित)
सिद्धात्मा परमः परं प्रविलसद्बोधः प्रबुद्धात्मना
येनाज्ञायि स किं करोति बहुभिः शास्त्रैर्बहिर्वाचकैः ।
यस्य प्रोद्गतरोचिरुज्ज्वलतनुर्भानुः करस्थो भवेत्
ध्वान्तध्वंसविधौ स किं मृगयते रत्नप्रदीपादिकान् ।।२५।।
anuvād : je vivekī puruṣhe samyaggnānathī vibhūṣhit kevaḷ utkr̥uṣhṭa siddha ātmānun

Page 217 of 378
PDF/HTML Page 243 of 404
single page version

background image
parignān prāpta karī līdhun chhe te bāhya padārthonun vivechan karanār ghaṇā shāstrothī shun kare?
arthāt tene āmanun kāī paṇ prayojan rahetun nathī. barābar ja chhe – jenā hāthamān
kiraṇonā udayathī sanyukta ujjvaḷ sharīravāḷo sūrya sthit rahe chhe te shun andhakārane naṣhṭa
karavā māṭe ratnanā dīpak ādi gote chhe? arthāt gotatā nathī. 25.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वत्र च्युतकर्मबन्धनतया सर्वत्र सद्दर्शनाः
सर्वत्राखिलवस्तुजातविषयव्यासक्त बोधत्विषः ।
सर्वत्र स्फु रदुन्नतोन्नतसदानन्दात्मका निश्चलाः
सर्वत्रैव निराकुलाः शिवसुखं सिद्धाः प्रयच्छन्तु नः ।।२६।।
anuvād : je siddha jīv samasta ātmapradeshomān karmabandhanathī rahit thaī
javāne kāraṇe sarva ātmapradeshomān vyāpta samīchīn darshan sahit chhe, jemanī samasta
vastuone viṣhay karanārī gnānajyotino prasār sarvatra thaī rahyo chhe arthāt je sarvagna
thaī gayā chhe. je sarvatra prakāshamān shāshvat anant sukhasvarūp chhe tathā je sarvatra nishchaḷ
nirākuḷ chhe. āvā te siddha amane mokṣhasukh pradān karo. 26.
(शार्दूलविक्रीडित)
आत्मोत्तुङ्गगृहं प्रसिद्ध बहिराद्यात्मप्रभेदक्षणं
बह्वात्माध्यवसानसंगतलसत्सोपानशोभान्वितम् ।
तत्रात्मा विभुरात्मनात्मसुहृदो हस्तावलम्बी समा-
रुह्यानन्दकलत्रसंगतभुवं सिद्धः सदा मोदते ।।२७।।
anuvād : je ātmārūpī unnat bhavan prasiddha bahirātmā ādi bhedorūp khaṇḍo
(māḷ) thī sahit tathā ātmānā pariṇāmorūp anek sundar pagathiyāonī shobhā
sanyukta chhe temān ātmārūp mitranā hāthano āshray lenār ā ātmārūp rājā
ānandarūp strīthī adhiṣhṭhit pr̥ithvī upar chaḍhīne mukta thato thako sadā ānandit rahe chhe.
visheṣhārtha : jem anek sīḍīothī sushobhit pāñch sāt māḷavāḷā bhavanamān manuṣhya
koī mitranā hāthano sahāro laīne te sīḍīonā āshraye anāyāse ja upar abhīṣhṭa sthānamān
pahoñchīne ānand pāme chhe. tevī ja rīte ā jīv adhaḥpravr̥uttakaraṇādi pariṇāmorūp sīḍīo uparathī

Page 218 of 378
PDF/HTML Page 244 of 404
single page version

background image
bahirātmā, antarātmā ane paramātmārūp traṇ khaṇḍavāḷā ātmārūp bhavanamān sthit thayo thako
potānā ātmārūpī mitranun hastāvalamban laīne (ātmalīn thaīne) shāshvat sukh sanyukta te
siddhakṣhetramān pahoñchī jāy chhe jyān te anantakāḷ sudhī abādh sukh bhogave chhe. 27.
(शार्दूलविक्रीडित)
सैवैका सुगतिस्तदेव च सुखं ते एव द्रग्बोधने
सिद्धानामपरं यदस्ति सकलं तन्मे प्रियं नेतरत् ।
इत्यालोच्य द्रढं त एव च मया चित्ते धृताः सर्वदा
तद्रूपं परमं प्रयातुमनसा हित्वा भवं भीषणम् ।।२८।।
anuvād : siddhonī je gati chhe te ja ek uttam gati chhe. temanun je sukh
chhe te ja ek uttam sukh chhe. temanān je gnān-darshan chhe te ja yathārtha gnānadarshan chhe
tathā bījun paṇ je kāī siddhonun chhe te badhun mane priy chhe. enā sivāy bījun kāī
paṇ mane priy nathī. ā rīte vichār karatān men bhayānak sansār chhoḍīne ane te
siddhonā utkr̥uṣhṭa svarūpanī prāptimān man joḍīne mārā chittamān nirantar te siddhone ja
draḍhatā pūrvak dhāraṇ karyā chhe. 28.
(शार्दूलविक्रीडित)
ते सिद्धाः परमेष्ठिनो न विषया वाचामतस्तान् प्रति
प्रायो वच्मि यदेव तत्खलु नभस्यालेख्यमालिख्यते ।
तन्नामापि मुदे स्मृतं तत इतो भक्त्याथ वाचालित-
स्तेषां स्तोत्रमिदं तथापि कृतवानम्भोजनन्दी मुनिः ।।२९।।
anuvād : te siddha parameṣhṭhī vachanonā viṣhay nathī tethī ja ghaṇun karīne temanā
lakṣhye je kāī hun kahī rahyo chhun te ākāshamān chitralekhan barābar chhe. chhatān paṇ temanā
nāmamātranun smaraṇey ānand utpanna kare chhe, tethī bhaktivishe vāchāḷ thaīne men –
padmanandī munie – temanun ā stotra karyun chhe. 29.
ā rīte siddhastuti samāpta thaī. 8.

Page 219 of 378
PDF/HTML Page 245 of 404
single page version

background image
9. ālochanā
[९. आलोचना ]
(शार्दूलविक्रीडित)
यद्यानन्दनिधिं भवन्तममलं तत्त्वं मनो गाहते सिङ्घस्ताुतिा
त्वन्नामस्मृतिलक्षणो यदि महामन्त्रो ऽस्त्यनन्तप्रभः ।
यानं च त्रितयात्मके यदि भवेन्मार्गे भवद्दर्शिते
को लोकेऽत्र सतामभीष्टविषये विघ्नो जिनेश प्रभो ।।१।।
anuvād : he jinendradev! jo sajjanonun man ānandanā sthānabhūt
āpanā nirmaḷ svarūpanun avagāhan kare chhe, jo anant dīpti sampanna āpanā
nām smaraṇarūp mahāmantra pāse chhe ane jo āpanā dvārā batāvavāmān āvel
ratnatrayasvarūp mokṣhamārgamān gaman chhe; to pachhī ahīn lokamān te sajjanone
potānā iṣhṭa viṣhayamān vighna kyun hoī shake? arthāt temane iṣhṭa viṣhayamān koī
bādhā upasthit thatī nathī. 1.
(शार्दूलविक्रीडित)
निःसंगत्वमरागिताथ समता कर्मक्षयो बोधनं
विश्वव्यापि समं द्रशा तदतुलानन्देन वीर्येण च ।
ईद्रग्देव तवैव संसृति परित्यागाय जातः क्रमः
शुद्धस्तेन सदा भवच्चरणयोः सेवा सतां संमता ।।२।।
anuvād : he dev! parigrahatyāg, vītarāgatā, samatā, karmano kṣhay,
kevaḷadarshan sahit samasta padārthone ek sāthe viṣhay karanārūn gnān (kevaḷagnān),
anant sukh ane anantavīrya; ā prakāranī ā vishuddha pravr̥utti sansārathī mukta

Page 220 of 378
PDF/HTML Page 246 of 404
single page version

background image
thavā māṭe āpanī ja thayelī chhe. tethī sajjanone sadā āpanā charaṇonī
ārādhanā iṣhṭa chhe. 2.
(शार्दूलविक्रीडित)
यद्येतस्य द्रढा मम स्थितिरभूत्त्वत्सेवया निश्चितं
त्रैलोक्येश बलीयसोऽपि हि कुतः संसारशत्रोर्भयम् ।
प्राप्तस्यामृतवर्षहर्षजनकं सद्यन्त्रधारागृहं
पुंसः किं कुरुते शुचौ खरतरो मध्याह्नकालातपः ।।३।।
anuvād : he trilokīnāth! jo āpanī ārādhanāthī nishchayathī mārī evī
draḍh sthiti thaī gaī chhe to pachhī mane atishay baḷavān sansārarūp shatruthī paṇ bhay
kem hoy? arthāt na hoy. ṭhīk chhe – amr̥utavarṣhāthī harṣha utpanna karanār evā uttam
phuvārā yukta gr̥uhane prāpta thayel puruṣhane shun grīṣhma r̥̄utumān madhyāhnakālīn sūryano
atyant tīkṣhṇa santāp paṇ shun duḥkhī karī shake chhe? arthāt karī shakato nathī. 3.
(शार्दूलविक्रीडित)
यः कश्चिन्निपुणो जगत्त्रयगतानर्थानशेषांश्चिरं
सारासारविवेचनैकमनसा मीमांसते निस्तुषम् ।
तस्य त्वं परमेक एव भगवन् सारो ह्यसारं परं
सर्वं मे भवदाश्रितस्य महती तेनाभवन्निर्वृतिः ।।४।।
anuvād : he bhagavān! je koī chatur puruṣh sār ane asār padārthonun
vivechan karanār asādhāraṇ man dvārā nirdoṣh rīte traṇe lokanā samasta padārthono
ghaṇā kāḷ sudhī vichār kare chhe tene kevaḷ ek āp ja sārabhūt ane anya sarva
asārabhūt chhe tethī āpanā sharaṇe āvelā mane mahān ānand prāpta thāy chhe. 4.
(शार्दूलविक्रीडित)
ज्ञानं दर्शनमप्यशेषविषयं सौख्यं तथात्यन्तिकं
वीर्यं च प्रभुता च निर्मलतरा रूपं स्वकीयं तव ।
सम्यग्योगद्रशा जिनेश्वर चिरात्तेनोपलब्धे त्वयि
ज्ञातं किं न विलोकितं न किमथ प्राप्तं न किं योगिभिः ।।५।।

Page 221 of 378
PDF/HTML Page 247 of 404
single page version

background image
anuvād : he jineshvar! āpanun gnān ane darshan samasta padārthono viṣhay
karanār chhe, āpanān sukh ane vīrya anant chhe, tathā āpanun prabhutva atishay nirmaḷ
chhe; ā prakāranun āpanun nij svarūp chhe. tethī je yogījanoe samyak dhyānarūp netra
dvārā chirakāḷamān āpane prāpta karī līdhā chhe temaṇe shun nathī jāṇyun? shun nathī joyun,
ane shun nathī prāpta karī līdhun? arthāt ek mātra āpane jāṇī levāthī temaṇe badhun
ja jāṇī līdhun, dekhī līdhun ane prāpta karī līdhun chhe. 5.
(शार्दूलविक्रीडित)
त्वामेकं त्रिजगत्पतिं परमहं मन्ये जिनं स्वामिनं
त्वामेकं प्रणमामि चेतसि दधे सेवे स्तुवे सर्वदा ।
त्वामेकं शरणं गतोऽस्मि बहुना प्रोक्तेन किंचिद्भवे-
दित्थं तद्भवतु प्रयोजनमतो नान्येन मे केनचित् ।।६।।
anuvād : hun ek āpane ja traṇe lokanā svāmī, utkr̥uṣhṭa, jin ane prabhu
mānun chhun. hun ek āpane ja sarvadā namaskār karūn chhun, āpane ja chittamān dhāraṇ karūn
chhun, āpanī ja sevā karūn chhun, āpanī ja stuti karūn chhun, tathā ek āpanā ja sharaṇane
prāpta thayo chhun. ghaṇun kahevāthī shun lābh? ā rīte je kāī prayojan siddha thaī shakatun
hoy te thāv. mane āpanā sivāy anya koīnī sāthe prayojan nathī. 6.
(शार्दूलविक्रीडित)
पापं कारितवान् यदत्र कृतवानन्यैः कृतं साध्विति
भ्रान्त्याहं प्रतिपन्नवांश्च मनसा वाचा च कायेन च ।
काले संप्रति यच्च भाविनि नवस्थानोद्गतं यत्पुन-
स्तन्मिथ्याखिलमस्तु मे जिनपते स्वं निन्दतस्ते पुरः ।।७।।
anuvād : he jinendradev! man, vachan ane kāyāthī men ahīn je kāī paṇ
agnānavashe pāp karyun hoy, anya dvārā karāvyun hoy ane bījāo dvārā karātān ‘sārun
karyun’; em svīkār karyo hoy arthāt anumodanā karī hoy; e uparānt ā ja nav
sthāno (1 manakr̥ut, 2 man kārit, 3 man anumodit, 4 vachanakr̥ut, 5 vachanakārit,
6 vachanānumodit, 7 kāyakr̥ut, 8 kāyakārit ane kāyānumodit) dvārā bījā paṇ

Page 222 of 378
PDF/HTML Page 248 of 404
single page version

background image
je pāp vartamānakāḷamān karī rahyo chhun, ane bhaviṣhyakāḷamān karīsh te sarva mārā pāp
āpanī sāme ātmanindā karavāthī mithyā thāv. 7.
(शार्दूलविक्रीडित)
लोकालोकमनन्तपर्यययुतं कालत्रयीगोचरं
त्वं जानासि जिनेन्द्र पश्यसि तरां शश्वत्समं सर्वतः ।
स्वामिन् वेत्सि ममैकजन्मजनितं दोषं न किंचित्कुतो
हेतोस्ते पुरतः स वाच्य इति मे शुद्धयर्थमालोचितम् ।।८।।
anuvād : he jinendra! āp trikāḷavartī anant paryāyo sahit lok ane
alokane sadā sarva taraphathī yugapat jāṇo ane dekho chho. to pachhī he svāmī! āp
mārā ek janmamān utpanna doṣhone kyā kāraṇe nathī jāṇatā? arthāt avashya jāṇo
chho. chhatān paṇ hun ālochanā pūrvak ātmashuddhi māṭe ukta doṣh āpanī sāme pragaṭ
karūn chhun. 8.
(शार्दूलविक्रीडित)
आश्रित्य व्यवहारमार्गमथवा मूलोत्तराख्यान् गुणान्
साधोर्धारयतो मम स्मृतिपथप्रस्थायि यद्दूषणम् ।
शुद्धयर्थं तदपि प्रभो तव पुरः सज्जोऽहमालोचितुं
निःशल्यं हृदयं विधेयमजडैर्भव्यैर्यतः सर्वथा ।।९।।
anuvād : vyavahār mārgano āshray karīne athavā mūḷ ane uttar guṇone
dhāraṇ karanār mārā jevā sādhune je dūṣhaṇ smaraṇamān āvī rahyun chhe tenī paṇ shuddhi
māṭe he prabho ! hun āpanī pāse ālochanā karavā māṭe udyat thayo chhun. kāraṇ e
chhe ke vivekī bhavya jīvoe sarva prakāre potānun hr̥uday shalyarahit karavun joīe. 9.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वो ऽप्यत्र मुहुर्मुहुर्जिनपते लोकैरसंख्यैर्मित-
व्यक्ताव्यक्त विकल्पजालकलितः प्राणी भवेत् संसृतौ ।

Page 223 of 378
PDF/HTML Page 249 of 404
single page version

background image
तत्तावद्भिरयं सदैव निचितो दोषैर्विकल्पानुगैः
प्रायश्चित्तमियत् कुतः श्रुतगतं शुद्धिर्भवत्संनिधेः ।।१०।।
anuvād : he jinendradev! ahīn sansāramān sarva prāṇī vāramvār asaṅkhyāt
lokapramāṇ spaṣhṭa ane aspaṣhṭa vikalponā samūhathī sanyukta hoy chhe. tathā ukta
vikalpo anusār ā prāṇī nirantar eṭalā (asaṅkhyāt lok pramāṇ) ja doṣhothī
vyāpta hoy chhe. āṭalun prāyashchitta bhalā, āgamapramāṇe kyāthī thaī shake? arthāt
thaī shakatun nathī. māṭe te doṣhonī shuddhi āpanī nikaṭatā athavā ārādhanāthī thāy
chhe. 10.
(शार्दूलविक्रीडित)
भावान्तःकरणेन्द्रियाणि विधिवत्संहृत्य बाह्याश्रया-
देकीकृत्य पुनस्त्वया सह शुचिज्ञानैकसन्मूर्तिना ।
निःसंगः श्रुतसारसंगतमतिः शान्तो रहः प्राप्तवान्
यस्त्वां देव समीक्षते स लभते धन्यो भवत्संनिधिम् ।।११।।
anuvād : he dev! je bhavya jīv bhāvaman ane bhāvenndriyone niyamānusār
bāhya vastuo taraphathī khaseḍīne tathā nirmaḷ ane gnānarūp advitīy uttam mūrtinā
dhārak āpanī sāthe ekamek karīne parigraharahit, āgamanā rahasyanā gnātā, shānta
ane ekānta sthānane prāpta thatā thakā āpane dekhe chhe te prashansanīy chhe. te ja āpanī
samīpatā prāpta kare chhe. 11.
(शार्दूलविक्रीडित)
त्वामासाद्य पुरा कृतेन महता पुण्येन पूज्यं प्रभुं
ब्रह्माद्यैरपि यत्पदं न सुलभं तल्लभ्यते निश्चितम् ।
अर्हन्नाथ परं करोमि किमहं चेतो भवत्संनिधा-
वद्यापि ध्रियमाणमप्यतितरामेतद्बहिर्धावति ।।१२।।
anuvād : he arhant dev! pūrvakr̥ut mahān puṇyanā udayathī pūjavāne yogya
āp jevā svāmīne pāmīne je pad brahmā ādine māṭe paṇ durlabh chhe te nishchitapaṇe

Page 224 of 378
PDF/HTML Page 250 of 404
single page version

background image
prāpta karī shakāy chhe. parantu he nāth! hun shun karūn? āpanī samīpamān baḷapūrvak
lagāvavā chhatān paṇ ā chitta hajī ye bāhya padārtho taraph doḍe chhe. 12.
(शार्दूलविक्रीडित)
संसारो बहुदुःखदः सुखपदं निर्वाणमेतत्कृते
त्यक्त्वार्थादि तपोवनं वयमितास्तत्रोज्झितः संशयः ।
एतस्मादपि दुष्करव्रतविधेर्नाद्यापि सिद्धिर्यतो
वातालीतरलीकृतं दलमिव भ्राम्यत्यदो मानसम् ।।१३।।
anuvād : sansār bahu duḥkhadāyak chhe, parantu mokṣha sukhanun sthān chhe. ā
mokṣha prāpta karavā māṭe ame dhan – sampatti ādi chhoḍīne tapovanamān āvyā chhīe ane
tenā viṣhayamān ame sarva prakārano sandeh paṇ chhoḍī dīdho chhe. parantu ā kaṭhin
vratavidhānathī paṇ hajī sudhī siddhi prāpta na thaī. enun kāraṇ e chhe ke vāyusamūh
dvārā chañchaḷ karavāmān āvelā pāndaḍā samān ā man bhramit thaī rahyun chhe. 13.
(शार्दूलविक्रीडित)
झम्पाः कुर्वदितस्ततः परिलसद्बाह्यार्थलाभाद्दद-
न्नित्यं व्याकुलतां परां गतवतः कार्यं विनाप्यात्मनः ।
ग्रामं वासयदिन्द्रियं भवकृतो दूरं सुहृत् कर्मणः
क्षेमं तावदिहास्ति कुत्र यमिनो यावन्मनो जीवति ।।१४।।
anuvād : je man āmatem bhaṭakyā kare chhe, bāhya padārthonī prāptithī harṣha
pāme chhe, koī paṇ prayojan vinā nirantar gnānamay ātmāne atishay vyākuḷ kare
chhe, indriy samūhane vasāve chhe tathā sansāranā kāraṇabhūt karmano param mitra chhe; evun
te man jyān sudhī jīvit chhe tyānsudhī ahīn sanyamīnun kalyāṇ kyāthī thaī shake?
arthāt thaī shakatun nathī.
visheṣhārtha : āno abhiprāy e chhe ke jyānsudhī man shānta thatun nathī tyānsudhī sanyamanun
paripālan karavā chhatān paṇ kadī ātmānun kalyāṇ thaī shakatun nathī. kāraṇ e chhe ke mananī
asthiratāthī bāhya iṣhṭāniṣhṭa padārthomān rāg – dveṣhanī pravr̥utti banī rahe chhe ane jyān sudhī rāg –
dveṣhanun pariṇaman chhe tyānsudhī karmano bandh paṇ anivārya chhe. tathā jyānsudhī navā navā karmano bandh

Page 225 of 378
PDF/HTML Page 251 of 404
single page version

background image
thato rahe tyānsudhī duḥkhamay ā janma – maraṇarūp sansāranī paramparā paṇ chālu ja rahe chhe. ā
hālatamān ātmāne kadī shāntinī prāpti thaī shakatī nathī. māṭe ātmakalyāṇanī ichchhā karanār bhavya
jīvoe sauthī pahelān potānun chañchaḷ man vash karavun joīe. man vash thatān tenā ishāre chālatī
indriyo svayamev vash thaī jāy chhe. to evī avasthāmān bandhano abhāv thaī javāthī mokṣha paṇ
kāī dūr raheto nathī. 14.
(शार्दूलविक्रीडित)
नूनं मृत्युभुपैति यातममलं त्वां शुद्धबोधात्मकं
त्वत्तस्तेन बहिर्भ्रमत्यविरतं चेतो विकल्पाकुलम् ।
स्वामिन् किं क्रियते ऽत्र मोहवशतो मृत्योर्न भीः कस्य तत्
सर्वानर्थपरंपराकृदहितो मोहः स मे वार्यताम् ।।१५।।
anuvād : he svāmin! ā chitta nirmaḷ ane shuddhachaitanyasvarūp āpane
prāpta thayun thakun nishchayathī mr̥utyune prāpta thaī jāy chhe. tethī te vikalpothī vyākuḷ
thatun thakun āpanā taraphathī khasīne nirantar bāhya padārthomān paribhramaṇ kare chhe.
shun karīe? mohanā vashe ahīn mr̥utyuno bhay bhalā kone nathī hoto? arthāt
teno bhay ghaṇun karīne badhāne hoy chhe. tethī he prabho! samasta anarthonī
paramparānā kāraṇabhūt mārā ā moharūp shatrunun nivāraṇ karo. 15.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वेषामपि कर्मणामतितरां मोहो बलीयानसौ
धत्ते चञ्चलतां बिभेति च मृतेस्तस्य प्रभावान्मनः ।
नो चेज्जीवति को म्रियेत क इह द्रव्यत्वतः सर्वदा
नानात्वं जगतो जिनेन्द्र भवता द्रष्टं परं पर्ययैः ।।१६।।
anuvād : badhā karmomān te moh atishay baḷavān chhe. tenā ja prabhāvathī
man chapaḷatā dhāraṇ kare chhe ane mr̥utyuthī ḍare chhe. jo em na hot to pachhī sansāramān
dravyanī apekṣhāe koṇ jīve chhe ane koṇ mare chhe? he jinendra! āpe phakta paryāyonī
apekṣhāe ja sansāranī vividhatā joī chhe.
visheṣhārtha : jo nishchayanayathī vichār karavāmān āve to shuddha chaitanyasvarūp ā ātmā

Page 226 of 378
PDF/HTML Page 252 of 404
single page version

background image
anādi – nidhan chhe. teno na kadī janma thāy chhe ane na kadī maraṇ. tenā janma – maraṇanī kalpanā
vyavahārī jan paryāyanī pradhānatāthī kevaḷ mohanā nimitte kare chhe. jeno te moh naṣhṭa thaī jāy
chhe tenun man chapaḷatā chhoḍīne sthir thaī jāy chhe. tene pachhī mr̥utyuno bhay raheto nathī. ā rīte
tene yathārtha ātmasvarūpanī pratīti thavā lāge chhe ane tyāre te tarat ja paramānandamay avinashvar
padane prāpta karī le chhe. 16.
(शार्दूलविक्रीडित)
वातव्याप्तसमुद्रवारिलहरीसंघातवत्सर्वदा
सर्वत्र क्षणभङ्गुरं जगदिदं संचिन्त्य चेतो मम ।।
संप्रत्येतदशेषजन्मजनकव्यापारपारस्थितं
स्थातुं वाञ्छति निर्विकारपरमानन्दे त्वयि ब्रह्मणि ।।१७।।
anuvād : ā vishva vāyuthī tāḍit thayelā samudranā jaḷamān utpanna thatī
laheronā samūh samān sadā ane sarvatra kṣhaṇanashvar chhe, evo vichār karīne ā mārūn
man atyāre janma – maraṇarūp sansāranā kāraṇabhūt ā samasta pravr̥uttionī pār
pahoñchīne arthāt āvī kriyāo chhoḍīne nirvikār ane paramānandasvarūp āp
paramātmāmān sthit thavānī ichchhā kare chhe. 17.
(शार्दूलविक्रीडित)
एनः स्यादशुभोपयोगत इतः प्राप्नोति दुःखं जनो
धर्मः स्याच्च शुभोपयोगत इतः सौख्यं किमप्याश्रयेत् ।
द्वन्द्वं द्वन्द्वमिदं भवाश्रयतया शुद्धोपयोगात्पुन-
र्नित्यानन्दपदं तदत्र च भवानर्हन्नहं तत्र च ।।१८।।
anuvād : ashubh upayogathī pāp utpanna thāy chhe ane enāthī prāṇī
duḥkh prāpta kare chhe tathā shubh upayogathī dharma thāy chhe ane enāthī prāṇī koī
visheṣh sukh prāpta kare chhe. sukh ane duḥkhanun ā kalahakārī joḍun sansāranī sahāyathī
chāle chhe. parantu enāthī viparīt shuddha upayogathī te shāshvat sukhanun sthān arthāt
mokṣha prāpta thāy chhe. he arahant jin! ā pad (mokṣha)mān to āp sthit chho ane
hun te padamān arthāt shātā, ashātā vedanīyajanit kṣhaṇik sukh – duḥkhanā sthānabhūt
sansāramān sthit chhun. 18.

Page 227 of 378
PDF/HTML Page 253 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
यन्नान्तर्न बहिः स्थितं न च दिशि स्थूलं न सूक्ष्मं पुमान्
नैव स्त्री न नपुंसकं न गुरुतां प्राप्तं न यल्लाघवम् ।
कर्मस्पर्शशरीरगन्धगणनाव्याहारवर्णोज्झितं
स्वच्छज्ञानद्रगेकमूर्ति तदहं ज्योतिः परं नापरम् ।।१९।।
anuvād : je utkr̥uṣhṭa jyoti (chaitanya) na to andar sthit chhe ane na bahār
sthit chhe, je dishāvisheṣhamān sthit nathī, je na sthūḷ chhe ane na sūkṣhma chhe; je na
puruṣh chhe, na strī chhe ane na napunsak chhe; je na gurutāne prāpta chhe ane na laghutāne
prāpta chhe; je karma, sparsha, sharīr, gandh, gaṇanā, shabda ane varṇarahit chhe; tathā je
nirmaḷ gnān ane darshananī mūrti chhe; te ja utkr̥uṣhṭa jyotisvarūp hun chhun – enāthī bhinna
bījun koī paṇ svarūp mārūn nathī.
visheṣhārtha : abhiprāy e chhe ke bhedabuddhi rahe tyānsudhī sharīr ane sva ane paranī
kalpanā thāy chhe. andar – bahār; sthūḷ – sūkṣhma tathā puruṣh – strī ādi uparyukta badhā vikalpa ek
te sharīranā āshraye ja thayā kare chhe. paṇ jyāre te bhedabuddhi naṣhṭa thaī jāy chhe ane
abhedabuddhi pragaṭ thaī jāy chhe tyāre te samasta bhed vyavahār paṇ tenī sāthe ja naṣhṭa thaī
jāy chhe. te vakhate akhaṇḍ chitpiṇḍasvarūp ek mātra ātmajyotino ja pratibhās thāy chhe.
tyānsudhī ke ā nirvikalpa avasthāmān samyagdarshan, samyaggnān ane samyakchāritra ādino paṇ
bhed naṣhṭa thaī jāy chhe. 19.
(शार्दूलविक्रीडित)
एतेनैव चिदुन्नतिक्षयकृता कार्यं विना वैरिणा
शश्वत्कर्मखलेन तिष्ठति कृतं नाथावयोरन्तरम् ।
एषोऽहं स चते पुरः परिगतो दुष्टो ऽत्र निःसार्यतां
सद्रक्षेतरनिग्रहो नयवतो धर्मः प्रभोरीद्रशः ।।२०।।
anuvād : he svāmin! koī prayojan vinā ja vairabhāv pāmīne unnat
chaitanya- svarūpano ghāt karanār ā karmarūp duṣhṭa shatru dvārā āpaṇā banne vachche utpanna
karavāmān āvelo bhed sthit chhe. ā hun ane te karmashatru banne ya āpanī sāme hājar
chhīe. āmānthī āp duṣhṭane kheñchīne bahār pheṅkī do kāraṇ ke, sajjananun rakṣhaṇ karavun

Page 228 of 378
PDF/HTML Page 254 of 404
single page version

background image
ane duṣhṭane daṇḍ devo e nyāyapriy rājānun kartavya hoy chhe. 20.
(शार्दूलविक्रीडित)
आधिव्याधिजरामृतिप्रभुतयः संबन्धिनो वर्ष्मण-
स्तद्भिन्नस्य ममात्मनो भगवतः किं कर्तृमीशा जडाः ।
नानाकारविकारकारिण इमे साक्षान्नभोमण्डले
तिष्ठन्तो ऽपि न कुर्वते जलमुचस्तत्र स्वरूपान्तरम् ।।२१।।
anuvād : ādhi (mānasik kaṣhṭa), vyādhi (shārīrik kaṣhṭa), jarā ane mr̥utyu
ādi sharīr sāthe sambandh rākhanār chhe. hun bhagavān ātmā te sharīrathī bhinna chhun,
māṭe te sharīr sambandhī jaḍ ādhi – vyādhi ādi mārūn shun karī shake? arthāt e ātmānun
kāī paṇ nukashān karī shakatā nathī. yogya paṇ chhe – pratyakṣha anek ākāro ane
vikāro karanārā ā vādaḷā ākāshamaṇḍaḷamān rahevā chhatān paṇ ākāshanā svarūpamān
kāī paṇ antar karatā nathī. 21.
(शार्दूलविक्रीडित)
संसारातपदह्यमानवपुषा दुःखं मया स्थीयते
नित्यं नाथ यथा स्थलस्थितिमता मत्स्येन ताम्यन्मनः ।
कारुण्यामृतसंगशीतलतरे त्वत्पादपङ्केरुहे
यावद्देव समर्पयामि हृदयं तावत्परं सौख्यवान् ।।२२।।
anuvād : jem pāṇī sukāī jatān sthaḷ upar rahelun māchhalun manamān atishay
kaṣhṭa pāme chhe tevī ja rīte sansārarūp garamīthī jalatā sharīrane dhāraṇ karato thako
ahīn rahīne hun paṇ atishay kaṣhṭa pāmī rahyo chhun. he dev! jyān sudhī hun dayārūp
amr̥utanā sambandhathī atishay shītaḷatāne prāpta thayel āpanā charaṇ – kamaḷomān mārūn
hr̥uday samarpit karūn chhun. tyān sudhī atishay sukhano anubhav karūn chhun. 22.
(शार्दूलविक्रीडित)
साक्षग्राममिदं मनो भवति यद्बाह्यार्थसंबन्धभाक्
तत्कर्म प्रविजृम्भते पृथगहं तस्मात्सदा सर्वथा ।

Page 229 of 378
PDF/HTML Page 255 of 404
single page version

background image
चैतन्यात्तव तत्तथेति यदि वा तत्रापि तत्कारणं
शुद्धात्मन् मम निश्चयात्पुनरिह त्वय्येव देव स्थितिः ।।२३।।
anuvād : he shuddha ātman! indriyasamūh sāthe ā man bāhya padārtho sāthe
sambandh rākhe chhe, māṭe ja tenāthī karma vadhe chhe. hun te karmathī sadā ane sarva prakāre bhinna
chhun athavā āpanā chaitanyathī te karma sarvathā bhinna chhe. ahīn paṇ te ja pūrvokta (chetanā-
chetanatva) kāraṇ chhe. he dev! mārī sthiti nishchayathī ahīn āpanā viṣhayamān ja chhe. 23.
(शार्दूलविक्रीडित)
किं लोकेन किमाश्रयेण किमुत द्रव्येण कायेन किं
किं वाग्भिः किमुतेन्द्रियैः किमसुभिः किं तैर्विकल्पैरपि ।
सर्वे पुद्गलपर्यया बत परे त्वत्तः प्रमत्तो भव-
न्नात्मन्नेभिरभिश्रयस्यतितरामालेन किं बन्धनम् ।।२४।।
anuvād : he ātman! tāre lokathī, āshrayathī, dravyathī, sharīrathī, vachanothī,
indriyothī, prāṇothī ane te vikalpothī paṇ shun prayojan chhe? arthāt emanāthī tāre kāī
paṇ prayojan nathī. kāraṇ e chhe ke ā badhī pudgalanī paryāyo chhe je tārāthī bhinna chhe.
khed chhe ke tun pramādī thaīne emanā dvārā vyartha ja shā māṭe bandhanane prāpta thāy chhe? 24.
(शार्दूलविक्रीडित)
धर्माधर्मनभांसि काल इति मे नैवाहितं कुर्वते
चत्वारोऽपि सहायतामुपगतास्तिष्ठन्ति गत्यादिषु ।
एकः पुद्गल एव संनिधिगतो नोकर्मकर्माकृति-
वैरी बन्धकृदेष संप्रति मया भेदासिना खण्डितः ।।२५।।
anuvād : dharma, adharma, ākāsh ane kāḷ ā chāre dravya mārun kāī paṇ
ahit karatā nathī. te chāre to gati ādi (sthiti, avakāsh ane vartanā) mān sahāyak
thaīne rahyā chhe. parantu karma ane nokarmanā svarūpe pariṇamel ā ek pudgalarūp shatru
ja mārūn sānnidhya pāmīne bandhanun kāraṇ thāy chhe. tethī men tene ā vakhate bhed (vivek)
rūp talavārathī khaṇḍit karī dīdhun chhe. 25.

Page 230 of 378
PDF/HTML Page 256 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
रागद्वेषकृतैर्यथा परिणमेद्रूपान्तरैः पुद्गलो
नाकाशादिचतुष्टयं विरहितं मूर्त्या तथा प्राणिनाम् ।
ताभ्यां कर्मघनं भवेदविरतं तस्मादियं संसृति-
स्तस्यां दुःखपरंपरेति विदुषा त्याज्यौ प्रयत्नेन तौ ।।२६।।
anuvād : jem rāg ane dveṣh dvārā karavāmān āvelā pariṇāmāntarothī
pudgal dravya pariṇame chhe tevī rīte te amūrtik ākāshādi chār dravya ukta
pariṇāmāntarothī pariṇamatā nathī. ukta rāg ane dveṣhathī nirantar prāṇīone sadā
kaṭhor karmano bandh thāy chhe tenāthī (karmabandhathī) ā sansār thāy chhe ane te sansāramān
duḥkhonī paramparā prāpta thāy chhe. ā kāraṇe vidvān puruṣhe prayatnapūrvak ukta rāg
ane dveṣhano parityāg karavo joīe. 26.
(शार्दूलविक्रीडित)
किं बाह्येषु परेषु वस्तुषु मनः कृत्वा विकल्पान् बहून्
रागद्वेषमयान् मुधैव कुरुषे दुःखाय कर्माशुभम् ।
आनन्दामृतसागरे यदि वसस्यासाद्य शुद्धात्मनि
स्फीतं तत्सुखमेकतामुपगतं त्वं यासि रे निश्चितम् ।।२७।।
anuvād : re man! tun bāhya par padārthomān ghaṇā rāg – dveṣharūp vikalpo karīne
vyartha ja duḥkhanā kāraṇabhūt ashubh karma shā māṭe kare chhe? jo tun ekatva (advaitabhāv)ne
prāpta thaīne ānandarūp amr̥utanā samudrabhūt shuddhātmāmān nivās kare to nishchayathī ja mahān
sukh pāmī shakīsh. 27.
(शार्दूलविक्रीडित)
इत्यास्थाय हृदि स्थिरं जिन भवत्पादप्रसादात्सती-
मध्यात्मैकतुलामयं जन इतः शुद्धयर्थमारोहति ।
एनं कर्तुममी च दोषिणमितः कर्मारयो दुर्धरा-
स्तिष्ठन्ति प्रसभं तदत्र भगवन् मध्यस्थसाक्षी भवान् ।।२८।।

Page 231 of 378
PDF/HTML Page 257 of 404
single page version

background image
anuvād : he jin! hr̥udayamān āvo sthir vichār karīne ā manuṣhya shuddhi
māṭe āpanā charaṇonā prasādathī nirdoṣh adhyātmarūpī advitīy trājavāmān ek
taraph chaḍe chhe ane bījī taraph tene doṣhit karavā māṭe ā durjay karmarūpī shatru
baḷapūrvak sthit chhe. tethī he bhagavān! ā viṣhayamān āp madhyastha (niṣhpakṣha)
sākṣhī chho. 28.
(शार्दूलविक्रीडित)
द्वैतं संसृतिरेव निश्चयवशादद्वैतमेवामृतं-
संक्षेपादुभयत्र जल्पितमिदं पर्यन्तकाष्ठागतम् ।
निर्गत्यादिपदाच्छनैः शबलितादन्यत्समालम्बते
यः सो ऽसंज्ञ इति स्फु टं व्यवहृतेर्ब्रह्मादिनामेति च ।।२९।।
anuvād : nishchayathī dvait (ātma – parano bhed) ja sansār ane advait ja mokṣha
chhe. ā e bannenā viṣhayamān saṅkṣhepathī kathan chhe je charam sīmāne prāpta chhe. je bhavya
jīv dhīre dhīre ā vichitra pratham (dvait) padathī nīkaḷīne bījā (advait) padano āshray
kare chhe te jo ke nishchayathī vāchya – vāchakabhāvano abhāv thaī javānā kāraṇe
sañgnā(nām) rahit thaī jāy chhe; chhatān paṇ vyavahārathī te brahmā ādi (parabrahma,
paramātmā) nāmane prāpta kare chhe. 29.
(शार्दूलविक्रीडित)
चारित्रं यदमाणि केवलद्रशा देव त्वया मुक्त ये
पुंसा तत्खलु माद्रशेन विषमे काले कलौ दुर्धरम् ।
भक्ति र्या समभूदिह त्वयि दृढा पुण्यैः पुरोपार्जितैः
संसारार्णवतारणे जिन ततः सैवास्तु पोतो मम ।।३०।।
anuvād : he jinadev! kevaḷagnānī! āpe je mukti māṭe chāritra
batāvyun chhe tene nishchayathī mārā jevā puruṣh ā viṣham pañcham kāḷamān dhāraṇ
karī shakato nathī. tethī pūrvopārjit mahān puṇyathī ahīn je mārī āpanā
viṣhayamān draḍh bhakti thaī chhe te ja mane ā sansārarūpī samudrathī pār thavā māṭe
jahāj samān thāy. 30.

Page 232 of 378
PDF/HTML Page 258 of 404
single page version

background image
(शार्दूलविक्रीडित)
इन्द्रत्वं च निगोदतां च बहुधा मध्ये तथा योनयः
संसारे भ्रमता चिरं यदखिलाः प्राप्ता मयानन्तशः ।
तन्नापूर्वमिहास्ति किंचिदपि मे हित्वा विमुक्ति प्रदां
सम्यग्दर्शनबोधवृत्तिपदवीं तां देव पूर्णां कुरु ।।३१।।
anuvād : he dev! men chirakāḷ sansāramān paribhramaṇ karatān anek vār
indrapad, nigod paryāy tathā vachamān paṇ bījā je samasta anant bhav prāpta karyā
chhe temān mukti āpanār samyagdarshan, samyaggnān ane samyakchāritrarūp pariṇati
sivāy bījā koī paṇ apūrva nathī. tethī ratnatrayasvarūp je padavī hajī sudhī
men kadī prāpta karī nathī te apūrva padavī pūrṇa karo. 31.
(शार्दूलविक्रीडित)
श्रीवीरेण मम प्रसन्नमनसा तत्किंचिदुच्चैः पद-
प्राप्त्यर्थं परमोपदेशवचनं चित्ते समारोपितम् ।
येनास्तामिदमेकभूतलगतं राज्यं क्षणध्वंसि यत्
त्रैलोक्यस्य च तन्न मे प्रियमिह श्रीमज्जिनेश प्रभो ।।३२।।
anuvād : he jinendra prabho! shrī vīr bhagavāne (athavā shrī vīranandī
gurue) prasannachitta thaīne uchcha pad (mokṣha)nī prāpti māṭe je mārā chittamān
thoḍā uttam upadesharūp vachanonun āropaṇ karyun chhe tenā prabhāvathī kṣhaṇanashvar je
ek pr̥ithvīnun rājya chhe te to dūr raho, parantu mane te traṇ lokanun rājya paṇ
ahīn priy nathī. 32.
(शार्दूलविक्रीडित)
सूरेः पङ्कजनन्दिनः कृतिमिमामालोचनामर्हता-
मग्रे यः पठति त्रिसंध्यममलश्रद्धानताङ्गो नरः ।
योगीन्द्रैश्चिरकालरूढतपसा यत्नेन यन्मृग्यते
तत्प्राप्नोति परं पदं स मतिमानानन्दसद्म ध्रुवम् ।।३३।।

Page 233 of 378
PDF/HTML Page 259 of 404
single page version

background image
anuvād : je buddhimān manuṣhya nirmaḷ shraddhāthī potānā sharīrane namrībhūt
karīne traṇe sandhyākāḷe arhant bhagavān āgaḷ shrī padmanandi sūri dvārā virachit ā
ālochanārūp prakaraṇ bhaṇe chhe te nishchayathī ānandanā sthānabhūt te utkr̥uṣhṭa pad prāpta
kare chhe jene yogīshvar tapashcharaṇ dvārā prayatnapūrvak chirakāḷathī shodhyā kare chhe. 33.
ā rīte ālochanā adhikār samāpta thayo. 9.

Page 234 of 378
PDF/HTML Page 260 of 404
single page version

background image
10. sadbodh chandroday
[ १०.सद्बोधचन्द्रोदयः ]
(शार्दूलविक्रीडित)
यज्जानन्नपि बुद्धिमानपि गुरुः शक्तो न वक्तुं गिरा
प्रोक्तं चेन्न तथापि चेतसि नृणां संमाति चाकाशवत् ।
यत्र स्वानुभवस्थिते ऽपि विरला लक्ष्यं लभन्ते चिरा-
त्तन्मोक्षैक निबन्धनं विजयते चित्तत्त्वमत्यद्भुतम् ।।१।।
anuvād : je chetan tattvane jāṇavā chhatān paṇ ane buddhimān guru paṇ vāṇī
dvārā kahevāne samartha nathī tathā jo kahevāmān āve to paṇ je ākāsh samān
manuṣhyonā hr̥udayamān samātun nathī tathā jenā svānubhavamān sthit hovā chhatān paṇ viralā
manuṣhyo ja chir kāḷe lakṣhya (mokṣha) ne prāpta karī shake chhe; te mokṣhanā advitīy
kāraṇabhūt āshcharyajanak chetanatattva jayavant ho. 1.
(शार्दूलविक्रीडित)
नित्यानित्यतया महत्तनुतयानेकैकरूपत्ववत्
चित्तत्वं सदसत्तया च गहनं पूर्णं च शून्यं च यत् ।
तज्जीयादखिलश्रुताश्रयशुचिज्ञानप्रभाभासुरो
यस्मिन् वस्तुविचारमार्गचतुरो यः सो ऽपि संमुह्यति ।।२।।
anuvād : je chetan tattva nitya ane anitya svarūpe, sthūḷ ane kr̥ush svarūpe,
anek ane ek svarūpe, sat ane asat svarūpe tathā pūrṇa ane shūnya svarūpe gahan
chhe; tathā jenā viṣhayamān samasta shrutano viṣhay karanārī evī nirmaḷ gnānarūp