Padmanandi Panchvinshati-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Shlok: 3-50 (10. Sadabodhachandroday),1 (11. Nishchayapanchashat),2 (11. Nishchayapanchashat),3 (11. Nishchayapanchashat),4 (11. Nishchayapanchashat),5 (11. Nishchayapanchashat),6 (11. Nishchayapanchashat),7 (11. Nishchayapanchashat),8 (11. Nishchayapanchashat),9 (11. Nishchayapanchashat),10 (11. Nishchayapanchashat),11 (11. Nishchayapanchashat),12 (11. Nishchayapanchashat),13 (11. Nishchayapanchashat),14 (11. Nishchayapanchashat),15 (11. Nishchayapanchashat),16 (11. Nishchayapanchashat),17 (11. Nishchayapanchashat),18 (11. Nishchayapanchashat); 11. Nishchayapanchashat.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 14 of 21

 

Page 235 of 378
PDF/HTML Page 261 of 404
single page version

background image
jyotithī daidipyamān ane tattvanā vichāramān chatur evo manuṣhya paṇ moh pāme chhe
te chetan tattva jīvit rahe.
visheṣhārtha : te chidrūp tattva (samajavun) ghaṇun agharun chhe kāraṇ ke bhinna bhinna
apekṣhāe tenun svarūp anek prakāranun chhe. jem ke – ukta chidrūp tattva jo dravyārthikanayanī apekṣhāe
nitya chhe to paryāyārthik nayanī apekṣhāe te anitya paṇ chhe. jo te ananta padārthono viṣhay
karavāne kāraṇe sthūḷ chhe to mūrti rahit hovānā kāraṇe sūkṣhma paṇ chhe, jo te sāmānya svarūpe
ek chhe to visheṣh svarūpe anek paṇ chhe, jo te svakīy dravyādi chatuṣhṭayanī apekṣhāe sat
chhe to parakīy dravyādichatuṣhṭayanī apekṣhāe asat paṇ chhe tathā jo te anantachatuṣhṭay ādi
guṇothī paripūrṇa chhe to rūp – rasādi rahit hovānā kāraṇe shūnya paṇ chhe. ā rīte tenun svarūp
gambhīr hovāthī kadī samasta shrutanā pāragāmī paṇ tenā viṣhayamān moh pāmī jāy chhe. 2.
(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वस्मिन्नणिमादिपङ्कजवने रम्येऽपि हित्वा रतिं
यो दृष्टिं शुचिमुक्ति हंसवनितां प्रत्यादराद्दत्तवान् ।
चेतोवृत्तिनिरोधलब्धपरमब्रह्मप्रमोदाम्बुभृत्-
सम्यक्साम्यसरोवरस्थितिजुषे हंसाय तस्मै नमः ।।३।।
anuvād : aṇimā – mahimā ādi āṭh r̥̄iddhiorūp ramaṇīy samasta
kamaḷavan rahevā chhatān paṇ je ātmārūp hans tenā viṣhayamān anurakta na thatān
ādarathī muktirūp hansī upar ja potānī draṣhṭi rākhe chhe tathā je chittavr̥uttinā
nirodhathī prāpta thayel parabrahmasvarūp ānandarūpī jaḷathī paripūrṇa evā samīchīn
samatābhāvarūp sarovaramān nivās kare chhe te ātmārūp hansane namaskār ho. 3.
(रथोद्धता)
सर्वभावविलये विभाति यत् सत्समाधिभरनिर्भरात्मनः ।
चित्स्वरूपमभितः प्रकाशकं शर्मधाम नमताद्भुतं महः ।।४।।
anuvād : je āshcharyajanak chitsvarūp tej rāg – dveṣhādirūp vibhāv pariṇāmo
naṣhṭa thatān samyak samādhinā bhārane dhāraṇ karanār yogīne shobhāyamān thāy chhe,
je sarva padārthonun prakāshak chhe tathā je sukhanun kāraṇ chhe te chitsvarūp tejane namaskār
karo. 4.

Page 236 of 378
PDF/HTML Page 262 of 404
single page version

background image
(रथोद्धता)
विश्ववस्तुविधृतिक्षमं लासज्जालमन्तपरिवर्जितं गिराम् ।
अस्तमेत्यखिलमेकहेलया यत्र तज्जयति चिन्मयं महः ।।५।।
anuvād : je chidrūp tej samasta vastuone prakāshit karavāmān samartha chhe,
daidīpyamān chhe, ant rahit arthāt avinashvar chhe tathā jenā viṣhayamān samasta vachanono
samūh krīḍāmātrathī ja nāsh pāme chhe arthāt je vachanano aviṣhay chhe; te chidrūp tej
jayavant ho. 5.
(रथोद्धता)
नो विकल्परहितं चिदात्मकं वस्तु जातु मनसो ऽपि गोचरम् ।
कर्मजाश्रितविकल्परूपिणः का कथा तु वपुषो जडात्मनः ।।६।।
anuvād : te chaitanyarūp tattva sarva prakāranā vikalpa rahit chhe ane tyān te
man karmajanit rāg – dveṣhanā āshraye thanārā vikalpa svarūp chhe. tethī jyāre te chaitanya
tattva te manano paṇ viṣhay nathī to pachhī jaḍasvarūp (achetan) sharīranī to vāt
ja shī chhe? – teno to viṣhay te kadī thaī ja shakatun nathī. 6.
(रथोद्धता)
चेतसो न वचसोऽपि गोचरस्तर्हि नास्ति भविता खपुष्पवत् ।
शङ्कनीयमिदमत्र नो यतः स्वानुभूतिविषयस्ततो ऽस्ति तत् ।।७।।
anuvād : jo te chaitanyarūp tej man ane vachanano paṇ viṣhay na hoy
to te ākāshanā phūl samān asat thaī jashe evī paṇ ahīn āshaṅkā na karavī
joīe kāraṇ ke te svānubhavano viṣhay chhe. tethī te sat ja chhe, nahi ke asat.
7.
(रथोद्धता)
नूनमत्र परमात्मनि स्थितं स्वान्तमन्तमुपयाति तद्बहिः ।
तं विहाय सततं भ्रमत्यदः को बिभेति मरणान्न भूतले ।।८।।
anuvād : ahīn paramātmāmān sthit thayelun man nishchayathī maraṇane prāpta thaī
jāy chhe. tethī te tene (paramātmāne) chhoḍīne nirantar bāhya padārthomān vichare chhe.

Page 237 of 378
PDF/HTML Page 263 of 404
single page version

background image
barābar chhe – ā pr̥ithvī upar mr̥utyuthī koṇ ḍaratun nathī? arthāt tenāthī badhā ja ḍare
chhe. 8.
(रथोद्धता)
तत्त्वमात्मगतमेव निश्चितं यो ऽन्यदेशनिहितं समीक्षते ।
वस्तु मुष्टिविधृतं प्रयत्नतः कानने मृगयते स मूढधीः ।।९।।
anuvād : chaitanyatattva nishchayathī potāmān ja sthit chhe, te chaitanyarūp tattvane
je anya sthānamān sthit samaje chhe te mūrkha muṭhīmān rākhelī vastune jāṇe prayatnapūrvak
vanamān shodhe chhe. 9.
(रथोद्धता)
तत्परः परमयोगसंपदां पात्रमत्र न पुनर्बहिर्गतः ।
नापरेण चलि [ल] तो यथेप्सितः स्थानलाभविभवो विभाव्यते ।।१०।।
anuvād : je bhavya jīv ā paramātmatattvamān tallīn thāy chhe te samādhirūp
sampattionun pātra thāy chhe, parantu je bāhya padārthomān mugdha rahe chhe te temanun pātra
thato nathī. yogya chhe – je bījā mārge chālī rahyo chhe tene ichchhānusār sthānanī
prāptirūp sampatti prāpta thaī shakatī nathī. 10.
(रथोद्धता)
साधुलक्ष्यमनवाप्य चिन्मये यत्र सुष्ठु गहने तपस्विनः ।
अप्रतीतिभुवमाश्रिता जडा भान्ति नाटयगतपात्रसंनिभाः ।।११।।
anuvād : je tapasvī atishay gahan te chaitanyasvarūp tattvanā viṣhayamān lakṣhya
(vedhya) na pāmīne atattvashraddhān (mithyātva) rūp bhūmikāno āshray le chhe te mūḍhabuddhi
jīv nāṭakanā pātra samān lāge chhe.
visheṣhārtha : jem nāṭakanā pātra rājā, raṅk ane sādhu ādino vesh laīne tathā te pramāṇe
ja temanun charitra batāvīne jonārāone jo ke mugdha karī le chhe, chhatān paṇ teo yathārtha rājā vagere
hotā nathī. barābar e ja rīte je bāhya tapashcharaṇādi to kare chhe, parantu samyagdarshan rahit hovānā
kāraṇe te chaitanya tattvano anubhav karī shakatā nathī. teo yogīno vesh laīne paṇ vāstavik yogī
thaī shakatā nathī. 11.

Page 238 of 378
PDF/HTML Page 264 of 404
single page version

background image
(रथोद्धता)
भूरिधर्मयुतमप्यबुद्धिमानन्धहस्तिविधिनावबुध्य यत् ।
भ्राम्यति प्रचुरजन्मसंकटे पातु वस्तदतिशायि चिन्महः ।।१२।।
anuvād : agnānī jīv anek dharmovāḷā je chetan tattvane andh – hasti
nyāyathī jāṇīne anek janma – maraṇathī bhayānak ā sansāramān paribhramaṇ kare chhe te
anupam chetan tattvarūp tej āp sarvenun rakṣhaṇ karo.
visheṣhārtha : jevī rīte āndhaḷo manuṣhya hāthīno yathārtha ākār na jāṇatān tenā je
avayav (pag ke sūṇḍh vagere) no sparsha kare chhe tene ja hāthī samajī le chhe, tevī ja rīte mithyādraṣhṭi
jīv anek dharmayukta te chetan tattvane yathārtha svarūpe na jāṇatān ekānte koī ek ja dharmasvarūp
samajī le chhe. e ja kāraṇe te janma – maraṇasvarūp ā sansāramān ja paribhramaṇ karīne duḥkh sahan
kare chhe. 12.
(रथोद्धता)
कर्मबन्धकलितो ऽप्यबन्धनो रागद्वेषमलिनो ऽपि निर्मलः ।
देहवानपि च देहवर्जितश्चित्रमेतदखिलं किलात्मनः ।।१३।।
anuvād : ā ātmā karmabandh sahit hovā chhatān paṇ bandhan rahit chhe,
rāg – dveṣhathī malin hovā chhatān paṇ nirmaḷ chhe tathā sharīr sāthe sambandhavāḷo hovā
chhatān paṇ te sharīr rahit chhe. ā rīte ā badhun ātmānun svarūp āshcharyajanak chhe.
visheṣhārtha : abhiprāy e chhe ke shuddha nishchayanayathī ā ātmāne na rāg-dveṣh pariṇām
chhe, na karmono bandh chhe ane na sharīre ya chhe. te vāstavamān vītarāg, svādhīn ane asharīr hoīne
siddha samān chhe. parantu paryāyasvarūpe te karmabandh sahit hoīne rāg – dveṣhathī malin ane sharīr sahit
mānavāmān āve chhe. 13.
(रथोद्धता)
निर्विनाशमपि नाशमाश्रितं शून्यमप्यतिशयेन संभृतम् ।
एकमेव गतमप्यनेकतां तत्त्वमीद्रगपि नो विरुध्यते ।।१४।।
anuvād : te ātmatattva vināsh rahit hovā chhatān paṇ nāshane prāpta chhe, shūnya
hovā chhatān paṇ atishayathī paripūrṇa chhe tathā ek hovā chhatān paṇ anekatāne prāpta chhe.
ā rīte nayavivakṣhāthī em mānavāmān kāī paṇ virodh āvato nathī. 14.

Page 239 of 378
PDF/HTML Page 265 of 404
single page version

background image
(रथोद्धता)
विस्मृतार्थ परिमार्गणं यथा यस्तथा सहजचेतनाश्रितः ।
स क्रमेण परमेकतां गतः स्वस्वरूपपदमाश्रयेद्ध्रुवम् ।।१५।।
anuvād : jevī rīte mūrchchhit manuṣhya svābhāvik chetanā pāmīne (hoshaṇān
āvīne) potānī bhūlāyelī vastunī shodh karavā māṇḍe chhe tevī ja rīte je bhavya prāṇī
potānā svābhāvik chaitanyano āshray le chhe te krame karīne ekatva pāmī potānā
svābhāvik utkr̥uṣhṭa pad (mokṣha) ne nishchitapaṇe ja prāpta karī le chhe. 15.
(रथोद्धता)
यद्यदेव मनसि स्थितं भवेत् तत्तदेव सहसा परित्यजेत् ।
इत्युपाधिपरिहारपूर्णता सा यदा भवति तत्पदं तदा ।।१६।।
anuvād : je je vikalpa āvīne manamān sthit thāy chhe tene shīghra ja chhoḍī
devo joīe. ā rīte jyāre te vikalpono tyāg paripūrṇa thaī jāy chhe tyāre te
mokṣha pad paṇ prāpta thaī jāy chhe. 16.
(रथोद्धता)
संहृतेषु खमनो ऽनिलेषु यद्भाति तत्त्वममलात्मनः परम् ।
तद्गतं परमनिस्तरङ्गतामग्निरुग्र इह जन्मकानने ।।१७।।
anuvād : indriy, man ane shvāsochchhvās naṣhṭa thaī gayā pachhī je nirmaḷ
ātmānun utkr̥uṣhṭa svarūp pratibhāsit thāy chhe te atishay sthiratā pāmīne ahīn janma
(sansār) rūp vanane bāḷavā māṭe tīkṣhṇa agni samān hoy chhe. 17.
(रथोद्धता)
मुक्त इत्यपि न कार्यमञ्जसा कर्मजालकलितो ऽहमित्यपि ।
निर्विकल्प पदवीमुपाश्रयन् संयमी हि लभते परं पदम् ।।१८।।
anuvād : vāstavamān ‘hun mukta chhun’ e jātano vikalpa paṇ na karavo joīe.
tathā ‘hun karmonā samūhathī sambaddha chhun’ evo vikalpa paṇ na karavo joīe. kāraṇ
e chhe ke sanyamī puruṣh nirvikalpa padavī pāmīne ja nishchayathī utkr̥uṣhṭa mokṣhapad pāme
chhe. 18.

Page 240 of 378
PDF/HTML Page 266 of 404
single page version

background image
(रथोद्धता)
कर्म चाहमिति च द्वये सति द्वैतमेतदिह जन्मकारणम् ।
एक इत्यपि मतिः सती न यत्साप्युपाधिरचिता तदङ्गभृत् ।।१९।।
anuvād : he prāṇī! ‘karma ane hun’ āvā prakāranī be padārthonī kalpanā
thatān je ahīn dvaitabuddhi thāy chhe te sansāranun kāraṇ chhe. tathā ‘hun ek chhun’ e jātano
vikalpa paṇ yogya nathī kāraṇ ke te paṇ upādhithī nirmit hovānā kāraṇe sansāranun
ja kāraṇ thāy chhe. 19.
(रथोद्धता)
संविशुद्धपरमात्मभावना संविशुद्धपदकारणं भवेत् ।
सेतरेतकृते सुवर्णतो लोहतश्च विकृतीस्तदाश्रिते ।।२०।।
anuvād : atishay vishuddha paramātmatattvanī je bhāvanā chhe te atishay
nirmaḷ mokṣhapadanun kāraṇ thāy chhe. tathā enāthī viparīt je bhāvanā chhe te sansāranun
kāraṇ thāy chhe. barābar chhe – suvarṇathī je paryāy utpanna thāy chhe te suvarṇamay ane
lohathī je paryāy utpanna thāy chhe te lohamay hoy chhe. 20.
(रथोद्धता)
कर्म भिन्नमनिशं स्वतो ऽखिलं पश्यतो विशदबोधचक्षुषा ।
तत्कृते ऽपि परमार्थवेदिनो योगिनो न सुखदुःखकल्पना ।।२१।।
anuvād : samasta karma mārāthī bhinna chhe, ā rīte nirantar nirmaḷ gnānarūp netrathī
dekhanārā ane yathārtha svarūpanā vettā yogīne karmakr̥ut sukh – duḥkh hovā chhatān paṇ tene ukta sukh –
duḥkhanī kalpanā hotī nathī. 21.
(रथोद्धता)
मानसस्य गतिरस्ति चेन्निरालम्ब एव पथि भास्वतो यथा ।
योगिनो द्रगवरोधकारकः संनिधिर्न तमसां कदाचन ।।२२।।
anuvād : jo yogīnā mananī gati sūrya samān nirādhār mārgamān ja hoy
to tene jovāmān bādhā utpanna karanār andhakār (agnān) nī samīpatā kadī paṇ
hoī shake nahi.

Page 241 of 378
PDF/HTML Page 267 of 404
single page version

background image
visheṣhārtha : jevī rīte nirādhār ākāshamārge gaman karanār sūrya rahe tyāre andhakār
koī rīte bādhā pahoñchāḍī shakato nathī tevī ja rīte samasta mānasik vikalpothī rahit ātmatattvamān
sañchār karanār yogīnā tattvadarshanamān agnān – andhakār paṇ bādhā pahoñchāḍī shakato nathī. 22.
(रथोद्धता)
रुग्जरादिविकृतिर्न मे ऽञ्जसा सा तनोरहमितः सदा पृथक् ।
मीलितेऽपि सति खे विकारिता जायते न जलदैर्विकारिभिः ।।२३।।
anuvād : rog ane jarā ādi rūp vikār vāstavamān mārā nathī, te to
sharīranā vikār chhe ane hun te sharīrathī sambaddha hovā chhatān paṇ vāstavamān tenāthī
sarvadā bhinna chhun. ṭhīk chhe – vikār utpanna karanār vādaḷāo sāthe ākāshano meḷāp
thavā chhatān paṇ temān koī prakārano vikārabhāv utpanna thato nathī. 23.
(रथोद्धता)
व्याधिनाङ्गमभिभूयते परं तद्गतो ऽपि न पुनश्चिदात्मकः ।
उत्थितेन गृहमेव दह्यते वह्निना न गगनं तदाश्रितम् ।।२४।।
anuvād : rog kevaḷ sharīrane parādhīn kare chhe paṇ temān sthit hovā chhatān
chetan ātmāne parādhīn karato nathī. barābar chhe – utpanna thayelī agni kevaḷ gharane
ja bāḷe chhe, parantu tenā āshrayabhūt ākāshane bāḷatī nathī. 24
(रथोद्धता)
बोधरूपमखिलैरुपाधिभिर्वर्जितं किमपि यत्तदेव नः ।
नान्यदल्पमपि तत्त्वमीद्रशं मोक्षहेतुरिति योगनिश्चयः ।।२५।।
anuvād : samasta upādhithī rahit je kāī paṇ gnānarūp chhe te ja amārūn
svarūp chhe, tenāthī bhinna jarāy tattva amārūn nathī; ā jātano yogano nishchay
mokṣhanun kāraṇ thāy chhe. 25.
(रथोद्धता)
योगतो हि लभते विबन्धनं योगतो ऽपि किल मुच्यते नरः ।
योगवर्त्म विषमं गुरोर्गिरा बोध्यमेतदखिलं मुमुक्षुणा ।।२६।।

Page 242 of 378
PDF/HTML Page 268 of 404
single page version

background image
anuvād : manuṣhya yoganā nimitte visheṣh bandhan prāpta kare chhe tathā yoganā
nimitte ja tenāthī mukta paṇ thāy chhe. ā rīte yogano mārga viṣham chhe.
mokṣhābhilāṣhī bhavya jīve ā samasta yogamārganun gnān gurunā upadeshathī prāpta karavun
joīe. 26.
(रथोद्धता)
शुद्धबोधमयमस्ति वस्तु यद् रमणीयकपदं तदेव नः ।
स प्रमाद इह मोहजः क्वचित्कल्प्यते वद परो [रे] ऽपि रम्यता ।।२७।।
anuvād : je shuddha gnānarūp vastu chhe te ja amārūn ramaṇīy pad chhe. enāthī
ulṭun je anya koī bāhya jaḍ vastumān paṇ ramaṇīyatānī kalpanā karavāmān āve chhe
te kevaḷ mohajanit pramād chhe. 27.
(रथोद्धता)
आत्मबोधशुचितीर्थमद्भुतं स्नानमत्र कुरुत्तोत्तमं बुधाः ।
यन्न यात्यपरतीर्थकोटिभिः क्षालयत्यपि मलं तदान्तरम् ।।२८।।
anuvād : ātmagnānarūp pavitra tīrtha āshcharyajanak chhe. he vidvāno! āp
emān uttam rīte snān karo. je abhyantar maḷ bījā karoḍo tīrthothī paṇ jato nathī
tene paṇ ā tīrtha dhoī nākhe chhe. 28.
(रथोद्धता)
चित्समुद्रतटबद्धसेवया जायते किमु न रत्नसंचयः ।
दुःखहेतुरमुतस्तु दुर्गतिः किं न विप्लवमुपैति योगिनः ।।२९।।
anuvād : chaitanyarūp samudranā taṭathī sambandhit sevā dvārā shun ratnono sañchay
nathī thato? avashya thāy chhe. tathā tenāthī duḥkhanā kāraṇabhūt yogīnī durgati shun
nāsh nathī pāmatī? arthāt te avashyamev nāsh pāme chhe.
visheṣhārtha : jevī rīte samudranā kināre rahenārā māṇaso pāse koī bahumūlya ratnono
sañchay thaī jāy chhe tathā enāthī tenī durgati (nirdhanatā) nāsh pāme chhe tevī ja rīte chaitanyarūp
samudranā taṭanī ārādhanā karanār yogīne paṇ amūlya ratno (samyagdarshan, gnān ane chāritra
ādi) no sañchay thaī jāy chhe ane enāthī tenī durgati (nārak paryāy ādi) paṇ naṣhṭa

Page 243 of 378
PDF/HTML Page 269 of 404
single page version

background image
thaī jāy chhe. ā rīte tene nārakādi paryāy janit duḥkh naṣhṭa thaī javāthī apūrva shāntino
lābh thāy chhe. 29.
(रथोद्धता)
निश्चयावगमनस्थितित्रयं रत्नसंचितिरियं परात्मनि ।
योगद्रष्टिविषयीभवन्नसौ निश्चयेन पुनरेक एव हि ।।३०।।
anuvād : paramātmānā viṣhayamān je nishchay, gnān ane sthiratā thāy
chhe; e traṇenun nām ja ratnasañchay chhe. te paramātmā yogarūp netrano viṣhay chhe.
nishchayanayanī apekṣhāe te ratnatrayasvarūp ātmā ek ja chhe, temān
samyagdarshanādino bhed paṇ draṣhṭigochar thato nathī.
visheṣhārtha : samyagdarshanādinā svarūpano vichār nishchay ane vyavahāranī apekṣhāe
be prakāre karavāmān āve chhe. jem ke – jīvādi sāt tattvonun yathārtha shraddhān karavun. e vyavahār
samyagdarshan chhe. ukta jīvādi tattvonun je yathārtha gnān hoy chhe, tene vyavahār samyaggnān
kahe chhe. pāparūp kriyāonā parityāgane vyavahār samyak chāritra kahevāmān āve chhe. ā
vyavahāranī apekṣhāe temanā svarūpano vichār thayo. nishchayanayanī apekṣhāe temanun svarūp ā
rīte chhe. shuddha ātmānā viṣhayamān ruchi utpanna thavī te nishchay samyagdarshan, te ja ātmānā
svarūpane jāṇavun te nishchay samyaggnān ane ukta ātmāmān ja līn thavun e nishchay chāritra
kahevāy chhe. āmān vyavahār jyān sudhī nishchayano sādhak chhe tyānsudhī ja te upādey chhe,
vāstavamān te asatyārtha hovāthī hey ja chhe. upādey kevaḷ nishchay ja chhe, kemake te yathārtha
chhe. ahīn nishchay ratnatrayanā svarūpanun ja digdarshan karāvavāmān āvyun chhe te nirmaḷ dhyānanī
apekṣhā rākhe chhe. 30.
(रथोद्धता)
प्रेरिताः श्रुतगुणेन शेमुषीकार्मुकेण शरवद् दृगादयः ।
बाह्यवेध्यविषये कृतश्रमाश्चिद्रणे प्रहतकर्मशत्रवः ।।३१।।
anuvādaḥ — āgamarūp dorīthī sanyukta evā buddhirūp dhanuṣhyathī prerit
samyagdarshanādirūp bāṇ chaitanyarūp raṇamān bāhya padārtharūp lakṣhyanā viṣhayamān parishram
karīne karmarūp shatruono nāsh karī nākhe chhe.
visheṣhārtha : abhiprāy e chhe ke jevī rīte raṇabhūmimān dorīthī susajaj dhanuṣhya dvārā
chhoḍavāmān āvel bāṇ lakṣhyabhūt shatruone vīndhīne temano nāsh karī nākhe chhe tevī ja rīte ahīn

Page 244 of 378
PDF/HTML Page 270 of 404
single page version

background image
chaitanyarūpī raṇabhūmimān āgamābhyāsarūpī dorīthī buddhirūpī dhanuṣhyane sajja karī tenī preraṇāthī prāpta
thayelā samyagdarshanādirūpī bāṇo dvārā karmarūpī shatru paṇ naṣhṭa karī devāmān āve chhe. 31.
(रथोद्धता)
चित्तवाच्यकरणीयवर्जिता निश्चयेन मुनिवृत्तिरीद्रशी ।
अन्यथा भवति कर्मगौरवात् सा प्रमादपदवीमुपेयुषः ।।३२।।
anuvād : nishchayathī muninī vr̥utti man, vachan ane kāyānī pravr̥utti rahit
evī hoy chhe. tātparya e chhe ke te manogupti, vachanagupti ane kāyagupti sahit
hoy chhe. parantu pramād avasthā pāmelā munine karmanī adhikatāne kāraṇe te (munivr̥uti)
ānāthī viparīt arthāt uparyukta traṇ guptiothī rahit hoy chhe. 32.
(रथोद्धता)
सत्समाधिशशलाञ्छनोदयादुल्लसत्यमलबोधवारिधिः ।
योगिनो ऽणुसद्रशं विभाव्यते यत्र मग्नमखिलं चराचरम् ।।३३।।
anuvād : samīchīn samādhirūp chandramānā udayathī harṣhit thaīne yogīno
nirmaḷ gnānarūp samudra vr̥uddhi pāme chhe, jemān ḍūbelun ā samasta charāchar vishva aṇu-
samān pratibhāse chhe. 33.
(रथोद्धता)
कर्मशुष्कतृणराशिरुन्नतो ऽप्युद्गते शुचिसमाधिमारुतात् ।
भेदबोधदहने हृदि स्थिते योगिनो झटिति भस्मसाद्भवेत् ।।३४।।
anuvād : pavitra samādhirūp vāyu dvārā yogīnā hr̥udayamān sthit
bhedagnānarūpī agni prajvalit thatān temān karmarūpī sūkā ghāsano ūñcho ḍhagalo paṇ
tarat ja bhasma thaī jāy chhe. 34.
(रथोद्धता)
चित्तमत्तकरिणा न चेद्धतो दुष्टबोधवह्निनाथवा ।
योगकल्पतरुरेष निश्चितं वाञ्छितं फलति मोक्षसत्फलम् ।।३५।।
anuvād : jo te yogarūpī kalpavr̥ukṣha unmatta hāthī dvārā athavā

Page 245 of 378
PDF/HTML Page 271 of 404
single page version

background image
mithyāgnānarūpī agni dvārā naṣhṭa karavāmān na āve to te nishchayathī iṣhṭa mokṣharūpī
uttam phaḷ utpanna kare chhe. 35.
(रथोद्धता)
तावदेव मतिवाहिनी सदा धावति श्रुतगता पुरः पुरः ।
यावदत्र परमात्मसंविदा भिद्यते न हृदयं मनीषिणः ।।३६।।
anuvād : ahīn vidvān sādhunī buddhirūpī nadī āgamamān sthit thaīne
nirantar tyān sudhī ja āgaḷ āgaḷ doḍe chhe jyān sudhī tenun hr̥uday utkr̥uṣhṭa ātmatattvanā
gnānathī bhedātun nathī.
visheṣhārtha : āno abhiprāy e chhe ke vidvān sādhune jyāre utkr̥uṣhṭa ātmānun svarūp
samajavāmān āvī jāy chhe tyāre tene shrutanā parishīlananī visheṣh āvashyakatā nathī rahetī. kāraṇ
e chhe ke ātmatattvanun parignān prāpta karavun e ja to āgamanā abhyāsanun phaḷ chhe, ane te tene
prāpta thaī ja gayun chhe. have tene mokṣhapad kāī dūr nathī. 36.
(रथोद्धता)
यः कषायपवनैरचुम्बितो बोधवह्निरमलोल्लसद्दशः ।
किं न मोहतिमिरं विखण्डयन् भासते जगति चित्प्रदीपकः ।।३७।।
anuvād : je chaitanyarūpī dīpak kaṣhāyarūpī vāyuthī sparshāyo nathī, gnānarūpī
agni sahit chhe tathā prakāshamān nirmaḷ dashāo (dravya paryāyo) rūp dashā (battī)
thī sushobhit chhe, te shun sansāramān moharūpī andhakārane naṣhṭa karato pratibhāsit nathī
thato? arthāt avashya ja pratibhāsit thāy chhe. 37.
(रथोद्धता)
बाह्यशास्त्रगहने विहारिणी या मतिर्बहुविकल्पधारिणी ।
चित्स्वरूपकुलसद्मनिर्गता सा सती न सद्रशी कुयोषिता ।।३८।।
anuvād : je buddhirūpī strī bāhya shāstrarūpī vanamān pharanārī chhe, anek
vikalpo dhāraṇ kare chhe tathā chaitanyarūpī kulīn gharamānthī nīkaḷī chukī chhe, te pativratā
samān samīchīn nathī, parantu durāchāriṇī strī samān chhe. 38.

Page 246 of 378
PDF/HTML Page 272 of 404
single page version

background image
(रथोद्धता)
यस्तु हेयमितरच्च भावयन्नाद्यतो हि परमाप्तुमीहते ।
तस्य बुद्धिरुपदेशतो गुरोराश्रयेत्स्वपदमेव निश्चलम् ।।३९।।
anuvād : je bhavya jīv hey ane upādeyano vichār karato thako pahelānī
(heyanī) apekṣhāe bījī (upādey) ne prāpta karavāno prayatna kare chhe tenī buddhi gurunā
upadeshathī sthir ātmapad (mokṣha)ne ja prāpta kare chhe. 39.
(रथोद्धता)
सुप्त एष बहुमोहनिद्रया लङ्द्यितः स्वमबलादि पश्यति ।
जाग्रतोच्चवचसा गुरोर्गतं संगतं सकलमेव द्रश्यते ।।४०।।
anuvād : moharūpī gāḍh nidrāne vashībhūt thaīne sūtelo ā jīv strī –
putrādi bāhya vastuone potānī samaje chhe. te jyāre gurunā ūñchā vachan arthāt
upadeshathī jāgī uṭhe chhe tyāre sanyogane prāpta thayel te badhā ja bāhya padārthone nashvar
samajavā māṇḍe chhe. 40.
(रथोद्धता)
जल्पितेन बहुना किमाश्रयेद् बुद्धिमानमलयोगसिद्धये ।
साम्यमेव सकलैरूपाधिभिः कर्मजालजनितैर्विवर्जितम् ।।४१।।
anuvād : ghaṇun kahevāthī shun? buddhimān manuṣhye nirmaḷ yoganī siddhi māṭe
karmasamūhathī utpanna thayel samasta upādhi rahit ek mātra samatābhāvano ja āshray
karavo joīe. 41.
(रथोद्धता)
नाममात्रकथया परात्मनो भूरिजन्मकृतपापसंक्षयः ।
बोध वृत्तरुचयस्तु तद्गताः कुर्वते हि जगतां पतिं नरम् ।।४२।।
anuvād : paramātmānā nām mātranī kathāthī ja anek janmomān sañchit karelā
pāpono nāsh thāy chhe. tathā ukta paramātmāmān sthit gnān, chāritra ane samyagdarshan
manuṣhyane jagatano adhīshvar banāvī de chhe. 42.

Page 247 of 378
PDF/HTML Page 273 of 404
single page version

background image
(रथोद्धता)
चित्स्वरूपपदलीनमानसो यः सदा स किल योगिनायकः ।
जीवराशिरखिलश्चिदात्मको दर्शनीय इति चात्मसंनिभिः ।।४३।।
anuvād : je muninun man chaitanyasvarūpamān līn thāy chhe te yogīomān shreṣhṭha
thaī jāy chhe. samasta jīvarāshi chaitanyasvarūp chhe māṭe temane potānā samān ja gaṇavā
joīe. 43.
(रथोद्धता)
अन्तरङ्गबहिरङ्गयोगतः कार्यसिद्धिरखिलेति योगिना ।
आसितव्यमनिशं प्रयत्नतः स्वं परं सद्रशमेव पश्यता ।।४४।।
anuvād : sarva kāryonī siddhi antaraṅg ane bahiraṅg yogathī thāy chhe. tethī
yogīe nirantar prayatnapūrvak sva ane parane samadraṣhṭithī dekhatā rahevun joīe.
visheṣhārtha : yog shabdanā be artha chhe – man, vachan ane kāyānī pravr̥utti ane samādhi.
emān man, vachan ane kāyanī pravr̥uttirūp je yog chhe te be prakārano chhe – shubh ane ashubh. āmān
shubh yogathī puṇya ane ashubh yogathī pāpano āsrav thāy chhe ane te pramāṇe ja jīvane sānsārik
sukh ane duḥkhanī prāpti thāy chhe. ā banney prakāranā yog sharīr sāthe sambaddha hovānā kāraṇe
bahiraṅg kahevāy chhe. antaraṅg yog samādhi chhe. enāthī jīvane avinashvar padanī prāpti thāy chhe.
ahīn granthakartāe sva ane paramān samabuddhi rākhatā yogīne ā antaraṅg yogamān sthit rahevā
taraph saṅket karyo chhe. 44.
(रथोद्धता)
लोक एष बहुभावभावितः स्वार्जितेन विविधेन कर्मणा ।
पश्यतोऽस्य विकृतीर्जडात्मनः क्षोभमेति हृदयं न योगिनः ।।४५।।
anuvād : ā janasamūh potānā kamāyelā anek prakāranā karma anusār anek
avasthāo pāme chhe. te agnānīnā vikāro joīne yogīnun man kṣhobh pāmatun nathī. 45.
(रथोद्धता)
सुप्त एष बहुमोहनिद्रया दीर्घकालमविरामया जनः ।
शास्त्रमेतदधिगम्य सांप्रतं सुप्रबोध इह जायतामिति ।।४६।।

Page 248 of 378
PDF/HTML Page 274 of 404
single page version

background image
anuvād : ā prāṇī nirantar rahenārī moharūp gāḍh nidrāthī ghaṇā kāḷ
sudhī sūto chhe. have teṇe ahīn ā shāstrano abhyās karīne jāgr̥ut (samyaggnānī)
thaī javun joīe. 46.
(रथोद्धता)
चित्स्वरूपगगने जयत्यसावेकदेशविषयापि रम्यता ।
ईषदुद्गतवचःकरैः परैः पद्मनन्दिवदनेन्दुना कृता ।।४७।।
anuvād : padmanandī muninā mukharūp chandramā dvārā kiñchit uday pāmelā utkr̥uṣhṭa
vachanarūp kiraṇothī karavāmān āvelī te ramaṇīyatā ek deshano viṣhay karatī hovā
chhatān paṇ chaitanyarūp ākāshamān jayavant ho. 47.
(शार्दूलविक्रीडित)
त्यक्ताशेषपरिग्रहः शमधनो गुप्तित्रयालंकृतः
शुद्धात्मानमुपाश्रितो भवति यो योगी निराशस्ततः ।
मोक्षो हस्तगतो ऽस्य निर्मलमतेरेतावतैव ध्रुवं
प्रत्यूहं कुरुते स्वभावविषमो मोहो व वैरी यदि ।।४८।।
anuvād : je yogīe samasta parigrahano parityāg karī dīdho chhe, je
shāntirūp sampatti sahit chhe, traṇ guptiothī alaṅkr̥ut chhe tathā shuddha ātmasvarūpane
prāpta karīne āshā rahit (ichchhā ke tr̥uṇā rahit) thaī gayā chhe tenā mārgamān
svabhāvathī duṣhṭa te moharūpī shatru jo vidhna na kare to eṭalā mātrathī ja mokṣha
ā nirmaḷabuddhi yogīnā hāthamān sthit (chhe em) samajavun joīe. 48.
(शार्दूलविक्रीडित)
त्रैलोक्ये किमिहास्ति को ऽपि स सुरः किं वा नरः किं फणी
यस्माद्भीर्मम यामि कातरतया यस्याश्रयं चापदि ।
उक्तं यत्परमेश्वरेण गुरुणा निःशेषवाञ्छाभयं
भ्रान्तिक्लेशहरं हृदि स्फु रति चेत्तत्तत्त्वमत्यद्भुतम् ।।४९।।
anuvād : mahān parameshvar dvārā kahevāmān āvelun je chaitanyatattva samasta
ichchhā, bhay, bhrānti ane klesh dūr kare chhe te āshcharyajanak chaitanyatattva jo hr̥udayamān

Page 249 of 378
PDF/HTML Page 275 of 404
single page version

background image
prakāshamān chhe to pachhī traṇe lokamān ahīn shun evo koī dev chhe, evo koī manuṣhya
chhe athavā evo koī sarpa chhe; jenāthī mane bhay utpanna thāy athavā āpatti āvatān
hun ḍarī jaīne tenā sharaṇe jāun? arthāt uparyukta chaitanyasvarūp hr̥udayamān sthit rahetān
kadī koīno bhay raheto nathī ane tethī koīnā sharaṇe javānī paṇ āvashyakatā rahetī
nathī. 49.
(शार्दूलविक्रीडित)
तत्त्वज्ञानसुधार्णवं लहरिभिर्दूरं समुल्लासयन्
तृष्णापत्रविचित्रचित्तकमले संकोचमुद्रां दधत् ।
सद्विद्याश्रितभव्यकैरवकुले कुर्वन् विकासश्रियं
योगीन्द्रोदयभूधरे विजयते सद्बोधचन्दोदयः ।।५०।।
anuvād : je sadbodhachandroday (samyaggnānarūpī chandrano uday) tattvagnānarūpī
amr̥utanā samudrane tattvavichārarūp lahero dvārā dūrathī ja pragaṭ kare chhe, tr̥uṣhṇārūpī
pāndaḍāothī vichitra evā chittarūpī kamaḷane saṅkoche chhe tathā samyaggnānano āshray
pāmelā bhavya jīvo rūp kumudonā samūhane vikasit kare chhe; te sadbodh chandroday
(ā prakaraṇ) munīndrarūpī udayāchaḷ parvat upar jayavant thāy chhe. 50.
ā rīte sadbodhachandroday adhikār samāpta thayo. 10.

Page 250 of 378
PDF/HTML Page 276 of 404
single page version

background image
11. nishchayapañchāshat
[११. निश्चयपञ्चाशत् ]
(आर्या )
दुर्लक्ष्यं जयति परं ज्योतिर्वाचां गणः कवीन्द्राणाम् ।
जलमिव वज्रे यस्मिन्नलब्धमध्या बहिर्लुठति ।।१।।
anuvād : jevī rīte jaḷ vajranī madhyamān pravesh na pāmatān bahār ja daḍī
paḍe chhe tevī ja rīte je utkr̥uṣhṭa jyotinī madhyamān mahākavionā vachanono samūh paṇ
pravesh na pāmatān bahār ja rahī jāy chhe, arthāt jenun varṇan mahākavi paṇ potānī
vāṇī dvārā karī shakatā nathī tathā je ghaṇī mushkelīthī dekhī shakāy chhe te utkr̥uṣhṭa jyoti
jayavant ho. 1.
(आर्या )
मनसो ऽचिन्त्यं वाचामगोचरं यन्महस्तनोर्भिन्नम् ।
स्वानुभवमात्रगम्यं चिद्रूपममूर्तमव्याद्वः ।।२।।
anuvād : je chaitanyarūp tejanā viṣhayamān manathī kāī vichār karī shakāto
nathī, vachanathī kāī kahī shakātun nathī tathā je sharīrathī bhinna, anubhav mātrathī gamya
ane amūrta chhe; te chaitanyarūp tej āp lokonī rakṣhā karo. 2.
(आर्या )
वपुरादिपरित्यक्ते मज्जत्यानन्दसागरे मनसि ।
प्रतिभाति यत्तदेकं जयति परं चिन्मयं ज्योतिः ।।३।।
anuvād : manathī bāhya sharīrādi taraphathī khasīne ānandarūp samudramān ḍūbī jatān

Page 251 of 378
PDF/HTML Page 277 of 404
single page version

background image
je jyoti pratibhāsit thāy chhe te utkr̥uṣhṭa chaitanyasvarūp jyoti jayavant ho. 3.
(आर्या )
स जयति गुरुर्गरीयान् यस्मामलवचनरश्मिभिर्झगिति ।
नश्यति तन्मोहतमो यदविषयो दिनकरादीनाम् ।।४।।
anuvād : je agnānarūp andhakār sūryādi dvārā naṣhṭa karī shakāto nathī te
je gurunā nirmaḷ vachanarūp kiraṇodvārā shīghra ja naṣhṭa thaī jāy chhe te shreṣhṭha guru jayavant
ho. 4.
(आर्या )
आस्तां जरादिदुःखं सुखमपि विषयोद्भवं सतां दुःखम् ।
तैर्मन्यते सुखं यत्तन्मुक्तौ सा च दुःसाध्या ।।५।।
anuvād : vr̥uddhatva ādinā nimitte utpanna thanārūn duḥkh to dūr ja rahe,
parantu viṣhayabhogothī utpanna thayelun sukh paṇ sādhu puruṣhone duḥkharūp ja pratibhāṣhit
thāy chhe. teo jene vāstavik sukh māne chhe te sukh muktimān chhe ane te ghaṇī
mushkelīthī siddha karī shakāy chhe. 5.
(आर्या )
श्रुतपरिचितानुभूतं सर्वं सर्वस्य जन्मने सुचिरम् ।
न तु मुक्त येऽत्र सुलभा शुद्धात्मज्योतिरुपलब्धिः ।।६।।
anuvād : lokamān sarva prāṇīoe chirakāḷathī janma – maraṇarūp sansāranā
kāraṇabhūt vastuonā viṣhayamān sāmbhaḷyun chhe, parichay prāpta karyo chhe tathā anubhav
paṇ karyo chhe. parantu je shuddha ātmānī jyoti muktinā kāraṇabhūt chhe tenī upalabdhi
temane sulabh nathī. 6.
(आर्या )
बोधोऽपि यत्र विरलो वृत्तिर्वाचामगोचरे बाढम् ।
अनुभूतिस्तत्र पुनर्दुर्लक्ष्यात्मनि परं गहनम् ।।७।।
anuvād : je ātmā vachanothī agochar chhe – vikalpātīt chhe – te ātmatattvanā

Page 252 of 378
PDF/HTML Page 278 of 404
single page version

background image
viṣhayamān prāyaḥ gnān ja thatun nathī. tenā viṣhayamān sthiti to visheṣh kaṭhin chhe ane
teno anubhav to durlabh ja chhe. te ātmatattva atyant durgam chhe. 7.
(आर्या )
व्यवहृतिरबोधजनबोधनाय कर्मक्षयाय शुद्धनयः ।
स्वार्थं मुमुक्षुरहमिति वक्ष्ये तदाश्रितं किंचित् ।।८।।
anuvād : vyavahāranay agnānījanone pratibodh karavā māṭe chhe, parantu shuddha
nishchayanay karmonā nāshanun kāraṇ chhe. tethī mokṣhanī abhilāṣhā rākhanār hun (padmanandī)
svanā nimitte shuddha nishchayanayanā āshraye prayojanabhūt ātmasvarūpanun varṇan karūn chhun. 8.
(आर्या )
व्यवहारो ऽभूतार्थो भूतार्थो देशितस्तु शुद्धनयः ।
शुद्धनयमाश्रिता ये प्राप्नुवन्ति यतयः पदं परमम् ।।९।।
anuvād : vyavahāranayane asatya padārthano viṣhay karanār ane nishchayanayane
yathārtha vastuno viṣhay karanār kahevāmān āvel chhe. je muni shuddha nishchayanayano āshray
le chhe te utkr̥uṣhṭa pad (mokṣha) ne prāpta kare chhe. 9.
(आर्या )
तत्त्वं वागतिवर्ति व्यवहृतिमासाद्य जायते वाच्यम् ।
गुणपर्ययादिविवृतेः प्रसरति तच्चापि शतशाखम् ।।१०।।
anuvād : vastunun yathārtha svarūp vachan agochar chhe arthāt te vachan dvārā
kahī shakātun nathī. te vyavahārano āshray laīne ja vachan dvārā kahevāne yogya bane
chhe te paṇ guṇo ane paryāyo ādinā vivaraṇathī seṅkaḍo shākhāomān vistār pāme
chhe. 10.
(आर्या )
मुख्योपचारविवृतिं व्यवहारोपायतो यतः सन्तः ।
ज्ञात्वा श्रयन्ति शुद्धं तत्त्वमिति व्यवहृतिः पूज्या ।।११।।
anuvād : sajjan manuṣhya vyavahāranayanā āshraye ja mukhya ane upachārabhūt

Page 253 of 378
PDF/HTML Page 279 of 404
single page version

background image
kathan jāṇīne shuddha svarūpano āshray le chhe tethī te vyavahār (pūjya) grāhya chhe. 11.
(आर्या )
आत्मनि निश्चयबोधस्थितयो रत्नत्रयं भवक्षतये ।
भूतार्थपथप्रस्थितबुद्धेरात्मैव तत्त्रितयम् ।।१२।।
anuvād : ātmānā viṣhayamān draḍhatā (samyagdarshan), gnān ane sthiti
(chāritra)rūp ratnatray sansāranā nāshanun kāraṇ chhe. parantu jenī buddhi shuddha nishchayanayanā
mārgamān pravr̥utta thaī chukī chhe tene te traṇe (samyagdarshanādi) ek ātmasvarūp ja chhe –
tenāthī bhinna nathī. 12.
(आर्या )
सम्यक्सुखबोधद्रशां त्रितयमखण्डं परात्मनो रूपम् ।
तत्तत्र तत्परो यः स एव तल्लब्धिकृतकृत्यः ।।१३।।
anuvād : samyak sukh (chāritra), gnān ane darshan ā traṇenī ekatā
paramātmānun akhaṇḍ svarūp chhe. tethī je jīv uparyukta paramātmasvarūpamān līn thāy
chhe te ja temanī prāptithī kr̥utakr̥utya thāy chhe. 13.
(आर्या )
अग्नाविवोष्णभावः सम्यग्बोधो ऽस्ति दर्शनं शुद्धम् ।
ज्ञातं प्रतीतमाभ्यां सत्स्वास्थ्यं भवति चारित्रम् ।।१४।।
anuvād : jevī rīte abhed svarūpe agnimān uṣhṇatā rahe chhe tevī ja rīte
ātmāmān gnān chhe. ā prakāranī pratītinun nām shuddha samyagdarshan ane te ja prakāre
jāṇavānun nām samyaggnān chhe. ā bannenī sāthe ukta ātmānā svarūpamān sthit
thavānun nām samyakchāritra chhe. 14.
(आर्या )
विहिताभ्यासा बहिरर्थवेध्यसंबन्धिनो द्रगादिशराः ।
सफलाः शुद्धात्मरणे छिन्दितकर्मारिसंघाताः ।।१५।।
anuvād : je samyagdarshan ādirūp bāṇ bāhya vasturūp vedhya (lakṣhya)

Page 254 of 378
PDF/HTML Page 280 of 404
single page version

background image
sāthe sambandh rākhe chhe tathā jemaṇe ā kāryano abhyās paṇ karyo chhe te
samyagdarshanādirūp bāṇ shuddha ātmārūp raṇamān karmarūp shatruonā samūhano nāsh
karīne saphaḷ thāy chhe. 15.
(आर्या )
हिंसोज्झित एकाकी सर्वोपद्रवसहो वनस्थो ऽपि ।
तरुरिव नरो न सिध्यति सम्यग्बोधाद्रते जातु ।।१६।।
anuvād : je manuṣhya vr̥ukṣha samān hinsā karma rahit chhe, ekalo chhe arthāt
koī sahāyakanī apekṣhā rākhato nathī, samasta upadravo sahan kare chhe tathā vanamān sthit
paṇ chhe chhatān paṇ te samyaggnān vinā kadī paṇ siddha thaī shakato nathī.
visheṣhārtha : vanamān ekalun rahel je vr̥ukṣha ṭhaṇḍī ane garamī ādinā upadravo sahan kare
chhe tathā sthāvar hovānā kāraṇe hinsākarmathī paṇ rahit chhe chhatān ya samyaggnān rahit hovānā kāraṇe
jem te kadī mukti pāmī shakatun nathī te ja rīte manuṣhya sādhu thaīne sarva prakāranā upadravo ane
pariṣhaho sahan kare chhe, ghar chhoḍīne vanamān ekākīpaṇe rahe chhe tathā prāṇīonā ghātathī virat chhe;
chhatān paṇ jo teṇe samyaggnān prāpta karyun nathī to te paṇ kadī mukta thaī shakato nathī. 16.
(आर्या )
अस्पृष्टमबद्धमनन्यमयुतमविशेषभ्रमोपेतः ।
यः पश्यत्यात्मानं स पुमान् खलु शुद्धनयनिष्ठः ।।१७।।
anuvād : je bhavya jīv bhramarahit thaīne potāne karmathī aspr̥uṣhṭa, bandharahit,
ek, paranā sanyog rahit tathā paryāyanā sambandh rahit shuddha dravyasvarūpane dekhe chhe
tene nishchayathī shuddha nayamān niṣhṭhā rākhanār samajavo joīe. 17.
(आर्या )
शुद्धाच्छुद्धमशुद्धं ध्यायन्नाप्नोत्यशुद्धमेव स्वम् ।
जनयति हेम्नो हैमं लोहाल्लो [लौ] हं नरः कटकम् ।।१८।।
anuvād : jīv shuddha nishchayanayathī shuddha ātmānun dhyān karato shuddha ja
ātmasvarūpane prāpta kare chhe tathā vyavahāranayanun avalamban laīne ashuddha ātmāno
vichār karato ashuddha ja ātmasvarūpane prāpta kare chhe. barābar chhe – manuṣhya sonāmānthī
sonāmay kaḍun ane loḍhāmānthī lohamay kaḍun ja utpanna kare chhe. 18.