Page 460 of 660
PDF/HTML Page 481 of 681
single page version
chhIe. e sugrIvanun chAmar DhoLanArI dAsI banashe. tyAre mandodarI AnkhamAnthI Ansu sAravA
ane vilAp karavA lAgI. rAvaNanA pagamAn paDe, koI vAr hAthamAn paDe ane patine kahevA
lAgI he nAth! mArI rakShA karo. mArI AvI dashA shun tame jotA nathI? shun tame bIjA ja
thaI gayA chho? tame rAvaN chho ke koI bIjA chho? aho! jevI nirgranth muninI
vItarAgatA hoy tevI vItarAgatA tame pakaDI chhe to AvA dukhamAn A avasthA kevI?
dhikkAr chhe tamArA baLane ke A pApInun shir khaDgathI kApI nathI nAkhatA. tame mahA
baLavAn chandra-sUrya jevA puruShonun apamAn sahI shakatA nathI to AvA rankanun kevI rIte
saho chho? he lankeshvar! dhyAnamAn chitta joDayun chhe, na koInun sAmbhaLo chho, na koIne juo
chho, ardhapalyankAsan dharIne beThA chho, ahankAr chhoDI dIdho chhe, jem sumerunun shikhar achaL
hoy tem achaL thaIne beThA chho, sarva indriyanI kriyA tajI dIdhI chhe, vidyAnA ArAdhanamAn
tatpar nishchaL sharIr karI evI rIte beThA chho, jANe ke kAShThanA ho athavA chitra ho. jem
rAm sItAne chintave tem tame vidyAne chintavo chho, sthiratA karIne sumeru tulya thayA chho.
mandodarI jyAre rAvaNane A pramANe kahetI hatI te ja samaye bahurUpiNI vidyA dashey
dishAmAn jayajayakAr karatI rAvaNanI samIpe AvIne UbhI rahI ane kahevA lAgI-he dev!
AgnAmAn udyamI hun tamane siddha thaI chhun, mane Adesh Apo, ekachakrI, ardhachakrI sivAy
tamArI AgnAthI vimukh hoy tene vashIbhUt karun. A lokamAn hun tamArI AgnAkAriNI chhun,
amArA jevAnI e ja rIt chhe, ame chakravartIothI samartha nathI. jo tun kahe to sarva
daityone jItun, devone vash karun, je tane apriy hoy tene vash karun ane vidyAdharo to mArA
mATe taNakhalA barAbar chhe. vidyAnAn A vachan sAmbhaLI rAvaN yog pUrNa karI jyotino
dhArak, udAr cheShTAno dhArak shAntinAthanA chaityAlayanI pradakShiNA karavA lAgyo. te ja samaye
angad mandodarIne chhoDI, AkAshagaman karI rAmanI samIpe Avyo.
siddhinun varNan karanAr ekotteramun parva pUrNa thayun.
mUrkha angade AvIne amArun apamAn karyun. tame param tejanA dhArak sUrya samAn dhyAnArUDh
hatA ane AgiyA jevA vidyAdhar, tamArA mukh sAme ja sugrIvano pApI chhokaro amArA
upar upadrav kare. temanAn
Page 461 of 660
PDF/HTML Page 482 of 681
single page version
kare chhe te mRutyunA pAshathI bandhAyo chhe. tame dukh chhoDo, jem sadA AnandamAn raho chho tem
ja raho, hun sugrIvane savAramAn ja nigrIv eTale ke mastakarahit karI daish. banne bhAI
rAm-lakShmaN bhUmigocharI kIT samAn chhe tenI upar shun kop karavo? A duShTa vidyAdharo
badhA enI pAse bhegA thaI gayA chhe temano nAsh karIsh. he priye! mArI bhRukuTi vAnkI
thatAn ja shatruno vilay thaI jAy chhe ane have to bahurUpiNI mahAvidyA siddha thaI chhe.
mArI pAsethI shatru kevI rIte jIvashe? A pramANe badhI strIone khUb dhIraj ApIne
manamAn mAnI lIdhun ke men shatrune haNI nAkhyA. te bhagavAnanA mandiramAnthI bahAr Avyo,
nAnA prakAranAn vAjintro vAgavA lAgyAn, gIt-nRitya thavA lAgyAn, rAvaNano abhiShek
thayo, kAmadev samAn jenun rUp chhe tene svarNa ratnonA kaLashathI strIo snAn karAvavA
lAgI. te strIonAn sharIr kAntirUp chAndanIthI manDit chhe, chandramA samAn badan chhe ane
saphed maNinA kaLashathI snAn karAve chhe tethI adbhut jyoti bhAsatI hatI. keTalIk kamaL
samAn kAntivALI strIo jANe ke sandhyA khIlI UThI hoy tevI ugatA sUrya jevA
sonAnA kaLashothI snAn karAve chhe, jANe ke sAnj ja jaL varasAve chhe ane keTalIk
strIo haritamaNinA kaLashothI snAn karAvatI atyant harShathI shobhe chhe, jANe sAkShAt
lakShmI ja chhe, temanA kaLashanA mukh par kamaLapatra chhe. keTalIk keLAnA garbhasamAn komaL
atyant sundar sharIravALI, jemanI AsapAs bhramar gunjArav kare chhe, te nAnA prakAranA
sugandhI lepathI rAvaNane ratnajaDit sinhAsan par snAn karAvatI hatI. rAvaNe snAn
karIne AbhUShaNo paheryAn, atyant sAvadhAn bhAvathI pUrNa shAntinAth bhagavAnanA mandiramAn
gayo, tyAn arahantadevanI pUjA karIne stuti karavA ane vAramvAr namaskAr karavA lAgyo.
pachhI bhojanashALAmAn AvI chAr prakArano uttam AhAr karyo-ashan, pAn, khAdya, svAdya,
bhojan karyA pachhI vidyAnI parIkShA karavA krIDAbhUmimAn gayo tyAn vidyAthI anek rUp
banAvI nAnA prakAranAn adbhut kArya vidyAdharothI na banI shake te bahurUpiNI vidyAthI
karyAn. potAnA hAthanA prahAr vaDe bhUkamp karyo, rAmanA sainyamAn kapione evo bhay
upajyo ke jANe mRutyu ja Avyun. rAvaNane mantrIo kahevA lAgyA ke he nAth! tamArA sivAy
rAghavane jItanAr bIjun koI nathI, rAm mahAn yoddhA chhe, ane krodh kare tyAre to shun kahevun?
tethI tenI sAme tame ja Avo, bIjo koI raNamAn rAmanI sAme AvavAne samartha nathI.
kAntivALo AvavA lAgyo. tene Avato joI vidyAdharIo sItAne kahevA lAgI, he shubhe!
mahAjyotivant rAvaN puShpak vimAnamAnthI UtarIne Avyo chhe, jem grIShmaRutumAn sUryanAn
kiraNothI AtAp pAmelo gajendra sarovarI pAse Ave tem kAmarUp agnithI tapta thayelo
te Ave chhe. A pramad nAmanun udyAn puShponI shobhAthI shobhe chhe. sItA bahurUpiNI vidyA
sanyukta rAvaNane joIne
Page 462 of 660
PDF/HTML Page 483 of 681
single page version
bhayabhIt thaI. te manamAn vichAre chhe ke AnA baLano pAr nathI tethI rAm-lakShmaN paN
Ane nahi jItI shake. hun mandabhAginI rAm athavA lakShmaN athavA mArA bhAI bhAmanDaLane
haNAyelo na sAmbhaLun. Am vichArIne vyAkuL chittavALI, kampatI chintArUp beThI chhe tyAn
rAvaN Avyo ane kahevA lAgyo ke he devI! men pApIe tArun kapaTathI haraN karyun e vAt
kShatriyakuLamAn utpanna thayelA dhIravIrane sarvathA uchit nathI, parantu karmanI gati evI chhe,
mohakarma baLavAn chhe ane men pUrve anantavIrya svAmInI samIpe vrat lIdhun hatun ke je
paranArI mane na ichchhe tene hun nahi sevun; urvashI, rambhA athavA bIjI koI manohar hoy
to paN mAre tenun prayojan nathI. A pratignA pALatAn men tArI kRupAnI ja abhilAShA
karI, parantu baLAtkAre ramaN karyun nahi. he jagatanI uttam sundarI! have mArI bhujAothI
chalAvelAn bANothI tArA AdhAr rAm-lakShmaNane bhedAyel ja jAN ane tun mArI sAthe
puShpak vimAnamAn besI AnandathI vihAr kar. sumerunA shikhar par chaityavRukSha, anek van,
upavan, nadI, sarovaranun avalokan karatI vihAr kar. tyAre sItA bey hAth kAn par
mUkI gadagad vANIthI dIn shabdo bolavA lAgI-he dashAnan! tun UnchA kuLamAn janmyo chhe
to ATalun karaje ke kadAch tAre sangrAmamAn mArA vallabh sAthe shastraprahAr thAy to pahelAn
A sandesho kahyA vagar mArA kanthane haNIsh nahi. em kaheje ke he padma! bhAmanDaLanI bahene
tamane em kahyun chhe ke tamArA viyogathI mahAdukhanA bhArathI hun atyant dukhI chhun, mArA
prAN tamArA sudhI ja chhe, pavanathI haNAyelI dIpakanI jyot jevI mArI dashA thaI chhe. he
rAjA dasharathanA putra! janakanI putrIe tamane vAramvAr stuti karIne em kahyun chhe ke
tamArAn darshananI abhilAShAthI A prAN TakI rahyA chhe. Am kahIne mUrchchhit thaIne jem
matta hAthIthI bhagna kalpavRukShanI vel tUTI paDe tem dharatI par paDI gaI. mahAsatInI A
avasthA joIne rAvaNanun man komaL thayun, te khUb dukhI thayo, e chintavavA lAgyo aho,
karmonA yogathI AnA snehano nisandeh kShay thavAno nathI ane dhikkar chhe mane ke men
ati ayogya kArya karyun chhe. AvA snehavALA yugalano viyog karyo, pApAchArI nIch
manuShya peThe niShkAraN apayasharUp maLathI hun kharaDAyo, shuddha chandramA samAn amArA gotrane
men malin karyun. mArA jevo duShTa mArA vanshamAn thayo nathI. Avun kArya koIe na karyun te men
karyun. je puruShomAn shreShTha chhe te strIne tuchchha gaNe chhe, A strI sAkShAt viShatulya chhe,
kaleshanI utpattinun sthAn, sarpanA mastakanA maNisamAn ane mahAmohanun kAraN chhe. pratham
to strImAtra ja niShiddha chhe ane parastrInI to shI vAt? sarvathA tyAjya ja chhe. parastrI
nadI samAn kuTil, mahAbhayankar, dharma-arthano nAsh karanArI, santone sadA tyAjya ja chhe.
hun mahApApanI khAN, atyAr sudhI A sItA mane devAnganAthI paN atipriy bhAsatI
hatI te have viShanA kumbhatulya bhAse chhe. e to kevaL rAm pratye ja anurAgavALI chhe.
atyAr sudhI e ichchhatI nahotI, parantu mane abhilAShA hatI, have te mane jIrNa tRuNavat
bhAse chhe. e to phakta rAm sAthe tanmay chhe, mane kadI paN nahi maLe.
Page 463 of 660
PDF/HTML Page 484 of 681
single page version
vikArI thayun hatun tethI tenun mAnyun nahi, tenA par dveSh karyo. jo vibhIShaNanAn vachanothI
maitrIbhAv karyo hot to sArun hatun. bhayankar yuddha thayun, anek haNAyA, have mitratA kevI?
A maitrI subhaTone yogya nathI. ane yuddha karavun tathA dayA pALavI e paN bane nahi,
are, hun sAmAnya mANasanI jem sankaTamAn paDayo chhun. jo hun jAnakIne rAmanI pAse mokalI
daun to loko mane asamartha gaNashe ane yuddha karIsh to mahAn hinsA thashe. koI evA chhe,
jemane dayA nathI, kevaL krUratArUp chhe, te paN kALakShep kare chhe ane koI dayALu chhe, sansArI
kAryarahit chhe, te sukhapUrvak jIve chhe. hun mAnI yuddhano abhilAShI ane karuNAbhAv vinAno
atyant dukhI chhun. rAmane sinhavAhan tathA lakShmaNane garuDavAhan vidyA maLI chhe tenAthI
temano udyot ghaNo chhe tethI jo hun emane jIvatAn pakaDun, shastrarahit karun ane pachhI ghaNun
dhan Apun to mArI mahAn kIrti thAy, mane pAp na lAge, e nyAy chhe, mATe em ja
karun. Am manamAn vichArIne mahAn vaibhav sanyukta rAvaN rAjya parivAramAn gayo, jem
matta hAthI kamaLonA vanamAn jAy chhe. pachhI vichAr karyo ke angade ghaNI anIti karI chhe
tethI tene khUb krodh chaDayo, Ankho lAl thaI gaI. rAvaN hoTh karaDato bolavA lAgyo, te
pApI sugrIv nathI, dugrIv chhe, tene nigrIv eTale mastakarahit karIsh, tenA putra angad
sahit chadrahAs khaDgathI be TukaDA karI nAkhIsh. tamomanDaLane loko bhAmanDaL kahe chhe te
atyant duShTa chhe. tene draDh bandhanathI bAndhI loDhAnA mudgarothI TIpIne mArIsh. ane
hanumAnane tIkShNa karavatanI dhArathI lAkaDAnA yugalamAn bAndhI verAvIsh. te mahAanItivAn
chhe. ek rAm nyAyamArgI chhe tene chhoDIsh. bIjA badhA anyAyamArgI chhe, temanAn shastrothI
chUrA karI nAkhIsh, em vichArato rAvaN beTho, tyAn senkaDo utpAt thavA lAgyA, sUryamanDaL
Ayudh samAn tIkShNa dekhAyun, pUrNamAsano chandra asta thaI gayo, Asan par bhUkamp thayo,
dashe dishAo kampAyamAn thaI, ulkApAt thayA, shiyAlinI karkash avAj karavA lAgI,
turango mAthun halAvI viras haNahaNAT karavA lAgyA, hAthI kaThor avAj karavA lAgyA.
sUnDhathI dharatI khodavA mAnDayA, yakShonI mUrtinI AnkhomAnthI Ansu kharyAn, sUrya sAme kAgaDA
kA kA karavA lAgyA, pAnkh DhIlI karIne khUb vyAkuL thayA. jaLathI bharelAn sarovaro sukAI
gayA, parvatanAn shikharo tUTI paDayAn ane lohIno varasAd varasyo. lAgatun hatun ke thoDA ja
divasomAn lankeshvaranun mRutyu thashe, AvA apashukan bIjA prakAre na hoy. jyAre puNyano kShay
thAy tyAre indra paN bachato nathI. puruShamAn pauruSh puNyanA udayathI hoy chhe. je kAI maLavAnun
hoy te ja maLe chhe, hIn-adhik nahi. prANIonI shUravIratA sukRutanA baLathI hoy chhe.
mUDhabuddhi thayo. lokamAn maraNathI vadhAre koI dukh nathI te eNe atyant garvathI vichAryun
nahi. nakShatronA baLarahit ane
Page 464 of 660
PDF/HTML Page 485 of 681
single page version
graho badhA krUr AvyAn tethI e avivekI raNakShetrano abhilAShI thayo. jene pratApanA
bhangano bhay chhe ane shUravIratAnA rasathI yukta, joke teNe anek shAstrono abhyAs karyo
chhe to paN te yogya-ayogyane dekhI shakato nathI. gautam svAmI kahe chhe ke
magadhAdhipati! mahAmAnI rAvaN potAnA manamAn je vichAre chhe te sAmbhaL-sugrIv
bhAmanDaLAdik badhAne jItI, kumbhakarNa indrajit meghanAdane chhoDAvI lankAmAn lAvIsh, pachhI
vAnaravanshIonA vanshano nAsh karIsh, bhAmanDaLano parAbhav karIsh, bhUmigocharIone dharatI
par rahevA nahi daun ane shuddha vidyAdharone pRithvI par sthApIsh. tyAre traN lokanA nAth
tIrthankaradev, chakravartI baLabhadra, nArAyaN amArA jevA vidyAdharanA kuLamAn ja janmashe; Am
vRuthA vichAr karato hato. he magadheshvar! je mANase jevAn karmano sanchay karyo hoy tevun ja
phaL te bhogave chhe. em na hoy to shAstranA abhyAsIo kem bhUl kare? shAstra chhe te
sUrya samAn chhe. teno prakAsh thatAn andhakAr kevI rIte rahe? parantu je ghuvaD jevA manuShyo
chhe temane prakAsh maLato nathI.
karanAr botteramun parva pUrNa thayun.
sevya, jem devothI manDit indra birAje tem rAjAothI manDit sinhAsan par rAvaN
birAjyo. atyant kAntimAn, jem grah-tArA-nakShatrothI yukta chandramA shobhe tem. atyant
sugandhI manogna vastra, puShpamALA ane gajamotInA hArathI jenun upasthaL shobhe chhe,
mahAsaubhAgyarUp saumyadarshan sabhAne joIne vichAravA lAgyo ke bhAI kumbhakarNa, indrajit,
meghanAd ahIn nathI dekhAtA, temanA vinA A sabhA shobhatI nathI, bIjA kumudarUp puruSho
ghaNA chhe, paN te puruSho kamaLarUp nathI. joke rAvaN sundar sharIravALo hato, tenAn netrakamaL
khIlelAn hatAn, to paN putra ane bhAInI chintAthI tenun mukh karamAyelun lAgatun hatun.
atyant krodharUp jenI bhRukuTi vAnkI thaI chhe. jANe krodhano bharelo AshIviSh sarpa ja chhe, te
hoThane karaDato vikarAL svarUp joIne mantrIo DaryA. Aj kem Avo kop thayo chhe enI
vyAkuLatA thaI. tyAre hAth joDI, jamIn par mastak aDADI rAjA may, ugra, shukra, lokAkSha,
sAraN ItyAdi jamIn taraph jotAn, jemanAn kunDaL hAle chhe, vinantI karavA lAgyA he nAth!
tamArI pAse rahelA badhA ja yoddhA prArthanA kare chhe kI Ap prasanna
Page 465 of 660
PDF/HTML Page 486 of 681
single page version
badhI rANIo sahit mandodarI tene jovA lAgI. lAl netra, pratApathI bharel tene joIne
saunAn man mohit thayAn. rAvaN UThIne AyudhashALAmAn gayo, jyAn anek divya shastra
ane sAmAnya shastro bharyAn chhe; amogh bAN, chakrAdik ane amogh ratnothI bharelI
vajrashALAmAn jANe indra gayo. je samaye rAvaN AyudhashALAmAn gayo te samaye apashukan
thayAn, chhInk AvI. shukanashAstra pramANe pUrva dishA taraph chhInk Ave to mRutyu, agnikoNamAn
shok, dakShiNamAn hAni, naiRutyamAn shubh, pashchimamAn miShTa AhAr, vAyukoNamAn sarva sampadA,
uttaramAn kalah, IshAnamAn dhanaprApti, AkAshamAn sarva sanhAr, pAtALamAn sarva sampadA, A
dashe dishAomAn chhInkanAn phaL kahyAn chhe. rAvaNane mRutyunI chhInk AvI. AgaL mArga rokato
moTo nAg joyo ane hA, hI, dhik, kyAn jAy chhe-evAn vachano sambhaLAyAn. pavanathI
chhatranA vaiDUryamaNino danD bhAngI gayo, uttarAsan paDI gayun, jamaNI bAjue kAgaDo bolyo
ItyAdi bIjAn paN apashukan thayAn, te yuddhathI rokavA lAgyAn, vachanathI-karmathI rokavA
lAgyAn. je nAnA prakAranAn shukanashAstramAn pravIN puruSho hatA te atyant vyAkuL thayA.
mandodarI shukra, sAraN ityAdi moTA moTA mantrIone bolAvI kahevA lAgI tame svAmIne
hitanI vAt kem nathI kahetA? atyAr sudhI shun ApaNI ane temanI cheShTA nathI joI?
kumbhakarNa, indrajit ane meghanAd jevA bandhanamAn paDayA chhe te lokapAl samAn tejasvI
adbhut kArya karanArA hatA. tyAre namaskAr karIne mantrIo mandodarIne kahevA lAgyA he
svAminI! rAvaN atiabhimAnI, yamarAj jevo krUr pote ja pradhAn chhe, A lokamAn
evo bIjo koI nathI, jevun vachan rAvaN mAne, je honahAr hoy chhe te pramANe buddhi
Upaje chhe, buddhi karmAnusAriNI chhe, te indrAdi ke devothIy bIjI rIte thatI nathI. tamArA
pati badhAn nyAyashAstra ane dharmashAstra jANe chhe, parantu mohathI unmatta thayA chhe. ame anek
prakAre kahyun te koI rIte mAnatA nathI, je haTh pakaDI chhe te chhoDatA nathI, jem varShAkALanA
samAgamamAn moTA pravAhavALI nadIne pAr karavI kaThaN chhe tem karmathI prerAyelA jIvane
sambodhan karavun kaThaN chhe. joke svAmIno svabhAv durnivAr chhe to paN tamArun kahyun to
karashe, mATe tame hitanI vAt kaho, emAn doSh nathI. mantrIoe Am kahyun tyAre paTarANI,
sAkShAt, lakShmI samAn nirmaL jenun chitta chhe, te kampAyamAn patinI samIp javA taiyAr
thaI. nirmaL jaL samAn vastra paherI, rati kAmanI samIpe jAy tem chAlI. tenA shir
par chhatra phare chhe, anek sAhelIo chAmar DhoLe chhe, jem anek devIo sAthe indrANI indra
pAse jAy tem A sundar vadanavALI pati pAse gaI. nishvAs nAkhatI, pag kampatAn jenI
kaTimekhalA shithil thaI gaI chhe, bharatAranA kAryamAn sAvadhAn, anurAgathI bharelI tenI
snehadraShTithI jovA lAgI. jenun chitta shastromAn ane bakhtaramAn chhe te AdarathI sparshe chhe. te
mandodarIne kahe chhe, he manohare! hans samAn gativALI devI! evun shun kAm chhe ke tame
shIghratAthI Avo chho. he priy! svapnanA nidhAnanI peThe mArun man shA mATe haro chho? tyAre
Page 466 of 660
PDF/HTML Page 487 of 681
single page version
te pativratA, pUrNa chandramA mukhavALI, uttam cheShTA dharanArI, pati taraph manohar kaTAkSha bAN
phenkanArI, atyant vichakShaN, jenA angamAn madanano nivAs chhe, madhur jenAn vachano chhe,
svarNakumbh samAn stan, dADamanAn bIj jevA dAnt, mANek jevA lAl adharavALI te nAthane
praNAm karIne kahevA lAgI ke he dev! mane bharatAranI bhikShA Apo. Ap dayALun,
dharmAtmAo pratye snehavALA, hun tamArA viyogarUp nadImAn DUbun chhun tethI mahArAj mane
bahAr kADho. A nadI dukharUp jaLathI bharelI chhe, sankalpa-vikalparUp laherothI pUrNa chhe. he
mahAbuddhe! kuTumbarUp AkAshamAn sUrya samAn prakAsh karanAr, mArI ek vinantI sAmbhaLo-
tamArA kuLarUp kamaLonun van atyant vishAL chhe te pralay pAmatun jAy chhe tene kem rAkhatA
nathI? he prabho! tame mane paTarANInun pad Apyun hatun to mArAn kaThor vachanone kShamA karo.
je ApanA hit karanAr chhe temanAn vachan auShadh samAn grAhya chhe, pariNAm sukhadAyak
virodharahit svabhAvarUp AnandakArI chhe. hun em kahun chhun ke tame shA mATe sandehanA
trAjavAmAn beso chho? A trAjavun besavA jevun nathI, Ap shA mATe santAp karo chho ane
amane badhAne santAp karAvo chho? hajI shun bagaDI gayun chhe? tamArun badhun rAjya, tame
AkhI pRithvInA svAmI chho ane tamArA bhAI, putrone bolAvI lyo. tame tamArA chittane
kumArgethI roko. tamArun man vash karo, tamAro manorath atyant akAryamAn pravarte chhe te
indriyarUp chanchaL ashvone vivekanI draDh lagAmathI vash karo, indriyo mATe manane kumArgamAn
koN laI jAy? tame apavAdarUp-kalankarUp udyamamAn shA mATe pravarto chho? jem aShTApad
potAno paDachhAyo kUvAmAn joIne krodhathI kUvAmAn paDe tem tame pote ja kalesh utpanna
karIne ApadAmAn paDo chho. A kaleshanun kAraN evun apayasharUp vRukSha, tene tajIne sukhethI
raho, keLanA thAmbhalA samAn asAr A viShayane shA mATe chAho chho? A tamArun kuL
samudra samAn gambhIr ane prashansA yogya chhe tene shobhAvo. A bhUmigocharInI strI UnchA
kuLavAnane mATe agninI shikhA samAn chhe, tene tajo. he svAmI! je sAmant, sAmant sAme
yuddha kare chhe te manamAn evo nirNay kare chhe ke ame svAmI mATe marIshun. he nAth! tame
konA arthe maro chho? pArakI strIne mATe shun maravAnun? e maraNamAn yash nathI ane temane
mArIne tamArI jIt thAy to paN yash nathI, kShatriy mare chhe yashane arthe mATe sItA
sambandhI haTh chhoDo. ane je moTAn moTAn vrat chhe temanA mahimAnI to shI vAt karavI, paN
ek A parastrIno parityAg ja puruShane hoy to bey janma sudhare, shIlavAn puruSh
bhavasAgar tare. je sarvathA strIno tyAg kare te to shreShTha ja chhe. kAjaL samAn kAlimA
utpanna karanArI A paranArImAn je lolupI hoy tenAmAn bIjA meru jeTalAn guN hoy to
paN tRuN samAn laghu thaI jAy chhe. je chakravartIno putra hoy ane dev jenA pakShamAn hoy
jo te parastrInA sangarUp kIchaDamAn DUbe to moTo apayash pAme. je mUDhamati parastrI pratye
rati kare chhe te pApI AshIviSh nAgaN sAthe rame chhe. tamArun kuL atyant nirmaL chhe tene
apayashathI malin na karo, kubuddhi tajo. je khUb baLavAn hatA ane
Page 467 of 660
PDF/HTML Page 488 of 681
single page version
tame shun te sAmbhaLyun nathI! mandodarInAn A vachan sAmbhaLI kamaLanayan rAvaNe malayAgiri
chandananA lepavALI mandodarIne kahyun, he kAnte! tun kem kAyar thaI chhe? hun jayakumArathI
hAranAr arkakIrti nathI ane amitatejathI hAranAr ashanaghoSh nathI ane bIjo paN
nathI. hun dashamukh chhun, tun shA mATe kAyaratAnI vAt kare chhe? hun shatrurUp vRukShono dAvAnaL
chhun, sItA kadApi nahi daun. he mandabuddhi! tun bhay na rAkh. A vAt kahIne tAre shun chhe?
tane sItAnI rakShA sompI chhe te rakShA sArI rIte kar. ane jo rakShA karavAne samartha na ho
to shIghra mane sompI de. tyAre mandodarI bolI ke tame tenI pAsethI ratisukh ichchho chho tethI
em kaho chho ke mane sompI de. to A nirlajjatAnI vAt kuLavAnone yogya nathI. tame
sItAmAn shun mAhAtmya joyun ke tene vAramvAr vAnchho chho? te evI guNavantI nathI, gnAtA
nathI, rUpavAnonun tilak nathI, kaLAmAn pravIN nathI, manamohan nathI, patinA chhand par
chAlanArI nathI, tenI sAthe ratinI buddhi karo chho. to he kAnt! A shI vAt chhe? tamArI
laghutA thAy chhe te tame jANatA nathI. hun mArA moDhe mArA vakhAN shun karun? potAnA mukhe
potAnAn guNo kahevAthI guNonI gauNatA thAy chhe ane bIjAnA moDhe sAmbhaLavAthI prashansA
thAy chhe tethI hun shun kahun? tame badhun sArI rIte jANo chho. vichAro, sItA shun chhe? lakShmI
paN mArA tulya nathI, mATe sItAnI abhilAShA chhoDo, mAro anAdar karIne tame
bhUmigocharI strIne ichchho chho tethI mandamati chho, jem bALakabuddhi hoy te vaiDUryamaNine
tajIne kAchane ichchhe chhe. tenun kAI divyarUp nathI, tamArA manamAn kem ruchI chhe? e
grAmyajananI strI samAn alpamati chhe, tenI shI abhilAShA? ane mane AgnA karo tevun
rUp hun dhAraN karun, tamArun chitta haranArI hun lakShmInun rUp dharun. ane AgnA karo to shachi
indrANInun rUp dharun, kaho to ratinun rUp dharun, he dev! tame ichchhA karo te rUp hun dharun.
mandodarInI A vAt sAmbhaLIne rAvaNe mukh nIchun karyun. te lajjA pAmyo. vaLI mandodarIe
kahyun, tame parastrImAn Asakta thaIne tamArA AtmAnI laghutA karI chhe. jene viShayarUp
AmiShanI Asakti chhe te pApanun bhAjan chhe, dhikkAr chhe evI kShudra cheShTAne!
tArun potAnun rUp ja mane atipriy chhe. he uttame! mAre anya strIothI shun? tyAre
chittamAn harSha pAmI te bolI, he dev! sUryane dIpakano prakAsh shun batAvavo? men Apane je
hitanAn vachano kahyAn te bIjAne pUchhI juo, hun strI chhun, mArAmAn evI buddhi nathI.
shAstramAn kahyun chhe ke svAmI badhA ja nay jANe chhe. parantu daivayogathI pramAdarUp thayA hoy
to je hitechchhak hoy te samajAve jem viShNukumAr munine vikriyARuddhinun vismaraN thayun
to bIjAnA kahevAthI jANyun. A puruSh ane A strI, evo vikalpa mandabuddhivALAne hoy
chhe, je buddhimAn chhe te hitakArI vachan badhAnun
Page 468 of 660
PDF/HTML Page 489 of 681
single page version
mAnI le. Apano mArA upar kRupAbhAv chhe to hun kahun chhun. tame parastrIno prem tajo. hun
jAnakIne laIne rAm pAse jAun ane rAmane tamArI pAse lAvun tathA kumbhakarNa, indrajit,
meghanAdane paN lAvun. anek jIvonI hinsAthI sho lAbh? mandodarIe Am kahyun tyAre
rAvaNe atyant krodhathI kahyun, shIghra chAlI jA, jyAn tArun mukh hun na joun tyAn chAlI jA.
are! tun tane vRuthApanDit mAne chhe. potAnI uchchatA tajI sAmA pakShanI prashansA karatI tun
dIn chittavALI chhe. yoddhAonI mAtA, tArA indrajit ane meghanAd jevA putro ane mArI
paTarANI, rAjA mayanI putrI evI tArAmAn ATalI kAyaratA kyAthi AvI? tyAre mandodarI
bolI, he pati! sAmbhaLo, gnAnIonA mukhe baLabhadra, nArAyaN, pratinArAyaNanA janmanI
vAt ApaNe sAmbhaLIne chhIe. pahelA baLabhadra vijay, nArAyaN, tripRuShTha, pratinArAyaN,
ashvagrIv; bIjA baLabhadra achaL, nArAyaN dvipRuShTa, pratinArAyaN tArak-e pramANe
atyAr sudhImAn sAt baLabhadra nArAyaN thaI gayA chhe ane emanA shatru pratinArAyaNane
emaNe haNyA chhe. have tamArA samayamAn A baLabhadra nArAyaN thayA chhe ane tame
prativAsudev chho. AgaL prativAsudev haTh karIne haNAI gayA chhe tem tame nAsh ichchho
chho. je buddhimAn chhe temaNe e ja kArya karavun joIe je A lok ane paralokamAn sukh
Ape ane jenAthI dukhanA ankuranI utpatti na thAy. A jIv chirakAL sudhI viShayathI
tRupta thayo nathI, traN lokamAn evo koN chhe je viShayothI tRupta hoy. tame pApathI mohit
thayA chho te vRuthA chhe. ane uchit to e chhe ke tame ghaNA kAL sudhI bhog bhogavyA chhe.
have munivrat dhAraN karo athavA shrAvakanAn vrat laI dukhano nAsh karo. aNuvratarUp
khaDgathI jenun ang dIpta chhe, niyamarUp chhatrathI shobhit, samyagdarshanarUp bakhtar paherI,
shIlarUp dhvaj pharakAvatAn, anityAdi bAr bhAvanArUp chandanathI jenun ang lipta chhe ane
gnAnarUp dhanuSh dhAraN karI, indriyarUp senAne vash karI, shubh dhyAn ane pratApathI yukta,
maryAdArUp ankush sahit, nishchaLatArUp hAth par chaDhI, jinabhaktirUp bhakti jeNe karI chhe
evA, durgatirUp nadI jemAn mahAkuTil pAparUp veganun jaL vahe chhe, ati dussah chhe te
panDito tare chhe, tame paN tene tarI sukhI thAv. himavAn sumeru parvat paranAn jinAlayonI
pUjA karatAn mArI sAthe aDhI dvIpamAn vihAr karo ane aDhAr hajAr strIo sAthe sumeru
parvatanA vanamAn krIDA karo, gangAnA taT par krIDA karo, bIjA paN manavAnchhit pradeshomAn,
ramaNIy kShetromAn he narendra! sukhethI viharo, A yuddhanun kAI prayojan nathI, prasanna thAv,
mArun vachan sarvathA sukhanun kAraN chhe, A lokApavAd na karAvo. apayasharUp samudramAn shA
mATe DUbo chho? A apavAd viShatulya, mahAnindya, param anarthanun kAraN chhe, bhalun nathI.
durjano sahajamAny paranindA kare chhe to AvI vAt sAmbhaLIne to karashe ja. A pramANe
shubh vachan kahI te mahAsatI hAth joDI, patinun paramahit IchchhatI patinA pagamAn paDI.
nakAmI shA mATe
Page 469 of 660
PDF/HTML Page 490 of 681
single page version
baLadev thayun tethI shun? nAm rAkhye kAryanI siddhi nathI, nAm sinh paDayun to shun thaI gayun?
sinhanun parAkram batAve to sinh gaNAy. koI mANase potAnun nAm siddha pADayun to shun te
siddha thaI jAy? he kAnte! tun kAyaratAnI kem vAt kare chhe? rathanupurano rAjA indra
kahevaDAvato hato to shun indra thaI gayo? tem A paN nArAyaN nathI. A pramANe
pratinArAyaN rAvaNe evAn prabaL vachano strIne kahyAn ane mandodarI sahit krIDA bhavanamAn
gayo, jem indra indrANI sAthe krIDAgRuhamAn jAy. sAnje sandhyA khIlI, asta pAmato sUrya
kiraN sankochavA lAgyo, jem sanyamI kaShAyone sankoche. sUrya lAl thaI ashakta banyo,
komaLo biDAI gayA, chakavA-chakavI viyoganA bhayathI dIn vachan raTavA lAgyA, jANe ke
sUryane bolAvatA hoy ane sUrya asta thatAn grah-nakShatronI senA AkAshamAn vistarI
jANe ke chandramAe mokalI. rAtrinA samaye ratnadIpono prakAsh thayo, dIpanA prakAshathI
lankAnagarI jANe sumerunI shikhA ja hoy evI shobhatI hatI. koI vallabhA vallabhane
maLIne em kahetI ke ek rAtri to tamArI sAthe vitAvIshun, pachhI joIe ke shun thAy chhe?
koI priyA judA judA prakAranAn puShponI sugandhathI unmatta thaI svAmInA ang par jANe ke
komaL puShponI vRuShTi ja thaI. koI nArI kamaLatulya charaN ane kaThaN stanavALI ane
sundar sharIranI dhArak sundar patinI samIpe gaI. koI sundarI AbhUShaNo paheratI jANe ke
suvarNa ratnone kRutArtha karatI hoy tevI shobhatI hatI.
gaI. sundar gIt ane vINA-bansarInA shabdothI lankA jANe vArtAlAp karatI hoy tevI
harShit banI. tAmbUl, sugandh, mALAdik bhog ane strI Adi upabhogathI loko devonI
jem ramyA. keTalIk strIo potAnA mukhanun pratibimb ratnonI bhIntamAn joIne mAnavA
lAgI ke bIjI koI strI makAnamAn AvI chhe tethI irShAthI patine nIlakamaLano prahAr
karavA lAgI. strIonAn mukhanI-sungadhathI suvAs phelAI gaI ane baraphanA yogathI
strIonAn netra lAl thaI gayA. koI nAyikA navoDhA hatI tene prItame nasho thAy tevI
vastu khavaDAvI unmatta karI mUkI tethI te kAmakrIDAmAn pravIN prauDhatva pAmI, lajjArUp
sakhIne dUr karI unmattatArUp sakhIe tene krIDAmAn atyant tatpar karI, jenAn netra pharavA
lAgyAn ane vachan skhalit thayAn, strIpuruShanI cheShTA unmattapaNe karIne vikaTarUp thaI gaI.
puruSh ane strInA adhar mUngA samAn (lAl) shobhavA lAgyA, naranArI madonmatta thayAn
te na bolavAnI vAt bolavA lAgyAn ane na karavAnI vAt karavA lAgyAn, lajjA chhUTI
gaI, chandramAnA udayathI kAmanI vRuddhi thaI. evun ja emanun yauvan hatun, evA ja sundar
mahelo ane evA ja amalanA jorathI badhAn ja unmatta cheShTAnAn kAraNo AvI maLyAn,
AvI rAtre savAramAn jemane yuddhamAn javAnun chhe te sambhogano yog utsavarUp thaI gayo.
rAkShasono indra,
Page 470 of 660
PDF/HTML Page 491 of 681
single page version
jenI cheShTA sundar chhe te AkhAy rAjaparivArane ramADavA lAgyo. vAramvAr mandodarI pratye
sneh batAvavA lAgyo. tenA vadanarUp chandrane nIrakhatAn rAvaNanAn lochan tRupta na thayAn.
mandodarI rAvaNane kahetI hatI ke hun ek kShaNamAtra paN tamane chhoDIsh nahi. he manohar!
sadAy tamArI sAthe ja rahIsh, jem velIo bAhubalInAn sarva ange vInTaLAI vaLI hatI
tem vaLagI rahIsh. Ap yuddhamAn vijay meLavIne jaladI Avo, hun ratnonA chUrNathI chok
pUrIsh ane tamArAn charaN dhoI ardhya ApIsh, prabhunI moTI pUjA karAvIsh. premathI tenun
chitta kAyar chhe, atyant premanAn vachano kahetAn kahetAn rAtri pUrI thaI gaI. kUkaDA bolyA,
nakShatronun tej ghaTI gayun, sandhyAlAl thaI, bhagavAnanAn chaityAlayomAn manohar gItadhvani
thavA lAgyo, sUrya uday sanmukh thayo, sarva dishAomAn udyot karato, pralayakALanA
agnimanDaL samAn AkAr prabhAtasamaye teNe dhAraN karyo. tyAre badhI rANIo patine
chhoDatI udAs thavA lAgI. rAvaNe saune AshvAsan Apyun, gambhIr vAjintro vAgyAn,
shankhadhvani thayA, rAvaNanI AgnAthI yuddhamAn vichakShaN subhaTo ahankAr dharatA atyant uddhat
harShabharyA nagaramAnthI nIkaLyA. hAthI, rath ke turang par chaDayA, khaDga, dhanuSh, gadA, barachhI
ityAdi anek Ayudho dhAraN karI, jemanA upar chAmar DhoLAtA, chhatra pharatA, evA dev
jevA svarUpavAn vidyAdharonA adhipati yoddhAo, shIghra kArya karanArA, shreShTha RuddhinA dhArak
yuddha mATe taiyAr thayA. te divase nagaranI kamaLanayanI strIo karuNAbhAvathI dukharUp thaI
jemane jotAn durjananun chitta paN dayALu thAy. keTalAk subhaTo gharamAnthI yuddha mATe nIkaLyA
ane strIo sAthe AvavA lAgI tene kahevA lAgyA, he mugdhe! gher jAv, ame
AnandapUrvak jaIe chhIe. koI strInA pati chAlyA jAy chhe temanI pAchhaL jaI kahetI
hatI ke he kanth! tamArun uttarAsan lyo, tyAre pati sAme AvI levA lAgyA. kevI chhe
mRuganayanIo? jene patinAn mukh jovAnI lAlasA chhe. keTalIk prANavallabhA patine
draShTithI adrashya thatA joI sakhIo sahit mUrchchhA khAIne paDI. keTalIk pati pAsethI pAchhI
AvI maun banI shayyAmAn paDI, jANe ke lAkaDAnI pUtaLI ja chhe. keTalAk shUravIro
shrAvakavratanA dhArak pITh pAchhaL potAnI strIne jovA lAgyA ane AgaL devAnganAone
dekhavA lAgyA. je sAmant aNuvratanA dhArak chhe te devalokanA adhikArI chhe. ane je
sAmanto pahelAn pUrNimAnA chandrasamAn saumya vadanavALA hatA te yuddhanun Agaman thatAn
kALasamAn krUr AkAravALA thaI gayA. shir par Top mUkI, bakhtar paherI, shastra laI
tejasvI jaNAvA lAgyA.
AvyA. te vidyAthI nirmAyit divya rath par chaDayA. agni jevI prabhAvALA jANe ke
agnikumAr dev ja chhe. keTalAk tIkShNa shastrothI sampUrNa himavAn parvat samAn hAthI par
sarva dishAone AchchhAdatA AvyA jem vIjaLI sAthe meghamALA Ave. keTalAk shreShThaturango
par chaDI, pAnchey hathiyAro sahit tarat
Page 471 of 660
PDF/HTML Page 492 of 681
single page version
haNahaNATI, gajonI garjanA, yoddhAonA sinhanAd, bandIjanonA jayajay nAd ane
guNIjanonA vIrarasathI bharelAn gIto vagerenA shabdo bhegA thayA. dharatI ane AkAsh
shabdAyamAn thayA, jem pralayakALanA meghapaTal hoy tem nIkaLyA. manuShya, hAthI, ghoDA,
rath, pyAdAn, paraspar atyant vibhUtithI dedIpyamAn, bakhtar paherI lAmbI bhunjAo ane
uttang urasthaLavALA vijayanA abhilAShI nIkaLyA. pyAdAn khaDga sambhALI AgaL AgaL
chAlyA jAy chhe. svAmIne harSha upajAvanAr temanAthI AkAsh, pRithvI ane badhI dishAo
DhankAI gaI. AvA upAy karavA chhatAn paN A jIvane pUrvakarmano jevo uday hoy tevun ja
thAy chhe. A prANI anek cheShTA kare chhe. parantu anyathA na thAy jevun bhavitavya hoy tevun
ja thAy. sUrya paN anya prakAre na karI shake.
karanAr totteramun parva pUrNa thayun.
AvI amane maLasho ane sangrAmamAnthI jIvatA Avasho; ane hajAro strIone avalokato
rAkShasono nAth mahelamAnthI bahAr nIkaLyo. vidyAdharoe banAvelA atyant vikaT aindra
nAmanA rathane joyo jene hajAr hAthI joDayA hatA, jANe ke kALI ghaTAno megh ja hoy.
hAthI madonmatta, madhajharatA, motIonI mALA paherelA, ghanTanAd karatA airAvat jevA nAnA
prakAranA rangothI shobhit vinayanun dhAm evA shobhatA hatA jANe kALI ghaTAno samUh ja
chhe. hAthIo joDelA rath par chaDelo rAvaN bhujabandhathI shobhAyamAn sAkShAt indra ja chhe.
vishAL AnkhovALA, anupam AkAradhArI, tejathI sakaL lokamAn shreShTha potAnA jevA das
hajAr vidyAdharonA manDaLayukta raNamAn Avyo tethI atibaLavAn, dev jevA abhiprAyanA
jANanArA rAvaNane joI sugrIv ane hanumAn kupit thayA. jyAre rAvaN chaDayo tyAre
ghaNAn apashukan thayAn-bhayankar avAj thayA, AkAshamAn gIdh pharavA lAgyA, temaNe sUryano
prakAsh DhAnkI dIdho. kShayasUchak A apashukan thayAn, parantu rAvaNanA subhaToe temane
gaNakAryAn nahi, yuddha mATe AvyA ja. shrI rAmachandre potAnI senAmAn UbhA rahI lokone
pUchhayun-he loko! A nagarInI samIpamAn A kyo parvat chhe? tyAre suSheNAdik to tatkAL
javAb na ApI shakyA ane jAmbudik kahevA lAgyA A bahurUpiNI vidyAthI rachelo padmanAg
Page 472 of 660
PDF/HTML Page 493 of 681
single page version
nAmano rath chhe, ghaNAnAn mRutyunun kAraN. agande nagaramAn jaIne rAvaNane krodh upajAvyo.
have tene bahurUpiNI vidyA siddha thaI tethI ApaNA taraph khUb shatrutA rAkhe chhe. tenAn
vachan sAmbhaLI lakShmaNe sArathine kahyun, mAro rath jaladI lAv. sArathie rath lAvyo. jem
samudra garje tem vAjintro vAgyAn. vAjintronA nAd sAmbhaLI yoddhAo vikaT jemanI cheShTA chhe
tevA lakShmaNanI samIpe AvyA. rAmanA sainyanA koI subhaT potAnI strIne kahetA hatA, he
priye! tun shok taj, pAchhI jA, hun lankeshvarane jItIne tArI samIpamAn AvIsh. A pramANe
garvathI prachanD yoddhA potapotAnI strIne dhairya ApI antapuramAnthI nIkaLyA, paraspar spardhA
karatA, jemaNe potAnAn vAhanone vegathI preryA chhe evA mahAyoddhA shastra dhAraN karI yuddha
mATe taiyAr thayA. bhUtasvan nAmanA vidyAdharono adhipati moTA hAthIonA rath par
chaDhIne nIkaLyo. A rIte bIjA paN vidyAdharonA adhipati harSha sahit rAmanA subhaT
banI, krUr AkRutivALA thaI, samudranI jem garjatA, gangAnI uttung laheronI jem UchhaLatA
rAvaNanA yoddhAo sAthe yuddhanA abhilAShI thayA. rAm-lakShmaN tambUmAnthI nIkaLyA. kevA chhe
banne bhAI? jemano yash pRithvI par vyApta chhe, krUr AkRutidhArI, sinhanA rath par chaDhI,
bakhtar paherI ugatA sUryasamAn shrI rAm shobhatA hatA. lakShmaN garuDanA rath par chaDhayA,
temane garuDanI dhajA chhe. kALI ghaTA jevo temano shyAm rang chhe, mugaT, kunDaL paherI, dhanuSh
chaDAvI, bakhtar paherI sAnjanA samaye anjanagiri shobhe tevA shobhatA hatA. moTA moTA
vidyAdharo nAnA prakAranAn vAhano, vimAnomAn besI yuddha karavA sainyamAnthI nIkaLyA. shrI
rAm nIkaLyA tyAre anek shubh shukan thayAn. rAmane chaDhelA joI rAvaN shIghra ja, dAvAnaL
samAn jeno AkAr chhe, yuddha mATe taiyAr thayo. banney kaTakanA yoddhAo par AkAshamAnthI
gandharvo ane apsarAo puShpavRuShTi karavA lAgyA. anjanagiri jevA hAthIo mahAvatothI
prerAyelA chAlyA, pyAdAnothI vInTaLAyelA chanchaL turang joDelA ratho chAlyA, ghoDA par
beThelA sAmanto gambhIr nAd karatA nIkaLyA, pyAdAn pRithvI par UchhaLatAn, hAthamAn khaDga
kheT, barachhI laIne yuddhabhUmimAn praveshyA. paraspar spardhA kare chhe, doDe chhe, yoddhAo vachche
anek AyudhothI yuddha thayun, paraspar keshagrahaN thayun. keTalAk bANathI vIndhAI gayA to paN
yuddha AgaL chAlyun. prahAr thAy chhe, garjanA thAy chhe, ghoDA vyAkuL thaI bhame chhe. keTalAk
Asan khAlI thaI gayA, savAr mAryA gayA, muShTiyuddha, gadAyuddha thayun. keTalAk bANathI,
khaDgathI selonthI maryA, ghAyal thayA. keTalAk manavAnchhit bhogothI indriyone ramADatA te
yuddhamAn indriyo temane chhoDI javA lAgI; jem kAm paDe tyAre kumitra ApaNane tajI de chhe.
keTalAnkanA AntaraDAnnA DhagalA thaI gayA te paN khed pAmatA nathI, shatru par jaIne paDe chhe
ane shatru sAthe pote prAN chhoDe chhe. je rAjakumAr devakumAr sarakhA sukumAr hatA, ratnonA
mahelonA shikhar par krIDA karatA mahAbhogI puruSho strIonAn stanone ramADatA te khaDga,
chakra, kanak ityAdi AyudhothI kapAIne raNabhUmi par paDayA. temanA virUp AkArane gIdh,
shiyALiyA khAy chhe. jem rangamahelamAn ranganI rAmA nakhathI chihna karatI
Page 473 of 660
PDF/HTML Page 494 of 681
single page version
vaLI, shvAsanA prakAshathI temane jIvatA jANI te DarI jAy chhe, jem DAkaN mantravAdIthI dUr
rahe chhe. sAmantone jIvatA jANI yakShiNI UDI jAy chhe, jem duShTa nArI, chanchaL Ankhone
chittavALI patinI samIpethI jatI rahe chhe. jIvonA shubhAshubh prakRitino uday yuddhamAn dekhAy
chhe; banne barAbar hoy ne chhatAn koInI hAr ane koInI jIt thAy chhe. koI vAr alpa
senAno svAmI moTI senAnA svAmIne jIte chhe ane koI sukRutanA sAmarthyathI ghaNAne jIte
ane koI ghaNA paN pApanA udayathI hArI jAy. je jIvoe pUrvabhavamAn tap karyun hoy te
rAjyanA adhikArI thAy chhe, vijay pAme chhe ane jeNe tap na karyun hoy athavA tapano
bhang karyo hoy tenI hAr thAy chhe. gautam svAmI kahe chhe he shreNik! A dharma marmanI rakShA
kare chhe ane durjayane jIte chhe, dharma ja mahAn sahAyak chhe, moTo pakSha dharmano chhe, dharma badhe
rakShaN kare chhe. ghoDA sahitanA rath, parvat, samAn hAthI, pavan samAn turang asurakumAr
jevAn pyAdAn ityAdi sAmagrI pUrNa hoy parantu pUrvapuNyanA uday vinA koI rAkhavA samartha
nathI, ek puNyAdhikArI ja shatruone jIte chhe. A pramANe rAm-rAvaNanA yuddhanI pravRuttimAn
yoddhAo vaDe yoddhAo haNAyA, temanAthI raNakShetra bharAI gayun, khAlI jagA na rahI.
Ayudho sAthe yoddhA UchhaLe chhe, paDe chhe tethI AkAsh evun lAgatun hatun jANe ke utpAtanAn
vAdaLothI manDit chhe.
pakShanA yoddhAoe rAkShasonI senAne dabAvI. rAvaNanA yoddhA kund, kumbh, nikumbh, vikram,
kramAN, jambumAlI, kAkabalI, sUryAr, makaradhvaj, ashanirath ityAdi rAkShasonA moTA moTA
rAjAo tarat ja yuddha mATe UbhA thayA ane temanI sAthe bhUdhar, achal, sammed, nikAl,
kuTil, angad, suSheN, kAlachandra, Urmitarang ItyAdi vAnaravanshI yoddhA AvyA, banne pakShanA
yoddhA paraspar mahAn yuddha karavA lAgyA. anjanAno putra hAthIonA rath par chaDhI raNamAn
krIDA karavA lAgyo, jem kamaLothI bharelA sarovaramAn mahAgaj krIDA kare. gautam gaNadhar
kahe chhe ke he shreNik! shUravIr hanumAne rAkShasone khUb chalit karI dIdhA, ene je gamyun te
karyun. eTale mandodarIno bAp rAjA may vidyAdhar daityavanshI krodhathI lAl Ankho karI
hanumAnanI sanmukh Avyo. kamaLanayan hanumAne bANavRuShTi karI ane mayanA rathanA chUrA
karI nAkhyA. may bIjA rath par chaDI yuddha karavA lAgyo eTale hanumAne te rath paN toDI
nAkhyo. mayane vihvaL joI rAvaNe bahurUpiNI vidyAthI prajvalit uttam rath shIghra
mokalyo. rAjA maye te rath par chaDIne hanumAnano rath toDayo. hanumAnane dabAto joIne
bhAmanDaL madad mATe Avyo. maye bANavarShA karI bhAmanDaLano paN rath toDI nAkhyo. tyAre
rAjA sugrIv tenI madade Avyo, maye tene shastrarahit karyo ane dharatI par pADayo. have
enI madade vibhIShaN Avyo. vibhIShaN ane may vachche bhayankar yuddha thayun, paraspar bAN chhoDayAn.
Page 474 of 660
PDF/HTML Page 495 of 681
single page version
maye vibhIShaNanun bakhtar toDayun tethI vibhIShaN ashokavRukShanA puShpa samAn lAl thaI
rudhiranI dhArA vahAvavA lAgyo. AthI vAnaravanshIonI senA chalAyamAn thaI gaI. rAm
yuddha mATe AvyA, vidyAmay sinhanA rath par chaDI tarat ja may sAme AvyA. temaNe
vAnaravanshIone kahyun ke tame Daro nahi. rAvaNanI vIjaLI sahitanI kALI ghaTA samAn
senAmAn UgatA sUrya samAn shrI rAme pravesh karyo ane dushmananI senAno nAsh karavA
lAgyA. AthI hanumAn, bhAmanDaL, sugrIv, vibhIShaNane dhairya upajyun ane vAnaravanshI senA
pharI yuddhamAn pravRutta thaI. rAmanun baL pAmI rAmanA sevakono bhay maTayo, banne senAnA
yoddhAo paraspar shastronA prahAr karavA lAgyA. je joIne devo paN Ashcharya pAmyA. banne
senAmAn andhakAr thaI gayo. prakAsh vinA loko dekhAtA nahi. shrI rAme rAjA mayane
bANothI DhAnkI dIdho, thoDA ja shrame mayane vihvaL karI mUkyo, jem indra chamarendrane kare.
rAmanAn bANothI mayane vihvaL joI kAL samAn rAvaN krodh karIne rAm par doDayo.
lakShmaNe rAvaNane rAm taraph Avato joI atyant tejathI kahyun, he vidyAdhar! tun kyAn jAy
chhe? men tane Aje joyo, Ubho rahe. he rank! pApI, chor, parastrIrUp dIpakanA patangiyA,
adyam, durAchArI! Aje hun tArI evI hAlat karIsh, jevI kAL paN nahi kare. he
kumAnuSh! shrI rAghavadev, je samasta pRithvInA pati chhe temaNe mane AgnA karI chhe ke A
chorane sajA karo. tyAre dashamukh krodhathI lakShmaNane kahevA lAgyo are mUDh! ten shun
lokaprasiddha mAro pratAp sAmbhaLyo nathI? A pRithvI par je sukhadAyak sAr vastu chhe te
mArI ja chhe, hun pRithvIpati rAjA, je utkRuShTa vastu chhe, te mArI chhe. ghanT gajanA kanThamAn shobhe,
shvAnanA kanThamAn nahi, tem yogya vastu mArA gher shobhe, bIjAne tyAn nahi. tun mAtra manuShya
vRuthA vilAp kare chhe, tArI shakti keTalI? tun dIn mArA samAn nathI, hun rank sAthe shun yuddha
karun? tun ashubhanA udayathI mArI sAthe yuddha karavA chAhe chhe te jIvanathI udAs thaI maravA
chAhe chhe. lakShmaN bolyA tun kevo pRithvIpati chhe tevo tane hun sArI peThe jANun chhun. Aj
tArI garjanA pUrI karun chhun. lakShmaNanA Am kahetAn ja rAvaNe lakShmaN par potAnAn bAN
chalAvyAn ane lakShmaNe rAvaN par. jem varShAnA meghajaLavRuShTithI parvatane DhAnkI de tem
bANavRuShTithI ekabIjAe arasaparasane vIndhyA. lakShmaNe rAvaNanAn bAN vajradanDathI vachamAn
ja toDI nAkhyAn, potAnA sudhI AvavAn na dIdhAn. bANonA samUhane toDIphoDI chUro karI
nAkhyo. dharatI ane AkAsh bANanA TukaDAthI bharAI gayA. lakShmaNe rAvaNane sAmAnya
shastrothI vihvaL karyo tyAre rAvaNe jANyun ke A sAmAnya shastrothI jitAshe nahi eTale
rAvaNe lakShmaN par meghabAN chalAvyun tethI dharatI ane AkAsh jaLamay banI gayA.
pratyuttaramAn lakShmaNe pavanabAN chalAvyun, kShaNamAtramAn meghabANano nAsh karyo. pachhI dashamukhe
agnibAN chalAvyun ane dashe dishAo saLagavA lAgI to lakShmaNe varuNashastra chalAvyun
ane ek nimiShamAn agnibAN nAsh pAmyun. have lakShmaNe pApabAN chhoDayun ane
dharmabANathI rAvaNe tene rokI lIdhun. pachhI lakShmaNe IndhanabAN chalAvyun, rAvaNe agnibANathI
tene bhasma karyun. lakShmaNe timirabANano prayog karyo
Page 475 of 660
PDF/HTML Page 496 of 681
single page version
phaLono je varasAd varasAve chhe. badhe AsAr puShponA paTal chhavAI gayA. rAvaNe
sUryabANathI timirabANanun nivAraN karyun ane lakShmaN taraph nAgabAN phenkayun. vikarAL
pheNavALA anek nAg nIkaLyA. lakShmaNe garuDabANathI nAgabAN rokyun, garuDanI pAnkho par
AkAsh suvarNanI prabhArUp bhAsavA lAgyun. lakShmaNe rAvaN par sarpabAN chalAvyun, te sarpo
pralayakALanA megh samAn susavATA karatA hatA ne viSharUp agnikaNo phelAvatA hatA.
rAvaNe mayUrabANathI sarpabANanun nivAraN karyun ane vaLatAn lakShmaN par vighnabAN chalAvyun.
te vighnabAN durnivAr hatun teno upAy siddhabAN. te lakShmaNane yAd na Avyun eTale
vajradanD Adi anek shastro chalAvyAn. rAvaN paN sAmAnya shastrothI yuddha karato hato.
banne yoddhAo vachche samAn yuddha thayun, jevun tripRuShTha ane ashvagrIv vachche thayun hatun. jevo
pUrvopArjit karmano uday hoy tevun phaL thAy, tevI kriyA kare. je mahAkrodhane vash thaIne
kArya Arambhyun hoy temAn udyamI hoy te nar tIvra shastrane, agnine, sUryane ane vAyune
gaNakArato nathI.
varNan karanAr chumoteramun parva pUrNa thayun.
pAmelAne malayAgiri chandanano chhanTakAv karavAmAn Ave chhe, tADavRukShanA vInjhaNAthI pavan
nAkhavAmAn Ave chhe. baraphanun pANI chhanTAy chhe ane bIjA paN anek upachAr karavAmAn
Ave chhe. potAno ke pArako koI paN ho, badhAnI sAravAr karAy chhe, e ja sangrAmanI
nIti chhe. yuddha karatAn das divas thayA. banney mahAvIr abhangachitta rAvaN ane lakShmaN
bey sarakhA-jevA te tevA A, yakSho, gandharvo, kinnaro, apsarAo Ashcharya pAmyAn. beyano
yash gAtAn hatAn, banne par puShpavarShA karatAn hatAn. chandravardhan nAmanA ek vidyAdharanI ATh
putrI AkAshamAn vimAnamAn besI temane joI rahI hatI. kutUhalathI apsarA temane pUchhavA
lAgI-tame devIo jevI koN chho? tamArI lakShmaN taraph visheSh bhakti jaNAy chhe ane
tame sukumAr sharIravALI chho. tyAre te lajjAsahit kahevA lAgI ke tamane kutUhal chhe to
sAmbhaLo jyAre sItAno svayamvar thayo hato tyAre amArA pitA amArI sAthe tyAn
AvyA hatA. tyAn lakShmaNane joIne amane ApavAnun nakkI karyun hatun.
Page 476 of 660
PDF/HTML Page 497 of 681
single page version
ane amArun man paN lakShmaNamAn mohit thayun hatun. have te A sangrAmamAn varte chhe, khabar
nathI ke shun thAy? A manuShyomAn chandra samAn amArA prANanAth chhe, je emanI dashA te
amArI. emanA AvA manohar shabdo sAmbhaLI lakShmaNe Unche joyun tyAre te AThey kanyA
emanA dekhavAthI atyant harSha pAmI ane kahevA lAgI-he nAth! tamArun kAm sarvathA siddha
thAv. te vakhate lakShmaNane vighnabANano upAy siddhabAN chhe e yAd Avyun ane tenun
vadan prasanna thayun. teNe siddhabAN chalAvI vighnabANano vilay karyo ane mahApratAparUp
yuddha mATe taiyAr thayA. rAvaN je je shastra chalAvato tene lakShmaN chhedI nAkhatA. rAvaN
bahurUpiNI vidyAnA baLathI raNakrIDA karato hato. lakShmaNe rAvaNanun ek shir chhedyun to be
shir thayAn, be chhedyAn tyAre chAr thayAn, be bhujA chhedI tyAre chAr thaI, chAr chhedI to ATh
thaI. A pramANe jeTalI chhedI tenAthI bamaNI thatI gaI ne shir bamaNAn thayAn. hajAro shir
ane hajAro bhujAo thaI. rAvaNanA hAth hAthInI sUnDh jevA bhujabandhanathI shobhit ane
mastak mugaTathI manDit, tenAthI raNakShetra bharAI gayun, jANe rAvaNarUp samudra mahAbhayankar
ane tenAn hajAro shir te magaramachchha ane hajAro bhujAo te tarango, tenAthI vadhato
gayo. rAvaNarUp megh, jenA bAhurUp vIjaLI ane prachanD shabda tathA shir te ja shikharo,
tenAthI shobhato hato. rAvaN ekalo ja moTI senA jevo thaI gayo, anek mastako, jenA
upar chhatra pharatAn hatAn. lakShmaNe ene jANe ke em vichArIne bahurUp karyo ke AgaL hun
ekalo anek sAthe yuddha karato, have A ekalA sAthe shun yuddha karun? tethI tene anek
sharIrovALo karyo. rAvaN prajvalit van samAn bhAsato hato, ratnonAn AbhUShaNo ane
shastronAn kiraNothI pradIpta rAvaN lakShmaNane hajAro bhujAo vaDe bAN, shakti, khaDga,
barachhI, sAmAnya chakra ityAdi shastronI varShA karI AchchhAdavA lAgyo. lakShmaNe te badhAn
bAN chhedI nAkhyAn ane krodhathI sUrya samAn tejarUp bANothI rAvaNane AchchhAdavAnI
taiyArI karI. ek, be, traN, chAr, pAnch, chha, dash, vIsh, so, hajAr rAvaNanAn mAyAmayI
shir chhedyAn, hajAro shir ane bhUjAo bhUmi par paDI, raNabhUmi enAthI AchchhAdit
thayelI, jANe sarponI pheNo sAthenun kamaLonun van hoy tevI shobhavA lAgI. bhujAsahit
shir paDayAn te ulkApAt jevAn bhAsyAn. bahurUpiNI vidyAthI rAvaNanAn jeTalA shir ane
bhujA thayAn te badhAnne sumitrAputre chhedI nAkhyAn rudhiranI dhArA nirantar vahetI, jenAthI
AkAshamAn jANe ke sandhyA khIlI hoy tevun lAgatun be bhujAnA dhArak lakShmaNe rAvaNanI
asankhyAt bhujAo viphaL karI nAkhI. rAvaNanun ang parasevAthI ladabad thaI gayun chhe,
jorathI shvAs chAlI rahyo chhe. joke te mahAbaLavAn hato, to paN vyAkuLachitta thayo.
gautam svAmI kahe chhe-he shreNik! bahurUpiNI vidyAnA baLathI rAvaNe mahAbhayankar yuddha karyun,
paN lakShmaN AgaL bahurUpiNI vidyAnun baL na chAlyun eTale rAvaN mAyAchAr chhoDI,
krodhapUrvak sahajarUp thaIne yuddha karavA lAgyo, anek divya shastrothI ane sAmAnya
shastrothI yuddha karyun, parantu vAsudevane jItI na shakyo. tyAre pralayakALanA sUrya samAn jenI
prabhA chhe, parapakShano je kShay karanAr chhe te chakraratnane yAd karyun.
Page 477 of 660
PDF/HTML Page 498 of 681
single page version
vajramay, adbhut nAnA prakAranAn ratno jaDelA angavALun, divyamALA ane sugandhathI lipta,
agninA samUhatulya, vaiDUryamaNinA hajAr ArAvALun, asahyadarshan, hajAr yakSho jenI sadA
sevA kare chhe evun, kALanun mukh hoy evun krodhathI bharelun Avun chakra chintavatAn ja rAvaNanA
hAthamAn Avyun. tenI jyotithI jyotiShI devonI prabhA jhAnkhI paDI gaI, chitrano sUrya
hoy evI sUryanI kAnti thaI gaI, apsarA vishvAvasu, tumbaru, nArad Adi gandharvo
AkAshamAn raNanun kautUk jotA hatA te bhayathI dUr thaI gayA ane lakShmaN atyant dhIr
shatrune chakra sanyukta joI kahevA lAgyA he adham nar! jem kRupaN koDIne le tem Ane tun
shun laI rahyo chho? tArI shakti hoy to prahAr kar. Am kahyun tyAre teNe krodhe bharAIne,
dAntathI hoTh karaDato, chakrane pheravIne lakShmaN upar chalAvyun. meghamanDaL samAn shabdavALun,
atyant shIghratAthI pralayakALanA sUrya samAn manuShyonAn jIvanane sanshayanun kAraN tene
sanmukh Avatun joI lakShmaN vajrAmayI aNivALAn bANothI chakra rokavA taiyAr thayA ane
shrI rAm vajrAvarta dhanuSh chaDAvIne amodh bANothI chakra rokavA taiyAr thayA ane haL-
mUshaL ghumAvatAn chakra sAme AvyA. sugrIv gadA pheravIne chakra sAme Avyo, bhAmanDaL khaDga
laI, vibhIShaN trishUL laI UbhA rahyA, hanumAn mudgaL, lAngUl, kanakAdi laI taiyAr
thayA ane angad pAraN nAmanun shastra laIne Ubho thayo ane angadano bhAI ang kuhADo
laIne Ubho thayo, bIjA paN shreShTha vidyAdharo anek AyudhothI yukta badhA ek thaIne
jIvavAnI AshA tajIne chakrane rokavA taiyAr thayA, parantu chakrane rokI na shakyA. jenI dev
sevA kare chhe te chakre AvIne lakShmaNane traN pradakShiNA ApIne potAnun svarUp vinayarUp
karI lakShmaNanA hAthamAn beThun, sukhadAyak shAnt AkAravALun thaI gayun. gautam svAmI kahe chhe,
he magadhAdhipati! rAm-lakShmaNanun mahAn RuddhivALun A mAhAtmya tane sankShepamAn kahyun, je
sAmbhaLatAn param Ashcharya upaje chhe ane je lokamAn shreShTha chhe. keTalAkane puNyanA udyamathI
paramavibhUti Ave chhe ane keTalAkane puNyanA kShayathI naShTa thAy chhe. je sUryano asta thatAn
chandrano uday thAy chhe tem lakShmaNanA puNyano uday jANavo.
varNan karanAr panchoteramun parva pUrNa thayun.
Page 478 of 660
PDF/HTML Page 499 of 681
single page version
harSha pAmyA ane paraspar kahevA lAgyA-agAu bhagavAn anantavIrya kevaLIe kahyun hatun ke
lakShmaN AThamA vAsudev chhe ane rAm AThamA baLadev chhe. tethI A mahAjyoti
(lakShmaN) chakrapANi thayAn. A shrI rAm baLadev, jemano rath tejavant sinh chalAve chhe,
jeNe rAjA mayane pakaDayo, jemanA hAthamAn dedIpyamAn haLamUshaL mahAratna shobhe chhe. A
bey bhAI baLabhadra-nArAyaN puruShottam pragaTayA chhe. puNyanA prabhAvathI param premathI
bharel lakShmaNanA hAthamAn sudarshanachakra joIne rAkShasono adhipati chittamAn chintave chhe ke
bhagavAn anantavIrye AgnA karI hatI tem ja thayun. nishchayathI karmarUp pavanano preryo A
samay Avyo. jenun chhatra jotAn vidyAdharo DaratA ane shatrunI senA bhAgatI, shatrusenAnAn
dhvajachhatra mArA prabhAvathI taNAI jatAn, ane himAchal vindhyAchaL chhe stan jenA, samudra chhe
vastra jenun evI A pRithvI mArI dAsI samAn AgnAkAriNI hatI-evo hun rAvaN raNamAn
bhUmigocharIothI jitAyo. A adbhut vAt chhe, kaShTanI avasthA AvI, dhikkAr chhe A
rAjyalakShmIne, jenI cheShTA kulaTA jeTalI chhe, pUjya puruSh A pApaNIne tatkAL tyaje chhe.
A indriyanA bhog indrAyaNanAn phaL samAn chhe eno paripAk vIras chhe. anant dukh
sambandhanA kAraNarUp sAdhuo dvArA nindh chhe. pRithvI par bharat chakravatI Adi uttam puruSho
thayA temane dhanya chhe, jemaNe niShkanTak chha khanD pRithvInun rAjya karyun ane viShamishrit
annanI jem tajIne jinendravrat dhArI, ratnatrayane ArAdhI paramapadane meLavyun. hun rank,
viShayono abhilAShI, mane baLavAn mohe jItyo. A moh sansArabhramaNanun kAraN chhe.
dhikkAr chhe mane, jeNe mohane vash thaI AvI cheShTA karI. rAvaN to A pramANe chintavan
kare chhe ane jenI pAse chakra Avyun chhe te lakShmaNe vibhIShaNanI taraph nIrakhIne rAvaNane
kahyun he vidyAdhar! hajI paN kAI gayun nathI, jAnakIne lAvI shrI rAmachandrane sompI de ane
em kahe ke shrI rAmanA prasAdathI jIvun chhun. amAre tArun kAI joItun nathI, tArI
rAjyalakShmI tArI pAse raheshe. tyAre rAvaN mand hAsya karI bolyo, he rank! tane vRuthA garva
upajyo chhe, hamaNAn ja tane mArun parAkram batAvun chhun, he adham nar! hun tArI je avasthA
karun chhun tene bhogav; hun rAvaN pRithvIpati vidyAdhar, tun bhUmigocharI rank! tyAre lakShmaN
bolyA, ghaNun kahevAthI shun lAbh? nArAyaN sarvathA tane mAranAr thayo chhe. rAvaNe kahyun ke
ichchhAmAtrathI ja nArAyaN thAy chhe to tun je chAhe chhe te kem na thAy? indra paN thA. tun
kuputra, tane tArA pitAe rAjyamAnthI kADhayo. mahAdukhI daridrI, vanachArI, bhikhArI,
nirlajja, tArI vAsudev padavI ame jANI lIdhI, tArA manamAn irShyA chhe tethI tArA
manorathano hun bhang karIsh. A ghoghalA jevun chakra maLyun tenAthI tun garviShTha thayo chhe, paN
rankonI e ja rIt chhe. ek khoLano TukaDo maLe tyAn manamAn utsav kare. ghaNun kahevAthI shun?
A pApI vidyAdharo tane maLyA chhe temanA sahit ane A chakra-vAhan sahit tAro nAsh
karI tane pAtALamAn pahonchADun chhun. rAvaNanAn A vachan sAmbhaLI lakShmaNe kopathI chakrane
ghumAvIne rAvaN par chalAvyun. vajrapAt jevo bhayankar avAj karatun ane pralayakALanA sUrya
jevun tej dharatun chakra rAvaN par Avyun. tyAre
Page 479 of 660
PDF/HTML Page 500 of 681
single page version
chakrane rokavAno prayatna karyo to paN rAvaNanun puNya kShIN thayun hatun tethI chakra aTakayun nahi,
pAse Avyun. have rAvaN chandrahAs khaDga laI chakranI samIpamAn Avyo ane chakra par
khaDgano prahAr karyo tethI agninA taNakhAthI AkAsh prajvalit thayun, khaDganun jor chakra
par na chAlyun ane chakre sAme UbhelA rAkShasonA indra mahAshUravIr rAvaNanun urasthaL bhedI
nAkhyun. puNyano kShay thatAn anjanagiri samAn rAvaN bhUmi par paDayo, jANe ke svargamAnthI
dev chyavyo, athavA ratipati pRithvI par paDayo hoy evo shobhato hato, jANe ke vIrarasanun
svarUp ja chhe. jenI bhramar chaDhI gaI hatI, hoTh karaDAyA hatA. svAmIne paDelA joIne
tenI senA bhAgavA lAgI. dhajA-chhatra taNAI gayA, badhA vihvaL thayA, vilAp karatA
bhAgI rahyA chhe. koI kahe chhe rathane dUr karI mArga do, pAchhaL hAthI Ave chhe, koI kahe chhe
vimAnane ek taraph kar, pRithvIpati paDayo, bhayankar anartha thayo, kampatA-bhAgatA loko
tenA par paDayA. te vakhate badhAne sharaNarahit joI bhAmanDaL, sugrIv, hanumAn rAmanI
AgnAthI kahevA lAgyA bIvo nahi. saune dhairya bandhAvyun. vastra pheravyun, koIne bhay chhe nahi.
senAne kAnane priy AvAn amRut samAn vachan sAmbhaLI vishvAs utpanna thayo. gautam
svAmI kahe chhe ke he rAjan! rAvaN AvI mahAvibhUti bhogavIne, samudraparyantanI pRithvInun
rAjya karIne puNya pUrNa thatAn mRutyu pAmyo, mATe AvI lakShmIne dhikkAr ho. A
rAjyalakShmI atyant chanchaL, pApasvarUp, sukRutanA samAgamanI AshArahit chhe, em manamAn
vichArIne he buddhimAno! tap ja jenun dhan chhe evA muni thAv. sUryathI paN adhik
tejavALA te tapodhan mohatimirane hare chhe.
chhoteramun parva pUrNa thayun.
cheShTArahit thaI gayun. pachhI sachet thaI atyant santApathI bharelo maravA taiyAr thayo. shrI
rAme rath parathI UtarIne teno hAth pakaDI chhAtIe lagAvyo ane dhIraj ApI. te pharIthI
mUrchchhA khAIne paDayo ane achet thaI gayo. shrI rAme tene sachet karyo tyAre te vilAp
karavA lAgyo. teno vilAp sAmbhaLIne karuNA upajatI hatI. he bhAI! udAr, kriyAvAn,
sAmanto pratye shUravIr, raNadhIr,