Padmapuran-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Parva 37 - Ativiryano Bharat sathey yudharambh aney Ram-Laxmanthi parajit thainey dikshanugrahan; Parva 38 - Laxmanney Jitpadmani prapti; Parva 39 - Deshbushan-Kulbhushan munini katha.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 18 of 35

 

Page 320 of 660
PDF/HTML Page 341 of 681
single page version

background image
320 chhatrīsamun parva padmapurāṇ
chhe, kaikeyīnā vachanathī bharatane rājya āpyun chhe, rām ane lakṣhmaṇ paradesh javā nīkaḷ‌yā
chhe tyāre tenā pitāe kanyā indranagaranā rājānā putra bālamitrane āpavāno vichār
karyo. ā vāt vanamālāe sāmbhaḷī. tenā hr̥udayamān to lakṣhmaṇ birāje chhe. teṇe manamān
vichāryun ke bhale gaḷe phānso de, maravun sārun, paṇ anya puruṣhano sambandh shubh nathī. te ā
vichār jāṇe ke sūryane sambhaḷāvatī hatī ke he sūrya! tame asta thaī jāv, shīghra rātrine
mokalo. have divasanī ek kṣhaṇ mane varṣha samān lāge chhe. jāṇe ke enā chintavanathī ja
sūrya asta thaī gayo. kanyāe upavās karyo chhe, sandhyāsamaye te mātāpitānī āgnā laī
shreṣhṭha rathamān besī, vanayātrānun bahānun kāḍhī rātre jyān rām-lakṣhmaṇ rahyā hatā te vanamān
āvīne jāgaraṇ karyun. jyāre badhā loko sūī gayā tyāre te mand pagale chālatī, vananī
mr̥ugalīnī jem tambūmānthī bahār nīkaḷī vanamān chālī. te mahāsatī padminī hatī, tenā
sharīranī sugandhathī van sugandhit banī gayun. lakṣhmaṇ vichāravā lāgyā ke ā koī shreṣhṭha
rājakumārī jāṇe ke prakāshanī mūrti chhe, tenun man atyant shokanā bhārathī piḍāy chhe ane
e āpaghāt karīne maravā jatī jaṇāy chhe. hun chhupāīne enī cheṣhṭā joīsh. ām
vichārīne chhūpāīne te vaḍanā vr̥ukṣha nīche beṭhā, jāṇe ke kautukayukta dev kalpavr̥ukṣha nīche beṭhā
hoy. hans jevī chālavāḷī, chandramā jevā vadanavāḷī, komalāṅgī vanamālā te ja vaḍ nīche
āvī, vastra jaḷamān bhīñjavīne phānsī banāvī ane madhur vāṇīmān kahevā lāgī. he ā
vr̥ukṣhanā nivāsī dev! kr̥upā karīne mārī vāt sāmbhaḷo. kadāch vanamān vicharatā lakṣhmaṇ
āve to tame ene em kahejo ke tamārā virahathī atyant duḥkhī vanamālā tamārāmān
potānun chitta joḍīne vaḍanā vr̥ukṣha par vastranī phānsī lagāvīne maraṇ pāmī chhe, ame ene
joī chhe ane tamane ā sandesho kahyo chhe ke ā bhavamān to tamāro sanyog mane na thayo,
have parabhavamān tame ja mārā pati thajo. ām bolīne vr̥ukṣhanī ḍāḷī sāthe gāḷiyo
nākhīne pote gaḷe phānso khāvā jāy chhe te ja vakhate lakṣhmaṇ kahevā lāgyoḥ he mugdhe!
mārī bhujāmān āliṅgan levā yogya tārā gaḷāmān phānsī shā māṭe nākhe chhe? he
sundaravadanī, paramasundarī! hun lakṣhmaṇ chhun. je tārā sāmbhaḷavāmān āvyun chhe te jo ane
pratīti na āve to nishchay karī le. ām kahīne hāth vaḍe phānsī laī līdhī. tyāre te
lajjāyukta premanī draṣhṭithī lakṣhmaṇane joīne mohit thaī. lakṣhmaṇanun rūp jagatanā netrane
haranārun chhe. te khūb āshcharya pāmīne manamān vichāravā lāgī ke ā mārā upar koī deve
upakār karyo, mārī avasthā joīne dayāḷu banyā, jevun men sāmbhaḷ‌yun hatun te pramāṇe
daivayogathī ā nāth maḷ‌yā, jemaṇe mārā prāṇ bachāvyā. ām vichāratī vanamālā
lakṣhmaṇanā meḷāpathī atyant anurāg pāmī.
pachhī atyant sugandhī, komaḷ pathārīmān shrī rāmachandra sūtā hatā te jāgyā. temaṇe
lakṣhmaṇane na joyā eṭale jānakīne pūchhayun, he devī! ahīn lakṣhmaṇ dekhātā nathī rātre mārā
māṭe puṣhpa ane pallavonī komaḷ shayyā banāvīne pote ahīn ja beṭhā hatā te atyāre
dekhātā nathī.

Page 321 of 660
PDF/HTML Page 342 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ chhatrīsamun parva 3ra1
jānakīe kahyun, he nāth! ūñcho avāj karīne bolāvo. tyāre temaṇe avāj karyo. he
bhāī! he lakṣhmaṇ! he bāḷak! kyān gayo? jaladī āv. tyāre bhāīe kahyun ke he dev!
ā āvyo. pachhī vanamālā sahit moṭā bhāīnī pāse āvyo. aḍadhī rātre chandrano uday
thayo. kumudo khīlī uṭhayān. shītal mand mand pavan vāvā lāgyo. te vakhate vanamālā kūmpaḷ
jevā komaḷ kar joḍīne, vastrathī sarva aṅg ḍhāṅkīne, lajjāthī namra mukh karīne, samasta
kartavya jāṇanārī, atyant vinayapūrvak shrī rām ne sītānān charaṇāravindamān paḍī. sītā
lakṣhmaṇane kahevā lāgyāḥ he kumār! tame chandratulya banyā. tyāre lakṣhmaṇ lajjāthī nīchā
ḍhaḷī gayā. shrī rām jānakīne pūchhavā lāgyā, tamane kevī rīte khabar paḍī? tyāre sītāe
javāb āpyo he dev! je samaye chandrakalā sahit chandrano udyot thayo te ja samaye kanyā
sahit lakṣhmaṇ āvyā. shrī rām sītānā vachan sāmbhaḷīne prasanna thayā.
pachhī shīlavān vanamālā emane joīne āshcharyathī bharel prasanna mukhamudrā sāthe
sītānī samīpamān beṭhī. dev samān ā banne bhāī nidrārahit thaī, sukhapūrvak kathāvārtā
karatā beṭhā. ā taraph vanamālānī sakhī jāgīne jue chhe to sej sūnī hatī. kanyā
nahotī. te bhayathī vyākuḷ banī rudan karavā lāgī. tenā avājathī yoddhāo jāgī gayā,
āyudho laīne tarat dashe dishāmān pagapāḷā doḍī gayā. hāthamān barachhī ane dhanuṣh hatān.
dashe dishā teo ḍhūṇḍhī vaḷ‌yā. rājānā bhay ane prītithī sanyukta manavāḷā te pavananā
putronī peṭhe doḍayā. temānā keṭalāk ā taraph āvyā, vanamālāne vanamān rām-lakṣhmaṇanī
pāse beṭhelī joīne khūb harṣha pāmyā ane jaīne rājā pr̥ithvīdharane vadhāī āpī. temaṇe
kahyun ke he dev! jemane meḷavavāno ghaṇo prayatna karīe to paṇ na maḷe e sahajamān ja
āvī maḷ‌yā chhe. he prabho! tamārā nagaramān mahānidhi āvī chhe, vādaḷān vinā
ākāshamānthī vr̥uṣhṭi thaī chhe, vāvyā vinā khetaromān anāj ugyun chhe. tamārā jamāī
lakṣhmaṇ nagaranī pāse beṭhā chhe, temaṇe vanamālāne prāṇatyāg karatān bachāvī chhe. tamārā
param hitachintak rāmasītā sahit birāje chhe jem shachi sāthe īndra birāje tem. sevakonān
ā vachan sāmbhaḷī rājā atyant harṣha pāmyo, thoḍī vār to mūrchchhit jevo thaī gayo.
pachhī khūb ānand pāmī, sevakone ghaṇun dhan āpyun ane manamān vichāravā lāgyā ke mārī
putrīno manorath siddha thayo. jīvone dhananī prāpti ane iṣhṭano samāgam tathā bījān
sukhanān kāraṇo puṇyanā yogathī maḷe chhe. je vastu seṅkaḍo yojan dūr hoy ane
sāmbhaḷavāmān a āvatī hoy te paṇ puṇyādhikārīne kṣhaṇamātramān prāpta thāy chhe. je prāṇī
puṇyahīn duḥkhano bhoktā chhe tenā hāthamānthī iṣhṭa vastu paṇ chālī jāy chhe. parvatanī ṭoche
ke vanamān, sāgaramān, mārgamān puṇyanā adhikārīne iṣhṭa vastuno samāgam thāy chhe. ām
manamān chintavīne potānī patnīne badho vr̥uttānt kahyo. strī vāramvār pūchhe chhe, jāṇe ke ā
svapna ja hoy. pachhī rāmanā adhar samān ārakta (lāl) sūryano uday thayo. rājā
premathī bharelo sarva parivār sahit hāthī upar besīne rāmane

Page 322 of 660
PDF/HTML Page 343 of 681
single page version

background image
3rar sāḍatrīsamun parva padmapurāṇ
maḷavā chālyā. vanamālānī mātā āṭh putro sāthe pālakhīmān besīne chālī. shrī rāmanun
sthān dūrathī ja joīne rājānān netrakamaḷ khīlī ūṭhayān. te hāthī uparathī ūtarīne pāse
āvyā. shrī rām ane lakṣhmaṇane maḷ‌yā. tenī rāṇī sītāne page lāgī ane kushaḷatā pūchhī.
vīṇā, vānsaḷī, mr̥udaṅgādinā avāj āvavā lāgyā. chāraṇo birudāvali gāvā lāgyā, moṭo
utsav thaī gayo. rājāe lokone khūb dān āpyun, nr̥itya thavā lāgyun, dashe dishā nādathī
guñjavā lāgī. shrī rām lakṣhmaṇane snān-bhojan karāvavāmān āvyun. anek sāmanto ghoḍā,
hāthī, rath par chaḍīne ane haraṇ samān kūdatān pāyadaḷo tathā hāthī par beṭhelā rām-
lakṣhmaṇ pūramān praveshyā. ākhun nagar ānandathī uchhaḷī rahyun. chatur bāroṭo birud gāy chhe,
maṅgaḷ vachano kahe chhe. rām-lakṣhmaṇe amūlya vastro paheryā, sharīr par malayāgiri chandanano
lep karyo, chhātī par hār paheryā, ābhūṣhaṇamānnān jātajātanān ratnonān kiraṇothī meghadhanuṣh
jāṇe ke rachāī rahyān chhe. banne bhāī sūrya-chandra samān chhe, jemanān guṇ varṇavāy nahi.
saudharma īshān samān jānakī sahit lokone āshcharya pamāḍatā rājamahelamān padhāryā. shreṣhṭha
māḷā paherelā, sugandhathī jemanī ājubāju bhamarā guñjārav karatā hatā evā vinayī,
chandravadan bey bhāīne joīne loko moh pāmyā. kuberanā nagar jevā te sundar nagaramān
teo uttam bhog bhogavavā lāgyā. ā pramāṇe jemanā manamān sukr̥ut hoy chhe teo gahan
vanamān jaī chaḍe to paṇ param vilās anubhave chhe, sūrya samān temanī kānti phelāy chhe,
te pāparūp timirane hare chhe ane nijapadārthanā lābhathī ānandarūp bane chhe.
ā pramāṇe shrī raviṣheṇāchārya virachit mahāpadmapurāṇ sanskr̥it granthanī sva. pt.. shrī
daulatarāmajīkr̥ut bhāṣhāvachanikānā gujarātī anuvādamān vanamālānī prāptinun varṇan karanār
chhatrīsamun parva pūrṇa thayun.
* * *
sāḍatrīsamun parva
(ativīryano bharat sāthe yuddhārambh ane rām–lakṣhmaṇathī parājit thaīne dīkṣhānuṅgrahaṇ)
tyārapachhī ek divas shrī rām sukhapūrvak birājyā hatā ane pr̥ithvīdhar paṇ
samīp beṭho hato te samaye dūrathī chālīne āvavāthī atyant khedakhinna thayel ek puruṣhe
āvīne namaskār karyā ane ek patra āpyo. rājā pr̥ithvīdhare patra laīne lekhakane
āpyo. lekhake kholīne rājānī pāse vāñchyo. temān ām lakhyun hatun ke jeno utkr̥uṣhṭa
prabhāv indra samān chhe, jemane anek rājā name chhe evā shrī nandyāvartanā svāmī, prabaḷ
parākramanā dhārak, sumeru parvat jevā achaḷ, shastra-shāstravidyāmān pravīṇ, mahārājādhirāj,
jeṇe potānā pratāpathī sarva shatrune mohit karyā chhe ane sakaḷ pr̥ithvīne mohit karī chhe, te
ugatā sūrya samān mahābaḷavān, samasta

Page 323 of 660
PDF/HTML Page 344 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ sāḍatrīmun parva 3ra3
kartavyomān kushaḷ, mahānītivān, guṇothī virājamān, shrīmān pr̥ithvīnā nāth, mahārājendra
ativīrya vijayanagaranā pr̥ithvīdharane āgnā kare chhe ke je koī pr̥ithvī par sāmant chhe te
bhaṇḍār sahit, sarva senā sahit mārī pāse rahe chhe, āryakhaṇḍanā ane mlechchha khaṇḍanā
chaturaṅg senā sahit nānā prakāranān shastronā dhārak mārī āgnā mastake chaḍāve chhe.
añjanagiri jevā āṭhaso hāthī ane pavananā putra jevā traṇ hajār turaṅg, anek pyādā
sahit, mahāparākramī, mārā guṇothī jenun man ākarṣhāyun chhe evā rājā vijayashārdūl āvyā
chhe ane aṅgadeshanā rājā mr̥ugadhvaj, rarṇormi ane kalabhakesharī e pratyek pāñch hajār
turaṅg, chhaso hāthī ane rath-pyādā sahit āvyā chhe. utsāhī, nyāyamān pravīṇ buddhivāḷā
pāñchāl deshanā rājā pauṇḍra param pratāp dhāraṇ karanār, prachaṇḍ baḷane utsāh āpatā hajār
hāthī ane sāt hajār turaṅgo tem ja rath-pyādā sahit amārī nikaṭ āvyā chhe. magadh
deshanā rājā moṭī senā sāthe āvyā chhe, jem seṅkaḍo nadīonā pravāh sāthe revāno pravāh
samudramān āve tem magadh deshano rājā sukesh moṭī senā sāthe āvyo chhe. tenī sāthe
kāḷī dhaṭā samān āṭh hajār hāthī, anek-rath ashvono samūh chhe ane vajranān āyudho
chhe, mlechchhonā adhipati samudra, munibhadra, sādhubhadra, nandan ityādi rājāo mārī samīpe
āvyā chhe, jenun parākram rokī na shakāy evā rājā sinhavīrya āvyā chhe. amārā bey
māmā rājā vaṅg ane sinharath moṭī baḷavān senā sāthe āvyā chhe, vatsa deshanā svāmī
mārudat anek pyādā, hāthī, rath, ghoḍā sahit āvyā chhe. rājā prauṣhṭhal sauvīr prabaḷ
senā sāthe āvyā chhe. ā mahāparākramī, pr̥uthivī par prasiddha, devasarakhā das akṣhauhiṇī
senā sāthe āvyā chhe te rājāo sāthe hun moṭī senā sāthe ayodhyānā rājā bharat par
chaḍayo chhun. tārā āvavānī rāh joun chhun. māṭe āgnāpatra pahoñchatān ja shīghra āvī jā.
koī kāraṇe vilamb karīsh nahi. jem kisān varṣhā chāhe tem hun tārun āgaman chāhun chhun.
lekhake patranā samāchār vāñchyā tyāre rājā pr̥ithvīdhare kāīk kahevānī taiyārī karī. te
pahelān lakṣhmaṇ bolyā-are dūt! bharat ane ativīryane virodh shā kāraṇe thayo? tyāre
te vāyugat nāmano dūt kahevā lāgyo ke hun badhī vātono marmī chhun. badhun charitra jāṇun chhun
lakṣhmaṇe kahyun ke amāre te sāmbhaḷavānī īchchhā chhe. teṇe kahyun to sāmbhaḷo. amārā rājā
ativīrye ek shrutabuddhi nāmano dūt bharat pāse mokalyo hato. teṇe jaīne kahyun ke hun indra
tulya rājā ativīryano dūt chhun. jene samasta rājā praṇām kare chhe, je nyāy sthāpavāmān
atyant buddhimān chhe, te puruṣhomān sinh samān, jenā bhayathī dushmanorūpī mr̥ug sūī shakatā
nathī temane man ā pr̥ithvī vanitā samān chhe. je pr̥ithvī chāre taraphanā samudrorūpī
kaṭimekhalāvāḷī chhe, jem paraṇelī strī āgnāmān rahe tem samasta pr̥ithvī āgnāne vash chhe,
te pr̥ithvīpati mārā mukh dvārā tamane āgnā kare chhe ke he bharat! shīghra āvīne mārī sevā
kar athavā ayodhyā tyajīne samudrane pār jā. ā vachan sāmbhaḷīne shatrudhne atyant
krodharūp dāvānaḷathī prajvalit thaī kahyun, are dūt! tāre āvān vachan kahevān yogya nathī. te

Page 324 of 660
PDF/HTML Page 345 of 681
single page version

background image
324 sāḍatrīsamun parva padmapurāṇ
bharatanī sevā kare ke bharat tenī sevā kare? ane bharat ayodhyāno bhār mantrīone
sompīne pr̥ithvīne vash karavā nimitte samudranī pele pār jāy ke bīje kyāy jāy, paṇ tāro
svāmī āvān garvanān vachan kahe chhe te gadhaḍo matta hāthīnī jem gāje chhe athavā tenun mr̥utyu
najīk chhe māṭe āvān vachan kahe chhe athavā vāyune vash thayo chhe? rājā dasharath vairāgyanā
yogathī tapovanamān gayā chhe em jāṇīne te duṣhṭa āvī vāt kahe chhe. joke pitājīnī
krodharūp agni muktinī abhilāṣhāthī shānt thaī chhe to paṇ pitānī agnimānthī ame
taṇakhā samān nīkaḷ‌yā chhīe te ativīryarūp kāṣhṭhane bhasma karavā māṭe samartha chhīe.
hāthīonā rudhirarūp kīchaḍathī jenā kesh lāl thayā chhe evo sinh bhale shānt hoy paṇ
tenān bachchān hāthīono nāsh karavā samartha chhe. ām bolīne shatrughna baḷatā vāsanā van
samān taḍataḍāṭī karī atyant gusse thayo. teṇe sevakone āgnā karī ke ā dūtanun apamān
karī kāḍhī mūko. pachhī sevakoe āgnā mānīne aparādhīne shvānanī jem tiraskār karī kāḍhī
mūkyo. te pokār karato nagar bahār nīkaḷ‌yo. dhūḷathī melān banelān aṅgovāḷo ane
durvachanathī dagdha evā dūte potānā svāmī pāse jaīne pokār pāḍayā. samudra samān gambhīr,
paramārthanā jāṇanār rājā bharat apūrva durvachan sāmbhaḷīne kāīk gusse thayā. bharat ane
shatrughna banne bhāī nagaramānthī senā sahit shatru par chaḍayā, mithilānagarīnā svāmī rājā
janak ane temanā bhāī kanak moṭī senā sāthe āvīne bhegā thayā, sinhodar ādi anek
rājā bharatane āvīne maḷ‌yā. bharat moṭī senā sāthe nandyāvartapuranā svāmī rājā
ativīrya par chaḍayā. jem pitā prajānī rakṣhā kare tem. rājā ativīrya paṇ dūtanān vachan
sāmbhaḷī atyant gusse thayo. kṣhobh pāmelā samudranī jem sarva sāmantothī maṇḍit te bharat
sāme javāne taiyār thayo chhe. ā samāchār sāmbhaḷī shrī rāmachandra potānun lalāṭ bījanā
chandranī jem vakra karīne pr̥ithvīdharane kahevā lāgyā ke ativīryanun bharat sāthenun āvun vartan
uchit ja chhe kem ke teṇe pitā samān moṭā bhāīno anādar karyo chhe. tyāre rājā
pr̥ithvīdhare rāmane kahyun ke te duṣhṭa chhe, ame ene prabaḷ jāṇīne enī sevā karīe chhīe.
pachhī mantraṇā karīne ativīryane javāb lakhyo ke hun kāgaḷanī pāchhaḷ ja āvun chhun ane
dūtane vidāy karyo. shrī rāmane kahyun ke ativīrya mahāprachaṇḍ chhe tethī hun jāun chhun ane dūtane
vidāy karyo. shrī rāme kahyun ke tame to ahīn ja raho ane hun tamārā putra ane lakṣhmaṇane
laīne ativīryanī samīp jaīsh. ām kahīne rath par chaḍhī moṭī senā sahit pr̥ithvīdharanā
putrane sāthe laī sītā ane lakṣhmaṇ sahit nandyāvartanagar taraph chālyā. te shīghra gaman
karīne nagar pāse jaī pahoñchyā. ahīn pr̥ithvīdharanā putra sahit snān-bhojan karī rām,
lakṣhmaṇ, sītā e traṇe mantraṇā karavā lāgyān. jānakīe shrī rāmane kahyun ke he nāth! joke
māre bolavāno adhikār nathī. jem sūrya prakāshato hoy tyāre nakṣhatronun kāī kām hotun
nathī, to paṇ he dev! hitanī īchchhāthī hun kanīk kahun chhun. jem ke vānsanī velīmānthī paṇ
motī levun tem amārā jevā pāsethī paṇ hitanī vāt sāmbhaḷavī (koīk

Page 325 of 660
PDF/HTML Page 346 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ sāḍatrīsamun parva 3rap
prakāranā vānsanī gāṇṭhamān motī thāy chhe). he nāth! ā ativīrya moṭī senāno svāmī
chhe, krūr karmī chhe, te bharatathī kevī rīte jitāshe? māṭe tene jītavāno upāy karo.
tamārāthī ane lakṣhmaṇathī koī kārya asādhya nathī. tyāre lakṣhmaṇe kahyun ke he devī! ā shun
kaho chho? āje athavā prabhāte ja ā ativīryane mārā dvārā haṇāyelo ja jāṇo. shrī
rāmanān charaṇāravindanī rajathī pavitra mārā shir āgaḷ dev paṇ ṭakī shake nahi, kṣhudra
manuṣhya evā ativīryanī to shī majāl chhe? ājano sūrya asta na thāy tyār pahelān
ja ā ativīryane marelo ja juo. lakṣhmaṇanā āvān vachan sāmbhaḷī pr̥ithvīdharano putra
garjanā karato ām kahevā lāgyo tyāre shrī rāme bhavān pheravīne tene bolavānī nā pāḍī
ane lakṣhmaṇane kahyun ke he bhāī! jānakīe kahyun te yogya chhe. ā ativīrya baḷathī uddhat
chhe, laḍāīmān bharatathī vash karavāne pātra nathī, bharat ānā dasamā bhāge paṇ nathī. ā
dāvānaḷ samān chhe, āne te mataṅg gaj shun kare? ā hāthīothī pūrṇa, rath, pāyadaḷathī
pūrṇa, āne jītavā bharat samartha nathī. jem kesharī sinh atyant prabaḷ hoy chhe, parantu te
vindhyāchaḷ parvatane toḍī pāḍavā samartha nathī, tem bharat āne jītī shake nahi, senāno
pralay thashe. jyān niṣhkāraṇ saṅgrām thāy tyān banne pakṣhanā māṇasono kṣhay thāy chhe. ane
jo ā duṣhṭa ativīrye bharatane vash karī līdho to radhuvanshanā kaṣhṭanun shun kahevun? vaḷī
emanī vachche sandhi paṇ thāy tem lāgatun nathī. shatrughna ati mānī bāḷak chhe. teṇe uddhat
shatru sāthe dveṣh karyo te nyāyathī uchit nathī. andhārī rāte raudrabhūt sahit shatrughne dūranā
sthāne jaīne ativīryanā sainya par humalo karyo, anek yoddhāne māryā, ghaṇā hāthī-ghoḍā
kāmamān āvī gayā, pavan jevā tejasvī hajāro turaṅg ane sātaso añjanagiri samān
hāthī laī gayo. ten shun ā vāt lokonān mukhe nathī sāmbhaḷī? ā samāchār sāmbhaḷīne
ativīrya atyant gusse thayo chhe. have te khūb sāvadhān chhe, raṇano abhilāṣhī chhe. vaḷī
bharat khūb abhimānī chhe. te ānī sāthe yuddha karavun chhoḍīne sandhi nahi kare. māṭe tun
ativīryane vash kar. tārī shakti sūryano paṇ parājya karavāne samartha chhe, ane ahīnthī
bharat paṇ najīk ja chhe māṭe āpaṇe āpaṇī jātane pragaṭ karavī nathī. je mitrane khabar
paḍayā vinā teno upakār kare te puruṣh adbhut prashansā karavā yogya chhe, jem ke rātrino
megh. ā pramāṇe mantraṇā karīne rāmane ativīryane pakaḍavāno upāy sūjhayo. rāt to
pramādarahit thaī yogya lokonī sāthe vāto karīne pūrī karī, sukhapūrvak rātri vītī.
prātaḥkāḷe bey vīr ūṭhīne prātaḥkriyā karīne ek jinamandir gayā. tyān shrī jinendra devanān
darshan karyān. tyān arjikāo birājatān hatān temane vandanā karī ane anek shāstronī
jāṇakār varadharmā nāmanī arjikāonī gorāṇī samīpe sītāne rākhī. pote bhagavānanī
pūjā karī lakṣhmaṇ sahit nr̥ityakāriṇī strīno vesh laī ānand karatā rājamahel taraph
chālyā. loko indranī apsarā jevī nr̥ityakāriṇīne joī āshcharya pāmī sāthesāthe chālavā
lāgyā. e mūlyavān ābhūṣhaṇ paherī, sarva lokonān man ane netrone haratā rājadvāre
gayā, chovīs

Page 326 of 660
PDF/HTML Page 347 of 681
single page version

background image
3ra6 sāḍatrīsamun parva padmapurāṇ
tīrthaṅkaronā guṇ gāyā, purāṇonun rahasya batāvyun, emano avāj sāmbhaḷīne emanān
guṇothī ākarṣhāīne rājā samīpamān āvyo, jem doraḍāthī kheñchāīne jaḷamānthī lākaḍāno
bhār āve tem nr̥ityakāriṇīe rājānī samīpe nr̥itya karyun. temaṇe aṅgamaroḍ, malakāṭ,
avalokan, bhavān saṅkochavā, mand mand hasavun, jāṅgh ane hāth halāvavā, dharatīne aḍīne
shīghra pag ūñchakavā, rāgane draḍh karavo ityādi cheṣhṭārūp kāmabāṇothī sakaḷ lokone vash
karyān. svaranā grām yathāsthāne joḍīne tem ja vīṇā vagāḍīne badhāne mohit karyā. jyān
nartakī ūbhī rahetī tyān ākhī sabhānī āṅkho ḍhaḷatī. rūpathī badhānā netra, svarathī
badhānā kān, guṇathī badhānān man bāndhī līdhān. gautam svāmī kahe chhe ke he shreṇik! jyān
shrī rām-lakṣhmaṇ nr̥itya karatā, gātā, vagāḍatā tyān devonān man paṇ harāī jatān to
manuṣhyonī to shī vāt chhe? shrī r̥uṣhabhādi chovīs tīrthaṅkarono yash gaīne ākhī sabhāne
vash karī. rājāne saṅgītathī mugdha thayelo joīne shrr̥uṅgārarasamānthī vīrarasamān āvyā, āṅkh
pheravī, bhavān pharakāvī, atiprabaḷ tejarūp thaīne ativīryane kahevā lāgyāḥ he ativīrya!
ten ā kevī duṣhṭatā karī chhe, tane āvī salāh koṇe āpī? ten tārā nāsh māṭe bharat
sāthe virodh ūbho karyo chhe, īchchhā thāy to atyant vinayathī temane prasanna karī, temano
dās thaīne temanī pāse jā. moṭā kuḷamān utpanna thayelī tārī rāṇī, je kāmakrīḍānī
bhūmi chhe, te vidhavā na thāy te vichār, tun mr̥utyu pāmīsh to badhān ābhūṣhaṇ pheṅkī te
chandramā vinā rātrinī jem shobhārahit thashe. tārun chitta ashubhamān āvyun chhe tene badalī
nākh ane namaskār kar. he nīch! ā pramāṇe nahi kare to atyāre ja māryo jaīsh.
rājā anaraṇyano pautra ane dasharathano putra jīvit hoy ane tun kevī rīte ayodhyānun
rājya chāhe chhe? jyāre sūryano prakāsh hoy tyāre chandramāno prakāsh kevī rīte hoī shake?
jem pataṅgiyān dīvā par paḍīne maravā īchchhe tem tun maraṇ chāhe chhe. garuḍ samān
baḷavān rājā bharat sāthe sarpa samān nirbaḷ tun barābarī kare chhe? bharatanī prashansānān
ane potānī nindānān ā vachan nr̥ityakāriṇīnā mukhathī sāmbhaḷīne ākhī sabhā sāthe
ativīrya krodhe bharāyo ane netra lāl karyā. jem samudranī lahero ūṭhe tem sāmanto ūbhā
thayā ane rājāe khaḍga hāthamān līdhun. te vakhate nr̥ityakāriṇīe ūchhaḷīne tenā hāthamānthī
khaḍga paḍāvī līdhun ane tenā māthānā vāḷ pakaḍīne bāndhī līdho. vaḷī, nr̥ityakāriṇī
ativīryanā pakṣhanā rājāone kahevā lāgī ke jīvavānī īchchhā rākhatā ho to
ativīryano pakṣha chhoḍī bharat pāse jāv, bharatanī sevā karo. tarat ja lokonā moḍhāmānthī
avāj nīkaḷ‌yo, mahāshobhāyamān, guṇavān bharat mahārājāno jay ho, jenun tej sūrya
samān chhe, nyāyarūp kiraṇonā maṇḍaḷathī shobhe chhe, dasharathanā vansharūp ākāshamān chandramā
samān, lokane ānand āpanār, jenā udayathī lakṣhmīrūpī kumudo vikās pāme chhe, shatrunā
ātāp maṭāḍe chhe evo param āshcharyakārī dhvani phelāyo. aho, ā mahān āshcharya! je
nr̥ityakāriṇīnī āṭalī shakti ke āvā nr̥upatine pakaḍī le to bharatanī shaktinun to shun kahevun?

Page 327 of 660
PDF/HTML Page 348 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ sāḍatrīsamun parva 3ra7
indrane paṇ jītī le. athavā to te dayāḷu chhe, jaīne maḷe, page paḍe kr̥upā ja kare, ām
ativīryanā mitra rājāne kahevā lāgyā. shrī rām ativīryane pakaḍī, hāthī par chaḍhī,
jinamandir gayā. pachhī hāthī uparathī utarīne mandiramān jaī bhagavānanī pūjā karī ane
varadharmā āryikānī vandanā karī, stuti karī. rāme ativīryane lakṣhmaṇane sompyā, lakṣhmaṇe
vāḷ pakaḍīne majabūt bāndhyo. tyāre sītāe kahyun ke bandhan ḍhīlun karo, pīḍā na upajāvo,
shānti rākho. karmanā udayathī manuṣhya matihīn thaī jāy chhe, āpatti manuṣhyone ja āve
chhe, moṭā puruṣhoe badhānī sarvathā rakṣhā ja karavī, satpuruṣhoe sāmānya puruṣhano paṇ
anādar na karavo. ā to hajāro rājāono shiromaṇi chhe māṭe ene chhoḍī do. tame ene
vash karyo, have enā par kr̥upā ja karavī yogya chhe. rājāno e ja dharma chhe ke prabaḷ shatrune
pakaḍīne chhoḍī de. ā anādikāḷanī maryādā chhe. jyāre sītāe ām kahyun tyāre lakṣhmaṇ
hāth joḍī, praṇām karī kahevā lāgyā ke he devī! tamārī āgnā hoy to chhoḍavānī ja shī
vāt chhe, dev paṇ enī sevā kare em karun. lakṣhmaṇano krodh shānt thayo. tyāre ativīrya
pratibodh pāmīne shrī rāmane kahevā lāgyā, he dev! tame ghaṇun sārun karyun. mārī āvī
nirmaḷ buddhi atyār sudhīmān kyārey nahotī thaī, je tamārā pratāpe thaī. rāme tene
hāramukuṭādirahit joī āshvāsananān vachan kahyān, he mitra! dīnatā chhoḍī de. pahelān
tārāmān jevun dhairya hatun tevun ja dhāraṇ kar. mahān puruṣhone ja sampatti ane āpatti banne
āve chhe. have tane koī āpatti nathī. tārā kuḷamān chālyun āvatun ā nandyāvartapuranun
rājya bharatano āgnākārī thaīne tun kar. tyāre ativīrye kahyun ke mane have rājyanī vāñchhā
nathī, hun rājyanun phaḷ meḷavī chūkyo chhun, have hun bījī ja avasthā dhāraṇ karīsh.
samudraparyantanī pr̥ithvīne vash karanār hun mahāmānī kevī rīte bījāno sevak thaīne rājya
karun? emān puruṣhārtha kyān rahyo? ane ā rājya kevo padārtha chhe? je puruṣhoe chha khaṇḍanun
rājya karyun ane to paṇ teo tr̥upta na thayā to hun pāñch gāmano dhaṇī, alpa vibhūtithī
kevī rīte tr̥upta thaīsh? janmāntaramān karelā karmano prabhāv juo ke jem rāhu chandrane
kāntirahit kare tem teṇe mane kāntirahit karyo. ā devothīy adhik sārabhūt manuṣhyadeh men
vr̥uthā gumāvyo, have navo janma levāne kāyar mane tame pratibodhyo, have hun evo prayatna
karīsh ke jethī mukti maḷe. ā pramāṇe kahīne shrī rām-lakṣhmaṇane khamāvīne kesarī sinh
jevun jenun parākram chhe te rājā ativīrya shrutadhar nāmanā munishvaranī samīpe jaī hāth
joḍī namaskār karī kahevā lāgyo he nāth! hun digambarī dīkṣhā vāñchhun chhun. āchārye kahyun ke e
ja vāt yogya chhe, ā dīkṣhāthī anantā jīv siddha thayā ane thashe. pachhī ativīrya vastra
chhoḍī, keshaloch karī mahāvratano dhārak thayo. ātmānā arthamān magna, rāgādi parigrahano
tyāgī, vidhipūrvak tap karato, pr̥ithvī par vihār karavā lāgyo. jyān manuṣhyono sañchār na
hoy tyān raheto. sinhādik krūr jīvothī yukta gahan van athavā girishikhar, guphādimān
nirbhayapaṇe nivās karato, āvā ativīrya svāmīne namaskār ho. jeṇe samasta
parigrahonī āshā tyāgī chhe, jeṇe

Page 328 of 660
PDF/HTML Page 349 of 681
single page version

background image
3ra8 āḍatrīsamun parva padmapurāṇ
chāritrano bhār aṅgīkār karyo chhe, mahāshīlanā dhārak, nānā prakāranā tapathī sharīranun
shoṣhaṇ karanār, prashansāyogya mahāmuni, samyagdarshan gnān, chāritrarūp sundar ābhūṣhaṇanā
dhārak ane samasta dishāo jenān vastra chhe, sādhuonā mūḷaguṇ uttaraguṇ ja jemanī
sampatti chhe, karma haravānā udyamī sanyamī, muktinā var yogīndrane namaskār ho. ā
ativīrya muninun charitra je subuddhi vāñchashe, sāmbhaḷashe te guṇonī vr̥uddhi karashe ane sūrya
samān tejasvī thaīne sansāranā kaṣhṭathī nivr̥utta thashe.
ā pramāṇe shrī raviṣheṇāchārya virachit mahāpadmapurāṇ sanskr̥it ganrathanī sva. pt.. shrī
daulatarāmajīkr̥ut bhāṣhāvachanikānā gujarātī anuvādamān ativīryanā vairāgyanun varṇan
karanār sāḍatrīsamun parva pūrṇa thayun.
* * *
āḍatrīsamun parva
(lakṣhmaṇane jitapadmānī prāpti)
tyārapachhī mahānyāyavettā shrī rāmachandre ativīryanā putra vijayarathano abhiṣhek
karāvī pitānā pad par sthāpyo. teṇe potānun badhun dhan batāvyun te tenun dhan tene ja
āpyun ane teṇe potānī bahen ratnamālā lakṣhmaṇane āpavānun jaṇāvyun te temaṇe mānya
rākhyun. tenun rūp joī lakṣhmaṇ harṣha pāmyā jāṇe sākṣhāt lakṣhmī ja hatī. pachhī shrī rām-
lakṣhmaṇ jinendranī pūjā karī pr̥ithvīdharanā vijayapur nagaramān pāchhā āvyā. bharate sāmbhaḷ‌yun
ke ativīryane ek nr̥ityakāriṇīe pakaḍayo tethī teṇe virakta thaī dīkṣhā līdhī tyāre
shatrughna hasavā lāgyo. bharate tene rokīne kahyun ke he bhāī! rājā ativīryane atyant
dhanyavād chhe. je mahāduḥkharūp viṣhayone chhoḍīne, shāntabhāv pāmyā, te atyant stutiyogya
chhe. emanī mashkarī kem karāy? tapano prabhāv juo ke dushman paṇ praṇāmayogya guru
banī jāy chhe. ā tap devoney durlabh chhe. ā pramāṇe bharat ativīryanī stuti kare chhe
te ja samaye ativīryano putra vijayarath āvyo. tenī sāthe anek sāmanto hatā. te
bharatane namaskār karīne beṭho. thoḍī vār bījī vāto karīne je ratnamālā lakṣhmaṇane āpī
hatī tenī moṭī bahen vijayasundarī bharatane paraṇāvī ane ghaṇun dravya āpyun. bharat tenī
bahenane paraṇīne khūb prasanna thayā, vijayarathane khūb sneh karyo. moṭāonī ā ja rīt
hoy chhe. atyant harṣhathī jenun man bharelun chhe evā bharat tej turaṅg par besīne ativīrya
muninān darshan māṭe chālyā. je giri par muni virājatā hatā, tyān pahelān je māṇaso
gayā hatā temane te pūchhatā hatā ke mahāmuni kyān chhe? temaṇe kahyun ke āgaḷ virāje chhe.
je giri par muni hatā tyān te jaī pahoñchyā. te parvat, viṣham pāṣhāṇothī agamya, nānā
prakāranān vr̥ukṣhothī pūrṇa, puṣhponī sugandhathī atyant sugandhit ane sinhādi krūr jīvothī bharelo

Page 329 of 660
PDF/HTML Page 350 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ āḍatrīsamun parva 329
hato. rājā bharat ashva parathī nīche ūtarī, vinayapūrvak muninī pāse gayā. munirāgadveṣh
rahit chhe, temanī indriyo shānt thaī gaī chhe, shilā par birājamān chhe nirbhay, ekāṅkī,
mahātapasvī, dhyānī, munipadanī shobhā sanyukta ativīrya munindrane joīne bharat āshcharya
pāmyā. temanī āṅkho khīlī ūṭhī, temane romāñch thaī gayā. te hāth joḍī, namaskār karī,
sādhunī pūjāthī atyant namrībhūt thaī, munibhaktimān jene prem chhe te stuti karavā lāgyāḥ
he nāth! paramatattvanā vettā tame ja ā jagatamān shūravīr chho ke jemaṇe mahādurddhar ā
jainendrī dīkṣhā aṅgīkār karī chhe. je mahān puruṣho vishuddha kuḷamān utpanna thayā chhe temano e
ja prayatna hoy chhe, ā manuṣhyapaṇun pāmīne je phaḷ moṭā puruṣho vāñchhe chhe te āpe prāpta karyun
chhe. ame ā jagatanī māyāthī atyant duḥkhī chhīe. he prabho! amāro aparādh kṣhamā karo,
āp kr̥utārtha chho, pūjya pad pāmyā chho, āpane vāramvār namaskār karun chhun. ām kahīne traṇ
pradakṣhiṇā pharī, hāth joḍī namaskār karī muni sambandhī kathā karatā thakā parvat uparathī ūtarī
ashva par besī hajāro subhaṭo sāthe ayodhyā āvyā. temaṇe samasta rājāonī pāse
sabhāmān kahyun ke samasta lokone mohit karanārī potānā jīvit viṣhe paṇ nirlobh, prabaḷ
rājāone jītanārī pelī nr̥ityakāriṇī kyān gaī? āshcharyanī vāt to juo! ativīryanī
pāse teṇe mārī stuti karī ane tene ja pakaḍayo. strīomān āvī shakti kyāthī hoy?
lāge chhe ke jinashāsananī devīe ja ā kām karyun chhe. ām vichār karato prasanna thayo.
shatrughna nānā prakāranān dhānyathī maṇḍit dharatīne jovā gayo. pachhī param pratāp dharato te
ayodhyā āvyo. rājā bharat ativīryanī putrī vijayasundarī sāthe sukh bhogavato jem
sulochanā sahit megheshvar sukh bhogavato. tem-samay nirgaman karavā lāgyo. ā kathā
ahīn pūrī thaī. have shrī rām-lakṣhmaṇanun varṇan kare chhe. sarva janone ānandanun kāraṇ evā
rām-lakṣhmaṇ keṭalāk divas pr̥ithvīdharanā puramān rahyā. pachhī jānakī sāthe mantraṇā karīne
āgaḷ javāne taiyār thayā. tyāre sundar lakṣhaṇovāḷī vanamālā sajaḷ nayane kahevā lāgī,
henāth! mandabhāgī mane āp tyajīne jāv chho to pahelān maraṇamānthī shā māṭe bachāvī?
lakṣhmaṇe javāb āpyoḥ he priye! tun viṣhād na kar, thoḍā divasomān tane levā āvīsh. he
sundar vadanī! jo tane levā shīghra na āvun to samyagdarshan rahit mithyādraṣhṭinī je gati
thāy te gati mārī thāy. he vallabhe! jo shīghra tārī pāse na āvun to je gati
mahāabhimānathī dagdhane sādhunī nindā karavāthī thāy te gati mārī thajo. he gajagāminī!
ame pitānun vachan pāḷavā māṭe dakṣhiṇ samudrane tīr niḥsandeh jaīe chhīe. malayāchaḷanī
najīk koī sārun sthān maḷatān tane levā āvīshun. he shubhamate! tun dhīraj rākh. ā
pramāṇe kahīne, anek sogand āpī, dilāso āpī sumitrānandan lakṣhmaṇ shrī rām sāthe
javā taiyār thayā. lokone sūtelā joī rātre sītā sahit chhānāmānā nīkaḷī gayā.
savāramān temane na jotān nagaranā loko khūb duḥkhī thayā. rājāne khūb shok thayo,
vanamālāne lakṣhmaṇ vinā ghar sūnun lāgavā māṇḍayun. potānun chitta jinashāsanamān

Page 330 of 660
PDF/HTML Page 351 of 681
single page version

background image
330 āḍatrīsamun parva padmapurāṇ
choṇṭāḍīne dharmānurāgarūp rahevā lāgī. rām-lakṣhmaṇ pr̥ithvī par vihār karatā, naranārīone
mugdha karatā, parākramathī pr̥ithvīne āshcharya ūpajāvatā dhīre dhīre ānandathī vichare chhe.
jagatanān man ane netrone anurāg ūpajāvatā rame chhe. emane joīne loko vichāre chhe
ke ā puruṣhottam kayā pavitra gotramān ūpajyā chhe. dhanya chhe te mātāne, jenī kukṣhimān ā
janmyā ane dhanya chhe te strīne jemane ā paraṇyā. āvun rūp devone paṇ durlabh chhe. ā
rūpāḷā puruṣho kyāthī āvyā, kyān jāy chhe, emane kaī ichchhā chhe? ām strīo paraspar
vāto kare chheḥ he sakhī! jo, kamaḷ jevā netravāḷā ane chandra jevā vadanavāḷā be bhāī
ane nāgakumārī samān ek adbhut nārīne juo. khabar nathī paḍatī ke e dev chhe ke
manuṣhya chhe? he mugdhe! mahān puṇya vinā temanā darshan thāy nahi. have to e dūr chālyā
gayā, pāchhā pharo, e netra ane mananā chor jagatanān man haratā phare chhe ityādi
naranārīonī vāto sāmbhaḷatān, saune mohit karatān te svechchhāchārī, shuddha chittavāḷān, judā
judā deshomān vihār karatān kṣhemāñjali nāmanā nagaramān āvyān. tenī pāse kāḷī ghaṭā
samān saghan vanamān sukhapūrvak rahyān, jem saumanas vanamān dev rahyā hoy. tyān lakṣhmaṇe
atyant sundar bhojan ane anek shāk taiyār karyā. drākṣhano ras taiyār karyo. shrī rām,
sītā ane lakṣhmaṇe bhojan karyun.
pachhī shrī rāmanī āgnā laī lakṣhmaṇ shremāñjali nagar jovā gayā. temaṇe pītāmbar
ane sundar māḷā paherī hatī. jātajātanī velothī vīṇṭaḷāyelān vr̥ukṣhoyukta van, nirmaḷ jaḷ
bharelī nadī, nānā prakāranā krīḍāparvato anek dhātuthī bharelān, ūñchā ūñchān jinamandiro,
manohar jaḷanā phuvārā ane jātajātanā lokone jotān jotān temaṇe nagaramān pravesh karyo.
nagaramān judī judī jātanā vyāpār chālatā hatā, nagaranā loko emanun adbhut rūp
joīne paraspar vāto karavā lāgyā. temaṇe e lokonī vāt sāmbhaḷī ke nagaranā rājāne
jitapadmā nāmanī putrī chhe tene e puruṣh paraṇī shake, je rājānā hāthanī shaktinī choṭ
khāvā chhatān jīvato rahe. svarganun rājya koī āpe to paṇ ā vāt koī svīkāratun nahi.
shaktinī choṭathī prāṇ ja chālyā jāy pachhī kanyā shā kāmanī? jagatamān jīvan badhāne
badhā karatān priy hoy chhe māṭe kanyāne māṭe prāṇ koṇ de? ā vāt sāmbhaḷīne atyant
kautuk pāmelā lakṣhmaṇ koīne pūchhavā lāgyā he bhadra! ā jitapadmā koṇ chhe? tyāre te
kahevā lāgyo ke e kāḷakanyā, paṇḍit-māninī ākhā deshamān prasiddha chhe. shun tame enā
viṣhe nathī sāmbhaḷ‌yun? ā nagaranā rājā shatrudaman ane rāṇī kanakaprabhānī jitapadmā
putrī chhe. te rūpāḷī ane guṇavān chhe. tenun mukh kamaḷane jīte chhe ane gātranī shobhā
kamalinīne jīte chhe tethī te jitapadmā kahevāy chhe. navayauvanathī maṇḍit, sarva kaḷāothī
pūrṇa, adbhut ābhūṣhaṇ paheranārī tene puruṣh nām gamatun nathī, devonun darshan paṇ apriy
chhe to manuṣhyonī shī vāt? tenī sāme koī puliṅg shabdanun paṇ uchchāraṇ karī shakatun
nathī. ā kailāsanā shikhar samān ujjavaḷ mahelamān kanyā rahe chhe, seṅkaḍo sahelīo tenī

Page 331 of 660
PDF/HTML Page 352 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ āḍatrīsamun parva 331
sevā kare chhe. je koī kanyānā pitānā hāthanī shaktinā prahārathī bachī jāy tene kanyā
paraṇe. ā vāt sāmbhaḷīne lakṣhmaṇ āshcharya pāmyā ane temane gusso āvyo. temaṇe
manamān vichāryun ke abhimānī, duṣhṭa cheṣhṭāvāḷī te kanyāne jovī. ām vichārīne mukhya
mārge chālatā, vimān samān sundar gharo jotān ane madonmatta kāḷī ghaṭā samān hāthīo
tathā chañchaḷ ashvone avalokatā, nr̥ityashāḷā jotā te rājamahelamān pahoñchyā. rājamahel
anek prakāranā jharūkhāo ane dhvajothī shobhe chhe, sharadanā vādaḷ samān te ujjavaḷ chhe.
tyān kanyā rahe chhe. manohar rachanāsanyukta, ūñchā koṭathī gherāyel mahelanā dvārā par jaīne
lakṣhmaṇ ūbhā rahyā. tyān indranā dhanuṣh samān anek varṇanān toraṇo chhe. anek deshamānthī
subhaṭo jātajātanī bheṭo laīne āvyā chhe, koī bahār nīkaḷe chhe, koī andar jāy chhe.
sāmantonī bhīḍ vadhī rahī chhe. lakṣhmaṇane dvāramān pravesh karatā joī dvārapāḷe saumya vāṇīthī
pūchhayun tame koṇ chho? konī āgnāthī āvyā chho? shā kāraṇe rājamahelamān javun chhe?
kumāre javāb āpyo. rājāne maḷavā ichchhun chhun. tun jaīne rājāne pūchh. pachhī dvārapāḷ
potānī jagyāe bījā māṇasane mūkīne pote rājā pāse jaīne vinantī karavā lāgyo ke
he mahārāj! āpanā darshan karavā ek atyant rūpāḷo puruṣh āvyo chhe, te bāraṇe ūbho
chhe, teno varṇa nīlakamaḷ jevo chhe, āṅkho kamaḷ jevī chhe, saumya shubhamūrti chhe. rājāne tenā
taraph joīne āvavānī āgnā āpī tyāre dvārapāḷ lakṣhmaṇane rājānī samīp laī gayo.
ākhī sabhā atisundar, tene joīne jem chandramāne joī samudranī shobhā vr̥uddhi pāme tem
harṣhanī vr̥uddhi pāmī. rājā tene dedīpyamān, vikaṭ svarūp tathā praṇām karyā vinā āvī
ūbhelo joī kāīk gusse thaīne pūchhavā lāgyo tun koṇ chhe? kyāthī āvyo? ahīn
āvavāno hetun sho chhe? lakṣhmaṇe varṣhākāḷanā megh samān garjanā karī. hun rājā bharatano
sevak chhun, pr̥ithvīne jovānī abhilāṣhāthī paryaṭan karun chhun. tārī putrīno vr̥uttānt sāmbhaḷīne
ahīn āvyo chhun. ā tārī putrī mahāduṣhṭa, mārakaṇī gāy chhe. tenān mānarūpī shiṅgaḍān
tūṭayān nathī, te sarva lokone duḥkhadāyak vartan kare chhe. tyāre rājā shatrudamane kahyun ke mārī
shaktine je sahī shake te jitapadmāne vare. tyāre lakṣhmaṇe kahyun ke tārī ek shaktithī mane
shun thāy? tun tārā pūrepūrā baḷathī mane pāñch shakti mār. ā pramāṇe rājā ane lakṣhmaṇ
vachche vārtālāp thayo. te samaye jharūkhāmānthī jitapadmā lakṣhmaṇane joīne mohit thaī gaī.
ane hāth joḍī, ishāro karī tene rokāvā lāgī ke shaktino prahār na khāv. tyāre temaṇe
sañgnā karī ke tun ḍar nahi. ām dhairya āpī rājāne kahyun ke shā māṭe kāyar thaī gayo?
shakti chalāv, tārī shakti mane dekhāḍ. rājāe kahyun ke tun maravā ichchhe chhe to le, sahan
kar. em bolī atyant kopathī prajvalit agni samān ek shakti chalāvī te lakṣhmaṇe
garuḍ sarpane pakaḍe te jamaṇā hāthathī pakaḍī līdhī. bījī shakti ḍābā hāthathī pakaḍī līdhī.
trījī-chothī kāṅkhamān pakaḍī līdhī. te chār shaktine pakaḍelo lakṣhmaṇ garjatā hāthīnī jem
shobhato hato. tyāre rājāe pāñchamī

Page 332 of 660
PDF/HTML Page 353 of 681
single page version

background image
332 āḍatrīsamun parva padmapurāṇ
shakti chalāvī te lakṣhmaṇe jem sinh haraṇīne pakaḍe tem dāntamān pakaḍī līdhī. pachhī devo
ānandit thaī puṣhpavr̥uṣhṭi karavā lāgyā ane dundubhi vājān vagāḍavā lāgyā. lakṣhmaṇe kahyun ke
have bījī chhe. hoy to bījī paṇ chalāv. tyāre badhā loko bhayathī dhrūjavā lāgyā. rājā
lakṣhmaṇanun akhaṇḍ baḷ jāīne āshcharya pāmyo. lajjāthī nīchun joī gayo. jitapadmā
lakṣhmaṇanā rūp ane charitrathī ākarṣhāīne āvīne ūbhī rahī. te sundar vadanī, mr̥uganayanī
kanyā lakṣhmaṇanī samīpe indranī samīpe shachi shobhe tevī shobhatī hatī. jītapadmāne joī
lakṣhmaṇanun hr̥uday prasanna thayun. mahāsaṅgrāmamān jenun chitta sthir na thāy te ānā snehathī
vashībhūt thaī gayun. lakṣhmaṇe tatkāḷ vinayathī namra banī rājāne kahyun ke, he tāt! ame
tamārā bāḷak chhīe. amāro aparādh māph karo, tamārā jevā gambhīr nar bāḷakonī
agnān cheṣhṭāthī ke kuvachanathī vikār pāmatā nathī. shatrudamane atyant harṣhik thaī hāthīnī
sūṇḍh samān potānī bhujāothī kumārane āliṅgan āpyun ane kahyun ke he dhīr!
mahāyuddhamān matta hāthīne kṣhaṇamātramān jītanārā mane tame jītī līdho ane vananā parvat
samān hāthīonā madanun mardan karanār pāse garva tame gāḷī nākhyo. dhanya chhe tamārā
parākramane! dhanya tamārun rūp, dhanya tamārī nirmānatā! atyant vinayavān, adbhūt
chāritranā dhārak tame ja chho. ā pramāṇe rājāe sabhāmān lakṣhmaṇanā guṇonun varṇan karyun.
tyāre lakṣhmaṇ lajjāthī nīche mukh ḍhāḷī gayā.
pachhī rājānī āgnāthī meghanā dhvani samān vājintro sevakoe vagāḍayān, yāchakone
khūb dān āpavāmān āvyun, nagaramān ānand pravartī rahyo. rājāe lakṣhmaṇane kahyun ke
puruṣhottam! tame mārī putrīnun pāṇigrahaṇ karo. lakṣhmaṇe kahyun ke mārā moṭ bhāī ane
bhābhī nagaranī pāse beṭhān chhe, temane pūchho. temanī je āgnā hoy te pramāṇe māre ane
tamāre karavun yogya chhe. te badhī rīt jāṇe chhe. pachhī rājā putrīne ane lakṣhmaṇane rathamān
besāḍī, ākhā kuṭumb sāthe raghuvīr pāse āvyā. khaḷabhaḷatā samudranī garjanā jevo tenī
senāno avāj sāmbhaḷīne ane dhūḷanā goṭā ūḍatā joīne sītā bhayabhīt thaīne kahevā
lāgyān, he nāth! lakṣhmaṇe kāīk uddhat cheṣhṭā karī hashe tethī ā dishāmānthī upadrav āvato
hoy tem jaṇāy chhe, māṭe sāvadhān thaī je karavun hoy te karo. tyāre rāme jānakīne
chhātīe chāmpīne kahyun, he devī! bhay na pāmo. ām kahīne ūṭhayā, dhanuṣh upar draṣhṭi karī.
te ja vakhate manuṣhyonā samūhanī āgaḷ strīone gīt gātī sāmbhaḷī, te sundar
aṅgavāḷī strīo najīk āvī. strīone gātī ane nāchatī joīne shrī rāmane shānti
thaī. strīo ābhūṣhaṇamaṇḍit, hāthamān maṅgaḷ dravyo laīne, harṣhabharyā netre rathamānthī
ūtarīne āvī. rājā shatrudaman paṇ potānā parivār sahit shrī rāmanān charaṇāravindane
namaskār karī, vinayapūrvak beṭho. lakṣhmaṇ ane jitapadmā ek rathamān beṭhān hatān. vinayavān
lakṣhmaṇ rathamānthī ūtarīne shrī rāmachandra ane jānakīne shir namāvī, praṇām karī dūr beṭho.
shrī rāme rājā shatrudamanane kushaḷ samāchār pūchhayā. rāmanā āgamanathī rājāe ānandathī
nr̥itya karyun, atyant

Page 333 of 660
PDF/HTML Page 354 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ogaṇachāḷīsamun parva 333
bhaktithī nagaramān padhāravānī vinantī karī. shrī rām, sītā ane lakṣhmaṇ ek rathamān
birājyān. khūb utsāhathī rājānā mahelamān padhāryā. jāṇe ke rājamahel sarovar ja hoy
ne! strīrūp kamaḷothī bharelun, jemān lāvaṇyarūp jaḷ hatun, raṇakār karatān ābhūṣhaṇo te ja
tyān pakṣhī hatān. ā banne vīr navayauvan shobhāthī pūrṇa, keṭalāk divas sukhamān
birājyā. rājā shatrudaman temanī sevā karatā.
sarva lokanā chittane ānand āpanār, mahādhīravīr rām, lakṣhmaṇ ane sītā ek
ardharātrie ūṭhīne chālī nīkaḷ‌yān. lakṣhmaṇe priy vachanathī jem vanamālāne dhairya āpyun
hatun tem jitapadmāne paṇ dhīraj rākhavānun samajāvī shrī rām sāthe prayāṇ karyun. nagaranā
sarva jano tathā rājāne emanā chālyā javāthī atyant chintā thaī. dhairya na rahyun. shrī
gautam svāmī rājā shreṇikane kahe chhe ke he magadhādhipati! te banne bhāī, janmāntaranā
upārjelā puṇyathī badhā jīvone priy lāgatā, jyān jyān jatā tyān tyān rājā, prajā sau
temanī sevā karatā ane ichchhatā ke emane chhoḍīne na jāy to sārun. indriyonān badhān
sukh ane miṣhṭa anna-pānādi vinā prayatne ja emane sarvatra sulabh banatān, pr̥ithvī par
durlabh gaṇātī vastuo temane prāpta thatī. joke bhāgyavān bhavya jīv sadā bhogothī
udās hoy chhe. gnānane ane viṣhayane ver chhe. gnānī ām vichāre chhe ke ā bhogothī
prayojan siddha thatun nathī, e duṣhṭa nāshavant chhe. ā pramāṇe joke bhogonī sadā nindā ja
kare chhe, bhogothī virakta chhe ja, jemaṇe potānī dīptithī sūryane paṇ jhāṅkho pāḍayo chhe
evā emane pūrvopārjit puṇyanā prabhāvathī pahāḍanā shikhar par nivās kare chhe to tyān
paṇ nānā prakāranī sāmagrīno sanyog thāy chhe. jyān sudhī munipad āvatun nathī tyān
sudhī te dev samān sukh bhogave chhe.
ā pramāṇe shrī raviṣheṇāchārya virachit mahāpadmapurāṇ sanskr̥it granthanī sva. pt.. shrī
daulatarāmajīkr̥ut bhāṣhāvachanikānā gujarātī anuvādamān jitapadmānun varṇan karanār
āḍatrīsamun parva pūrṇa thayun.
* * *
ogaṇachāḷīsamun parva
(deshabhūṣhaṇ–kuḷabhūṣhaṇ muninī kathā)
pachhī e banne vīro sītā sāthe vanamān āvyā. jātajātanān vr̥ukṣhathī shobhatun,
anek jātanān puṣhponī sugandhathī madhamadhatun, latānā māṇḍavāvāḷun van hatun. rām-lakṣhmaṇ
ramatān ramatā tyān āvyā. bannene samasta devopunit sāmagrīthī sharīr bandhāyun hatun. kyāṅk
līlā ratna samān raṅgavāḷān kūmpaḷomānthī shrī rām jānakīnā karṇābharaṇ banāve chhe, kyāṅk
nānā vr̥ukṣha par lāgelī velano hiṇḍoḷo banāvī banne bhāī jānakīne tenā par jhulāve chhe
ane ānandanī vāto karīne

Page 334 of 660
PDF/HTML Page 355 of 681
single page version

background image
334 ogaṇachāḷīsamun parva padmapurāṇ
sītāne vinod upajāve chhe. koī vār sītā rāmane kahe chhe ke he dev! ā velī ane vr̥ukṣha
kevā manogna lāge chhe! sītānā sharīranī sugandhathī bhamarā āvī pahoñche chhe temane bey
bhāī uḍāḍī mūke chhe. ā pramāṇe nānā prakāranān vanomān dhīre dhīre vihār karatā banne
bhāī jem svarganā vanamān devo ramatā hoy tem rame chhe. teo anek desho jotān jotān
anukrame vanshasthaḷ nagaramān āvyā. te banne puṇyanā adhikārī chhe, paṇ sītānā kāraṇe
temane thoḍun antar vaṭāvatān paṇ ghaṇā divaso lāge chhe. te dīrdhakāḷ temane duḥkh ke kalesh
āpato nathī, sadāy sukh ja āpe chhe. temaṇe nagaranī pāse ek vanshadhar nāmano parvat
joyo, jāṇe ke te pr̥ithvī bhedīne nīkaḷ‌yo chhe. tyān vānsavr̥ukṣhonān jhūṇḍ hovāthī mārga viṣham chhe,
ūñchān shikharonī chhāyāthī jāṇe sadā sandhyā patharāyelī rahe chhe, jharaṇāothī jāṇe parvat
hase chhe. te nagaramānthī rājā ane prajāne bahār nīkaḷatā joīne shrī rāmachandra pūchhavā
lāgyā. are kayā bhayathī nagar tyajī jāv chho? tyāre koī bolyun ke āje trījo divas
chhe, traṇ divasathī rātre ā pahāḍanā shikhar upar evo dhvani thāy chhe ke atyār sudhī
kadī sāmbhaḷavāmān āvyo nathī, pr̥ithvī kampe chhe ane dashe dishāmān avāj gūñje chhe, vr̥ukṣhonān
mūḷ ūkhaḍī jāy chhe, sarovaronān jaḷ chalāyamān thāy chhe, te bhayānak avājathī sarva
lokonā kānamān pīḍā thāy chhe. jāṇe ke loḍhānā ghaṇathī koī māratun hoy. koī duṣhṭa
devajagatano verī amane māravā taiyārī karī, ā giri upar krīḍā kare chhe. tenā bhayathī
sandhyā samaye loko bhāge chhe, savāramān pāchhā āve chhe, pāñch kos dūr jaīne rahe chhe, tyān
teno avāj sambhaḷāto nathī. ā vāt sāmbhaḷī sītāe rām-lakṣhmaṇane kahyun ke jyān ā
badhā māṇaso jāy chhe tyān āpaṇe paṇ jaīe. je nītishāstra jāṇe chhe ane deshakāḷ
jāṇīne puruṣhārtha kare chhe te kadī paṇ āpadā pāmatā nathī. tyāre dhīrabhāīo hasīne
kahevā lāgyā ke tun bahu bīkaṇ chhe māṭe ā loko jyān jāy chhe tyān tun paṇ jā, savāre
badhā āve tyāre tun paṇ āvaje. ame to āje ā parvat par rahīshun. ā atibhayaṅkar
kono avāj chhe te joīshun e nakkī vāt chhe. ā loko dīn chhe, bhayathī pashu ane
bāḷakone laīne bhāge chhe, amane koīno bhay nathī. tyāre sītā kahevā lāgī ke tamārī
haṭh chhoḍāvavā koṇ samartha chhe? tamāro āgrah durnivār chhe. ām kahīne te patinī pāchhaḷ
chālī. tenān charaṇo khedakhinna hatān. pahāḍanā shikhar par te nirmaḷ chandrakānti jevī shobhatī
hatī. shrī rāmanī pāchhaḷ ane lakṣhmaṇanī āgaḷ sītā chandrakānt ane indranīlamaṇinī
vachche puṣhparāgamaṇi jevī shobhatī hatī. te parvatanun ābhūṣhaṇ banī gaī. rām-lakṣhmaṇane
evī bīk hatī ke kyāṅk parvat uparathī paḍī na jāy. tethī eno hāth pakaḍīne chālatā
hatā. te nirbhay puruṣhottam viṣham pāṣhāṇavāḷo parvat oḷaṅgīne sītā sahit shikhar par
jaī pahoñchyā. tyān deshabhūṣhaṇ ane kuḷabhūṣhaṇ nāmanā be muni dhyānāruḍh banne hāth
lambāvī, kāyotsarga āsanamān khaḍā hatā. te param tejathī yukta, samudra sarakhā gambhīr,
parvat samān sthir, sharīr ane ātmāne bhinna bhinna jāṇanārā,

Page 335 of 660
PDF/HTML Page 356 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ogaṇachāḷīsamun parva 33p
moharahit nagna svarūp dharanārā, kāntinā sāgar, param sundar, atyant sanyamī, shreṣhṭha
ākr̥utivāḷā, jinabhāṣhit dharmanā ārādhak hatā. shrī rām-lakṣhmaṇe temane joīne hāth
joḍī namaskār karyā ane khūb āshcharya pāmyā. manamān vichāravā lāgyā ke sansāranān sarva
kāryo asār chhe, duḥkhanān kāraṇ chhe. mitra, dravya, strī, kuṭumb e indriyajanit sukh e
badhun duḥkh ja chhe, ek dharma ja sukhanun kāraṇ chhe. atyant bhaktivāḷā banne bhāī khūb harṣha
pāmī, vinayathī namra sharīre munionī samīpe beṭhā. te ja samaye asuranā āgamanathī
atyant bhayaṅkar avāj thayo. māyāmayī sarpa, vīñchhīthī banne munionun sharīr vīṇṭaḷāī
gayun, sarpo bhayaṅkar phūmphāḍā māratā hatā, kājaḷ jevā kāḷā hatā, moḍhāmānthī jībh bahār
labakārā māratī hatī ane anek varṇanā atisthūḷ vīñchhīothī muninun aṅg ḍhaṅkāyelun
joīne rām-lakṣhmaṇ asur par kopyā. sītā bhayathī patinā aṅge vīṇṭaḷāī gaī. tyāre
temaṇe kahyun ke tun ḍar nahi. ene dhairya āpī, banne subhaṭoe pāse jaī munionān sharīr
uparathī sāp, vīñchhī dūr karyā, charaṇāravindanī pūjā karī ane yogīshvaronī bhakti, vandanā
karī. shrī rām vīṇā laī vagāḍavā lāgyā ane madhur avāje gāvā lāgyā. lakṣhmaṇ
gāvā lāgyā. gānanā shabdo ā pramāṇe hatāḥ mahāyogīshvar dhīravīr chhe, manavachanakāyathī
vandya chhe, temanī cheṣhṭā manogna chhe, devothī paṇ pūjya chhe, mahābhāgyavant chhe, temaṇe
arahantano dharma prāpta karyo chhe, upamārahit chhe, akhaṇḍ, uttam, traṇ bhuvanamān prasiddha,
jinadharmanā dhurandhar, dhyānarūp vajradaṇḍathī moharūp shilānā chūrā karī nākhyā chhe, dharmarahit
prāṇīone avivekī jāṇīne dayāthī vivekanā mārge lāve chhe. paramadayāḷu pote tare ane
bījāone tāre chhe. ā pramāṇe stuti karī banne bhāīoe evun gāyun ke vananā
tiryañchonān man paṇ mohit thayān. bhaktithī prerāīne sītā nāch karavā lāgī, jem sumeru
upar shachi nr̥itya kare chhe. jeṇe samasta saṅgītashāstra jāṇyun hatun, sundar lakṣhaṇ dharanārī,
amūlya hār-māḷādi paherelī, paramalīlā sahit jeṇe adbhut nr̥ityakaḷā pragaṭ karī chhe,
hāvabhāvamān pravīṇ, mandamand charaṇ dharatī, gīt anusār bhāv batāvatī sītā adbhut
nr̥itya karatī khūb shobhāyamān jaṇātī hatī. asurakr̥ut upadrav jāṇe ke sūrya joī na
shakyo, asta pāmyo. sandhyā pragaṭ thaīne jatī rahī. ākāshamān nakṣhatrono prakāsh thayo.
dashe dishāmān andhakār phelāī gayo. te samaye asuranī māyāthī atyant raudra bhūtonun ṭoḷun
khaḍakhaḍ hasavā lāgyun, jemanān mukh bhayaṅkar hatān, te karkash avāj karatā hatā, māyāmayī
shiyāḷaṇī mukhamānthī bhayānak agninī jvāḷā kāḍhatī hatī, seṅkaḍo maḍadān bhay upajāve
tevun nr̥itya karatān hatān, temanān mastak, bhūjā, jāṅghādimānthī agniīnī vr̥uṣhṭi thatī hatī,
durgandhayukta ghaṭṭa lohīnān ṭīpān varasatān hatān, nagnasvarūp ḍākaṇo hāḍakānnān ābhūṣhaṇo paherī
āvatī, jenān sharīr krūr hatān, tenān stan ūchhaḷatān hatān, hāthamān khaḍga hatān, te najare
paḍavā lāgī. te uparānt sinh, vāghādinān mukhavāḷā, tapelā loḍhā jevī āṅkhovāḷā,
hāthamān trishūḷ laī hoṭh karaḍatā, kuṭil bhramaravāḷā, kaṭhor avāj karatā anek pishācho
nāchavā lāgyā.

Page 336 of 660
PDF/HTML Page 357 of 681
single page version

background image
336 ogaṇachāḷīsamun parva padmapurāṇ
parvatanī shilā dhrūjavā lāgī, dharatī ḍolī, ityādi cheṣhṭā asure karī, paṇ muni to
shukladhyānamān magna hatā, temane kāī khabar paḍī nahi. ā cheṣhṭā joīne jānakī bhay
pāmī, patinā sharīre vaḷagī paḍī. tyāre shrī rāme kahyun, he devī! bhay na karo. sarva
vighnonā nāshak muninān charaṇonun sharaṇ le. ām kahīne sītāne muninā pag pāse
mūkīne pote lakṣhmaṇ sahit dhanuṣh hāthamān laī, mahābaḷavān megh samān garjyā, vajrapāt
jevo dhanuṣh chaḍāvavāno avāj thayo tyāre te agniprabh nāmano asur ā banne vīrone
baḷabhadra nārāyaṇ jāṇīne bhāgī gayo, tenī badhī cheṣhṭā vilay pāmī. shrī rām-lakṣhmaṇe
munino upasarga dūr karyo. te ja samaye deshabhūṣhaṇ ane kuḷabhūṣhaṇ munine kevaḷagnān
utpanna thayun. chaturnikāyanā dev temanān darshan karavā āvyā, vidhipūrvak namaskār karī
sthāne yathāyogya beṭhā. kevaḷagnānanā pratāpathī kevaḷīnī nikaṭ rātadivasano taphāvat na
rahyo, bhūmigocharī ane vidyādhar kevaḷīnī pūjā karīne yathāyogya sthāne beṭhā. sur, nar,
vidyādhar badhā ja dharmano upadesh sāmbhaḷavā lāgyā. rām-lakṣhmaṇ ānandabharyā chitte sītā
sāthe kevaḷīnī pūjā karīne hāth joḍī, namaskār karī pūchhavā lāgyā, ke bhagavān! asure
āpanā upar kayā kāraṇe upasarga karyo? ane tamārā bannemān paraspar atyant sneh shā
kāraṇe thayo? tyāre kevaḷīnī divya dhvani thaī. padminī nāmanā nagaramān rājā vijayaparvat
rājya karato. te guṇarūp dhānyanī utpattinun uttam kṣhetra hato. tenī strīnun nām dhāraṇī.
teno amr̥utasur nāmano dūt sarva shāstromān nipuṇ, lokarītino jāṇanār ane guṇono
chāhak hato. tenī upabhogā nāmanī strīne udit ane mudit nāmanā be putra hatā, je
vyavahāramān pravīṇ hatā. rājāe amr̥utasurane kārya nimitte rājyanī bahār mokalyo. te
svāmībhakta vasubhūti nāmanā mitra sāthe gayo. vasubhūti pāpī, duṣhṭa vichārano ane
amr̥utasuranī strī pratye āsakta hato. teṇe rātanā samaye amr̥utasurane khaḍgathī mārī
nākhyo ane nagaramān pāchho āvato rahyo. teṇe lokone kahyun ke mane pāchho mokalī dīdho
chhe ane amr̥utasuranī patnī upabhogāne yathārtha vr̥uttānt kahyo tyāre te kahevā lāgī ke mārā
bey putrane paṇ mārī nākh, jethī āpaṇe banne nishchintapaṇe rahī shakīe. ā vāt
uditanī patnīe sāmbhaḷī ane badho vr̥uttānt uditane kahī sambhaḷāvyo. ā vahu sāsunun
charitra pahelānthī ja jāṇatī hatī, kem ke vasubhūtinī strīe tene ā badhī vāt karī
hatī. te potānā pati pratye tenā paradārāsevananā kāryathī virakta hatī. udite badhī
vātathī sāvadhān thaī muditane paṇ sāvadhān karyo ane vasubhūtinun khaḍga joīne pitānā
maraṇano nishchay karī, udite vasubhūtine mārī nākhyo. te pāpī marīne mlechchhanī yonimān
janmyo. je brāhmaṇ hato te kushīl ane hinsānā doṣhathī chāṇḍāḷane tyān janmyo. ek
vakhat muniomān mahātejasvī mativardhan nāmanā āchārya padminī nagarīmān āvyā ane
vasantatilak nāmanā udyānamān saṅgh sahit birājyā. anurādhā nāmanī āryikāonī
guruṇī āryikāonā saṅgh sahit nagaranī samīpanā upavanamān rahī. je vanamān muni
birājyā hatā te vananā adhikārīe

Page 337 of 660
PDF/HTML Page 358 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ogaṇachāḷīsamun parva 337
āvīne rājāne hāth joḍī vinantī karī ke he dev! saṅgh āgaḷ jāy ke pāchhaḷ jāy te
kaho. rājāe pūchhayun ke shī bābat chhe? teṇe kahyun ke udyānamān muni āvyā chhe. jo temane
rokīe to ḍar lāge chhe ane jo na rokīe to tame gusse thāv; e rīte ame moṭā
saṅkaṭamān chhīe. svarganā udyān samān ā van chhe. atyār sudhī koīne āmān āvavā
dīdhā nathī, parantu munione shun karīe? te digambar muni devothī paṇ rokāy nahi to
amārā jevā temane kevī rīte rokī shake? rājāe kahyun ke tame emane roko nahi. jyān
sādhu birāje chhe te sthān pavitra bane chhe. pachhī rājā khūb ṭhāṭhamāṭhapūrvak muninān darshan
karavā gayo. te mahābhāgya udyānamān birājatā hatā, vananī dhūḷathī temanān aṅg malin
hatān, munine yogya kriyā sahit hatā, temanān hr̥uday shānt hatān keṭalāk kāyotsarga karī
banne hāth lambāvī ūbhā chhe, keṭalāk padmāsanamān birāje chhe, belā, telā, cholā, pāñch
upavās, dash upavās, pakṣha-māsādi anek upavāsothī jemanān sharīr shoṣhāyān chhe,
paṭhanapāṭhanamān sāvadhān chhe, temanān shabdo bhramar samān madhur chhe, temaṇe potānun chitta shuddha
svarūpamān joḍayun chhe te rājā āvā munione dūrathī joī garvarahit thaī, hāthī parathī
ūtarīne sāvadhān thaī, sarva munione namaskār karī, āchāryanī nikaṭ jaī, traṇ
pradakṣhiṇā karī pūchhavā lāgyā he nāth! āpanā sharīramān jevī kānti chhe tevā bhog nathī.
tyāre āchārye kahyun ke ā tārī buddhi kevī chhe? tun shūravīr ā sharīrane sthir māne chhe e
tārī buddhi sansārane vadhāranārī chhe. jem hāthīnā kān chapaḷ chhe tevun ja jīvan chañchaḷ chhe.
ā deh kadalīstambh samān asār chhe ane aishvarya svapnatulya chhe. ghar, kuṭumb, putra,
kalatra, bāndhav badhun asār chhe. ām jāṇīne ā sansāranī māyāmān prīti kevī rīte
thāy? ā sansār duḥkhadāyak chhe. ā prāṇī anek vār garbhavāsanān saṅkaṭ bhogave chhe.
garbhavās narakatulya mahābhayānak, durgandh kr̥umijāḷathī pūrṇa, rakta, shleṣhma ādinun sarovar,
atyant ashuchi kardamathī bharel chhe. ā prāṇī moharūp andhakārathī andh thaī garbhavāsathī
ḍarato nathī. dhikkar chhe ā atyant apavitra dehane! te sarva ashubhanun sthān, kṣhaṇabhaṅgur
ne asharaṇ chhe. jībh dehane poṣhe chhe, te āne ja duḥkh āpīne kr̥utaghna
bane chhe. te nas-
jāḷathī vīṇṭaḷāyelun, chāmaḍīthī ḍhaṅkāyelun, anek rogonun ghar, jenā āgamanathī glāni
upajāvatun evun sharīr temān je prāṇī sneh kare chhe te gnānarahit, avivekī chhe. temanun
kalyāṇ kyāthī thāy? ane ā sharīramān indriy chor vase chhe. te baḷātkāre dharmarūp dhan
harī jāy chhe. ā jīvarūp rājā kubuddhirūp strī sāthe rame chhe, ane mr̥utyu ene achānak
upāḍī jāy chhe. manarūp matta hāthī viṣhayarūp vanamān krīḍā kare chhe. gnānarūp aṅkushathī ene
vash karīne vairāgyarūp thāmbhalā sāthe vivekī bāndhe chhe. ā indriyarūp turaṅg moharūp dhajā
dhāraṇ karīne, parastrīrūp līlā ghāsamān lolupatā rākhatā sharīrarūp rathane kumārgamān pāḍe
chhe. chittanī preraṇāthī jīv chañchaḷ bane chhe tethī chittane vash karavun yogya chhe. tame sansār,
sharīr, bhogathī virakta thaī, bhaktithī jinarājane namaskār karī, nirantar temanun smaraṇ
karo ke jethī avashya

Page 338 of 660
PDF/HTML Page 359 of 681
single page version

background image
338 ogaṇachāḷīsamun parva padmapurāṇ
sansārasamudrane tarāy. tap-sanyamarūp bāṇothī moharūp shatrune haṇī lokanā shikhar par
avināshīpuranun akhaṇḍ rājya karo, nirbhay nijapuramān nivās karo. muninā mukhathī ā
vachan sāmbhaḷīne subuddhi rājā vijayaparvat rājya chhoḍīne muni thayā. pelā dūtanā putra
udit ane mudit nāmanā banne bhāī jinavāṇī sāmbhaḷīne muni thaī pr̥ithvī par
vicharavā lāgyā. te sammedashikharanī yātrāe jatā hatā tyān koī prakāre mārga bhūlīne
vanamān jaī chaḍayā. te vasubhūti viprano jīv mahāraudra bhīl thayo hato teṇe munine joyā.
te atikrodhāyamān thaī kuhāḍā jevān kaṭhor vachan bolyo, emane ūbhā rākhīne māravā
taiyār thayo. tyāre moṭo bhāī udit muditane kahevā lāgyo ke he bhāī! bhay na pām,
kṣhamārūp ḍhālane aṅgīkār kar. ā māravā taiyār thayo chhe, paṇ āpaṇe ghaṇā divas tapathī
kṣhamāno abhyās karyo chhe māṭe atyāre draḍhatā rākhavī, ā vachan sāmbhaḷī mudit bolyo
ke āpaṇe to jinamārganā shraddhāḷu chhīe, āpaṇane bhay shāno hoy? deh to vinashvar ja
chhe ane ā vasubhūtino jīv chhe jene pitānā verathī āpaṇe māryo hato. ām banne
muni paraspar vāt karīne, sharīranun mamatva chhoḍī, kāyotsarga dhāraṇ karīne ūbhā. te
mlechchha eṭale ke bhīl māravā āvyo; paṇ tenā rājāe tene rokyo ane banne munine
bachāvyā. ā kathā sāmbhaḷīne rāme kevaḷīne prashna karyo ke he dev! pelāe bachāvyā to tene
temanā upar shā kāraṇe prīti thaī hatī? tyāre kevaḷīnā divya dhvanimān uttar maḷ‌yo ke
ek yakṣhasthān nāmanun gām hatun. temān surap ane karṣhak nāmanā be bhāī rahetā. koī
pāradhī ek pakṣhīne jīvatun pakaḍī te gāmamān lāvyo. ā banne bhāīoe dravya āpīne
tene chhoḍāvyun hatun te pakṣhī marīne mlechchhapati thayun ane pelā surap, karṣhak marīne udit-
mudit thayā. te paropakārathī teṇe āmane bachāvyā. je koī jeṭalī nekī kare chhe te paṇ
tenī nekī kare chhe ane je koīnun būrun kare chhe to te paṇ tenun būrun kare chhe. ā sansārī
jīvonī rīt chhe. māṭe badhāno upakār ja karavo. koī prāṇī pratye ver na rākhavun ek
jīvadayā ja mokṣhano mārga chhe. dayā vinā grantho bhaṇī javāthī sho lābh? ek sukr̥ut ja
sukhanun kāraṇ chhe te karavun. te udit-mudit muni upasargathī chhūṭī sammedashikharanī yātrāe
gayā ane bījān paṇ anek tīrthonī yātrā karī. ratnatrayanun ārādhan karī samādhithī
prāṇ tyajī svargamān gayā. pelo vasumatino jīv, je mlechchha thayo hato, te anek
kuyoniomān bhramaṇ karī, manuṣhyadeh pāmī, tāpasanān vrat karī agnān tapathī marīne
jyotiṣhī devomān agniketu nāmano krūr dev thayo. bharatakṣhetranā viṣham ariṣhṭapur nagaramān
rājā priyavrat atyant bhogī hato. tene kanakaprabhā ane padmāvatī nāmanī be rāṇīo
hatī. pelā udit-muditanā jīv svargamānthī chyavīne padmāvatī rāṇīnī kūkhe ratnarath ane
vichitrarath nāmanā putra tarīke janmyā. pelo jyotiṣhī dev chyavīne kanakaprabhānī kūkhe
anudhar nāmanā putra tarīke janmyo. rājā priyavrat putrane rājya āpī bhagavānanā
chaityālayamān chha divasonun anashan karī, dehatyāg karī svarge gayā.

Page 339 of 660
PDF/HTML Page 360 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ogaṇachāḷīsamun parva 339
ratnarath shrīprabhā nāmanī lakṣhmī samān ek rājaputrī paraṇyo. anudharane tenī
sāthe paraṇavānī ichchhā hatī. anudharane ratnarath sāthe pūrvajanmanun ver to hatun ja ane
ahīn navun ver thayun. tethī anudhar ratnarathanī pr̥ithvī ujjaḍ karavā lāgyo. tyāre ratnarath
ane vichitrarath banne bhāīoe anudharane yuddhamān jītī desh nikāl karyo. te deshanikāl
thavāthī ane pūrvanā verathī atyant gusse thaī jaṭā ane valkaladhārī tāpasī thayo.
tenāmān viṣhavr̥ukṣha samān viṣhay kaṣhāy bharyā hatā. ratnarath ane vichitrarath atyant
tejasvī hatā. te chirakāḷ rājya bhogavī, muni thaī, tap karī svargamān dev thayā. tyān
mahāsukh bhogavī, āyuṣhya pūrṇa thatān siddhārthanagaranā rājā kṣhemaṅkaranī rāṇī vimaḷānā peṭe
deshabhūṣhaṇ, kulabhūṣhaṇ nāmanā putra janmyā. te vidyā meḷavavā māṭe gharamān uchit krīḍā
karatā rahyā. te vakhate sāgaraghoṣh nāmanā paṇḍit anek deshomān bhramaṇ karatān karatān tyān
āvyā. rājāe paṇḍitane khūb ādar āpyo ane bey putrone bhaṇavā temanī pāse
mūkyā. vinayī evā temaṇe badhī kaḷā shīkhī līdhī. teo mātra ek vidyāgurune jāṇatā
ane vidyāne jāṇatā. bījā koī kuṭumbīne jāṇatā nahi. temane vidyābhyās karavo e ek
ja kārya hatun. vidyāguru pāsethī te anek vidyā shīkhyā. sarva kaḷānā pāragāmī thaī pitā
pāse āvyā. pitā temane mahāvidvān ane sarva kaḷāmān nipuṇ joīne prasanna thayā.
paṇḍitane manavāñchhit dān āpyun. e deshabhūṣhaṇ-kuḷabhūṣhaṇ ame chhīe. kumār avasthāmān
ame sāmbhaḷ‌yun ke pitājīe amārā vivāh māṭe rājakanyānun māgun karyun chhe. ā vāt
sāmbhaḷī tenī shobhā jovā ame nagarabahār javā taiyār thayā. amārī bahen kamalotsavā
kanyā jharūkhāmān besī nagaranī shobhā jotī hatī. ame to vidyāno abhyās ja karyo
hato, ame to koīne dekhyā, joyā nahotā. ā amārī bahen chhe e ame jāṇatā
nahotā. e amārī māgaṇīnī kanyā chhe em mānīne amārun chitta vikārarūp thayun. banne
bhāīonān chitta chaḷ‌yān hatān. banne paraspar vichāravā lāgyā ke tene hun paraṇīsh. bījo
bhāī tene paraṇavā ichchhashe to tene mārīsh. tethī bannenā chittamān vikārabhāv ane
nirdayabhāv thayo. te ja vakhate bandījanonān mukhamānthī evo avāj sambhaḷāyo ke rājā
kṣhemaṅkar vimaḷārāṇī sahit jayavant ho. jemanā be putro dev samān chhe ane ā
jharūkhāmān beṭhelī temanī bahen kamalotsavā chhe. banne vīr mahāguṇavān chhe ane bahen
mahān guṇavantī chhe. āvān santān puṇyādhikārīne ja hoy chhe. ā shabdo ame sāmbhaḷ‌yā
ane vichār āvyo ke aho, juo mohakarmanī duṣhṭatā!! amane amārī bahen pratye
abhilāṣhā jāgī. ā sansār asār ane duḥkhathī bharelo chhe, arere! ahīn evā bhāv
upaje chhe ke pāpanā yogathī marīne prāṇī narakamān jāy ane atyant duḥkh bhogave chhe.
ām vichāratān amane gnān pragaṭ thayun ane vairāgyanā udyamī thayā. mātāpitā snehathī
vyākuḷ thayā. parantu ame badhā pratyenī mamatā chhoḍīne digambarī dīkṣhā aṅgīkār karī.
amane ākāshagāminī riddhi prāpta thaī. ame nānā prakāranān jinatīrthomān vihār karyo,
tap ja amārun dhan hatun. amārā pitā rājā kṣhemaṅkar, je