visheṣhārthaḥ — māns pratham to mr̥ug ādi mūṅgā prāṇīonā vadhathī utpanna thāy chhe bījun
temān asaṅkhya anya tras jīv paṇ utpanna thaī jāy chhe jenī hinsā thavī anivārya chhe. ā kāraṇe
tenā bhakṣhaṇamān hinsā janit pāpanun thavun avashyambhāvī chhe. māṭe sajjan manuṣhya teno kevaḷ parityāg
ja nathī karatā, paṇ teno teo hāthathī sparsha karavo ane āṅkhe dekhavun paṇ kharāb samaje chhe.
mānsabhakṣhak jīvonī durgati anivārya chhe. 19.
(शिखरणी)
गतो ज्ञातिः कश्चिद्वहिरपि न यद्येति सहसा
शिरो हत्वा हत्वा कलुषितमना रोदिति जनः ।
परेषामुत्कृत्य प्रकटितमुखं खादति पलं
कले रे निर्विण्णा वयमिह भवच्चित्रचरितैः ।।२०।।
anuvād : jo koī potāno sambandhī potānā ṭhekāṇethī bahār jaīne shīghra āvato
nathī to manuṣhya manamān vyākuḷ thato thako vāramvār māthun pīṭīne rove chhe. te ja manuṣhya
anya mr̥ug ādi prāṇīonun māns kāpīne potānun mukh pahoḷun karīne khāy chhe. he kaḷi
kāḷ! ahīn ame tārī ā vichitra pravr̥uttiothī nirved pāmyā chhīe.
visheṣhārtha : jyāre potānā koī īṣhṭa sagā sambandhī kāryavash kyāy bahār jāy chhe ane
jo te samayasar gher pāchhā āvatā nathī to ā māṇas aniṣhṭanī āshaṅkāthī vyākuḷ thaīne māthun
dīvāl vagere sāthe pachhāḍīne rudan kare chhe. pāchho te ja māṇas je anya pashu-pakṣhīone mārīne
temanī mātā ādithī sadā māṭe viyog karāvīne mānsabhakṣhaṇamān anurakta thāy chhe, e ā
kaḷikāḷano ja prabhāv chhe. kāḷanī āvī pravr̥uttiothī vivekī janonun chitta virakta thāy te
svābhāvik chhe. 20
(मालिनी)
सकलपुरुषधर्मभ्रंशकार्यत्र जन्म –
न्यधिकमधिकमग्रे यत्परं दुःखहेतुः ।
तदपि न यदि मद्यं त्यज्यते बुद्धिमद्भिः
स्वहितमिह किमन्यत्कर्म धर्माय कार्यम् ।।२१।।
anuvād : je dārū ā janmamān samasta puruṣhārtho (dharma, artha ane kām)no
nāsh karanār chhe ane pachhīnā janmamān ati duḥkhanun kāraṇ chhe te madya jo buddhimān
12[ padmanandi-pañchavinshatiḥ