Padmapuran-Gujarati (English transliteration). Parva 78 - Anantvirya kevalini samipma Indrajit, Meghnad tatha Mandodari adinu dixagrahan; Parva 79 - Ram-Sitano melap; Parva 80 - Vibishannu potana dada adiney sambodhan; Parva 81 - Ram-Laxman vina Kaushalyanu shokakul thavu aney Naradnu aviney samjavvu.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 26 of 35

 

Page 480 of 660
PDF/HTML Page 501 of 681
single page version

background image
480 sattoteramun parva padmapurAN
sharaNAgatapAlak evA tame AvI avasthA kem pAmyA? men tamane hitanAn vachan kahyAn tene
tame mAnyAn nahi. A kevI dashA thaI ke hun tamane chakrathI bhedAIne pRithvI par paDelA joun chhun?
he vidyAdharonA maheshvar! lankeshvar! bhogonA bhoktA, pRithvI par kem poDhayA chho? Apanun
sharIr bhogothI lAlit thayelun chhe, A shayyA ApanA shayanane yogya nathI. he nAth! UTho,
sundar vachan bolanAr hun tamAro bALak chhun, mane kRupAvachan kaho, he guNAkar! kRupAdhAr! hun
shokasamudramAn DUbI rahyo chhun, to mane hAthanA TekAthI kem kADhatA nathI? A pramANe vibhIShaN
vilAp kare chhe, teNe potAnAn shastra ane bakhtar jamIn par phenkI dIdhAn chhe.
jyAn rAvaNanA mRutyunA samAchAr raNavAsamAn pahonchyA tyAn badhI rANIo AnsunI
dhArAthI dharatI bhInjavavA lAgI, Akhuny antapur shokathI vyAkuL banyun, badhI rANIo
paDatI-AkhaDatI laDAInA medAn par AvI. temanA pag dhrUje chhe, te strIo patine
chetanArahit joI tarat ja dharatI par paDI gaI. mandodarI, rambhA, chandrAnanI, chandramanDalA,
prarvarA, urvashI, mahAdevI, sundarI, kamaLAnanA, rUpiNI rUkmiNI, shIlA, ratnamALA, tanUdarI,
shrIkAntA, shrImatI, bhadrA, kanakaprabhA, mRugAvatI, shrImAlA, mAnavI, lakShmI, AnandA,
anangasundarI, vasundharA, taDinmAlA, padmA, padmAvatI, sukhAdevI, kAnti, prIti sandhyAvalI,
subhA, prabhAvatI, manovegA, ratikAntA, manovatI ityAdi aDhAr hajAr rANIo
potapotAnA parivAr sahit ane sakhIo sahit atyant shokathI rudan karavA lAgI.
keTalIk mohathI mUrchchhA pAmI. temane chandananun jaL chhAnTatAn, karamAI gayelI kamalinI jevI
lAgatI hatI. keTalIk patinA sharIrane vInTaLAI gaI, anjanagirine vaLagelI sandhyA jevI
dyuti dharavA lAgI. keTalIk mUrchchhAmAnthI jAgIne patinI samIpe chhAtI kUTavA lAgI, jANe ke
meghanI pAse vIjaLI ja chamake chhe, keTalIk patinun mukh potAnA sharIrane aDADatI vihvaL
thaI mUrchchhA pAmI. keTalIk vilAp kare chhe he nAth! hun tamArA virahanI atyant kAyar chhun,
mane chhoDIne tame kyAn gayA? tamArA svajano dukhasAgaramAn DUbI rahyA chhe te tame kem
jotA nathI? tame mahAbaLavAn, param jyotinA dhArak, vibhUtimAn indra samAn,
bharatakShetranA bhUpati, puruShottam, rAjAonA rAjA, manoram vidyAdharonA maheshvar shA hetuthI
pRithvI par poDhayA chho? UTho he kAnt! karuNAnidhe! svajanavatsal! amane ek amRut
samAn vachan sambhaLAvo. he prANeshvar prANavallabh! ame aparAdharahit tamArA pratye
anurakta chitta dharAvIe chhIe, amArA upar tame kem kop karo chho ke amArI sAthe
bolatA ja nathI? pahelAn jem parihAsanAn vachano kahetAn, tem have kem kahetAn nathI?
tamArun mukhachandra, kAntirUp chAndanIthI manohar ane prasanna jem pahelAn amane batAvatA tem
amane batAvo ane A tamArun vakShasthaL strIonI krIDAnun sthAn chhe tenA upar chakranI
dhAre kem pag mUkayo chhe? vidrum jevA tamArA lAl hoTh have krIDArUp uttar devA kem
sphUratA nathI? atyAre sudhI ghaNI vAr thaI, krodh kadI nathI karyo, have prasanna thAv, ame
mAn karatI to tame amane manAvatA, rAjI karatA. indrajit, meghavAhan svargamAnthI chyavIne tamAre

Page 481 of 660
PDF/HTML Page 502 of 681
single page version

background image
padmapurAN sattoteramun parva 481
tyAn utpanna thayA to ahIn paN temaNe svargalok jevA bhog bhogavyA, atyAre to banne
bandhanamAn chhe ane kumbhakarNa paN bandhanamAn chhe. te puNyAdhikArI subhaT, mahAguNavant, temane shrI
rAmachandra pratye prIti karIne chhoDAvo. he prANavallabh, prANanAth! UTho, amArI sAthe hitanI
vAt karo. he dev! bahu lAmbo vakhat sUI shun rahevAnun? rAjAoe to rAjanitimAn jAgrat
rahevAnun hoy mATe Ap rAjyakAryamAn pravarto. he sundar! he prANapriy! amArAn sharIr
viraharUp agnithI atyant jaLe chhe tene snehanA jaLathI bujhAvo. he snehIonA pyArA!
tamArun A vadanakamaL koI judI ja avasthA pAmyun chhe tethI tene jotAn amArA hRudayanA
TukaDA kem na thaI jAy? A amArun pApI hRuday vajranun chhe ke dukhanA bhAjan evA tamArI
A avasthA joIne nAsh pAmatun nathI? A hRuday atyant nirday chhe. are, vidhAtA! ame
tamArun kayun ahit karyun chhe te tame nirday banIne amArA shire Avun dukh nAkhyun? he
prItam! jyAre ame mAn karatI tyAre tame amane chhAtIe vaLagADIne amArun mAn dUr
karatA ane vachanarUp amRut amane pIvaDAvatA, khUb prem batAvatA, amArA premarUp kopane
dUr karavA amArA page paDatA ane amArun hRuday Apane vash thaI jatun. Ap amArI sAthe
atimanohar krIDA karatA. he rAjeshvar! amArI sAthe prem karo, param Anand ApanArI te
krIDAo amane yAd Ave chhe tethI amArun hRuday atyant baLe chhe. have Ap UTho, ame
tamArA pagamAn paDIe chhIe, tamane namaskAr karIe chhIe. potAnA priyajano pratye ghaNo
gusso na karo. premamAn kop shobhato nathI. he shreNik! A pramANe rAvaNanI rANIo
vilAp karatI hatI, jene sAmbhaLI konun hRuday na dravI UThe?
(rAm–lakShmaN Adi dvArA vibhIShaNanA shokanun nivAraN)
pachhI shrIrAm, lakShmaN, bhAmanDaL, sugrIvAdik atyant snehathI vibhIShaNane hRudaye
lagADIne, Ansu sAratA khUb karuNAthI dhairya ApavAmAn pravIN evAn vachan kahevA lAgyAn,
he rAjan! ghaNun rovAthI sho lAbh? have viShAd chhoDo, A karmanI cheShTA shun tame pratyakSha
nathI jANatA? pUrvakarmanA prabhAvathI Anand pAmatAn prANIone kaShTanI prApti avashya thAy
chhe, teno shok sho? ane tamAro bhAI sadAy jagatanA hitamAn sAvadhAn, param prItinun
bhAjan, samAdhAnarUp buddhivALo, rAjakAryamAn pravIN prajAno pAlak, sarva shAstronA arthathI
jenun chitta nirmaL thayun hatun te baLavAn mohathI dAruN avasthA pAmyo chhe. jyAre jIvano
vinAshakAL Ave chhe tyAre buddhi agnAnarUp thaI jAy chhe. rAme AvAn shubh vachan kahyAn.
pachhI bhAmanDaLe madhur vAto karI ke he vibhIShaN mahArAj! tamArA bhAI rAvaN udAr
chitte raNamAn yuddha karatAn vIr maraNathI paralok pAmyA chhe. jenun nAm na gayun teNe kAI ja
gumAvyun nathI. je subhaTapaNe prAN tyaje tene dhanya chhe. te mahAparAkramI vIr hatA, temano
shok sho? rAjA arindamanI kathA sAmbhaLo. akShapur nAmanun ek nagar hatun. tyAno rAjA
arindam moTI vibhUtino svAmI hato. ek divas koI bAjuethI potAnA mahelamAn
shIghragAmI ashva par besIne achAnak Avyo. teNe rANIne shaNagAr sajelI

Page 482 of 660
PDF/HTML Page 503 of 681
single page version

background image
482 aThoteramun parva padmapurAN
ane mahelane khUb shaNagArelo joIne pUchhayun, tane mArA AgamananI kevI rIte khabar
paDI? tyAre rANIe kahyun ke Aje kIrtidhar nAmanA avadhignAnI muni AhAr mATe
AvyA hatA temane men pUchhayun hatun ke rAjA kyAre Avashe? temaNe kahyun ke rAjA Aj
achAnak Avashe. A vAt sAmbhaLI rAjA muni pAse gayo ane temane IrShAthI pUchhayun, he
muni! tamane gnAn hoy to kaho ke mArA manamAn kyo vichAr chhe? tyAre munie kahyun ke
tArA manamAn em vichAr chAle chhe ke hun kyAre maraN pAmIsh? tun AjathI sAtamA divase
vajrapAtathI marIsh ane viShTAmAn kIDo thaIsh. muninun A vachan sAmbhaLI rAjA arindame
gher jaIne potAnA putra prItinkarane kahyun ke hun marIne viShTAmAn sthUL kIT thaIsh, mArAn
rUparang AvAn hashe tethI tun ene tatkAL mArI nAkhaje. putrane Am kahIne sAtamA dIvase
marIne te viShTAmAn kIDo thayo prItinkar kITane mAravA gayo to kIT maravAnI bIke viShTAmAn
pesI gayo. tyAre prItinkar muni pAse jaIne pUchhavA lAgyo ke he prabho! mArA pitAe
kahyun hatun ke hun maLamAn kIDo thaIsh ane tun mane mArI nAkhaje. have te kIDo maravAthI Dare
chhe ane bhAge chhe. to munie kahyun ke tun viShAd na kar. A jIv je gatimAn jAy chhe tyAn
ja ramavA lAgI jAy chhe. tethI tun AtmakalyAN kar ke jethI pApathI chhuTAy. ane A
badhA jIvo potapotAnAn karmonun phaL bhogave chhe, koI koInun nathI. A sansAranun svarUp
atyant dukharUp chhe em jANIne prItinkar muni thayA ane sarva vAnchhAno tyAg karyo. mATe
he vibhIShaN! shun tame A jagatanI nAnA prakAranI avasthA jANatA nathI? tamArA
shUravIr bhAI daivayogathI nArAyaN dvArA haNAyA chhe. yuddhamAn haNAyelA mahAn puruShano shok
sho? tame tamArun man hitamAn lagADo ane A dukhanA kAraN shokane tyajo. vibhIShaNe
bhAmanDaLanA mukhe prItinkar muninI kathA sAmbhaLI, je pratibodh karavAmAn pravIN, nAnA
prakAranA svabhAv sanyukta tathA uttam puruSho vaDe kahevA yogya hatI. te sAmbhaLI lokottar
AchAranA jANanAr vibhIShaNarUp sUrya shokarUp meghapaTalathI rahit thayA ane badhA
vidyAdharoe temanI prashansA karI.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn vibhIShaNanA shokanivAraNanun varNan
karanAr sattoteramun parva pUrNa thayun.
* * *
aThoteramun parva
(anantavIrya kevaLInI samIpamAn indrajit, meghanAd tathA mandodarI Adinun dIkShAgrahaN)
pachhI shrI rAmachandra, bhAmanDaL, sugravAdie badhAne kahyun ke panDitonun ver verInA maraN
sudhI ja hoy chhe. have lankeshvaranun maraN thayun chhe, e mahAn nar hatA, emanA uttam sharIrano
agnisanskAr karIe. eTale badhAe e vAt mAnya karI. pachhI rAm-lakShmaN vibhIShaN sAthe

Page 483 of 660
PDF/HTML Page 504 of 681
single page version

background image
padmapurAN aThoteramun parva 483
jyAn mandodarI Adi aDhAr hajAr rANIo jem mRugalI pokAr pADe tem vilAp karatI
hatI tyAn gayA. banne vIrone joIne te atyant vilAp karavA lAgI, sarva AbhUShaNo
toDI nAkhyAn, temanAn sharIr dhULathI malin hatAn, pachhI atyant karuNAvant shrI rAme nAnA
prakAranAn shubh vachanothI sarva rANIone dilAso Apyo, dhairya bandhAvyun ane pote badhA
vidyAdharo sAthe rAvaNanA lokAchAr mATe gayA. kapUr, agar, malayAgiri chandan ityAdi
nAnA prakAranAn sugandhI dravyothI padmasarovar upar pratiharinA agnisanskAr thayA. pachhI
sarovaranA tIre shrI rAm beThA. temanun chitta kRupAthI bharelun chhe. gRuhasthAshramamAn AvAn
pariNAm koI vIralAnAn hoy chhe. temaNe kumbhakarNa, indrajit, meghanAdane sarva sAmanto sAthe
chhoDavAnI AgnA karI. te vakhate keTalAk vidyAdharo kahetA hatA ke te krUr chittavALA shatru
chhe, chhoDavA yogya nathI, bandhanamAn ja bhale mare. tyAre shrI rAme kahyun ke e kShatriyono dharma
nathI, jinashAsanamAn kShatriyonI kathA shun tame sAmbhaLI nathI? sUtelAne, bandhAyelAne,
bhayabhItane, sharaNAgatane, moDhAmAn ghAs lenArane, bhAgatAne, bAL-vRuddha-strIone haNavAn
nahi. e kShatriyono dharma shAstromAn prasiddha chhe. badhAe pachhI kahyun ke ApanI AgnA pramAN
chhe. rAmanI AgnA pramANe moTA moTA yoddhAo nAnA prakAranAn Ayudho laI temane lAvavA
gayA. kumbhakarNa, indrajit, meghanAd, mArIch, mandodarInA pitA rAjA may ityAdi puruShone
sthUL bandhan sahit sAvadhAn yoddhA laIne Ave chhe. te matta hAthI samAn chAlyA Ave
chhe. temane joI vAnaravanshI yoddhA paraspar vAt karavA lAgyA ke jo indrajit, meghanAd,
kumbhakarNa rAvaNanI chitA baLatI joIne krodh karashe to kapivanshamAn temanI sAme laDavAne
koI samartha nathI. je kapivanshI jyAn beThA hatA tyAnthI UbhA na thaI shakyA. bhAmanDaLe
potAnA badhA yoddhAone kahyun ke indrajit, meghanAdane ahIn sudhI bandhAyelI sthitimAn ja
khUb yatnathI lAvajo. atyAre vibhIShaNano paN vishvAs nathI. kadAch te bhAI-bhatrIjAnun
mRutyu joIne bhAInA verano vichAr kare to ene krodh upajI jAy, kAraN ke bhAInA
mRutyuthI te khUb santapta chhe. Am vichArIne bhAmanDaLAdik temane khUb sAvadhAnIthI rAm-
lakShmaNanI pAse lAvyA. te atyant virakta, rAgadveSharahit, jemane muni thavAnA bhAv hatA,
atyant saumya draShTithI bhUmine nIrakhatA AvyA. temanAn mukh shubh chhe, e vichAre chhe ke
A asAr sansArasAgaramAn sAratA to lavalesh paN nathI. ek dharma ja sarva jIvono
bAndhav chhe, te ja sAr chhe. te manamAn vichAre chhe ke jo Aj bandhanathI chhUTIshun to digambar
banI pANipAtramAn AhAr karIshun. AvI pratignA laIne rAmanI samIpamAn AvyA.
indrajit, kumbhakararNAdik vibhIShaN taraph AvIne UbhA, paraspar yogya vArtAlAp thayo,
pachhI kumbhakarNAdi shrI rAm-lakShmaNane kahevA lAgyA aho tamArun dhairya, param gambhIratA,
adbhut cheShTAdevothI paN na jitAy evA rAkShasanA indra rAvaNane paN mAryo. panDitomAn
atishreShTha guNonA dhArak, shatru paN tamArI prashansA kare te yogya chhe. pachhI shrI rAm-lakShmaNe
temane khUb shAtA upajAvIne kahyun tame pahelAn jem mahAn bhog bhogavatA hatA tem

Page 484 of 660
PDF/HTML Page 505 of 681
single page version

background image
484 aThoteramun parva padmapurAN
ja raho. atyant virakta te bolyA-have A bhogonun amAre kAI prayojan nathI. A
viSh samAn dAruN mohanA kAraNe atibhayankar narak nigodAdi dukhothI jIvane kyArey
shAtA maLatI nathI. je bhog sambandhane kyArey na vAnchhe te ja vichakShaN chhe. lakShmaNe ghaNun
kahyun to paN temanun chitta bhogAsakta na thayun. jem rAtre draShTi andhakArarUp thAy ane
sUryanA prakAshathI te ja draShTi prakAsharUp thaI jAy tevI ja rIte kumbhakarNAdinI draShTi pahelAn
bhogAsakta hatI te gnAnanA prakAshathI bhogothI virakta thaI. shrI rAme temanAn bandhan
chhoDAvyAn ane badhA sAthe padmasarovaramAn snAn karyun. sarovaranA sugandhI jaLamAn snAn
karIne kapi ane rAkShaso sau potAnA sthAnake gayA.
keTalAk sarovaranA kinAre beThA, vismay chitte shUravIronI kathA karavA lAgyA.
keTalAk krUr kAryanI nindA karavA lAgyA, keTalAke hathiyAr phenkI dIdhAn, keTalAk rAvaNanA
guNothI jemanun chitta bharyun hatun te moTethI rovA lAgyA. keTalAke karmanI gatinI vichitratAnun
varNan karyun ane sansAravananI nindA karI ke A sansAravanamAnthI nIkaLavun mahAmushkel chhe.
keTalAk rAjyalakShmIne chanchaL ane nirarthak jANI akAryanI nindA karavA lAgyA. keTalAk
rAvaNanA garvanI vAto karatA hatA, shrI rAmanAn guNagAn karatA hatA ane lakShmaNanI
shaktinAn vakhAN karatA hatA. jemanun chitta nirmaL hatun te sukRut phaLanI prashansA karatA hatA.
ghare ghare marelAonI kriyA thatI rahI, bALak-vRuddha saunA moDhe e ja vAt hatI. lankAnA
badhA loko rAvaNanA shokathI Ansu sAratA chAturmAs karatA hatA. shokathI dravIbhUt
hRudayavALA lokonI AnkhamAnthI je jaLapravAh vahyo tenAthI pRithvI jaLarUp thaI gaI ane
tattvanI gauNatA dekhAvA lAgI, jANe ke netronAn jaLanA bhayathI santAp lokonAn hRudayamAn
ghUsI gayo. badhAnAn mukhamAnthI A shabda nIkaLatA-dhikkAr! dhikkAr! aho, atyant kaShTa
AvI paDayun. hAy hAy, A kevun adbhut thayun? keTalAk jamIn par sUvA lAgyA, maun
dhAraN karIne nIchun mukh karavA lAgyA, jANe ke sharIr lAkaDA jevun nishchaL thaI gayun hoy.
keTalAke shastro toDI nAkhyAn, keTalAke AbhUShaNo phenkI dIdhAn ane strInA mukh taraphathI draShTi
sankochI. keTalAk atidIrgha uShNa nishvAs kADhe chhe tethI temanA adhar kulaShit thaI gayA chhe,
jANe ke dukhanA ankur chhe, keTalAk sansAranA bhogothI virakta thaI manamAn jinadIkShAno
udyam karavA lAgyA.
pAchhalA pahore anantavIrya nAmanA muni lankAnA kusumAyudh nAmanA vanamAn chhappan
hajAr munio sahit padhAryA. jem tArAothI manDit chandra shobhe tem te muniothI
vInTALAyelA shobhatA hatA. jo A munio rAvaNanA jIvatA AvyA hot to rAvaN
marAt nahi, lakShmaNane ane rAvaNane visheSh prIti thAt. jyAn RuddhidhArI munio rahe tyAn
sarva mangaL thAy chhe ane jyAn kevaLI birAje chhe tyAn chArey dishAomAn baso yojan
pRithvI svargatulya nirupadrav thAy chhe ane jIvono verabhAv maTI jAy chhe. jem AkAshamAn
amUrtatva, avakAsh pradAnatA, nirlepatA, pavanamAn suvIryatA, nisangatA, agnimAn uShNatA,
jaLamAn nirmaLatA ane pRithvImAn sahanashIlatA hoy chhe.

Page 485 of 660
PDF/HTML Page 506 of 681
single page version

background image
padmapurAN aThoteramun parva 48p
tem mahAmuni sahaj svabhAvathI lokone AnandadAyak hoy chhe. anek adbhut guNonA
dhArak munio sahit birAjyA. gautam svAmI kahe chhe he shreNik! temanAn guNonun varNan
koN karI shake? jem amRut bharelo suvarNano kaLash atyant shobhe tem mahAmuni anek
RuddhithI bharelA shobhatA hatA. teo ek shilA upar shukla dhyAn dharIne beThA ane te ja
rAtre temane kevaLagnAn upajyun. temanAn adbhut guNonun varNan karavAthI pApano nAsh thAy
chhe. pachhI asurakumAr, nAgakumAr, garuDakumAr, vidyutakumAr, agnikumAr, pavanakumAr,
meghakumAr, dvIpakumAr, udadhikumAr ane dikkumAr A dash prakAranAn bhavanavAsI devo, ATh
prakAranA vyantar-kinnar, kimpuruSh, mahorag, gandharva, yakSha, rAkShas, bhUt ane pishAch, pAnch
prakAranA jyotiShI-sUrya, chandra, nakShatra, tArA ane soL svarganAbadhA ja svargavAsI A
chaturanikAyanA devo saudharma indrAdik dhAtakI khanDamAn jyAre shrI tIrthankar devano janma thayo
hato te sumeru parvat upar kShIrasAgaranA jaLathI snAn karAvI janmakalyANakano utsav
karI prabhune mAtApitAne sompI tyAn utsav sahit tAnDavanRitya karI prabhunI vAramvAr stuti
karatA hatA. bhagavAn bAlyAvasthA dhare chhe, paN bAlyAvasthAnI agnAn cheShTAthI rahit chhe.
tyAn janmakalyANakano samay sAdhIne badhA dev lankAmAn anantavIrya kevaLInA darshan mATe
AvyA. keTalAk vimAnamAn besIne AvyA, keTalAk rAjahans par besIne AvyA, keTalAk
ashva, sinh, vAghAdi anek vAhano par chaDhIne AvyA. Dhol, nagArAn, mRudang, vINA,
bansarI, jhAnjh, manjIrAn, shankh ityAdi nAnA prakAranAn vAjintro vagADatA, manohar gIt
gAtA, AkAshane AchchhAdatA, kevaLInI pAse ardharAtrinA samaye AvyA. temanAn
vimAnonI jyotithI prakAsh thaI gayo, vAjintronA avAjathI dashey dishAo vyApta thaI
gaI. rAm-lakShmaN A vRuttAnt sAmbhaLI harSha pAmyA, badhA ja vAnaravanshI ane rAkShasavanshI
vidyAdharo indrajit, kumbhakarNa, meghanAd Adi rAm-lakShmaNanI sAthe kevaLInA darshan mATe
javA taiyAr thayA. shrI rAm-lakShmaN hAthI par beThA. keTalAk rAjA rathamAn beThA, keTalAk
ashva par beThA. chhatra, chAmar, dhvajathI shobhAyamAn, atibhakti sahit devasarakhA sugandhI
sharIravALA potAnAn vAhanomAnthI UtarIne praNAm karatA, stotrapATh paDhatA kevaLInI pAse
AvyA. aShTAng danDavat karIne bhUmi par beThA. temane dharmashravaNanI abhilAShA hatI.
kevaLInA mukhethI divya dhvanimAn A vyAkhyAn Avyun ke A prANI ATh karmathI bandhAyelA
dukhanA chakra par chaDI chAr gatimAn bhramaN kare chhe, ArtaraudradhyAnathI yukta judAjudA
prakAranAn shubhAshubh karmo kare chhe. mohanIy karmathI A jIv buddhirahit thaI sadA hinsA kare
chhe, asatya vachan kahe chhe, bIjAnA marmane bhedanAr vachano bole chhe, paranindA kare chhe,
paradravya hare chhe, parastrInun sevan kare chhe, atyant lobhanI vRuddhithI pramANarahit parigrah
angIkAr kare chhe. teo ati nindya karma karIne sharIr tajI adholokamAn jAy chhe. tyAn tIvra
dukhanAn kAraN sAt narak chhe. temanAn nAm-ratnaprabhA, sharkarAprabhA, vAlukAprabhA, pankaprabhA,
dhUmaprabhA, tamaprabhA, mahAtamaprabhA. A sAt narak andhakArayukta, durgandhayukta, sUnghI na
shakAy, dekhI na shakAy, sparshI na shakAy

Page 486 of 660
PDF/HTML Page 507 of 681
single page version

background image
486 aThoteramun parva padmapurAN
tevI vikarAL bhUmivALA chhe, tyAn nArakI jIvo sadA durvachan bolatAn, trAs phelAvatA,
jAtajAtanA chhedanabhedanathI pIDit sAgaro paryantano kAL tIvra dukh bhogave chhe. Am jANI
panDit, vivekI pApabandhathI rahit thaI dharmamAn chittane lagADe, vivekI jIvo vrataniyam dhAre
chhe. temano svabhAv niShkapaT hoy, teo nAnA prakAranAn tapathI svarga pAme chhe. pachhI
manuShyadeh pAmI mokSha pAme chhe. je dharmanI abhilAShA rahit chhe te kalyANamArgathI rahit
vAramvAr janmamaraN karatAn sansAramAn bhramaN kare chhe. je bhavya jIv sarvagna vItarAganAn
vachanathI dharmamAn rahe chhe te mokShamArgI shIl, shauch, satya, samyagdarshan gnAnachAritrathI jyAn
sudhI ATh karmono nAsh na kare tyAn sudhI indra ahamindra padanAn uttam sukh bhogave chhe.
nAnA prakAranAn adbhut sukh bhogavI tyAnthI chyavIne mahArAjAdhirAj thaI. gnAn pAmI,
jinamudrA dharI, tap karIne kevaLagnAn pAmI aShTakarmarahit siddha thAy chhe. anant,
avinAshI Atmik svabhAvamay param Anand bhogave chhe. A vyAkhyAn sAmbhaLI
indrajit meghanAde potAnA pUrvabhav pUchhayA. kevaLIe uttaramAn kahyun ke ek kaushAmbI nAmanI
nagarI hatI, temAn be garIb bhAIo pratham ane pashchim rahetA. ek divas vihAr karatAn
bhavadatta nAmanA muni tyAn AvyA. A banne bhAI dharmashravaN karIne agiyAramI
pratimAnA dhArak kShullak shrAvak thayA. te muninA darshan karavA kaushAmbIno rAjA indu
Avyo ane te ja samaye mahAn jinabhakta nandI nAmano shreShThI muninA darshan mATe
Avyo. rAjAe teno Adar karyo. tene joIne banne bhAIomAnthI nAnA bhAI pashchime
nidAn karyun ke hun A dharmanA prasAdathI nandI sheThano putra thAun. tene moTA bhAI ane gurue
khUb samajAvyo ke jinashAsanamAn nidAnanI khUb nindA karI chhe, paN te samajyo nahi.
durbuddhivALo te nidAnathI dukhI thayo. te marIne nandInI indumukhI nAmanI strInA garbhamAn
Avyo. te garbhamAn AvatAn ja moTA moTA rAjAonA nagaromAn koTakillAnun paDavun,
daravAjAnun paDavun vagere prakAranAn chihna thayAn. moTA moTA rAjA ene nAnA prakAranAn
nimittothI mahAn nar jANI janmathI ja ati Adar sahit dUt mokalIne dravya mokalIne
tenI sevA karavA lAgyA. e moTo thayo, enun nAm rativardhan. badhA rAjA enI sevA
kare, kaushAmbI nagarano rAjA indu paN sevA kare, nitya AvIne praNAm kare. A pramANe
A rativardhan khUb vibhUti pAmyo teno moTo bhAI pratham marIne svargamAn gayo te nAnA
bhAInA jIvane sambodhavA mATe kShullakanun rUp laIne Avyo. A madonmatta madathI andh
thayo hato tethI duShTa loko dvArA kShullakane dvAramAn pesatAn rokyo. eTale deve kShullakanun rUp
dUr karI rativardhananun rUp karyun. tatkAL tenun nagar ujADIne medAn karI nAkhyun ane kahyun
have tArI shI vAt chhe? AthI te page paDI stuti karavA lAgyo. tene sakaL vRuttAnt kahyo,
ke ApaNe banne bhAI hatA, hun moTo ane tun nAno. bannee kShullakanAn vrat lIdhAn hatAn.
ten nandI sheThane joIne nidAn karyun hatun tethI marIne nandIne gher janmyo, rAjavibhUti meLavI;
ane hun svargano dev thayo. A badhI vAt sAmbhaLI rativardhanane samyaktva utpanna thayun. te
muni thayo ane tenI sAthe nandI vagere

Page 487 of 660
PDF/HTML Page 508 of 681
single page version

background image
padmapurAN aThoteramun parva 487
anek rAjA muni thayA. rativardhan tap karI jyAn bhAIno jIv dev thayo hato tyAn ja dev
thayo. pachhI banne bhAI svargamAnthI chyavIne rAjakumAr thayAn. ekanun nAm, urva, bIjAnun
nAm urvas. rAjA narendra ane rANI vijayAnA te putro hatA. pachhI jinadharmanun ArAdhan
karI svargamAn dev thayA. tyAnthI chyavIne tame banne bhAI rAvaNanI rANI mandodarInA peTe
indrajit, meghanAd nAme putra thayA ane nandI sheThanI patnI indramukhI-rativardhananI mAtA
janmAntar karI mandodarI thaI. pUrve sneh hato tethI atyAre paN mAtAno putra pratye atyant
sneh rahyo. mandodarInun chitta jinadharmamAn Asakta chhe. potAnA pUrvabhav sAmbhaLIne banne
bhAI sansAranI mAyAthI virakta thayA, temaNe jaineshvarI dIkShA angIkAr karI kumbhakarNa,
mArIch, rAjA may ane bIjA paN moTA moTA rAjA sansArathI atyant virakta thaI muni
thayA. temaNe vidyAdhararAjanI vibhUti tRuNavat karI, viShay kaShAy tajyA, mahAyogIshvar
thaI anek Ruddhi meLavI ane pRithvI par vihAr karatA bhavyone pratibodh Apyo. shrI
munisuvratanAthanA mukti gayA pachhI temanA tIrthamAn param tapanA dhArak anek Ruddhisanyukta
A mahApuruSho thayA. te bhavya jIvone vAramvAr vandavAyogya chhe. mandodarI paN pati ane
putra bannenA virahathI atyant vyAkuL thaI mUrchchhA pAmI. pachhI sachet thaI haraNInI peThe
vilAp karavA lAgI ke hAy putra! indrajit, meghanAd! A kevo udyam karyo, hun tamArI
mAtA, atidIn tene kem chhoDI? A shun tamArA mATe yogya chhe ke dukhathI tapta mAtAnun
samAdhAn karyA vinA chAlyA gayA? are putro! tame munivrat kevI rIte pALI shakasho?
tame dev jevA mahAbhogI, sharIrane lAD karanArA kaThor bhUmi par kevI rIte sUI shakasho?
tame samasta vaibhav chhoDayo, sarva vidyA chhoDI, kevaL AtmAmAn tatpar thayA, vaLI rAjA
may muni thayA teno paN shok kare chhe are pitA! A tame shun karyun? jagat chhoDI
munivrat dhAraN karyun. tame mArA taraph Avo sneh tatkAL kem chhoDayo? hun tamArI putrI,
mArA upar dayA kem na rAkhI? bAlyAvasthAmAn mArA upar tamArI atyant kRupA hatI. hun
pitA, putra, pati badhAthI rahit thaI gaI. strInA e ja rakShak chhe. have hun konA sharaNe
jAun? hun puNyahIn, atidukh pAmI. A pramANe mandodarI rudan kare chhe. tenun rudan sAmbhaLI
badhAne dayA upajee chhe. tene shashikAntA AryikA uttam vachanathI upadesh de chhe he mUrkhI! rove
chhe shun? A sansArachakramAn jIvoe anantA bhav dhAraN karyA chhe temAn nArakI ane devone to
santAp nathI, manuShya ane tiryanchane hoy chhe. ten chaturgatimAn bhramaN karatAn manuShya tiryanchanA
paN anant janma lIdhA chhe temAn tAre anek pitA, putra, badhu thayA. temanA mATe
janmojanma rudan karyun, have shA mATe vilAp kare chhe? nishchaL thA, A sansAr asAr chhe,
ek jinadharma ja sAr chhe. tun jinadharmanun ArAdhan kar, dukhathI nivRutta thA. pratibodhanA
kAraNarUp AryikAnAn manohar vachano sAmbhaLI mandodarI virakta thaI. samasta parigrah chhoDI
ek shukla vastradhArI AryikA thaI. mandodarI manavachanakAyathI nirmaL jinashAsanamAn
anurAgiNI chhe. vaLI rAvaNanI bahen chandranakhA paN e ja AryikA pAse dIkShA laI
AryikA thaI. je divase

Page 488 of 660
PDF/HTML Page 509 of 681
single page version

background image
488 ogaNaensImun parva padmapurAN
mandodarI AryikA thaI te divase aDatALIs hajAr AryikA thaI.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn indrajit, meghanAd, kumbhakarNa ane
mandodarI Adi rANIonA vairAgyanun varNan karanAr aThThoteramun parva pUrNa thayun.
* * *
ogaNaensImun parva
(rAm–sItAno meLAp)
tyArapachhI gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe ke he rAjan! have shrI rAm-
lakShmaNano lankAmAn pravesh thayo te vAt sAmbhaL. vimAnonA samUh, hAthIonI ghaTA, shreShTha
turangono samUh, makAn jevA rath, vidyAdharo ane hajAro dev sAthe banne bhAIe lankAmAn
pravesh karyo. temane joI loko khUb Anand pAmyA. janmAntaranA dharmanun phaL pratyakSha jovA
lAgyA. rAjamArga par chAlatA shrI rAm-lakShmaNane nagaranAn naranArIo apUrva AnandathI
dekhe chhe, strIo jharUkhAomAn besI jALImAnthI jue chhe ane kautUkathI paraspar vAto kare
chhe he sakhI! jo A rAjA rAm, dasharathanA putra, guNaratnanI rAshi, pUrNimAnA chandra samAn
jemanun mukh chhe, kamaL samAn jemanAn netra chhe, prashansanIy jemano AkAr chhe, adbhut
puNyathI A pad meLavyun chhe, dhanya chhe te kanyAne jemaNe AvA var meLavyA chhe. jeNe Avo
var meLavyo teNe lokamAn kIrtino stambh sthApyo chhe, janmAntaramAn jemaNe dharmanun AcharaN
karyun hoy te ja Avo nAth pAme. rAjA janakanI putrI mahAkalyANarUpiNIe janmAntaramAn
mahAn puNya upArjyun chhe tethI tene AvA pati maL‌yA, jem indrane shachi tem rAmanI
sItA. ane A vAsudev lakShmaN chakrapANi shobhe chhe, jeNe asurendra samAn rAvaNane
raNamAn haNyo. nIlakamaL samAn kAntivALA lakShmaN ane gaur kAntivALA baLadev shrI
rAmachandra prayAgamAn gangA-yumanAnA pravAhano meLAp shobhe tevA shobhe chhe. A rAjA
chandrodayano putra virAdhit chhe, jeNe lakShmaN sAthe pratham maitrI karIne vistIrNa vibhUti
meLavI. A rAjA sugrIv kihakandhApuranA svAmI mahAparAkramI, jemaNe shrI rAmadev sAthe
param prIti batAvI ane A sItAno bhAI bhAmanDaL rAjA janakano putra, chandragati
vidyAdharano pAlit vidyAdharone indra chhe. A angadakumAr rAjA sugrIvano putra. jeNe
rAvaNane bahurUpiNI vidyA sAdhatI vakhate vighna karyun hatun. ane he sakhI! A hanumAn
mahAsundar, uttung hAthInA rath par chaDI pavanathI chAle chhe, jenA rath par vAnaranA
chihnanI dhajA chhe, jene jotAn raNabhUmi par shatruo nAsI jatA te rAjA pavanano
anjanInA udarathI utpanna thayelo putra chhe. teNe lankAnA koT-daravAjA toDI pADayA hatA.
strIo paraspar AvI vAto kare chhe. temanAn vachanorUpI puShponI mALAthI pUjit rAm
rAjamArge thaIne AgaL AvyA ane ek chAmar DhALanArI strIne pUchhayun amArA virahanA

Page 489 of 660
PDF/HTML Page 510 of 681
single page version

background image
padmapurAN ogaNaensImun parva 489
dukhathI tapta bhAmanDaLanI bahen kyAn rahe chhe? ratnanA chUDAnI jyotithI jenI bhujA
prakAshamAn chhe evI te strIe AngaLInI samasyAthI te sthAn batAvyun ane kahyun he dev!
puShpaprakIrNa nAmanA parvatanAn jharaNAonA jaLathI jANe ke hasI rahyun chhe evA nandanavan
samAn manohar vanamAn rAjA janakanI putrI, jeno parivAr kIrti ane shIl chhe, te rahe chhe.
chAmar DhALanArI strIe rAmane Am kahyun ane sItAnI samIpe je UrmikA
nAmanI sakhI hatI teNe AngaLI chIndhIne sItAne kahyun, he devI! chandramA samAn chhatravALA,
chandra-sUrya samAn kunDaLavALA ane sharadanAn jharaNAn samAn hAravALA puruShottam, tamArA
vallabh shrI rAmachandra A AvyA. tamArA viyogathI jemanA mukh par atyant khed chhe
evA, he kamaLanetrI! diggajanI peThe te AvI rahyA chhe. pratham to sItAne A vAt svapna
jevI lAgI. pachhI shrI rAm atiAnand dhAraN karI jem meghapaTalamAnthI chandra nIkaLe tem
hAthI parathI UtarIne rohiNInI nikaT chandramA Ave tem AvyA. tyAre sItA nAthane
nikaT AvelA joIne atiharShabharI UbhI thaIne sanmukh AvI. sItAnun ang dhULathI
malin chhe, vAL vikharAyelA chhe, hoTh shyAm paDI gayA chhe, svabhAvathI ja kRush hatI ane
patinA viyogathI atyant kRush thaI gaI chhe. have patinA darshanathI jene harSha upajyo chhe,
prANanI AshA bandhANI chhe te jANe snehabharI sharIranI kAntithI patine maLe chhe ane jANe
netronI jyotirUp jaLathI patine snAn karAve chhe. kShaNamAtramAn jenA sharIranun lAvaNya
vadhI gayun chhe te harShabharyA nishvAsathI jANe anurAganAn bIj vAve chhe. te rAmanAn netrone
vishrAmanI bhUmi chhe, tenA pallav samAn hasta lakShmInA karakamaLane paN jIte chhe,
saubhAgyarUp ratnonI khAN chhe, sampUrNa chandra samAn jenun vadan chhe, chandra kalankavALo chhe ane
A niShkalank chhe, vIjaLI samAn kAntivALI te vIjaLI jevI chanchaL nathI, nishchaL chhe, te
mukharUp chandrikAthI ati shobhA pAmI. e adbhut vAt chhe ke kamaL to chandranI jyotithI
khIle chhe ane AnAn netrakamaL mukhachandranI jyotithI prakAshe chhe, tenAn kaluShatArahit unnat
stan jANe kAmanA kaLash chhe evI videhanI putrIne nikaT AvatI joIne kaushalyAnA putra
kathanamAn na Ave evo harSha pAmyA ane A rati samAn ramaNI ramaNane AvatA joI
vinayathI hAth joDI, jenAn netra AnsuthI bharyAn chhe evI jem shachi indra pAse Ave, rati
kAmanI pAse Ave, dayA jinadharmanI nikaT Ave, subhadrA bharatanI nikaT Ave tem satI
sItA rAmanI samIpe AvI. ghaNA divasonA viyogathI rAme senkaDo manorath pachhI navIn
sanyog meLavyo hovAthI temanAn netra sajaL thaI gayA bhujabandhanathI shobhit bhujA vaDe te
prANapriyAne maL‌yA, tene hRuday sAthe chAmpIne sukhasAgaramAn magna thayA, hRudayathI judI na karI
shakyA, jANe ke virahathI Dare chhe. te nirmaL chittavALI sItA prItamanA kanThamAn potAnI
bhujaphAnsI nAkhI kalpavRukShane vaLagelI kalpavelI jevI shobhatI hatI, bannenAn angamAn
romAnch thayAn, paraspar meLApathI banney atyant shobhatA hatA. devonA yugal samAn
shobhatA sItA ane rAmano samAgam joI dev prasanna thayA, AkAshamAnthI banne par

Page 490 of 660
PDF/HTML Page 511 of 681
single page version

background image
490 ensImun parva padmapurAN
phUlonI varShA karavA lAgyA, sugandhI jaLanI varShA karavA lAgyA ne mukhamAnthI uchchAravA
lAgyA ke aho, anupam shIlavALI shubhachitta sItAne dhanya chhe, tenI achaLatA ane
gambhIratAne dhanya chhe. vratashIlanI manognatA tathA nirmaLapaNAne dhanya chhe. sItA satIomAn
utkRuShTa chhe, jeNe manathI paN bIjo puruSh ichchhayo nathI, jenAn vrat-niyam shuddha chhe. te ja
vakhate atibhakti bharelo lakShmaN AvI sItAnA pagamAn paDayo, vinay sanyukta lakShmaNane
joI sItA Ansu vahAvatI tene chhAtIe vaLagADI bolI he vatsa! mahAgnAnI muni kahetA
hatA ke A vAsudev padanA dhArak chhe te pragaT thayun ane ten ardhachakrIpadanun rAjya meLavyun,
nirgranthanAn vachan anyathA hotAn nathI. tArA A moTA bhAI puruShottam baLadeve viraharUp
agnimAn baLatI mane bahAr kADhI. pachhI chandramA samAn jyotivALo bhAI bhAmanDaL
bahenanI samIpe Avyo, tene joIne atimohathI maLI. bhAI vinayavAn chhe, raNamAn teNe
moTun parAkram karyun hatun. pachhI sugrIv, hanumAn, naL, nIl, angad, virAdhit, chandra, suSheN,
jAmbavat ityAdik moTA moTA vidyAdharo potAnun nAm kahI sItAne vandan ane stuti
karavA lAgyA, nAnA prakAranAn vastra, AbhUShaN, kalpavRukShanAn puShponI mALA tenA charaN
samIpe suvarNapAtramAn bheTarUpe mUkavA lAgyA. temaNe stuti karI he devI! tame traN lokamAn
prasiddha chho atyant udAr chho, guNasampadAthI sauthI moTA chho, devo dvArA stuti karavA yogya
chho, tamArun darshan mangaLarUp chhe, jem sUryanI prabhA sUryasahit prakAsh kare tem tame paN shrI
rAmachandra sahit jayavant raho.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI.
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn rAm-sItAnA milananun varNan
karanAr ogaNaensImun parva pUrNa thayun.
* * *
ensImun parva
(vibhIShaNanun potAnA dAdA Adine sambodhan)
pachhI sItAnA milanathI jemanun mukhakamaL khIlI UThayun chhe evA shrI rAm potAnA
hAthe sItAno hAth pakaDI UbhA thayA, airAvat gaj samAn hAthI par sItA sahit beThAn.
megh samAn hAthInI pITh par jAnakIrUp rohiNI sahit rAmarUp chandramA potAnA anurAgI
moTA moTA vidyAdharo ane lakShmaN sAthe svargavimAn tulya rAvaNanA mahelamAn padhAryA.
rAvaNanA mahelanI madhyamAn shrI shAntinAth bhagavAnanun atisundar mandir chhe, temAn suvarNanA
hajAro stambh chhe, mandiranI manohar bhInt ratnothI manDit chhe, mahAvidehamAn sumerugiri shobhe
tevun rAvaNanA mahelanI madhyamAn shrI shAntinAthanun mandir shobhe chhe. tene jotAn netro moh
pAme chhe. tyAn ghanTArav thAy chhe, dhajA pharake chhe, tenun varNan karavun shakya nathI. shrI rAm hAthI
uparathI nIche UtaryA, prasanna netre jAnakI

Page 491 of 660
PDF/HTML Page 512 of 681
single page version

background image
padmapurAN ensImun parva 491
sahit thoDo samay kAyotsarganI pratignA karI. temanA hAth nIche lambAyA chhe, prashAnt hRudaye
sAmAyik angIkAr karI hAth joDI samasta ashubh karmanun nAshak shAntinAth svAmInun
stotra paDhavA lAgyA, he prabho! tamArA garbhAvatAr samaye sarvalokamAn shAnti thaI, sakaL
jIvone Anand Upajyo. janmakalyANakamAn indrAdik devo atyant harSha pAmIne AvyA,
kShIrasAgaranA jaLathI sumeru parvat par tamAro janmAbhiShek thayo, tame chakravartIpad dhAraN
karIne jagatanun rAjya karyun, bAhya shatruone bAhya chakrathI jItyA ane muni thaI andaranA
moh rAgAdik shatrune dhyAnathI jItyA, kevaLagnAn pAmyA, janmajarAmaraNathI rahit mokShanun
avinAshI rAjya lIdhun. karmarUp verIne gnAnashastrathI dUr karyA. kevA chhe karmashatru? sadA
bhavabhramaNanA kAraN, janmajarAmaraNabhayarUp AyudhothI yukta ane sadA shivapurapanthanA
rokanArA. shivapur kevun chhe? upamArahit nitya shuddha, jyAn parabhAvano Ashray nathI, kevaL
nijabhAvano Ashray chhe. Ap atyant durlabh evA nirvANarUp chho ane bIjAone
nirvANapad sulabh karo chho, AkhA jagatane shAntinun kAraN chho. he shAntinAth! tamane
manavachanakAyAthI namaskAr ho. he jinesh! he mahesh! atyant shAnt dashA pAmyA chho,
sthAvar-jangam sarva jIvonA nAth chho, je tamArA sharaNe Ave tenA rakShak chho,
samAdhibodhanA dAtA chho. tame parameshvar, sarvanA guru, sarvanA bAndhav chho, mokShamArganun
prarUpaN karanAr, sarva indrAdik devothI pUjya, dharmatIrthanA kartA chho. tamArA prasAdathI sarva
dukharahit param sthAnane munirAj pAme chhe. he devAdhidev! tamane namaskAr. tame sarva
karmano vilay karyo chhe. he kRutakRutya! jemaNe param shAntinun pad prApta karyun chhe evA tamane
namaskAr. traNe lokane shAntinun kAraN, sakaL sthAvar-jangam jIvonA nAth,
sharaNAgatapAlak, samAdhibodhanA dAtA, he prabho! tame ja guru, tame ja bAndhav, tame ja
mokShamArganA niyantA parameshvar, indrAdik devothI pUjya, dharmatIrthanA kartA, sarva dukhanA
haranAr, karmonA nAshak, tamane namaskAr ho. he labdhalabhya! eTale ke pAmavAyogya padane
pAmanAr! shAnt svabhAvamAn birAjamAn, sarvadoSharahit he bhagavAn! kRupA karo, amane te
akhanD avinAshI pad Apo, ityAdi stotra bolI kamaL-nayan shrI rAme pradakShiNA daI
vandanA karI. shrI rAm vivekI ane puNyakarmamAn sadA pravIN chhe. rAmanI pAchhaL, namra
angavALI jAnakIe bey hAth joDI stuti karI. shrI rAmanA shabda dundubhi samAn ane
jAnakInA shabda atimiShTa komaL vINA samAn chhe. vishalyA sahit lakShmaNe stuti karI
tathA bhAmanDaL, sugrIv, hanumAne mangaL stotra gAyAn. hAth joDI, jinarAjamAn pUrNa
bhaktipUrvak gAn karatAn, mRudangAdi vagADatAn mahAdhvani thayo, mor tene meghadhvani samajI
nRitya karavA lAgyA.
teo jinamandiramAn stuti, praNAm karI rahyA hatA te samaye rAjA vibhIShaN potAnA
dAdA sumAlI, temanA nAnA bhAI sumAlyavAn, sumAlInA putra rAvaNanA pitA ratnashravA Adi
potAnA vaDIlonun samAdhAn karatA hatA. vibhIShaN sansAranI anityatAnA upadeshamAn atyant
pravIN chhe. temaNe vaDIlone kahyun he tAt! A badhA jIvo potAnAn upArjelAn karmone bhogave

Page 492 of 660
PDF/HTML Page 513 of 681
single page version

background image
492 ensImun parva padmapurAN
chhe tethI shok karavo nakAmo chhe. Ap jinAgamanA jANanAr atyant shAntachitta ane
vichakShaN chho, Ap chittanun samAdhAn karo. Ap bIjAone upadesh devAyogya chho, Apane
hun shun kahun? je prANI janme chhe te avashya maraN pAme chhe. yauvan puShpanI sugandh samAn
kShaNamAtramAn anyarUp thaI jAy chhe, lakShmI pallavonI shobhA samAn shIghra bIjun rUp laI
le chhe, vIjaLInA chamakArA jevun A jIvan chhe, pANInA parapoTA jevo bAndhavono samAgam
chhe, A bhog sAnjanAn vAdaLAnnA rang samAn chhe, jagatanI kriyA svapnanI kriyA jevI chhe.
jo A jIv paryAyArthik nayathI mRutyu na pAme to hun anya bhavamAnthI tamArA vanshamAn kevI
rIte Avat? he tAt! potAnun ja sharIr vinAshI chhe to ApaNA hitachintakajanono
atyant shok sho karavo? shok karavo e mUDhatA chhe. satpuruShoe shok dUr karavA mATe
sansAranun svarUp vichAravun yogya chhe. joyelA, sAmbhaLelA, anubhavelA padArtho uttam puruShone
visheSh shok upajAve nahi. kadAch kShaNamAtra thayo to thayo, shokathI bandhuonun milan thatun
nathI, buddhi bhraShTa thAy chhe, tethI shok na karavo. Am vichAravun ke A asAr sansAramAn
kyA kyA sambandho thayA, A jIvanA kyA kyA bAndhav thayA, Am jANI shok tyajavo,
potAnI shakti pramANe jinadharmanun sevan karavun. A vItarAgano mArga sansArasAgarane pAr
utAre chhe. tethI jinashAsanamAn chitta rAkhI AtmakalyAN karavun. ItyAdi madhur vachanothI
vibhIShaNe potAnA vaDIlonAn mananun samAdhAn karyun.
(rAmane sarve senA sahit vibhIShaNanA ghare bhojan mATe AmantraN)
pachhI vibhIShaN potAnA nivAsasthAne gayo ane samasta vyavahAramAn pravIN evI
potAnI vidagdha nAmanI paTarANIne shrIrAmane bhojananun nimantraN ApavA mokalI. teNe
AvI sItA sahit rAmane lakShmaNane namaskAr karyA ane kahyun ke he dev! mArA patinun ghar
ApanAn charaNAravindanA prasangathI pavitra karo, Ap anugrah karavAne yogya chho, pachhI tarat
ja vibhIShaN Avyo ane atiAdarathI vinanti karI ke he dev! UTho, mArun ghar pavitra
karo. tethI rAm tenI sAthe ja tenA ghare javA taiyAr thayA. nAnA prakAranAn vAhano, kALI,
ghaTA samAn atiutung gaj, pavan samAn chanchaL turang, mandir samAn rath ityAdi vAhano
par ArUDh thaI anek rAjA sahit vibhIShaNanA gher padhAryA. Akho ya rAjamArga sAmantothI
DhankAI gayo. vibhIShaNe nagarane uchhAL‌yun. meghadhvani samAn vAnjitro vAgavA lAgyAn. shankhonA
shabdathI girinI guphA nAd karavA lAgI. jhAnjh, nagArAn, mRudang, Dhol vAgavA lAgyAn. dashe
dishAo vAnjitronA nAdathI bharAI gaI. vAjintronA avAj, sAmantonA aTTahAsya badhI
dishAmAn phelAI gayA. koI sinh par, koI hAthI par, koI ashva par em vidyAmayI ane
sAmAnya jAtajAtanAn vAhano par besIne sau chAlyA jAy chhe, nRityakAriNI nRitya kare chhe-
naT, bhAT anek kaLA, cheShTA kare chhe. sharadanI pUrNimAnA chandra samAn ujjavaL chhatronA
samUhathI AkAsh chhavAI gayun chhe. nAnA prakAranAn AyudhonI kAntithI sUryanun tej dabAI gayun
chhe, nagaranAn sau naranArIone Anand upajAvatA bhAnu samAn shrIrAm

Page 493 of 660
PDF/HTML Page 514 of 681
single page version

background image
padmapurAN ensImun parva 493
vibhIShaNanA ghare AvyA. gautamasvAmI kahe chhe-he shreNik! te samayanI vibhUtinun varNan na
thaI shake. vibhIShaNe ardhapAdya karyA, shobhA karI. shrI shAntinAthanA mandirathI laIne potAnA
mahel sudhI manogna tAnDavanRitya karyAn. shrI rAm hAthI parathI UtarIne sItA ane lakShmaN
sahit vibhIShaNanA gharamAn praveshyA. vibhIShaNanA mahelanI madhyamAn padmaprabhu jinendranun
mandir chhe, ratnonAn toraNo shobhe chhe, tenI chAretaraph anek jainamandiro chhe, jem parvatonI
madhyamAn sumeru shobhe chhe tem padmaprabhunun mandir shobhe chhe. sonAnA stambh, nAnA prakAranAn
maNiothI manDit anek rachanAvALun, sundar padmarAgamaNithI te shobhe chhe. padmaprabhu
jinendranI pratimA anupam chhe, tenI kAntithI maNiratnanI bhUmi par jANe ke kamaLonAn van
khIlelAn hoy tevun lAge chhe. rAm, lakShmaN, sItAe vandanA karI, stuti karI ane
yathAyogya Asan lIdhun.
pachhI vidyAdharonI strIoe rAm, lakShmaN, sItAnA snAnanI taiyArI karI. anek
prakAranAn sugandhI telano lep karyo, je nAsikA ane dehane anukUL hato. pUrva dishA taraph
mukh rAkhIne snAnanA bAjoTh par birAjyA. mahAn RuddhithI snAnakriyA thaI. suvarNanA,
marakatamaNinA, hIrAnA, sphaTikamaNinA, indranIlamaNinA sugandhI jaLabharelA kaLashothI
snAn thayun. nAnA prakAranAn vAjintro vAgyAn, gIto gavAyAn. snAn thayA bAd pavitra
vastra-AbhUShaN paherI pharIthI padmaprabhunA chaityAlayamAn jaIne vandanA karI. vibhIShaNe
rAmanI mahemAnagati karI tenun varNan keTalun karIe? dUdh, dahI, ghI, sharabatanI vAvo
bharAvI, annanA parvat karyA. je adbhut vastuo nandanAdi vanamAn maLe te mangAvI. man,
nAsikA, netrone priy, atisvAdiShTa, jIbhane priy ShaTras bhojananI taiyArI karI. sAmagrI
to sundar hatI ja, ane sItAnA milanathI rAmane ati priy lAgI. jyAre iShTano sanyog
thAy tyAre pAnchey indriyone badhA ja bhog priy lAge chhe, nahitar nahi. jyAre potAnA
prItamano sanyog thAy tyAre bhojan sArI rIte ruche chhe, vastra sundar lAge chhe, rAg
sAmbhaLavA game chhe, komaL sparsha ruche chhe. mitranA sanyogathI badhuy manohar lAge ane
mitrano viyog hoy tyAre badhun svargatulya hoy te paN narakatulya lAge chhe. priyanA
samAgamamAn viSham van svargatulya bhAse chhe. vibhIShaNe amRutasarakhA ras ane anek
varNanAn adbhut bhakShyothI rAm, lakShmaN, sItAne khUb tRupta karyAn. vidyAdhar, bhUmigocharI
saune parivAr sahit atyant sanmAnathI jamADayA, chandanAdi sugandhanA lep karyA, bhadrashAl,
nandanAdik vananAn puShpothI shobhit karyA, komaL, jhINAn vastro paherAvyAn, nAnA prakAranAn
ratnonAn AbhUShaNo ApyAn, tenAn ratnonI jyotithI dashe dishAmAn prakAsh thaI gayo.
rAmanI senAnA jeTalA mANaso hatA te badhAnun sanmAn karIne vibhIShaNe temane prasanna
karyA, saunA manorath pUrNa karyA. badhA rAtadivas vibhIShaNanI prashansA kare chhe. aho, A
vibhIShaN rAkShasavanshanun AbhUShaN chhe, jeNe rAm-lakShmaNanI ghaNI sevA karI ane te
prashansavAyogya chhe. te moTA puruSh chhe, jemanA gher rAm-lakShmaN padhAre te jagatamAn mahAn
prabhAv ane yash prApta kare chhe. A pramANe vidyAdharoe vibhIShaNanA guN grahaN karyA.

Page 494 of 660
PDF/HTML Page 515 of 681
single page version

background image
494 ensImun parva padmapurAN
badhA loko AnandathI rahyA. rAm, lakShmaN, sItA ane vibhIShaNanI kathA pRithvI par phelAI gaI.
(rAm–lakShmaNano lankAmAn chha varSha sudhI sukhapUrvak nivAs)
pachhI vibhiShaNAdik badhA vidyAdharo rAm-lakShmaNano abhiShek karavA vinayapUrvak
taiyAr thayA. tyAre shrI rAme kahyun ke ayodhyAmAn amArA pitAe bhAI bharatano abhiShek
karAvyo chhe, tethI bharat ja amArA prabhu chhe. to badhAe kahyun ke Apane e ja yogya chhe,
parantu have Ap trikhanDI thayA chho, tethI A mangaL snAn yogya ja chhe, AmAn sho doSh
chhe? ane evun sAmbhaLavAmAn Ave chhe ke bharat mahAdhIr chhe ane manavachanakAyAthI ApanI
sevAmAn pravarte chhe, vikriyA pAmatA nathI. Am kahIne badhAe rAm-lakShmaNano abhiShek
karyo. jagatamAn baLabhadra ane nArAyaNanI atyant prashansA thaI. jem svargamAn indrano
mahimA thAy tem lankAmAn rAm-lakShmaNano mahimA thayo. indranA nagar samAn te nagar
bhogothI pUrNa chhe. tyAn rAm-lakShmaNanI AgnAthI vibhIShaN rAjya kare chhe. nadI-sarovaranA
tIre ane desh, pur, grAmAdimAn vidyAdharo rAm-lakShmaNano ja yash gAvA lAgyA. vidyAdharo
sAthe adbhut vastra-AbhUShaN paherI tenI sAthe krIDA karatA, jem dev krIDA kare chhe. shrI
rAmachandra sItAnun praphullit mukhakamaL jotAn tRupta thatA nahi, lakShmaN vishalyA sahit
ramaNIy bhUmimAn ramatA hatA. manavAnchhit sakaL vastuono temane samAgam hovAthI banne
bhAIonA ghaNA divaso sukhamAn ek divasanI jem pasAr thaI gayA.
ek divas lakShmaNe virAdhitane potAnI agAu paraNelI strIone teDavA mATe patra
lakhIne mokalyo. teNe jaIne kanyAonA pitAne patra Apyo. mAtApitAe ghaNA AnandathI
kanyAone mokalI. dashAnganagaranA svAmI vajrakarNanI putrI, kumvarasthAnanA rAjA
vAlikhilyanI putrI kalyANamAlA, pRithvIpur nagaranA rAjA pRithvIdharanI putrI vanamAlA,
khemAnjalinA rAjA jitashatrunI putrI jitapadmA, ujjain nagarInA rAjA sinhodaranI putrI,
e badhIne virAdhit lakShmaN pAse lAvyo. janmAntaranA pUrNa puNyathI ane dayA, dAn, shIl,
sanyam, gurubhakti, uttam tap, indriyajay vagere shubh karmothI temane lakShmaN jevo pati
maL‌yo. A pativratAoe pUrve mahAn tap karyun hatun. rAtribhojan tyAgyun hatun, chaturvidh
sanghanI sevA karI hatI tethI vAsudev pati maL‌yA. gautam svAmI rAjA shreNikane kahe chhe ke he
rAjan! jagatamAn koI evI sampadA, shobhA, lIlA, kaLA nahotI, je emane na maLI hoy.
rAm-lakShmaN ane temanI rANIonI kathA keTalI kahIe? ane kyAn kamaL ane kyAn chandra
emanAn mukhanI upamA pAme, tathA kyAn lakShmI ane kyAn rati, je emanI rANInI upamA
pAme? rAm-lakShmaNanI AvI sampadA joI vidyAdharone param Ashcharya thatun. chandravardhanI putrI
ane bIjA anek rAjAonI kanyAo sAthe shrI rAm-lakShmaNanA atiutsAhathI vivAh
thayA. sarva lokane Anand ApanAr te banne bhAIo manavAnchhit sukh bhogavatA hatA.
indrapratIndra samAn AnandathI pUrNa lankAmAn ramatA hatA. A pramANe temaNe lankAmAn chha varSha
gAL‌yAn, sukhanA sAgaramAn magna, sundar cheShTAnA dhArak rAmachandra sakaL dukh bhUlI gayA.

Page 495 of 660
PDF/HTML Page 516 of 681
single page version

background image
padmapurAN ensImun parva 49p
(indrajit Adinun nirvAN–gaman)
indrajit muni sarva pApanA haranAr, ane Ruddhisahit pRithvI par vihAr karatA
hatA. vairAgyarUp pavanathI prerAyelA dhyAnarUp agnithI temaNe karmavanane bAL nAkhyun. e
dhyAnarUp agni kShAyik samyaktvarUp araNyanA lAkaDAthI thayo. meghavAhan muni paN
viShayarUp Indhanane agni samAn AtmadhyAnathI bALavA lAgyA ane jIvanA nijasvabhAv
kevaLagnAnane pAmyA. kumbhakarNa muni samyagdarshan gnAnachAritranA dhArak shukladhyAnanA
prabhAvathI kevaLagnAn pAmyA. lokAlokane avalokatA moharajathI rahit indrajit ane
kumbhakarNa kevaLI AyuShya pUrNa karI anek munio sAthe narmadAnA tIre siddhapad pAmyA.
suraasuramanuShyonA adhipatio jemanAn yashagAn kare chhe, te shuddha shIlanA dharanAr,
jagatbandhu, samasta gneyanA gnAtA, jenA gnAnasamudramAn lokAlok gAyanI kharI samAn bhAse
chhe te sansAranA viSham kaleshamay jaLamAnthI nIkaLIne te sthAnane (siddhapadane) pAmyA. have
jyAn kAI yatna karavAno nathI, te upamArahit nirvighna akhanD sukh pAmyA. je kumbhakarNAdi
anek siddha thayA te jinashAsananA shrotAone Arogyapad Apo. karmashatruno nAsh
karanAr te je sthaLethI siddha thayA chhe te sthaLo Aj paN jovAmAn Ave chhe, te tIrtha
bhavya jIvoe vandavAyogya chhe, vindhyAchaLanI aTavImAn indrajit-meghanAd rahyA te tIrtha
megharav kahevAy chhe. mahAbaLavAn jAmbumAlI tUNImant nAnA parvat parathI ahamindrapad
pAmyA te parvat nAnA prakAranAn vRukSho ane latAothI manDit anek pakShIo ane
vanacharothI bharelo chhe. he bhavya jIvo! jIvadayA Adi anek guNothI pUrNa evo jinadharma
sevanArane kAI durlabh nathI; jainadharmanA prasAdathI siddhapad, ahamindrapad badhun ja sulabh chhe.
jambumAlIno jIv ahimindrapadathI airAvatakShetramAn manuShya thaI, kevaLagnAn pAmI siddhapadanI
prApti karashe. mandodarInA pitA chAraN muni thaI aDhIdvIpamAn kailAsAdi nirvANakShetronI ane
chaityAlayonI vandanA karatA pRithvI par vihAr kare chhe. mArich mantrI svargamAn moTI
RuddhivALA dev thayA. jemanun jevun tap tevun te phaL pAmyA. sItAne draDh vratathI patino
meLAp thayo. rAvaN tene DagAvI shakyo nahi. sItAnA atul dhairya, adbhut rUp, nirmaL
buddhi ane pati pratyenA adhik snehanun kathan thaI shake nahi. sItA mahAn guNothI,
pUrNashIlanA prasAdathI jagatamAn prashansAyogya thaI. sItAne potAnA patimAn santoSh chhe, sAdhu
jenI prashansA kare chhe, te paramparAe mokShanI pAtra chhe. gautam svAmI kahe chhe, he shreNik! je
strI vivAh ja na kare, bALabrahmacharya pALe te to mahAbhAgya ja chhe ane pativratAnun vrat
Adare, manavachanakAyathI parapuruShano tyAg kare to e vrat paN paramaratna chhe, strIne svarga
ane paramparAe mokSha devAne samartha chhe. shIlavrat samAn bIjun vrat nathI, shIl
bhavasAgaranI nAv chhe. rAjA may mandodarInA pitA rAjya avasthAmAn mAyAchArI hatA ane
kaThor pariNAmI hatA to paN jinadharmanA prasAdathI rAgadveSharahit thaI anek RuddhinA
dhArak muni thayA.

Page 496 of 660
PDF/HTML Page 517 of 681
single page version

background image
496 ensImun parva padmapurAN
(may mahAmuninAn tapanun varNan)
A kathA sAmbhaLI rAjA shreNike gautam svAmIne pUchhayun he nAth! men indrajitAdikanun
mAhAtmya sAmbhaL‌yun, have rAjA mayanun mAhAtmya sAmbhaLavA chAhun chhun. ane he prabho! je A
pRithvI par pativratA shIlavantI chhe, nij bharatAramAn anurakta chhe, te nishchayathI svargamokShanI
adhikAriNI chhe. temano mahimA ane vistArathI kaho. gaNadhare kahyun je nishchayathI sItA
samAn pativratA shIlane dhAraN kare chhe te alpa bhavamAn mokSha pAme chhe. pativratA svargamAn ja
jAy ane paramparAe mokSha pAme. he rAjan! je manavachanakAyathI shIlavantI chhe, jeNe chittanI
vRutti rokI chhe te dhanya chhe. ashvomAn, hAthIomAn lohamAn, pAShANamAn, vastromAn, jaLamAn,
vRukShomAn, velomAn, strIomAn, puruShomAn moTun antar hoy chhe. badhI strIomAn pativratA hotI
nathI ane badhA ja puruShomAn vivekI hotA nathI. te shIlarUp ankushathI manarUp matta hAthIne
vash kare te pativratA chhe. pativratA badhA ja kuLamAn hoy chhe ane vRuthA pativratAnun abhimAn
karyun to shun thayun? je jinadharmathI bahirmukh chhe te manarUp matta hAthIne vash karavA samartha
nathI. vItarAganI vANIthI jemanun chitta nirmaL thayun chhe te ja manarUp hAthIne vivekarUp
ankushathI vash karI dayA-shIlanA mArga par chalAvavAne samartha chhe. he shreNik! ek
abhimAnA nAmanI strInI kathA sankShepamAn sAmbhaL. A prAchIn kathA prasiddha chhe. ek
dhAnyagrAm nAmanun gAm hatun. tyAn nodan nAmano brAhmaN raheto. tene agni nAmanA
brAhmaNanI mAninI nAmanI strIthI janmelI abhimAnA nAmanI patnI hatI. te khUb
abhimAnI hatI. nodan kShudhAthI piDAto abhimAnAne chhoDI gayo. te abhimAnA gajavanamAn
karUruh nAmanA rAjAne maLI. te rAjA puShpaprakIrNa nagarano svAmI hato ane lampaTI hato.
brAhmaNI rUpavatI hovAthI te tene laI gayo ane snehathI gharamAn rAkhI. ek samaye
abhimAnAe ratikrIDAnA prasange rAjAnA mastak par lAt mArI. prAta samaye rAjAne
sabhAmAn panDitone pUchhayun jeNe mArA mastak par pagathI prahAr karyo hoy tene mAre shun
karavun? mUrkha panDito kahevA lAgyA ke he dev! teno pag kApI nAkhavo athavA tene mArI
nAkhavo. te vakhate rAjAno abhiprAy jANanAr ek hemAnk nAmanA brAhmaNe kahyun ke tenA
paganI AbhUShaNAdikathI pUjA karavI. rAjAe hemAnkane pUchhayun he panDit! tamane A rahasyanI
kevI rIte khabar paDI? hemAnke kahyun ke men tamArA adhar par strInA dAntanA nishAn joyA
tethI mane lAgyun ke strInA paganI lAt lAgI hovI joIe. tethI rAjAe hemAnkane
abhiprAy samajanAr jANIne potAno nikaTano kRupApAtra banAvyo. te hemAnkanA ghar pAse
ek mitrayashA nAmanI atyant dukhI vidhavA brAhmaNI rahetI. te potAnA putrane shikhAmaN
ApatI ke he putra! je bAlyAvasthAmAn vidyAbhyAs kare chhe te hemAnkanI jem mahAn vibhUti
meLave chhe. A hemAnke bALaavasthAmAn vidyAno abhyAk karyo to atyAre tenI kIrti vadhI.
tArA pitA dhanuShabANanI vidyAmAn pravIN hatA teno tun mUrkha putra thayo. Am kahIne
mAtAe Ansu sAryA. te vachan sAmbhaLI mAtAne dhairya bandhAvI atyant

Page 497 of 660
PDF/HTML Page 518 of 681
single page version

background image
padmapurAN ensImun parva 497
abhimAnI evo A shrIvardhit nAmano putra vidyA shIkhavA mATe vyAghrapur nagaramAn gayo.
te gurunI pAse shastra, shAstra badhI vidyA shIkhyo. te nagaranA rAjA sukAntanI shIlA
nAmanI putrIne upADIne nagar chhoDI gayo. tethI kanyAno bhAI sinhachandra tenI pAchhaL
paDayo paN A ekalAe shastravidyAnA prabhAvathI sinhachandrane jItI lIdho ane strI sahit
pItA pAse Avyo. mAne Anand thayo. tenI shastrakaLAthI pRithvI par te prasiddha thayo ane
kIrti meLavI. teNe shastranA baLathI podanApuranA rAjA karUruhane jItI lIdho. A taraph
vyAghrapuranA rAjA shIlAnA pitAnun maraN thayun. tenA shatruoe sinhachandrane dabAvyo eTale
te suranganA mArge potAnI rANIne laIne nIkaLI gayo. rAjyabhraShTa thayelo te podanApuramAn
potAnI bahenano nivAs jANIne ek tamboLInI sAthe pAnanI gAnsaDI mAthe mUkIne
strIsahit podanApur pAse Avyo. rAtre podanApuranA vanamAn rahyo. tenI strIne sarpa
karaDayo tethI e tene khabhA par upADIne jyAn may mahAmuni birAjatA hatA tyAn Avyo.
may mahAmuni vajranA thambh samAn nishchaL kAyotsargamAn UbhA hatA, te anek RuddhinA
dhArak hatA temane sarvoShadhiRuddhi prApta thaI hatI. sinhachandre potAnI rANIne temanAn
charaNAravind samIpe mUkI. temanI RuddhinA prabhAvathI rANI nirviSh thaI. te strIsahit
muninI samIpamAn beTho hato tyAre muninA darshan mATe vinayadatta nAmano shrAvak Avyo
tene sinhachandra maL‌yo ane potAnI badhI hakIkat kahI. teNe jaIne podanApuranA rAjA shrI
vardhitane kahyun ke tamArA sALA sinhachandra AvyA chhe. AthI te tene shatru mAnIne yuddha karavA
taiyAr thayo. tyAre vinayadatte yathArtha vRuttAnt kahyo, te tamArA sharaNe Avyo chhe. AthI tene
khUb prIti upajI ane ThAThamAThathI sinhachandranI sAme Avyo. banne maL‌yA, khUb Anand
pAmyA. pachhI shrIvardhite may munirAjane pUchhayun he bhagavAn! hun mArA ane mArA
svajanonA pUrvabhav sAmbhaLavA chAhun chhun. munirAje kahyun, shobhApur nAmanA ek nagaramAn
digambar muni bhadrAchArye chomAsAmAn nivAs karyo hato. temanAn darshan karavA amal nAmanA
nagarano rAjA nirantar Avato. ek divas tene koDhavALI strInI durgandh AvI eTale te
page chAlato tarat ja gher chAlyo gayo. tenI durgandh sahI na shakyo. te koDhAvALI strIe
chaityAlayamAn darshan karI bhadrAchArya samIpe AvI shrAvikAnAn vrat lIdhAn ane samAdhimaraN
karIne devalokamAn gaI. tyAnthI chyavIne tArI strI shIlA thaI chhe. rAjA amale potAnA
putrane rAjya ApI pote shrAvakanAn vrat lIdhAn, putra pAsethI ATh grAm laI santoSh
dhAraN karyo, sharIr tyajI svarge gayo, tyAnthI chyavIne tun shrIvardhit thayo chhe.
have tArI mAtAnA bhav sAmbhaL. ek paradeshI bhUkhathI piDAIne gAmamAn AvI
bhojan mAgavA lAgyo ane kyAy bhojan na maLavAthI atyant kopathI bolI gayo ke hun
tArun gAm bALI nAkhIsh. daivayoge gAmamAn Ag lAgI. gAmanA lokoe mAnyun ke teNe
Ag lagAvI chhe tethI gusse thaIne doDayA, tene pakaDI lAvIne agnimAn bALI nAkhyo.
te atyant dukhathI marIne rAjAnI rasoyaN thaI, marIne narakamAn ghor vedanA bhogavI.
tyAnthI nIkaLI tArI mAtA

Page 498 of 660
PDF/HTML Page 519 of 681
single page version

background image
498 ekAsImun parva padmapurAN
mitrayashA thaI. podanApuramAn ek govALiyo raheto. tenI strInun nAm bhujapatrA hatun. te
govALiyo marIne tAro sALo sinhachandra thayo ane bhujapatrA marIne tenI strI rativardhanA
thaI. pUrvabhavamAn pashuo par boj lAdato tethI A bhavamAn bhAr vahevo paDayo. A
badhAnA pUrvabhav kahIne may mahAmuni AkAshamArge vihAr karI gayA ane podanApurano
rAjA shrIvardhit sinhachandra sahit nagaramAn gayo. gautam svAmI kahe chhe ke he shreNik! A
sansAranI vichitra gati chhe. koI nirdhanamAnthI rAjA thaI jAy ane koI rAjAmAnthI nirdhan
thaI jAy chhe. shrIvardhit brAhmaNano putra rAjyabhraShTa thaIne rAjA thaI gayo ane sinhachandra
rAjAno putra rAjyabhraShTa thaIne shrIvardhitanI samIpe Avyo. ek ja gurunI pAse prANI
dharmanun shravaN kare temAnthI koI samAdhimaraN karIne sugati pAme, koI kumaraN karI durgati
pAme. koI ratnonA bharelA jahAj sahit samudra oLangIne sukhapUrvak potAnA sthAnake
pahonche, koI samudramAn DUbe, koIne chor lUnTIne laI jAy; Avun jagatanun svarUp vichitra
gativALun jANI vivekI jIvoe dayA, dAn, vinay, vairAgya, jap, tap, indriyanirodh,
shAnti, AtmadhyAn ane shAstraadhyayan karIne AtmakalyAN karavun. may munirAjanAn AvAn
vachan sAmbhaLI rAjA shrIvardhit ane podanApuranA ghaNA loko shAntichitta thaIne jinadharmanun
ArAdhan karavA lAgyA. A may mahAmuni avadhignAnI, shAntichitta, samAdhimaraN karIne
IshAn svargamAn utkRuShTa dev thayA. je A may muninun mAhAtmya man daIne vAnche, sAmbhaLe
tene verIonI pIDA na thAy, sinh-vAghAdi na haNe, sarpAdi na Dase.
A pramANe shrI raviSheNAchArya virachit mahApadmapurAN sanskRit granthanI sva. pt.. shrI
daulatarAmajIkRut bhAShAvachanikAnA gujarAtI anuvAdamAn may muninun mAhAtmya varNavanArun
ensImun parva pUrNa thayun.
* * *
ekAsImun parva
(rAm–lakShmaN vinA kaushalyAnun shokAkuL thavun ane nAradanun AvIne samajAvavun)
chandra-sUryasamAn jemanI kAnti chhe evA lakShmaNanA moTA bhAI shrI rAmachandra
madhyalokamAn svargalok jevI lakShmI bhogavatA hatA. temanI mAtA kaushalyA pati ane
putranA viyogarUp agninI jvALAmAn jalatA hatAn. mahelanA sAtamA mALe besI,
sakhIothI vInTaLAyel, ati udAs jem gAyane vAchharaDAnA viyogathI vyAkuLatA thAy
putra snehamAn tatpar, tIvra shokasAgaramAn magna dashe dishAmAn te nIrakhatAn hatAn. mahelanA
shikhar par beThelA kAgaDAne pUchhe chhe ke he kAg! mArA putra rAm Ave to tane khIranun
bhojan Apun. Avun bolIne vilAp kare chhe, kare chhe, are vatsa! tun kyAn gayo, men tane
nirantar sukhamAn lAD laDAvyA hatA, tane videshamAn bhramaNanI prIti kyAthi upajI? shun
pallav samAn tArA komaL charaN kaThor panthamAn pIDA na pAme? gahan vanamAn kayA

Page 499 of 660
PDF/HTML Page 520 of 681
single page version

background image
padmapurAN ekAsImun parva 499
vRukSha nIche vishrAm karato hashe? hun mandabhAginI, atyant dukhI mane tajIne tun bhAI lakShmaN
sAthe kaI dishAmAn gayo chho? Am mAtA vilAp kare chhe te vakhate nArad RuShi
AkAshamArgethI AvyA. te sadA aDhI dvIpamAn pharatA ja rahe chhe. shir par jaTA, shukla vastra
paheryAn chhe, tene samIpamAn AvelA joI kaushalyAe UbhA thaIne temano Adar karyo.
sinhAsan ApIne sanmAn karyun. nArade tene Ansu sAthe shok karatI joI pUchhayun, he
kalyANarUpiNI! tun ATalI dukhI kem chho? tArA dukhanun kAraN shun chhe? sukaushal
mahArAjanI putrI, lokaprasiddha dasharath rAjAnI rANI, manuShyomAn ratna evA shrI rAmachandranI
mAtA tamane koNe dukh Apyun? je tArI AgnA na mAne te duShTa chhe, ab ghaDI rAjA
dasharath tene shikShA karashe. tyAre mAtAe nAradane kahyun ke he devarShi! tamane amArA gharanA
vRuttAntanI khabar nathI tethI tame Am bolo chho. tamArun A ghar pratye jevun vAtsalya
pahelAn hatun te tame bhUlI gayA chho, tamArun chitta kaThor thaI gayun chhe. have ahIn AvavAnun
chhoDI dIdhun chhe. tethI tame vAt ja nahi samajo. he bhramaNapriy! tame ghaNA divase AvyA
chho, tyAre nArade kahyun ke he mAtA! dhAtakIkhanD dvIpamAn pUrva videhakShetranA surendraramaN nAmanA
nagaramAn tIrthankar bhagavAnano janmakalyANak thayo. indrAdik devo AvyA, bhagavAnane sumeru
par laI gayA, adbhut vibhUtithI janmAbhiShek karyo. te devAdhidevano abhiShek men joyo
jene jotAn dharmanI vRuddhi thAy. tyAn devoe Anand nRitya karyun shrI jinendranAn darshanamAn mArI
anurAgarUp buddhi chhe tethI mahAmanohar dhAtakIkhanDamAn tevIs varSha men sukhamAn vItAvyAn. tame
mArI mAtA samAn chho tethI tamArI yAd AvatAn A bharatakShetramAn Avyo. have thoDA
divaso A manDaLamAn rahIsh. have mane badho vRuttAnt kaho, tamArAn darshan mATe hun Avyo chhun.
pachhI kaushalyAe badhI vAt karI. bhAmanDaLanun tyAn Avavun ane vidyAdharonun tyAn Avavun,
bhAmanDaLane vidyAdharonun rAjya, rAjA dasharathanun anek rAjAo sahit vairAgyagrahaN,
rAmachandranun lakShmaN ane sItA sAthe videshagaman, sItAno viyog, sugrIvAdik rAjA sAthe
meLAp, rAvaN sAthe yuddha, lankeshanI shaktinun lakShmaNane lAgavun, droNameghanI kanyAnun tyAn
javun; ATalI khabar amane chhe. pachhI shun thayun tenI khabar nathI. Am kahI dukhathI vilAp
karavA lAgI ke are putra! tun kyAn gayo? shIghra mane javAb Ap. shok sAgaramAn DUbelI
mane bahAr kADh, hun puNyahIn tArun mukh joyA vinA dukharUp agnimAn baLun chhun, mane shAtA
pamAD. sItA bALak chhe, pApI rAvaNe tene bandIgRuhamAn nAkhI chhe, te dukhamAn rahetI hashe.
nirday rAvaNe lakShmaNane shakti mArI chhe te khabar nathI ke te jIve chhe nahi. erere! banne
durlabh putra chho. hAy sItA! tun pativratA chhatAn kem dukh pAmI? kaushalyAnA mukhe A
shabdo sAmbhaLI nArad ati khedakhinna thayA. vINA dharatI par phenkI dIdhI ane achet thaI
gayA. jAgrat thayA pachhI teNe kahyun, he mAtA! tame shok chhoDo. hun hamaNAn ja tamArA putronA
kShemakushaL samAchAr lAvun chhun. mArAmAn badhI jAtanun sAmarthya chhe. AvI pratignA karIne nArade
vINA upADI khabhe mUkI AkAshamArge gaman karyun. pavanasamAn vegavALA temaNe anek desh
joyA ane lankA