Page 95 of 378
PDF/HTML Page 121 of 404
single page version
धारावेश्मसमो हि संसृतिपथे धर्मो भवेद्देहिनः
lāmbā samayathī mārganā shramathī pīḍā pāmyo chhe tene jem tarat ja himālayanī
lattāothī banel ane utkr̥uṣhṭa phuvārāothī shobhāyamān dhārāgr̥uh prāpta thatān apūrva
sukhano anubhav thāy chhe tevī ja rīte sansāramārgamān chālatā prāṇīne dharmathī abhūtapūrva
sukhano anubhav thāy chhe. 192.
तुङ्गोर्मिभ्रमितोरुनक्रमकरग्राहादिभिर्भीषणे
ज्जन्तोःखे ऽपि विमानमाशु कुरुते धर्मः समालम्बनम्
magar ane grāh ādi hinsak jaḷajantuothī bhay utpanna karanār chhe tathā kampit
tīkṣhṇa vāḍavāgninī jvāḷāthī bhayānak chhe evā te samudramān paḍatā jīvone dharma
shīghratāthī ākāshamān paṇ ālambanabhūt vimān karī de chhe. 193.
र्गीयन्ते किन्नरीभिर्ललितपदलसद्गीतिभिर्भक्तिरागात्
लक्ष्मीस्तेषु प्रशस्ता विदधति मनुजा ये सदा धर्ममेकम्
Page 96 of 378
PDF/HTML Page 122 of 404
single page version
lalit padothī shobhāyamān gīto dvārā temanā bhaktipūrvak guṇagān kare chhe tathā
temano yash pratyek dishāmān vāramvār bhramaṇ kare chhe arthāt temanī kīrti badhī
ja dishāmān phelāī jāy chhe. athavā temane kaī prashasta lakṣhmī prāpta thatī nathī?
arthāt temane badhā ja prakāranī shreṣhṭha lakṣhmī prāpta thaī jāy chhe. 194.
धर्मः कामगवीप्सितप्रदमणिर्धर्मः परं दैवतम्
धर्मो भ्रातरुपास्यतां किमपरैः क्षुद्रैरसत्कल्पनैः
athavā chintāmaṇi samān iṣhṭa vastuonun pradān karanār chhe, te dharma uttam dev
samān chhe tathā te dharma sukhaparamparārūp amr̥utanī nadī utpanna karanār uttam parvat
samān chhe. tethī he bhāī! tame bījī tuchchha mithyā kalpanāo chhoḍīne te dharmanī
ārādhanā karo. 195.
श्रुत्वा चेतसि धार्यते त्रिभुवने तेषां न काः संपदः
प्राप्तं पद्मरजः सुगन्धिभिरपि श्रान्तं जनं मोदयेत्
temane traṇ lokamān kaī sampattio prāpta thatī nathī? yogya ja chhe. uttam jaḷ pīvā
ane temān snān karavāthī prāpta thanārūn sukh to dūr raho, parantu taḷāvanā shītaḷ
Page 97 of 378
PDF/HTML Page 123 of 404
single page version
banāvī de chhe. 196.
लग्नैः शिरस्यमलबोधकलावतारः
स श्रीगुरुर्दिशतु मे मुनिवीरनन्दी
shrīmuni vīranandī guru mane mokṣha pradān karo. 197.
प्रायो दुर्लभमत्र कर्णपुटकैर्भव्यात्मभिः पीयताम्
स्तोकं यद्यपि सारताधिकमिदं धर्मोपदेशामृतम्
jīv kānorūp añjalithī pīo arthāt kāno dvārā tenun shravaṇ karo. muni
padmanandinā mukharūp chandramānthī nīkaḷel ā upadeshāmr̥ut jo ke alpa chhe topaṇ
shreṣhṭhatānī apekṣhāe te adhik chhe.
jīvonā sansār paribhramaṇanun duḥkh dūr thaī jāy chhe ane temane anant sukhano lābh thāy
Page 98 of 378
PDF/HTML Page 124 of 404
single page version
utpanna thāy chhe to ā upadesh te chandramā samān muni padmanandīnā mukhamānthī utpanna thayo
chhe tathā jem amr̥ut thoḍun hoy topaṇ te adhik lābhakārī thāy chhe tevī ja rīte ja ā
granthapramāṇanī apekṣhāe ā upadesh jo ke thoḍo chhe chhatān paṇ te lābhaprad adhik chhe. ā
rīte ā upadeshane amr̥ut samān hitakārī jāṇīne bhavya jīvoe tenu nirantar manan karavun
joīe. 198.
Page 99 of 378
PDF/HTML Page 125 of 404
single page version
श्रेयो नृपश्च कुरुगोत्रगृहप्रदीपः
सारक्रमे परमधर्मरथस्य चक्रे
jinendra ane kuruvansharūp gr̥uhanā dīpak samān rājā shreyāns paṇ jayavant ho.
teo das prakāranā kalpavr̥ukṣhomānthī prāpta thayelī sāmagrī dvārā yathechchha bhog bhogavatā thakā kāḷ
nirgaman karatā hatā, kāḷakrame jyāre tr̥utīy kāḷamān palyano āṭhamo bhāg
anubhav thayo tene yathākrame utpanna thanār pratishruti ādi chaud kulakaroe dūr karyo hato. temān
antim kulakar nābhirāj hatā. pratham tīrthaṅkar bhagavān ādināth temanā ja putra hatā. atyār
sudhī je vratono prachār nahoto tene bhagavān ādināthe pote ja pāñch mahāvratonun grahaṇ karīne
prachalit karyo. e ja pramāṇe atyār sudhī koīne dānavidhinun paṇ parignān nahotun. e ja kāraṇe
chha māsanā upavās paripūrṇa karīne bhagavān ādi jinendrane pāraṇānā nimitte bījā paṇ chha mās
paryant ghūmavun paḍyun. ante rājā shreyānsane jātismaraṇ dvārā āhār-dānanī vidhinun parignān thayun.
Page 100 of 378
PDF/HTML Page 126 of 404
single page version
āhārādi dānonī vidhino paṇ prachār sharū thaī gayo. ā rīte bhagavān ādināthe vratono prachār
karīne tathā shreyāns rājāe dānavidhino paṇ prachār karīne jagatanun kalyāṇ karyun chhe. tethī granthakār
shrī padmanandī munie ahīn tīrthanā pravartak svarūpe bhagavān ādi jinendranun tathā dānatīrthanā pravartak
svarūpe shreyāns rājānun smaraṇ karyun chhe. 1.
भ्राम्यद्यशोभृतजगत्रितयस्य तस्य
त्रैलोक्यवन्दितपदेन जिनेश्वरेण
dhavaḷ yash traṇe lokamān phelāyo te shreyāns rājānun keṭalun varṇan karavun? 2.
ākāshamānthī te ratnavr̥uṣhṭi thaī ke jenā dvārā ā pr̥ithvī ‘vasumatī (dhanavāḷī)’ evī
sārthak sañgnā pāmī hatī; te shreyāns rājā jayavant ho.
jay shabdano prasār (4) sugandhī vāyuno sañchār ane (5) puṣhponī varṣhā. (juo ti. pa.
gāthā 4, 671 thī 674). te pramāṇe bhagavān ādināthe jyāre rājā shreyānsane gher pratham
pāraṇun karyun hatun. tyāre tenā gharamān paṇ ratnono varasād varasyo hato. teno ja nirdesh ahīn
shrī padmanandī munie karyo chhe. 3.
Page 101 of 378
PDF/HTML Page 127 of 404
single page version
स्वप्नेन्द्रजालस
कारुण्यतः खलु तदुद्धरणाय किंचित्
lobharūp andhakārayukta kūvāmān paḍelā chhe temanā uddhār māṭe dayāḷu buddhithī ahīn
keṭaluṅk dānanun varṇan karyun chhe. 4.
gr̥uhastha jīvanamān uttam sāttvik bhāvathī āpavāmān āvelun utkr̥uṣhṭa dān samasta
guṇomān shreṣhṭha hovāthī naukānun kām kare chhe.
naṣhṭa karavāno jo tenī pāse koī upāy hoy to te dān ja chhe. ā dān sansārarūpī samudrathī
pār thavāne māṭe jahāj samān chhe. 5.
सत्पात्रदानविधिरेव गृहस्थतायाः
नावः समुद्र इव कर्मठकर्णधारः
Page 102 of 378
PDF/HTML Page 128 of 404
single page version
satpātradānanī vidhi ja chhe jem samudrathī pār thavā māṭe chatur nāvikathī sañchālit
nāv kāraṇ chhe.
pātra, vikaḷ chāritra (deshavrat) dhāraṇ karanār shrāvakane madhyam pātra ane vratarahit samyagdraṣhṭine
jaghanya pātra samajavā joīe. ā pātrone jo mithyādraṣhṭi jīv āhārādi āpe chhe to te yathākrame
(uttam pātra ādi anusār) uttam, madhyam ane jaghanya bhogabhūminā sukh bhogavīne tyār pachhī
yathā sambhav devaparyāyane prāpta kare chhe, paṇ jo uparyukta pātrone ja samyagdraṣhṭi jīv āhār ādi
āpe chhe to te niyamathī uttam devomān ja utpanna thāy chhe. kāraṇ e chhe ke samyagdraṣhṭi jīvane
ek mātra devāyuno ja bandh thāy chhe. āmanā sivāy je jīv samyagdarshanathī rahit hovā chhatān
paṇ vratonun paripālan kare chhe te kupātra kahevāy chhe. kupātradānanā prabhāvathī prāṇī kubhogabhūmio
(antaradvīpo)mān kumanuṣhya tarīke utpanna thāy chhe. je prāṇī na to samyagdraṣhṭi chhe, ane na vratonun
paṇ pālan kare chhe te apātra kahevāy chhe ane evā apātrane āpavāmān āvelun dān vyartha jāy
chhe
āpavāmān āvelun dān (dayādatti) vyartha nathī jatun. parantu tenāthī ya yathāyogya puṇya karmano bandh
avashya thāy chhe. 6.
यज्जीवितादपि निजाद्दयितं जनानाम्
मन्या विपत्तय इति प्रवदन्ति सन्तः
ja thāy chhe, enāthī viruddha durvyasanādimān teno upayog karavāthī prāṇīne kaṣhṭa
ja bhogavavā paḍe chhe; evun sādhujanonun kahevun chhe. 7.
Page 103 of 378
PDF/HTML Page 129 of 404
single page version
नष्टा रमापि पुनरेति कदाचिदत्र
क्षेत्रस्थबीजमिव कोटिगुणं वटस्थ
āpavāmān āvel dānanī vidhithī vyay pāmelī sampatti pharīthī paṇ prāpta thaī jāy
chhe. jem uttam bhūmimān vāvelun vaḍavr̥ukṣhanun bīj karoḍagaṇun phaḷ āpe chhe. 8.
भक्त्याश्रितः शिवपथे न धृतः स एव
मुच्चैः पदं व्रजति तत्सहितोऽपि शिल्पी
teṇe mokṣhamārgamān lagāvī chhe. barābar ja chhe
āpanār gr̥uhastha paṇ ukta muninī sāthe ja mokṣhamārgamān pravr̥utta thaī jāy chhe. 9.
बुद्धिः प्रयच्छति जनो मुनिपुंगवाय
क्षेत्रे न किं भवति भूरि कृषीवलस्य
Page 104 of 378
PDF/HTML Page 130 of 404
single page version
पात्राय यच्छति जनो ननु भुक्ति मात्रम्
पुण्ये हरिर्भवति सोऽपि कृताभिलाषः
kāraṇasvarūp puṇyanā viṣhayamān te indra paṇ abhilāṣhā yukta hoy chhe. abhiprāy em
chhe ke enāthī je tene puṇyanī prāpti thavānī chhe tene indra paṇ ichchhe chhe. 11.
तद्धार्यते मुनिभिरङ्गबलात्तदन्नात्
तस्माद्धृतो गृहिजनेन विमुक्ति मार्गः
bhojanathī prāpta thāy chhe ane te bhojan atishay bhaktipūrvak gr̥uhastha dvārā āpavāmān
āve chhe. e ja kāraṇe vāstavamān te mokṣhamārga gr̥uhasthoe ja dhāraṇ karyo chhe. 12.
खञ्जीकृतानि गृहिणो न तथा व्रतानि
प्रीत्यातिशुद्धमनसा कृतपात्रदानम्
Page 105 of 378
PDF/HTML Page 131 of 404
single page version
anek jhañjhaṭothī utpanna thayel pāp samūho dvārā kūbaḍā arthāt shaktihīn karavāmān
āvelā gr̥uhasthanā vrat karatā nathī. 13.
यावच्छिवं सरिदिवानिशमासमुद्रम्
sāthe nirantar uttarottar vr̥uddhi pāmatī thakī mokṣhaparyant jāy chhe
chhe.
ja krame vadhatā jāy chhe. tevī ja rīte samyagdraṣhṭi jīvanī dhan
tenā prabhāvathī mukti prāpta thavā sudhī uttarottar vr̥uddhi ja pāmatī jāy chhe. tenī sāthe ja ukta
dātā shrāvakanī kīrtino prasār paṇ vadhato jāy chhe. 14.
शुद्धात्मनो भुवि यतः पुरुषार्थसिद्धिः
सा लीलयैव कृतपात्रजनानुषंगात्
Page 106 of 378
PDF/HTML Page 132 of 404
single page version
āvel chār prakāranā dānathī anāyāse ja prāpta thaī jāy chhe. 15.
राशु क्षयं व्रजति तद्दुरितं समस्तम्
संसारमुत्तरति सोऽत्र नरो न चित्तम्
bhojan, auṣhadh ane maṭh (upāshray) ādi dvārā upakār kare chhe te jo sansārathī
pār thaī jāy chhe to temān bhalā āshcharya ja shun chhe? kāī paṇ nahi. 16.
नित्यं पवित्रितधराग्रशिरःप्रदेशाः
nathī te ghar shun chhe? arthāt evā gr̥uhonun kāī paṇ mahattva nathī. e ja rīte smaraṇ
vashe potānā charaṇ jaḷ dvārā shrāvakonā shir pradeshone pavitra karanār te munio
je shrāvakonān manamān sañchār karatā nathī te shrāvak paṇ shun chhe? arthāt temanun kāī
paṇ mahattva nathī.
manathī chintan kare chhe tathā temane āhārādi āpavāmān sadā utsuk rahe chhe te ja gr̥uhastha
prashansāne yogya chhe. 17.
Page 107 of 378
PDF/HTML Page 133 of 404
single page version
धर्मः स किं न करुणाङ्गिषु यत्र मुख्या
सा किं विभूतिरिह यत्र न पात्रदानम्
tene shun dharma kahī shakāy? kahī shakāy nahi. jemān samyaggnān nathī te shun tap ane
guru hoī shake chhe? hoī shake nahi. je sampattimānthī pātrone dān āpavāmān āvatun
nathī te sampatti shun saphaḷ hoī shake? arthāt na hoī shake. 18.
सा किं विभूतिरथ या न वशं प्रयाति
धर्मो जगत्त्रयवशीकरणैकमन्त्रः
evā kyā guṇ chhe je tenā vash na thaī shake? te kyun sukh chhe je tene prāpta na
thaī shake? ane evī kaī vibhūti chhe je tene ādhīn na thatī hoy? arthāt dharmātmā
manuṣhyane sarva prakāranā guṇ, uttam sukh ane anupam vibhūti paṇ svayamev prāpta
thaī jāy chhe. 19.
रेकत्र वा परजने नरनाथलक्ष्मीः
दागामिकालफलदायि न तस्य किंचित्
Page 108 of 378
PDF/HTML Page 134 of 404
single page version
pratham manuṣhyanī apekṣhāe dvitīy manuṣhya daridra ja chhe kāraṇ ke tenī pāse
āgāmī kāḷamān phaḷ āpanār kāī paṇ bākī nathī.
sukhī raheshe. paṇ je vyaktie evā puṇyano sañchay karyo nathī te vartamānamān rājyalakṣhmīthī sampanna
hovā chhatān paṇ bhaviṣhyamān duḥkhī ja raheshe. 20.
नैवं श्रुतं च परमोपशमाय नित्यम्
संसारदुःखमृतिजातिनिबन्धनाय
maraṇ ane janmanā kāraṇabhūt maraṇ māṭe ja hoy chhe.
vāramvār janma-maraṇ dhāraṇ karato sānsārik duḥkh ja sahan karyā kare chhe. 21.
संसारसागरसमुत्तरणैकसेतुः
देवे गुरौ शमिनि पूजनदानहीना
Page 109 of 378
PDF/HTML Page 135 of 404
single page version
evo vaibhav ek mātra bandhanun ja kāraṇ thāy chhe. 22.
कार्यानुबन्धविधुराश्रितचित्तवृत्तिः
दुलँङ्घदुर्गतिकरी न पुनविभूतिः
vipul ane tīvra duḥkhothī paripūrṇa durlaṅghya narakādirūp durgati karanārī vibhūti shreṣhṭha
nathī. 23.
दानं न संयतजनाय च भक्ति पूर्वम्
शीघ्रं जलाञ्जलिरगाधजले प्रविश्य
te gr̥uhastha avasthāne agādh jaḷamān praveshīne shun shīghra ḍūbāḍī na devī joīe?
arthāt avashya ḍūbāḍī devī joīe. 24.
मानुष्यजन्मनि चिरादतिदुःखलब्धे
जायेत चेदहरहः किल पात्रदानम्
Page 110 of 378
PDF/HTML Page 136 of 404
single page version
jo kadāch te tap na karī shakāy to aṇuvratī ja thaī javun joīe ke jethī pratidin
pātradān thaī shake. 25.
पाथेयमुन्नततरं स सुखी मनुष्यः
दानेन चार्जितशुभं सुखहेतुरेकम्
bījā janmamān praveshavāne māṭe pravās karanār ā jīvane vrat ane dānathī kamāyelun
ek mātra puṇya ja sukhanun kāraṇ thāy chhe. 26.
दैवादिह व्रजति निष्फलतां कदाचित्
कुर्यादसत्यपि हि पात्रजने प्रमोदात्
dānanā anuṣhṭhānamān karavāmān āvelo kevaḷ saṅkalpa paṇ puṇya kare chhe. 27.
कुर्वन्ति मानमतुलं वचनासनाद्यैः
पात्रे मुदा महति किं क्रियते न शिष्टैः
Page 111 of 378
PDF/HTML Page 137 of 404
single page version
बाधाकरं बत यथा मुनिदानशून्यम्
पुंसा कृते तु मनुते मतिमाननिष्टम्
barābar chhe
tene aniṣhṭa māne chhe.
ke je koī paṇ prakāre ṭāḷī shakāto nathī. parantu tene tyān jo koī divas sādhu puruṣhane āhāradān
āpavāmān āvatun nathī to te enā māṭe pashchāttāp kare chhe. enun kāraṇ e chhe ke te tenī
asāvadhānīthī thayun chhe, emān daiv kāī bādhak thayun nathī. jo teṇe sāvadhān rahīne dvār pāse pratīkṣhā
ādi karī hot to munidānano suyog tene prāpta thaī shakyo hot. 29.
स्त्यागेन ते धनयुतस्य भवन्ति सत्याः
श्चन्द्रोपलाः किल लभन्त इह प्रतिष्ठाम्
Page 112 of 378
PDF/HTML Page 138 of 404
single page version
jyāre ukta bhavanamānthī pāṇīno pravāh vahevā lāge chhe tyāre sāmānyamān sāmānya māṇas paṇ
em samajī le chhe ke ukta bhavan chandrakānta maṇithī banāvel chhe, tethī te temanī prashansā kare
chhe. barābar e ja rīte vivekī dātā jinamandir ādinun nirmāṇ karāvīne potānī sampattino
sadupayog kare chhe. te jo ke pote potānī pratiṣhṭhā ichchhatā nathī chhatān paṇ ukta jinamandir
ādinun avalokan karanār anya manuṣhyo tenī prashansā kare chhe. ā to thaī ā janmanī vāt.
ānī sāthe ja pātradānādi dharmakāryo dvārā je tene puṇyalābh thāy chhe tenāthī te par janmamān
paṇ sampanna ane sukhī thāy chhe. 30.
सत्यात्मनो वदति धार्मिकतां च यत्तत्
या जायते तडिदमुत्र सुखाचलेषु
paralokamān tenā sukharūpī parvatonā vināsh māṭe vījaḷīnun kām kare chhe. 31.
तस्यापि संततमणुव्रतिना यथर्द्धि
द्रव्यं भविष्यति सदुत्तमदानहेतुः
Page 113 of 378
PDF/HTML Page 139 of 404
single page version
je uttam pātradānanun kāraṇ thaī shake, e kāī paṇ kahī shakātun nathī.
rākhīne ahīn em kahevāmān āvyun chhe ke ghaṇun karīne ichchhānusār dravya kadī koīne paṇ
prāpta thatun nathī māṭe potānī pāse je kāī dravya chhe te pramāṇe pratyek manuṣhye pratidin thoḍun
dān āpavun ja joīe. 32.
सर्वाणि तत्र विदधाति न किं सु
sarva prakāranā ichchhit padārtho āpe chhe. to pachhī jo samyagdraṣhṭi te pātradānamān ruchi
rākhe to tene shun prāpta na thāy? arthāt tene to nishchitapaṇe ja vāñchhit phaḷ prāpta
thāy chhe. 33.
तद्योग्यसपदि गृहाभिमुखे च पात्रे
रत्नं करोति विमतिस्तलभूमिभेदम्
durbuddhi khāṇamānthī prāpta thayel atishay mūlyavān ratna chhoḍī daīne pr̥ithvīnun
taḷiyun vyartha khode chhe. 34.
Page 114 of 378
PDF/HTML Page 140 of 404
single page version
न्नासाद्य चारुनरतार्थजिनेश्वराज्ञाः
सच्छिद्रनावमधिरुह्य गृहीतरत्नः
mūrkha ratno laīne chhidravāḷī naukāmān besīne samudramān pravesh kare chhe.
prāpta thaī jāy ane chhatān paṇ jo te dānādi shubh kāryomān pravr̥utta thato nathī to samajavun joīe
ke jevī rīte koī manuṣhya khūb mūlyavān ratno sāthe laīne chhidravāḷī nāvamān bese chhe ane tethī
te te ratno sāthe pote paṇ samudramān ḍūbī jāy chhe, āvī ja avasthā ukta manuṣhyanī paṇ thāy
chhe. kāraṇ ke bhaviṣhyamān sukhī thavānun sādhan je dānādi kāryothī utpanna thanārun puṇya hatun tene teṇe
manuṣhya paryāyanī sāthe tene yogya sampatti meḷavīne paṇ karyun ja nahi. 35.
मस्मिन् परत्र च भवे यशसे सुखाय
क्षिप्तः स सेवकनरो धनरक्षणाय
puṇyashāḷī manuṣhya dvārā dhananā rakṣhaṇ māṭe sevakanā rūpamān ja rākhavāmān āvyo chhe.
sampattino na to svayam upabhog kare chhe ane na pātradān paṇ kare chhe te manuṣhya anya dhanavān
manuṣhya dvārā potānā dhananī rakṣhā māṭe rākhavāmān āvel nokar samān ja chhe. kāraṇ ke jevī