Padmanandi Panchvinshati-Gujarati (English transliteration). Shlok: 134 (1. Dharmopadeshamrut).

< Previous Page   Next Page >


Page 66 of 378
PDF/HTML Page 92 of 404

 

background image
66[ padmanandi-panchavinshati
dukhamAnthI kADhIne iShTa pad (mokSha)mAn prApta karAve chhe tene dharma kahevAmAn Ave chhe. karmo upashAnta
thavAthI prApta thayelI dravya-kShetra-kAL-bhAvarUp sAmagrI dvArA anantachatuShTayarUp svAsthyano lAbh thAy
chhe. A avasthAmAn ek mAtra dhyAnamudrA ja bAkI rahe chhe. bAkInA badhA sankalpa-vikalpa chhUTI jAy
chhe. have AtmA potAne potA dvArA ja sansArarUp khADAmAnthI kADhIne mokShamAn pahonchADI de chhe. tethI
uparyukta vyAkhyA pramANe vAstavamAn AtmAnun nAm ja dharma chhe
te sivAy bIjo koI dharma hoI
shake nahi. 133.
(शार्दूलविक्रीडित)
नो शून्यो न जडो न भूतजनितो नो कर्तृभावं गतो
नैको न क्षणिको न विश्वविततो नित्यो न चैकान्ततः
आत्मा कायमितश्चिदेकनिलयः कर्ता च भोक्ता स्वयं
संयुक्तः स्थिरताविनाशजननैः प्रत्येकमेकक्षणे
।।१३४।।
anuvAd : A AtmA ekAntarUpe na to shUnya chhe, na jaD chhe, na pRithvI
Adi bhUtothI utpanna thayo chhe, na kartA chhe, na ek chhe, na kShaNik chhe, na vishvavyApak
chhe ane na nitya paN chhe. parantu chaitanya guNanA AshrayabhUt te AtmA prApta thayel
sharIr pramANe thato thako svayam ja kartA ane bhoktA paN chhe. te AtmA pratyek kShaNe
sthiratA (dhrauvya), vinAsh (vyay) ane janan (utpAd)thI yukta rahe chhe.
visheShArtha : bhinna bhinna matavAdIo dvArA AtmAnA svarUpanI je vividh prakAre
kalpanA karavAmAn AvI chhe tenun ahIn nirAkaraN karavAmAn Avyun chhe. jem keshUnyaikAntavAdI
(mAdhyamik) kevaL AtmAne ja nahi paN samasta vishvane ya shUnya mAne chhe. temanA matanun
nirAkaraN karavA mATe ahIn
‘एकान्ततः नो शून्यः’ arthAt AtmA sarvathA shUnya nathI, em kahevAmAn
Avyun chhe. vaisheShik mukti avasthAmAn buddhi Adi nav visheSh guNono uchchhed mAnIne tene jaD
jevo mAne chhe. sansAr avasthAmAn paN teo tene svayam chetan nathI mAnatA paN chetan gnAnanA
samavAyathI tene chetan svIkAre chhe. je aupachArik chhe. AvI avasthAmAn te svarUpathI jaD ja
kahevAshe. temanA A abhiprAyanun nirAkaraN karavA mATe ahIn
‘न जडः’ arthAt te jaD nathI, evo
nirdesh karavAmAn Avyo chhe. chArvAk matAnuyAyI AtmAne pRithvI Adi pAnch bhUtothI utpanna thayelo
mAne chhe. temanA abhiprAy pramANe tenun astitva garbhathI maraN paryanta ja rahe chhe.
garbhanA pahelAn
ane maraN pachhI tenun astitva rahetun nathI. temanA A abhiprAyane doShavALun batAvIne ahIn
‘नभूतजनितः’ arthAt te pAnch bhUtothI utpanna thayo nathI, em kahevAmAn Avyun chhe. naiyAyik
AtmAne sarvathA kartA mAne chhe. temanA abhiprAyanun lakShya karIne ahIn ‘नो कर्मभावं गतः arthAt te