adhikār – 1ḥ dharmopadeshāmr̥ut ]77
सर्वे पुद्गलपर्यया बत परे त्वत्तः प्रमत्तो भवन्-
नात्मन्नेभिरभिश्रयस्यति तरामालेन किं बन्धनम् ।।१४९।।
anuvād : he ātman! tāre lokanun shun prayojan chhe? āshcharyanun shun prayojan
chhe? dravyanun shun prayojan chhe? sharīranun shun prayojan chhe? vachanonun shun prayojan chhe?
indriyonun shun prayojan chhe? prāṇonun shun prayojan chhe? tathā te vikalponun paṇ tāre
shun prayojan chhe? arthāt ā badhānun tāre kānīpaṇ prayojan nathī kāraṇ ke te badhī
pudgalanī paryāyo chhe ane tethī tārāthī bhinna chhe. tun pramādane vash thaīne vyartha ja
ā vikalpo dvārā kem atishay bandhanano āshray kare chhe. 149.
(अनुष्टुप)
सतताभ्यस्तभोगानामप्यसत्सुखमात्मजम् ।
अप्यपूर्वं सदित्यास्था चित्ते यस्य स तत्त्ववित् ।।१५०।।
anuvād : je jīvoe nirantar bhogono anubhav karyo chhe temanun te bhogothī
utpanna thayelun sukh avāstavik (kalpit) chhe parantu ātmāthī utpanna sukh apūrva
ane samīchīn chhe; evo jenā hr̥udayamān draḍh vishvās thaī gayo chhe te tattvagna chhe. 150.
(पृथ्वी)
प्रतिक्षणमयं जनो नियतमुग्रदुःखातुरः
क्षुधादिभिरभिश्रयंस्तदुपशान्तये ऽन्नादिकम् ।
तदेव मनुते सुखं भ्रमवशाद्यदेवासुखं
समुल्लसति कच्छुकारुजि यथा शिखिस्वेदनम् ।।१५१।।
anuvād : ā prāṇī samaye samaye kṣhudhā – tr̥uṣhā ādi dvārā atyant tīvra duḥkhathī
vyākuḷ thaīne temane shānta karavā māṭe anna ane pāṇī ādino āshray le chhe ane
tene ja bhram vashe sukh māne chhe. parantu vāstavamān te duḥkh ja chhe. ā sukhanī kalpanā
ā jātanī chhe jem ke khujalīnā rogamān agninā shekathī thatun sukh. 151.
(शार्दूलविक्रीडित)
आत्मा स्वं परमीक्षते यदि समं तेनैव संचेष्टते
तस्मायेव हितस्ततो ऽपि च सुखी तस्यैव संबन्धभाक् ।