Page 340 of 660
PDF/HTML Page 361 of 681
single page version
pāchhalā bhavanā paṇ pitā hatā, te amārā viyoganā shokāgnithī tapta thaī, sarva āhār
tyajī mr̥utyu pāmyā ane guruḍendra thayā. bhavanavāsī devomān garuḍakumār jātinā devonā
adhipati mahālochan nāmanā atyant sundar ane parākramī dev āvīne ā sabhāmān beṭhā
chhe. pelo anudhar tāpasī vihār karato karato kaumudīnagaramān gayo, potānā shiṣhyothī
vīṇṭaḷāīne beṭho hato. tyān rājā sumukh, tenī rāṇī ratidevī ane tenī ek madanā
nāmanī nr̥ityakāriṇī hatī. teṇe sādhudatta muninī samīpe samyagdarshan prāpta karyun hatun.
tyārathī te kudev, kuguru, kudharmane tr̥uṇavat jāṇatī. ek divas rājāe tene kahyun ke ā
anudhar tāpasī mahān tapasvī chhe. tyāre madanāe kahyun ke he nāth! agnānīne tap kevun?
te to lokomān pākhaṇḍarūp chhe. ā sāmbhaḷī rājāe krodh karyo ane kahyun ke tun tapasvīnī
nindā kare chhe. tyāre teṇīe kahyun ke āp gusse na thāv, thoḍā ja divasomān enī cheṣhṭā
jaṇāī jashe. ām kahīne ghare jaīne potānī nāgadattā nāmanī putrīne shīkhavāḍīne
tāpasīnā āshramamān mokalī. te devāṅganā samān uttam cheṣhṭā karanārī. vibhramamān paḍelā
tāpasīne potānun sharīr dekhāḍavā lāgī. tenān atisundar aṅgaupāṅg joīne agnānī
tāpasīnun man mohit thayun, āṅkho chañchaḷ banī gaī. je aṅg upar netra jatān tyān ja
man bandhāī jatun. tāpasī kāmabāṇathī pīḍit thayo. vyākuḷ thaīne devāṅganā samān ā
kanyānī samīpe āvīne pūchhavā lāgyo ke tun koṇ chhe ane ahīn kyān āvī chhe?
sandhyākāḷe to badhā ja nānāmoṭā potānā sthānamān rahe chhe. tun atyant sukumār ekalī
vanamān shā māṭe vichare chhe? tyāre te kanyā madhur shabdothī tenun man haratī dīnatāthī bolī
he nāth! tame dayāḷu ane sharaṇāgat-pratipāḷ chho, āje mārī mātāe mane gharamānthī
kāḍhī mūkī eṭale have hun tamārā jevo vesh paherīne tamārā sthānamān rahevā ichchhun chhun, tame
mārā upar kr̥upā karo. rātadivas tamārī sevā karīne māro ā lok ane paralok sudharī
jashe. dharma, artha, kām emānthī evo kyo padārtha chhe ke je tamārāmān na hoy. tame param
nidhān chho, men puṇyanā yogathī tamane meḷavyā chhe. kanyāe jyāre ām kahyun, tyāre enun
mukh anurāgī jāṇī, vikaḷ tāpasī kāmathī prajvalit thaīne bolyoḥ he bhadre! hun shun kr̥upā
karun? tun kr̥upā karīne prasanna thā, hun jindagībhar tārī sevā karīsh em kahīne hāth
halāvavāno prayatna karyo, tyāre kanyāe potānā hāthathī rokīne ādar sahit kahyun ke he
nāth! ām karavun uchit nathī. hun kumārī kanyā chhun, mārī mātāne gher jaīne pūchho, ghar
paṇ pāse ja chhe. jevī mārā upar tamārī karuṇā thaī chhe, tem mārī māne prasanna karo. te
tamane āpe to je ichchhā hoy te karajo. kanyānān ā vachan sāmbhaḷī mūḍh tāpasī vyākuḷ
thaī tatkāḷ kanyānī sāthe rātre tenī mātā pāse āvyo. tenī sarva indriyo kāmathī
vyākuḷ hatī. jem matta hāthī jaḷanā sarovaramān pese tem tāpasīe nr̥ityakāriṇīnā gharamān
pravesh karyo. gautam svāmī rājā shreṇikane kahe chhe ke he rājan! kāmathī grasāyel prāṇī
nathī sparsha karato, nathī svād leto, nathī sūṅghato, nathī dekhato, nathī sāmbhaḷato, nathī
jāṇato, nathī ḍarato
Page 341 of 660
PDF/HTML Page 362 of 681
single page version
sarpothī bharelā kūvāmān paḍe tem kāmāndh jīv strīnā viṣhayarūp viṣham kūpamān paḍe chhe. te
tāpasī nr̥ityakāriṇīnān charaṇamān āḷoṭīne atyant ādhīn thaī kanyānī māgaṇī karavā
lāgyo. pachhī teṇe tāpasīne bāndhī rākhyo. rājāne prashna hato tethī rājāe rātre āvīne
tāpasīne bandhāyelo joyo. savāramān teno tiraskār karīne tene kāḍhī mūkyo. te apamānathī
lajjit thaīne te atyant duḥkh bhogavato, pr̥ithvī par bhaṭakīne mr̥utyu pāmyo, anek
kuyonimān janmamaraṇ karyā ane karmānuyogathī daridrīne gher utpanna thayo. jyāre e
garbhamān āvyo te ja vakhate tenī mātāe tenā pitāne krūr vachano sambhaḷāvīne jhaghaḍo
karyo, udās thaī ne te videsh gayo ane āno janma thayo. bāḷak avasthā hatī tyāre
bhīlanā deshanā manuṣhyone bandh karyā, temān enī mātā paṇ bandhanamān paḍī. e ākhāy
kuṭumb vināno paramaduḥkhī thayo. keṭalāk divaso pachhī tāpasī thaīne agnān tap karīne
jyotiṣhī devomān agniprabh nāmano dev thayo. ek samaye anantavīrya kevaḷīne dharmamān
nipuṇ ek shiṣhye pūchhayunḥ he nāth! munisuvratanāthanā muktigaman bād tame kevaḷī thayā,
tamārā jevā sansāranā tārak bījā koṇ thashe? tyāre temaṇe kahyun ke deshabhūṣhaṇ-kuḷabhūṣhaṇ
thashe, te kevaḷagnān kevaḷadarshan pragaṭ karashe ane jagatamān sārarūp jinano upadesh pāmīne
loko sansārasamudrane tarashe. ā vachan agniprabhe sāmbhaḷyān ane te potānā sthānake gayo.
ā divasomān kuavadhithī amane parvat par rahelā jāṇīne ‘anantavīrya kevaḷīnun vachan
mithyā karun’ evo garva karīne pūrvanā verathī upadrav karavā āvyo. te tamane baḷabhadra
nārāyaṇ jāṇīne bhayathī bhāgī gayo. he rām! tame charamasharīrī, tadbhav mokṣhagāmī
baḷabhadra chho ane lakṣhmaṇ nārāyaṇ chhe. tame tenā sahit amārī sevā karī ane amārā
ghātikarmanā kṣhayathī amane kevaḷagnān utpanna thayun chhe. ā pramāṇe prāṇīonān veranun kāraṇ
badhun veranā anubandhathī chhe, em jāṇīne ane jīvonā pūrvabhavanun shravaṇ karīne he
prāṇīo! rāgadveṣh tyajī sthir thāv. āvān mahāpavitra kevaḷīnān vachan sāmbhaḷī sur,
nar, asur vāramvār namaskār karavā lāgyā ane bhavaduḥkhathī ḍaryā. garuḍendra param harṣhit
thaīne kevaḷīnān charaṇāravindane namaskār karī, atyant snehadraṣhṭi phelāvato, jenā maṇikuṇḍaḷ
jhagamage chhe evo e raghuvanshamān udyot karanār rāmane kahevā lāgyo, he bhavyottam! tame
munionī bhakti karī tethī hun atyant prasanna thayo chhun. e mārā pūrvabhavanā putro chhe.
tame je māgasho te hun āpīsh. tyāre shrī raghunāth kṣhaṇek vichārīne bolyā ke tame devonā
svāmī chho, koīvār amārā upar āpatti āve to amane yād karajo, sādhunī sevānā
prasādathī ā phaḷ maḷyun ke tamārā jevāno meḷāp thayo. tyāre garuḍendre
tyāre anek dev meghanā dhvani samān vājintro vagāḍavā lāgyā. sādhuonā pūrvabhav
sāmbhaḷīne keṭalāk uttam manuṣhyo muni thayā, keṭalāke shrāvakanān vrat dhāraṇ karyā. te
deshabhūṣhaṇ-kuḷabhūṣhaṇ
Page 342 of 660
PDF/HTML Page 363 of 681
single page version
kevaḷī jagatapūjya banī sarva sansāramān duḥkhathī, rahit nagar, grām parvatādi sarva
sthānomān vihār karatā dharmano upadesh karavā lāgyā. te banne kevaḷīonā pūrvabhavanun
charitra je nirmaḷ svabhāvanā dhārak bhavya jīv shravaṇ kare chhe te sūrya samān tejasvī
pāparūp timirano shīṅghra nāsh kare chhe.
charitravarṇan karanār ogaṇachāḷīsamun parva pūrṇa thayun.
vanshasthaḷapurano rājā suraprabh atyant nirmaḷ chittavāḷā rām, lakṣhmaṇ, sītānī bhakti
karavā lāgyo. mahelanā shikharanī kāntithī ujjavaḷ banelā ākāshavāḷā nagaramān
padhāravānī rājāe prārthanā karī, parantu rāme te na svīkārī. vanshagirinā sundar shikhar
paranā nalinī vanamān ek ramaṇīy, vishāḷ shilā par āvī hans samān pote
birājyā. vanamān nānā prakāranān latāothī pūrṇa vr̥ukṣho chhe. jātajātanā pakṣhīo tyān
avāj karī rahyān chhe, sugandhī pavan vāy chhe, bhātabhātanān phaḷaphūlothī shobhe chhe,
sarovaromān kamaḷ khīlī rahyān chhe. sthān atyant sundar chhe, tyān sarva r̥utunī shobhā banī
rahī chhe. shuddha arīsānī sapāṭī jevī manogna bhūmi, pāñch varṇanān ratnothī shobhe chhe. kund,
maulashrī, mālatī, sthaḷakamaḷ, ashokavr̥ukṣha, nāgavr̥ukṣha ityādi anek prakāranān sugandhī vr̥ukṣho
khīlī rahyān chhe, temanān manohar pāndaḍān chamake chhe. tyān rājānī āgnāthī mahābhaktivant
puruṣhoe shrī rāmane birājavā māṭe vastronā mahāmanohar maṇḍap banāvyā. sevako atyant
chatur ane sāvadhān hatā. te ānand karāvatā, maṅgaḷ vāṇī bolatā, svāmīnī bhaktimān
tatpar rahetā, temaṇe anek prakāranā pahoḷā, ūñchā vastronā maṇḍap banāvyā. temān judān
judān chitro hatān. tenī upar dhajāo laherātī hatī, andar motīnī māḷāo lachakatī
hatī, nānī nānī ghaṇṭaḍīovāḷī maṇinī jhālaro laṭakatī hatī, atyant dedīpyamān sūryanān
kiraṇo jevā chamakatā kaḷash pr̥ithvī par mūkyā hatā, chhatra, chāmar, sinhāsanādi rājachihno
tathā sarva sāmagrī hājar hatī, anek maṅgaḷ dravya hatān, evā sundar sthaḷamān te sukhapūrvak
rahe chhe. jyān jyān raghunāth pag mūke chhe tyān anek rājā temanī sevā kare chhe. shayyā.
āsan, maṇisuvarṇanān nānā prakāranān upakaraṇ ane elachī, laviṅg,
Page 343 of 660
PDF/HTML Page 364 of 681
single page version
rāndhelān jātajātanān anna ityādi anupam vastuo lāve chhe. ā pramāṇe badhī jagyāe
badhā māṇaso shrīrāmane pūje chhe. vanshagiri par shrīrām, lakṣhmaṇ, sītāne rahevā māṭe maṇḍap
banāvyā chhe. temān koī sthaḷe gīt, kyāṅk nr̥itya, kyāṅk vājintra vāge chhe. kyāṅk sukr̥utanī
kathā thāy chhe, nr̥ityakāriṇī evun nr̥itya kare chhe ke jāṇe devāṅganā ja chhe. kyāṅk dān apāy
chhe. evān mandir banāvyān chhe, jenun varṇan koṇ karī shake? tyān sarva sāmagrī pūrṇa chhe,
yāchak tyānthī pāchho jato nathī. banne bhāī badhān ābhūṣhaṇothī yukta, sundar vastro pahere
chhe, dān āpe chhe, yash phelāy chhe, param saubhāgyavān sītā pāpanā prasaṅgathī rahit,
shāstrokta rītathī rahe chhe, teno mahimā kyān sudhī kahīe? vanshagiri upar shrī rāmachandre
jineshvaradevanān hajāro adbhut chaityālayo banāvarāvyān. tenā stambh atyant majabūt hatā,
lambāī, pahoḷāī ūñchāī pramāṇasar hatī. temān sundar jharūkhā shobhatā hatā, dvār paṇ
toraṇ hatān, koṭ ane khāīthī vīṇṭaḷāyelā hatā, tenā upar sundar dhajāo pharakatī hatī,
vandanā karavā āvanār bhavya jīvonā manohar shabda sāthe mr̥udaṅg, vīṇā, bansarī, jhālar,
mañjīrān, shaṅkh, nagārānā avājathī guñjatā hatā. mahān utsav tyān thatā hatā evā
rāmanān rachelān ramaṇīk jinamandironī paṅkti shobhatī hatī. temān sarva lakṣhaṇoyukta, sarvalok
vaḍe pūjya, pañchavarṇanā jinabimb birājatān hatān. ek divase kamaḷalochan shrīrāme
lakṣhmaṇane kahyun, he bhāī! ahīn āpaṇā ghaṇā divaso vītyā. ā giri par sukhapūrvak
rahyā, shrī jineshvaranān chaityālayo banāvavāthī pr̥ithvī par nirmaḷ kīrti phelāī. ā
vanshasthaḷapuranā rājāe āpaṇī ghaṇī sevā karī, āpaṇān man ghaṇān prasanna karyān. have
ahīn ja rahīe to kāryanī siddhi nahi thāy ane ā bhogothī mārun man prasanna nathī.
ā bhog rog samān chhe em ja hun jāṇun chhun to paṇ ā bhogone hun kṣhaṇamātra chhoḍato
nathī. jyān sudhī sanyamano uday nathī tyān sudhī e vinā prayatne āvī maḷe chhe. ā
bhavamān ā prāṇī je karma kare chhe tevun phaḷ parabhavamān bhogave chhe ane pūrve upārjelā karmanun
phaḷ vartamānakāḷamān bhogave chhe. ā sthaḷamān nivās karavāmān āpaṇane sukhasampatti to
rahe ja chhe, paṇ je divaso jāy chhe te pharīne āvatā nathī nadīno veg, āyuṣhyanā
divaso ane yauvan gayā pachhī pāchhān āvatān nathī. ā karṇaravā nāmanī nadīnī samīpe
daṇḍakavan hovānun sambhaḷāy chhe. tyān bhūmigocharīo jaī shakatā nathī. tyān bharatanī
āgnāno paṇ pravesh nathī, tyān samudranā taṭ par ek sthān banāvīne nivās karīshun.
rāmanī āgnā sāmbhaḷīne lakṣhmaṇe vinati karī ke he nāth! āp jem āgnā karasho tem
ja thashe. ām vichārīne mahādhīr banne vīr indrasarakhā bhog bhogavīne vanshagiri parathī
sītārahit chālī nīkaḷyān. vanshasthalapurano svāmī rājā suraprabh sāthe dūr sudhī āvyo.
rāme tene vidāy karyo tyāre mushkelīthī pāchho vaḷyo. atyant shok karato potānā nagaramān
āvyo. shrīrāmano virah kone kone shok na upajāve? gautam svāmī rājā shreṇikane kahe
chhe ke he rājan! je anek
Page 344 of 660
PDF/HTML Page 365 of 681
single page version
shobhāyamān karyo te dishāone potānī kāntithī prakāshamān kare chhe. ravi samān jenī
prabhā chhe, rāme tenā par sundar mandiro banāvarāvyān tethī rāmagiri kahevāyo ane te
pramāṇe pr̥ithvī par prasiddha thayo.
chāḷīsamun parva pūrṇa thayun.
bharelā anek deshone oḷaṅgīne temaṇe vanamān pravesh karyo, jyān mr̥ugonā samūh hatā ane
mārga sūjhato nahi. uttam puruṣhonī vasati nahotī. te viṣham sthānomān bhīl paṇ vicharī
shakatā nahi. jātajātanān vr̥ukṣho ane velothī bharelā atyant andhakārarūp, jyān parvatanī
guphāmānthī jharaṇān jhare chhe te vanamān jānakīnā saṅgane kāraṇe dhīre dhīre dararoj ek kos
chālatā, banne bhāī nirbhayapaṇe anek krīḍā karatā narmadā nadī par pahoñchyā. tenā
ramaṇīk taṭ prachūr ghāsathī saghan hatā, chhāyā āpanār anek vr̥ukṣha phaḷ-puṣhpādithī
shobhit hatān, tenī samīpamān parvat hato. āvun sthān joīne banne bhāī kahevā lāgyā
ke ā sundar van! ā sundar nadī! ām kahīne vr̥ukṣhonī ramaṇīy chhāyāmān sītā sahit
beṭhā. thoḍīvār tyān besīne tyānā ramaṇīy sthāno joīne jaḷakrīḍā karavā lāgyān. pachhī
atyant mīṭhān pākān phaḷaphūlonun bhojan banāvyun, je sukhanī vāto karatā hatā, tyān
rasoīnān sādhano ane vāsaṇo māṭīnān ane vānsanān banāvyān, sītāe vananā
dhānyamānthī sugandhī āhār taiyār karyo. bhojananā samaye banne vīr muninā āgamananī
abhilāṣhāthī bāraṇe paḍagāhan karavā ūbhā rahyā. te vakhate be chāraṇ muni padhāryā,
jemanān nām sugupti ane gupti hatān, temanān sharīr jyotipaṭalathī sanyukta hatān, temanun
darshan hatun, mati, shrut, avadhi e traṇ gnānathī virājatā hatā, mahāvratanā dhārak, param
tapasvī, sakaḷ vastunī abhilāṣhāthī rahit, nirmaḷ chittavāḷā, māsopavāsī, atyant
dhīravīr, shubh cheṣhṭānā dhārak, netrone ānand āpanār, shāstrokta āchārasanyukta evā
te āhār māṭe padhāryā. sītāe temane dūrathī joyā. atyant harṣhathī ubharātī āṅkhe ane
romāñchit sharīre te patine kahevā lāgīḥ he nāth! he narashreṣhṭha! juo, juo, tapathī durbaḷ
banel sharīravāḷā digambar kalyāṇarūp chāraṇayugal padhāryān. tyāre
Page 345 of 660
PDF/HTML Page 366 of 681
single page version
paheranārī! dhanya chhe tārā bhāgyane! ten nirgranth yugalane joyā, jemanān darshanathī
janmajanmanān pāp ṭaḷe chhe, bhaktivant puruṣhanun param kalyāṇ thāy chhe. rāme jyāre ām
kahyun tyāre sītā kahevā lāgyā ke e āvyā, e āvyā. te ja vakhate banne munio
rāmanī najare paḍayā, je jīvadayānā pālak, iryā samiti sahit, samādhānarūp manavāḷā
hatā, pachhī shrī rāme sītā sahit sanmukh thaī, namaskār karī, atyant shraddhā-bhakti
sahit munione āhāradān karyun. araṇyanī bhensonun ane vananī gāyonun dūdh, parvat
paranī drākṣha, nānā prakāranān vanadhānya, sundar ghī, miṣhṭānna ityādi manohar vastuothī
munine vidhipūrvak pāraṇun karāvyun. te muni bhojananā svādanī lolupatāthī rahit,
nirantarāy āhār karavā lāgyā. jyāre rāme potānī strī sahit bhaktithī āhāradān
karyun. tyāre pañchāshcharya thayā ratnonī varṣhā, puṣhpavr̥uṣhṭi, shītaḷ mand mand pavananun vāvun, dundubhi
vājāonun vāgavun ane jayajayakārano dhvani. je samaye rāme munione āhār āpyo te
vakhate vanamān ek gīdh pakṣhī potānī ichchhānusār vr̥ukṣha par beṭhun hatun. tene atishay
sanyukta munione joīne potānā pūrvabhavanun gnān thayun ke keṭalāk bhav pahelān hun manuṣhya
hato, men pramādathī ane avivekathī māro janma niṣhphaḷ gumāvyo, tap-sanyam kāī karyun
nahi, mūḍhabuddhi evā mane dhikkar! have hun pāpanā udayathī khoṭī yonimān āvī paḍayo
chhun, have kyo upāy karun? mane manuṣhyabhavamān kahevātā mitra paṇ vāstavamān mahāshatru evā
pāpī jīvoe bharamāvyo tethī temanā saṅgamān men dharmaratnano tyāg karyo ane guruonān
vachananī avagaṇanā karīne mahāpāp ācharyun. men mohathī andh banī agnān timirathī
dharmane na oḷakhyo, have mārā karmanā vichārathī hr̥udayamān baḷun chhun. pachhī khūb vichār karīne
nakkī karyun ke duḥkh nivāravā māṭe ā sādhunun sharaṇ grahaṇ karun. e sarva sukhanā dātā chhe,
emanāthī mārā param arthanī prāpti nishchayathī thashe. ā pramāṇe pūrvabhavanā chintavanathī
pratham to khūb shok thayo, pachhī sādhunā darshanathī tatkāḷ atyant harṣha pāmī potānī bey
pāṅkh halāvī, ānsubharyān netre, atyant vinayapūrvak pakṣhī vr̥ukṣhanā agrabhāv parathī bhūmi
par paḍayun. te pakṣhī khūb moṭun hatun, tenā paḍavānā avājathī hāthī, sinhādi vananā jīv
bhayathī bhāgī gayā ane sītānun chitta paṇ vyākuḷ banyun. juo, ā dhīṭh pakṣhī
munionān charaṇomān kyāthī āvīne paḍyun, kaṭhor avāj karīne ghaṇun rokyun, parantu te pakṣhī
munionān charaṇonā prakṣhālan jaḷamān āvīne paḍayun, charaṇodakanā prabhāvathī kṣhaṇamātramān
tenun sharīr ratnonī rāshi samān nānā prakāranā tejathī maṇḍit thaī gayun, pag to
suvarṇanī prabhā dharavā lāgyā, bey pāṅkh vaiḍūryamaṇi samān thaī gaī, sharīr nānā
prakāranān ratnonī chhabī banī gayun, chāñch māṇek samān lāl thaī gaī. pachhī e pakṣhī
potāne ane potānā rūpane joīne atyant harṣha pāmī, madhur avājathī nr̥itya karavā taiyār
thayun. devonā dundubhi samān jeno avāj chhe, te netromānthī ānandanān ānsu vahāvatun
shobhavā lāgyun. jem mor meghanā āgamanathī nr̥itya kare
Page 346 of 660
PDF/HTML Page 367 of 681
single page version
vaiḍūryamaṇi samān shilā upar birājyā. padmarāgamaṇi samān chhe netra jenān evun pakṣhī
pāṅkh saṅkochīne munionān charaṇone praṇām karīne āgaḷ beṭhun. tyāre shrī rām khīlelā
kamaḷ jevān netrothī pakṣhīne prakāsharūp joīne pote khūb āshcharya pāmyā. temaṇe sādhuonān
charaṇone namaskār karīne pūchhayun. kevā chhe sādhu? aṭhṭhāvīs mūḷ guṇ ane chorāsī lākh
uttaraguṇ jemanān ābhūṣhaṇ chhe temane rāme vāramvār pakṣhī taraph jotān pūchhayun, he bhagavan!
ā pakṣhī pūrva avasthāmān atyant kurūp hatun, te kṣhaṇamātramān suvarṇa ane ratnonī mūrti
banī gayun, ā ashuchi evā mānsanun bhakṣhaṇ karanār duṣhṭa gīdh pakṣhī, āpanān charaṇonī
pāse besīne atyant shānt thaī gayun enun kāraṇ shun? tyāre sugupti nāmanā munie kahyun
he rājan! pahelān ā sthaḷe daṇḍak nāmano sundar desh hato. temān anek grām, nagar,
paṭṭaṇ, samvāhan, maṭamb, ghoṣh, kheṭ, karvaṭ ane droṇamukhanī rachanā hatī. jenī chāre bāju
vāḍ hoy tene grām kahe chhe. koṭ, khāī, daravājāthī rakṣhit hoy te nagar kahevāy. jyān
ratnonī khāṇ hoy te paṭṭaṇ kahevāy. parvatonī upar hoy te samvāhan. jenī sāthe
pāñchaso gām joḍāyelān hoy tene maṭamb kahe chhe. gāyono nivās ane govāḷonā
āvās hoy te ghoṣh. jenī āgaḷ nadī vahetī hoy te kheṭ ane jenī pāchhaḷ parvat
hoy te karvaṭ. tathā samudranī samīpe hoy te droṇamukh ityādi anek rachanāthī shobhato desh
hato. tyān karṇakuṇḍaḷ nāmanā atimanohar nagaramān ā pakṣhīno jīv daṇḍak nāmano rājā
hato. te pratāpī, prachaṇḍ parākramī, jeṇe shatrurūpī kāṇṭāo bhāṅgī nākhyā chhe evo mahāmānī,
moṭī senāno svāmī hato. te mūḍhe adharmanī shraddhāthī pāparūp mithyā shāstranun sevan karyun,
jem koī ghī meḷavavā pāṇīne valove tevo e prayatna hato. tenī strī daṇḍī jātanā
sannyāsīnī bhakta hatī. temanā pratye rāṇīne khūb anurāg hato. tenā saṅgathī rājā paṇ
tenā mārge chālyo. strīone vash thayelo puruṣh shun shun nathī karato? ek divas e
nagaranī bahār nīkaḷyo ane tyān vanamān kāyotsarga karīne dhyānamān beṭhelā ek munine
joyā. tyāre ā nirday rājāe muninā gaḷānī āsapās ek marelo sāp nākhyo. te
pāṣhāṇ samān kaṭhor chittavāḷo hato. te munie dhyān dharī, maun rahī evī pratignā
karī ke jyān sudhī koī mārā kaṇṭhamānthī sarpa dūr nahi kare tyān sudhī hun halanachalan nahi
karun, yogarūp ja rahīsh. pachhī koīe sarpa dūr na karyo, muni ūbhā ja rahyā. keṭalāk
divaso pachhī rājā te ja mārge nīkaḷyo. te ja samaye koī bhalā manuṣhye sarpane kāḍhayo
ane muninī pāse beṭho. rājāe te manuṣhyane pūchhayun ke muninā gaḷāmānthī sāp koṇe
kāḍhayo ane kyāre kāḍhayo? teṇe javāb āpyo ke he narendra! koī narakagāmīe dhyānārūḍh
muninā kaṇṭhamān marelo sāp nākhyo hato, te sarpanā sanyogathī sādhunun sharīr atyant
khedakhinna thayun hatun emaṇe to koī upāy karyo nahi, āje e sarpa men dūr karyo chhe. tyāre
rājā munine shāntasvarūp, kaṣhāyarahit jāṇīne praṇām karīne potānā sthānake gayo. te
divasathī te munionī
Page 347 of 660
PDF/HTML Page 368 of 681
single page version
ā vr̥uttānt sāmbhaḷyo ke rājā jinadharmano anurāgī thayo chhe tyāre ā pāpaṇīe krodh
karīne munione māravāno upāy karyo. je duṣhṭa jīv hoy chhe te potānā jīvanano prayatna
chhoḍīne paṇ bījānun ahit karatā hoy chhe. te pāpiṇīe potānā gurune kahyun ke tame
nirgranth muninun rūp laīne mārā mahelamān āvo ane vikāracheṣhṭā karo. tyāre eṇe e
pramāṇe karyun. rājā ā vr̥uttānt jāṇīne munio upar gusse thayo. tenā mantrī vagere duṣhṭa
mithyādraṣhṭi sadā munionī nindā ja karatā. bījā paṇ krūr karma karanārā munionā
virodhī hatā. temaṇe rājāne bharamāvyo. tethī pāpī rājāe munione ghāṇīmān pīlavānī
āgnā karī ane āchārya sahit badhā munione ghāṇīmān pīlī nākhyā. ek muni bahār
gayā hatā ane pāchhā āvatā hatā temane koī dayāḷu vyaktie kahyun ke pāpī rājāe
anek munione yantramān pīlī nākhyā chhe, tame bhāgī jāv, tamārun sharīr dharmanun sādhan
chhe māṭe tamārā sharīranī rakṣhā karo. pachhī ā samāchār sāmbhaḷīne, munisaṅghanā maraṇanā
shokathī jemane duḥkharūpī shilāno āghāt lāgyo chhe evā e muni thoḍīvār vajranā stambh
samān nishchaḷ thaī gayā. pachhī asahya duḥkhathī kalesh pāmyā. pachhī te munirūp parvatanī
samabhāvarūp guphāmānthī krodharūp kesarī sinh nīkaḷyo, lāl ashokavr̥ukṣha hoy tem muninān
netra lāl thayān jāṇe sandhyānā raṅg samān thaī gayā, taptāyamān muninā ākhā
sharīramānthī parasevānā bund phūṭī nīkaḷyān. pachhī kāḷāgni samān prajvalit agninun pūtaḷun
nīkaḷyun, dharatī ane ākāsh agnirūp thaī gayā, loko hāhākār karatā maraṇ pāmyā.
jem vānsanun van saḷage tem desh ākho bhasma thaī gayo. na rājā bachyo, na antaḥpur, na
pur, na grām, na parvat, na nadī, na van, na koī prāṇī; kāī paṇ deshamān bachyun nahi.
mahān gnānavairāgyanā yogathī ghaṇā vakhat pachhī munie samabhāvarūp je dhan ūpārjyun hatun
te tatkāḷ krodharūp ripue harī līdhun. daṇḍak deshano daṇḍak rājā pāpanā prabhāvathī nāsh
pāmyo ane desh paṇ nāsh pāmyo. have e daṇḍak van kahevāy chhe. keṭalāk divas to ahīn
ghās paṇ na upajyun ghaṇā kāḷ pachhī ahīn muniono vihār thayo tenā prabhāvathī
vr̥ukṣhādik thayā. ā van devone paṇ bhay upajāve tevun chhe, vidyādharonī to vāt ja shī
karavī? sinh, vāgh, aṣhṭapadādi anek jīvothī bharelun ane jātajātanān pakṣhīonā
avājathī guñjatun ane anek prakāranān dhānyathī pūrṇa chhe. te rājā daṇḍak prabaḷ shaktivāḷo
hato te aparādhathī narak, tiryañch gatimān ghaṇo vakhat bhaṭakīne ā gīdh pakṣhī thayo. have
enā pāpakarmanī nivr̥utti thai. amane joīne tene pūrvabhavanun smaraṇ thayun. ām jāṇī
sansār, sharīr, bhogathī virakta thai dharmamān sāvadhān thavun. bījā jīvonun je draṣhṭānt chhe te
potāne shānt bhāvanī utpattinun kāraṇ chhe. ā pakṣhīne potānā pūrvabhavanī viparīt cheṣhṭā
yād āvī chhe tethī kampe chhe. pakṣhī par dayā lāvīne muni kahevā lāgyā he bhavya! have tun
bhay na kar. je samaye je thavānun hoy te thāy chhe, rudan shā māṭe kare chhe?
Page 348 of 660
PDF/HTML Page 369 of 681
single page version
jo, kyān ā van ane kyān sītā sāthe shrī rāmanun ahīn āvavun ne kyān amāro
vanacharyāno abhigrah ke vanamān shrāvakano āhār maḷashe to leshun ane kyān tārun amane
joīne pratibuddha thavun? karmonī gati vichitra chhe, karmonī vichitratāthī jagatanī vichitratā
chhe. ame je anubhavyun chhe, sāmbhaḷyun chhe ane dekhyun chhe te kahīe chhīe. pakṣhīne pratibodh
pamāḍavāno rāmano abhiprāy jāṇīne suguptimuni potānā ane bījā guptimuninā
vairāgyanun kāraṇ kahevā lāgyā. ek vārāṇasī nagarī hatī. tyān achal nāmano vikhyāt
rājā hato, tenī rāṇī giradevī guṇarūp ratnothī shobhatī hatī. tene tyān ek divas
trigupti nāmanā muni, shubh cheṣhṭānā dhārak āhārārthe padhāryā. rāṇīe paramashraddhāthī
temane vidhipūrvak āhār āpyo. jyāre nirantarāy āhār pūro thayo tyāre rāṇīe
munine pūchhayun he nāth! ā māro gr̥uhavās saphaḷ thashe ke nahi, arthāt mane putra thashe ke
nahi? tyāre munie ā sandeh ṭāḷavā māṭe āgnā karī ke tāre be vivekī putro thashe, tene
ā pramāṇe trigupti muninī āgnā thayā pachhī ame be putro thayā. tethī mātāpitāe
amārān nām sugupti ane gupti rākhyā. ame banne rājakumār lakṣhmīthī maṇḍit, sarva
kaḷānā pāragāmī, lokonā pyārā, nānā prakāranī krīḍā karatān gharamān rahyā hatā.
vivāh thayā tyāre temane chintā thaī ke koī vār ā strīnā yogathī amārā banne
bhāīomān judāpaṇun na thāy. pachhī shubh karmanā yogathī suketu pratibuddha thaī. anantavīrya
svāmīnī samīpe muni thayo ane nāno bhāī agniketu bhāīnā viyogathī atyant duḥkhī
thaī vārāṇasīmān ugra tāpas thayo. pachhī moṭo bhāī suketu, je muni thayo hato te nānā
bhāīne tāpas thayelo jāṇīne sambodhan karavānā hetuthī āvavā taiyār thayo ane gurunī
āgnā māgī. tyāre gurue kahyun ke tun bhāīne sambodhavā ichchhe chhe to ā vr̥uttānt sāmbhaḷ.
tyāre teṇe pūchhayun ke he nāth! kyo vr̥uttānt? gurue kahyun ke te tārī sāthe matapakṣhano
vivād karashe ane tamāro vād chālato hashe tyāre traṇ strīo sāthe ek kanyā gaṅgāne
tīre āvashe. teno varṇa goro hashe, jātajātanān vastra paherīne divasanā pāchhalā pahore te
āvashe. tyāre tun ā chihnothī jāṇīne bhāīne kaheje ke ā kanyānun kevun shubh-ashubh
honahār chhe, te kahe. tyāre te nirāsh thaīne tane kaheshe ke hun to jāṇato nathī, tame
jāṇatā ho to kaho. tyāre tun kaheje ke ā nagaramān ek pravar nāmano dhanavān shreṣhṭhī chhe,
ā tenī ruchirā nāmanī putrī chhe. te ājathī trījā divase marīne kambar grāmamān vilās
nāmanā kanyānā pitānā māmāne tyān bakarī thashe. tene nār mārī nākhashe, te marīne
gāḍar thashe. pachhī bhens ane bhens marīne te ja vilāsanī vidhurā nāmanī putrī thashe.
gurue kahelī ā vāt sāmbhaḷīne ane gurune praṇām karīne suketu tāpasīonā
āshramamān āvyo. gurue
Page 349 of 660
PDF/HTML Page 370 of 681
single page version
vidhurā nāmanī vilāsanī putrīne jyāre pravar shreṣhṭhī paraṇavā taiyār thayo tyāre
agniketue tene kahyun ke ā tārī ruchirā nāmanī putrī chhe te marīne bakarī, gāḍar, bhens
thaīne tārā māmānī putrī thaī chhe. have tun ene paraṇe te yogya nathī ane vilāsane paṇ
badho vr̥uttānt kahyo, kanyānā pūrvabhav kahyā, te sāmbhaḷīne kanyāne jātismaraṇ gnān thayun,
eṭale te kuṭumb pratyeno moh tyajīne badhī sabhāne kahevā lāgī ke ā pravar mārā
pūrvabhavanā pitā chhe. ām kahīne te āryikā thaī. agniketu tāpas muni thayo. ā
vr̥uttānt sāmbhaḷīne ame banne bhāīoe atyant vairāgya pāmī anantavīrya svāmīnī pāse
jainendravrat aṅgīkār karyā. mohanā udayathī prāṇīone bhavavanamān bhramaṇ karāve tevā anek
anāchār thāy chhe. sadgurunā prabhāvathī anāchārano parihār thāy chhe, sansār asār chhe,
mātā, pitā, bāndhav, mitra, strī, santānādi tathā sukhaduḥkh badhun ja vinashvar chhe. ā
sāmbhaḷīne pakṣhī bhavaduḥkhathī bhayabhīt thayun ane dharmagrahaṇanī vāñchhāthī vāramvār avāj
karavā lāgyun. tyāre gurue kahyun ke he bhadra! tun bhay na pām. shrāvakanān vrat le-jethī pharī
duḥkhanī paramparā prāpta na thāy. have tun shāntabhāv dhāraṇ kar, koī prāṇīne pīḍā na
upajāv, ahinsā vrat dhāraṇ kar, mr̥uṣhā vāṇīno tyāg kar, santoṣh rākh, rātribhojanano
tyāg kar, abhakṣhya āhārano tyāg kar, uttam cheṣhṭāno dhārak, thā ane traṇe kāḷanī
sandhyā vakhate shrī jinendranun dhyān dhar. he subuddhi! upavāsādi tapathī nānā prakāranā
niyam le, pramādarahit thaī īndriyone jīt, sādhuonī bhakti kar ane arihant dev,
guru nirgranth ane dayāmay dharmano nishchay kar. ā pramāṇe munie āgnā karī. tyāre
pakṣhīe vāramvār namaskār karī muninī pāse shrāvakanān vrat dhāraṇ karyān. sītāe jāṇyun ke
ā uttam shrāvak thayo. tethī ānand pāmī tene potānā hāthe khūb vahāl karyun. tene
vishvās utpanna karī banne munioe kahyun ke ā pakṣhī tapasvī shānt chittavāḷun banyun chhe,
have te kyān jashe? gahan vanamān anek krūr jīvo chhe, ā samyagdraṣhṭi pakṣhīnī tame sadā
rakṣhā karajo. gurunān ā vachano sāmbhaḷīne tene pāḷavānī ichchhāvāḷī sītāe tenā par
anugrah karīne rākhyun. rājā janakanī putrī pakṣhīne karakamaḷathī vishvās upajāvatī, jem
garuḍanī mātā garuḍane pāḷatī shobhe tem shobhatī hatī. shrī rām-lakṣhmaṇ pakṣhīne
jinadharmī jāṇī atyant dharmānurāg karavā lāgyā ane munionī stuti ane namaskār
karavā lāgyā. banne chāraṇ muni ākāshamārge chālyā gayā. jatī vakhate te jāṇe ke
dharmarūp samudranā kallol hoy tevā shobhatā hatā. ek vanano madonmatta hāthī vanamān
upadrav karato hato. tene lakṣhmaṇe vash karyo ane tenī upar besīne rāmanī pāse āvyā.
te gajarāj girirāj sarakho hato tene joī rām prasanna thayā. pelun gnānī pakṣhī muninī
āgnā pramāṇe yathāvidhi aṇuvrat pāḷavā lāgyun. mahābhāgyanā yogathī rām-lakṣhmaṇ-
sītānun sānidhya tene maḷyun. e emanī sāthe pr̥ithvī par vihār karavā lāgyun. gautam
svāmī rājā shreṇikane kahe chhe ke he rājan! dharmanun māhātmya juo. ā
Page 350 of 660
PDF/HTML Page 371 of 681
single page version
khānārun, durgandhavāḷun, nindya pakṣhī sugandhī kañchananā kaḷash samān sundar sharīravāḷun banī gayun.
kyāy agninī shikhā samān prakāshit, kyāṅk vaiḍūryamaṇi samān, kyāṅk svarṇa samān,
kyāṅk haritamaṇinā prakāshavāḷun shobhatun hatun, rām-lakṣhmaṇanī samīpe te sundar pakṣhī
shrāvakanān vrat dhāraṇ karī, svādiṣhṭa bhojan karatun hatun, pakṣhīnā mahān bhāgya ke shrī
rāmano saṅg thayo. rāmanā anugrahathī anek charchā karīne draḍhavratī, param shraddhānī thayun. shrī
rām tene khūb lāḍ karatā. tenun sharīr chandananā lepavāḷun, svarṇanī ghūgharīothī maṇḍit,
ratnanān kiraṇothī shobhatun ane sharīr par ratna ane hemathī utpanna thayelān kiraṇonī jaṭā
hatī tethī shrī rāme tenun nām jaṭāyu pāḍayun. rām, lakṣhmaṇ, sītāne e atipriy hatun,
tenī chālathī te hansane paṇ jītatun, manogna cheṣhṭā karīne te rāmanā manane moh upajāvatun.
te vananān bījān pakṣhīo tene joīne āshcharya pāmatān. ā vratī traṇe sandhyāmān sītānī
sāthe bhaktithī namra banīne arihant, siddha, sādhuonī vandanā karatun. dayāḷu jānakī jaṭāyu
par atyant kr̥upā karīne sāvadhān rahī, sadā enī rakṣhā karatī. jānakīne jinadharma pratye
khūb anurāg chhe. te pakṣhī atyant shuddha amr̥ut samān phaḷ, pavitra svachchha anna, gāḷelun
nirmaḷ jaḷ, ityādi shubh vastuno āhār karatun. pakṣhī avidhi chhoḍīne vidhirūp thayun hatun.
shrī bhagavānanī bhaktimān līn janakaputrī sītā jyāre tāl āpatī, rām-lakṣhmaṇ bey
bhāī tāl anusār tān lāve tyāre ā jaṭāyu pakṣhī, ravi samān jenī kānti chhe, param
harṣhit thaī tāl ane tān anusār nr̥itya karatun.
ekatāḷīsamun parva pūrṇa thayun.
vachche besavānī sundar jagā, jenā par motīnī māḷā jhaḷūmbatī hoy, sundar jhālar, chandan,
kapūrādi sugandhī padārthothī maghamaghato, shayyā, āsan, vājintrothī bharelo ek vimān
samān adbhut rath banāvyo. tene chār hāthī joḍayā. temān besīne rām, lakṣhmaṇ, sītā
ane jaṭāyu ramaṇīy vanamān vicharatān. temane koīno bhay nahoto, koīno te ghāt karatān
nahi. koī jagyāe ek divas, koī jagyāe pandar divas, koī jagyāe ek mās sudhī
te manavāñchhit krīḍā karatān.
Page 351 of 660
PDF/HTML Page 372 of 681
single page version
jagyāe badalātī rahetī. nirmaḷ jharaṇāne nīrakhatā, ūñchī-nīchī jagyā chhoḍīne samataḷ
bhūmi nīrakhatān, ūñchān vr̥ukṣhone oḷaṅgīne dhīme dhīme āgaḷ jatān, potānī ichchhānusār
bhramaṇ karatān te dhīr vīr sinhasamān nirbhay daṇḍakavananī madhyamān āvī pahoñchyān. te
sthān kāyarane māṭe bhayaṅkar, jyān parvatanān shikharo vichitra hatān, jyān ramaṇīy jharaṇān
vahetān hatān, jyānthī nadī nīkaḷatī hatī, tenun jaḷ motīnā hār jevun ujjavaḷ hatun, tyān
anek prakāranān vr̥ukṣho hatān-jevān ke vaḍ, pīpaḷo, baheḍo, pīlu, sarasī, ūñchān ane sīdhān
vr̥ukṣha, dhaval vr̥ukṣha, kadamb, tilak jātinān vr̥ukṣha, lodh, ashok, jambū vr̥ukṣha, pāṭal, āmbo,
āmbaḷā, āmbalī, champo, kaṇḍīr shālīvr̥ukṣha, tāḍ, priyaṅgu, saptachchhad, tamāl, nāgavr̥ukṣha,
nandīvr̥ukṣha, arjun jātinān vr̥ukṣha, khākharo, malayāgiri chandan, kesar, bhojavr̥ukṣha, hiṅgoṭavr̥ukṣha,
kāḷun agar, saphed agar, kundavr̥ukṣha, padmāk vr̥ukṣha, kurañj vr̥ukṣha, ketakī, kevaḍo, mahuḍo, keḷ,
madanavr̥ukṣha, līmbu, khajūr, khārek, chārolī, nāraṅgī, bījoru dāḍam, nāḷiyer, haraḍe, kātho,
kiramālā, vidārīkand, agathiyā, karañj, kaṭālīkūṭh, ajamod, kauñch, kaṅkoḷ, marachānun vr̥ukṣha,
laviṅg, elachī, jāyaphaḷ, jāvantrī, chavya, chitrak, sopārī, nāgaravel, lāl chandan, netar,
shyāmalatā, mīṭhāsīṅgī, haridrā, aralū, sahiñjaḍā, padmākh, pīstā, maulashrī, bīlavr̥ukṣha, drākṣha,
badām, shālmali ityādi. vaḷī tyān svayammev ugelān nānā prakāranān dhānyo ane khūb
rasavāḷān phaḷo, sheraḍī ityādi anek vastuothī te van bharelun hatun. jātajātanān vr̥ukṣha,
jātajātanī velo, jātajātanān phaḷaphūlathī te van jāṇe bījun nandanavan ja hatun. tyān shītaḷ
mand sugandhī pavanathī komaḷ kūmpaḷo hale chhe. te jāṇe ke rāmanā āvavāthī ānandanr̥itya
karatī hoy evun lāge chhe. pavanathī ūḍatī sugandhī puṣhparaj āvīne sharīr par choṇṭī jāy
chhe jāṇe ke aṭavī āliṅgan ja kare chhe. bhamarā guñjārav kare chhe. jāṇe ke shrīrāmanā
padhāravāthī prasanna thaīne van gīt ja gāy chhe, parvat uparathī vahetān jharaṇānnā chhāṇṭā
uḍavāthī jāṇe ke te hasī rahyun hoy evun lāge chhe. bhāraṇḍ, hans, sāras, koyal, mor,
bāj, popaṭ, menā, kabūtar, kāgaḍo, ityādi anek pakṣhīonā ūñchā avāj sambhaḷāī
rahyā chhe te jāṇe ke shrī rām, lakṣhmaṇ, sītānā āgamanano satkār karī rahyā chhe. vaḷī,
jāṇe ke te pakṣhīo komaḷ vāṇīthī evun kahī rahyā chhe ke mahārāj, bhale ahīn padhāro.
sarovaromān saphed, shyām, lāl kamaḷ khīlī rahyān chhe. te jāṇe ke shrī rāmanā darshanathī
kutūhalathī kamaḷarūp netrothī joī rahyā chhe. phaḷonā bhārathī namelān vr̥ukṣho jāṇe ke rāmane
namaskār kare chhe, sugandhī pavan vāy chhe te jāṇe rāmanā āvavāthī ānandanā shvās le chhe.
shrī rām sumerunā saumanasavan samān ā vanane joīne jānakīne kahe chhe ke he priye!
juo, ā vr̥ukṣho velothī vīṇṭaḷāyelān, puṣhponā guchchhothī maṇḍit, jāṇe ke gr̥uhastha samān ja
bhāse chhe. priyaṅgunī vel maulashrīne vaḷagīne kevī shobhe chhe, jevī jīvadayā jinadharma sāthe
ekamek thaīne sohe chhe ane jem vidyā vinayavānane sparshe chhe tem ā mādhavīlatā
pavanathī chalāyamān pallavo
Page 352 of 660
PDF/HTML Page 373 of 681
single page version
netra chhe te hāthaṇīnā anurāgathī prerāīne kamaḷonā vanamān pravesh kare chhe, jem avidyā
eṭale ke mithyā pariṇatithī prerāyelo agnān jīv viṣhayavāsanāmān pravesh kare chhe.
kamaḷavanamān vikasit kamaladaḷ par bhramaro guñjārav kare chhe. he draḍhavrate! ā indranīlamaṇi
samān shyām varṇano sarpa daramānthī nīkaḷīne mayūrane jotān bhāgīne pāchho daramān jato rahe
chhe, jem vivekathī kām bhāgīne bhavavanamān chhupāī jāy chhe. juo, kesarī sinh, sāhasarūp
chhe charitra jenun, e ā parvatanī guphāmān beṭho hato te āpaṇā rathano avāj sāmbhaḷīne,
nidrā chhoḍīne guphānā dvār pāse āvī nirbhayapaṇe ūbho chhe. pelo vāgh, jenun mukh krūr chhe,
je garvathī bharelo chhe, tenī āṅkho māñjarī chhe, jeṇe pūñchhaḍun māthā upar mūkyun chhe ane
nakhathī vr̥ukṣhanān mūḷ ukhāḍe chhe. ā mr̥ugono samūh ghāsanā aṅkurone charavāmān chatur chhe,
potānān bāḷakone vachamān rākhīne haraṇī sāthe chāle chhe te netrothī dūrathī ja avalokan
karīne āpaṇane dayāḷu jāṇīne nirbhay thaīne vichare chhe. ā mr̥ug maraṇathī kāyar chhe
eṭale pāpī jīvonā bhayathī atyant sāvadhān chhe. tamane joīne khūb prem utpanna thayo
chhe tethī vishāḷ āṅkhothī vāramvār jue chhe. tenān netra tamārān jevān nathī tethī āshcharya
pāmyo chhe. ā vanano suvvar potānā dāntathī jamīn khodato garvathī chālyo jāy chhe. tenā
sharīr par kādav choṇṭī gayo chhe. he gajagāminī! ā vanamān anek jātinā gajonī ghaṭā
vichare chhe, paṇ tamārā jevī chāl temanāmān nathī tethī tamārī chāl joīne te anurāgī
thayā chhe. pelā chittānā sharīr par anek varṇanā paṭṭāthī, jem indradhanuṣh anek varṇathī
shobhe tem te shobhe chhe. he kalānidhe! ā van anek aṣhṭāpadādi krūr jīvothī bharelun chhe
ane atisaghan vr̥ukṣhothī bharelun chhe ane anek prakāranān ghāsathī pūrṇa chhe. kyāṅk ati
sundar chhe, jyān bhayarahit mr̥ugonān ṭoḷān vichare chhe, to kyāṅk mahābhayaṅkar atigahan chhe.
jem mahārājānun rājya atisundar chhe to paṇ duṣhṭone bhayaṅkar chhe. kyāṅk mahāmadonmatta
gajarāj vr̥ukṣhone ukhāḍe chhe, jem mānī puruṣh dharmarūp vr̥ukṣhone ukhāḍe chhe. kyāṅk navīn
vr̥ukṣhonā samūh par bhamarā guñjyā kare chhe. jem dātānī nikaṭ yāchako pharyā kare chhe. koī
jagyāe van lāl thaī gayun chhe, koī ṭhekāṇe shvet, koī ṭhekāṇe pīt, koī ṭhekāṇe harit,
koī ṭhekāṇe shyām, koī ṭhekāṇe chañchaḷ, koī ṭhekāṇe nishchaḷ, koī ṭhekāṇe shabdasahit to
koī ṭhekāṇe shabdarahit, koī ṭhekāṇe gāḍh, koī ṭhekāṇe nāmanān ja vr̥ukṣho hoy tevun, koī
ṭhekāṇe subhag, koī ṭhekāṇe durbhag, koī ṭhekāṇe vīras, koī ṭhekāṇe saras, koī ṭhekāṇe sam,
koī ṭhekāṇe viṣham, koī ṭhekāṇe taruṇ, koī ṭhekāṇe vr̥ukṣhonī vr̥uddhivāḷun, ām nānāvidh
bhāse chhe. ā daṇḍakavan, jem karmono vistār vichitra gativāḷo chhe. tem vichitra
gativāḷun chhe. he janakasute! je jinadharma pāmyā chhe te ja ā karmaprapañchathī chhūṭe chhe ane
nirvāṇ pāme chhe. jīvadayā samān bījo koī dharma nathī. je potānā jevān ja bījān
jīvone jāṇīne sarva jīvonī dayā kare chhe te ja bhavasāgarane tare chhe. ā daṇḍak nāmano
parvat, jenā shikhar
Page 353 of 660
PDF/HTML Page 374 of 681
single page version
anek dhātuothī bharelān chhe. jyān anek raṅgothī ākāsh judājudā raṅganun banī rahyun chhe.
parvatamān nānā prakāranī auṣhadhio chhe. keṭalīk evī jaḍībuṭṭī chhe te dīpak samān
prakāsharūp andhakārane dūr kare chhe. temane parvatano bhay nathī, pavanamān paṇ prajvalit rahe
chhe. ā parvat parathī jharaṇān jhare chhe teno sundar avāj thāy chhe ane tenān chhāṇṭānān ṭīpān
motīo jevo prakāsh vere chhe. ā parvatanā keṭalāk sthaḷ ujjavaḷ chhe, keṭalāk nīl chhe,
keṭalāk lāl dekhāy chhe, sūryanān kiraṇo parvatanā shikhar paranān vr̥ukṣhonī ṭoch par paḍe chhe
ane pavanathī pāndaḍān hale chhe te khūb shobhe chhe. he subuddhirūpiṇī! ā vanamān keṭalāk vr̥ukṣho
phūlonā bhārathī nīchān namī rahyān chhe ane keṭalāk jātajātanā raṅganān phūlothī shobhe chhe.
kyāṅk madhur avāj karatān pakṣhīothī shobhe chhe. he priy! ā parvatamānthī ā kauñcharavā
nadī jagataprasiddha nīkaḷī chhe, jem jinarājanā mukhamānthī jinavāṇī nīkaḷe chhe. ā nadīnun
jaḷ evun mīṭhun chhe, jevī tārī cheṣhṭā miṣhṭa chhe. he sukeshī! ā nadīmān pavanathī lahero ūṭhe
chhe ane kinārānān vr̥ukṣhonā puṣhpa jaḷamān paḍe chhe. nadīmān hansanā samūh ane phīṇanā
goṭāthī te ujjavaḷ chhe, tenun jaḷ gambhīr avāj karī rahyun chhe. kyāṅk vikaṭ pāṣhāṇonā
samūhathī viṣham chhe. hajāro magar-machchha vagerethī bhayaṅkar chhe. kyāṅk khūb vegathī chāle chhe
eṭale teno pravāh durnivār chhe. jem mahāmunionā tapanī cheṣhṭā durnivār chhe. kyāṅk nadī
dhīme dhīme vahe chhe, kyāṅk temān kāḷī shilāo hoy chhe ane kyāṅk shvet. temanī kāntithī
jaḷ nīl ane shvet em be raṅgavāḷun banī rahyun chhe, jāṇe ke baḷadev-nārāyaṇanun svarūp
ja chhe. kyāṅk lāl shilāomān kiraṇothī nadī lāl banī rahī chhe, jem sūryanā udayathī
pūrva dishā lāl thāy chhe. kyāṅk harit pāṣhāṇanā samūhathī jaḷamān haritapaṇun bhāse chhe tyān
shevāḷanī shaṅkā thāy chhe. he kānte! kamaḷanā samūhathī makarandanā lobhī bhamarā nirantar bhramaṇ
kare chhe ane makarandanī sugandhathī jaḷ sugandhī banī rahyun chhe ane makarandanā raṅgothī jaḷ
suvarṇaraṅgī lāge chhe, parantu tārā sharīranī sugandh samān makarandanī sugandh nathī ane tārā
raṅg jevo makarandano raṅg nathī. jāṇe ke tun kamaḷavadanī kahevāy chhe tethī tārā mukhanī
sugandhathī ja kamaḷ sugandhī chhe ane ā bhramar kamaḷone chhoḍīne tārā mukh āsapās
guñjārav karī rahyā chhe. ā nadīnun jaḷ koī ṭhekāṇe pātāḷ samān gambhīr chhe, jāṇe tārā
man jevī gambhīratā dhāraṇ kare chhe ane kyāṅk nīlakamaḷothī tārān netronī chhāyā dhāraṇ
kare chhe. ahīn anek prakāranā pakṣhīo jātajātanī krīḍā kare chhe, jem rājaputro anek
prakāranī krīḍā kare chhe. he prāṇapriye! ā nadīnī ret atisundar chhe, jyān patnī sāthe
vidyādharo athavā pakṣhīo ānandathī vichare chhe. he akhaṇḍavrate! ā nadīnā kinārānnā vr̥ukṣho
phaḷaphūlo sahit, jātajātanā pakṣhīothī maṇḍit, jaḷathī bharelī kāḷī vādaḷīo samān
saghan shobhā dhāre chhe. ām shrī rāmachandrajīe janakasutāne atisnehabharyān vachano kahyān.
tyāre te pativratā atiharṣhathī bharelī pati pratye prasanna thaī atyant ānandapūrvak kahevā
lāgīḥ he karuṇānidhe!
Page 354 of 660
PDF/HTML Page 375 of 681
single page version
ā nadīnun jaḷ nirmaḷ chhe, tenā taraṅgo ramaṇīk chhe, hansādi pakṣhīonā samūhathī sundar chhe,
parantu jevun tamārun chitta nirmaḷ chhe tevun nadīnun jaḷ nirmaḷ nathī ane tame jevā saghan chho
tevun van nathī ane tame jeṭalā uchcha ane sthir chho teṭalā giri nathī. jemanun man
tamārā pratye anurāgī thayun chhe temanun man bījī jagyāe jatun nathī. rājasutānān ā
prakāranān anek shubh vachano shrī rām ane lakṣhmaṇ sāmbhaḷīne atyant prasanna thaīne tenī
prashansā karavā lāgyā. rām to raghuvansharūp ākāshamān chandramā samān udyot karanār chhe.
nadīnā taṭ par manohar sthaḷ joīne hāthī joḍelā rathamānthī ūtarīne lakṣhmaṇ pratham nānā
prakāranā svādavāḷān sundar miṣhṭa phaḷo lāvyā ane sugandhī puṣhpo lāvyā. pachhī rāmasahit
jaḷakrīḍānā anurāgī thayā. lakṣhmaṇanun man guṇonī khāṇ chhe. indra, nāgendra, chakravartī jevī
jaḷakrīḍā kare tevī jaḷakrīḍā rām-lakṣhmaṇe karī, jāṇe ke te nadī shrī rāmarūp kāmadevane
joīne rati samān manohar rūp dhāraṇ karatī hatī. nadīnī lahero sarasar avāj karatī,
shvet ane shyām kamaḷonān patrone bhīñjavatī hatī, temān phīṇanā paṭal ūṭhayān hatān, bhramar
jemān chūḍā samān hatā, pakṣhīonā avājathī jāṇe ke te vachanālāp karatī hatī. rām
jaḷakrīḍā karīne kamaḷonā vanamān chhupāī gayā, pachhī tarat bahār āvyā, janakasutā sāthe
jaḷakrīḍā karavā lāgyā emanī cheṣhṭā joīne vananā tiryañch paṇ bījī taraphathī man
vāḷīne ekāgrachitta thaīne emanī taraph jovā lāgyā. banne vīr kaṭhoratā rahit chhe,
temanī cheṣhṭā manohar chhe. sītā gīt gāvā lāgī. gān anusār rāmachandra mr̥udaṅg vaḍe tāl
āpavā lāgyā. rām jaḷakrīḍāmān āsakta chhe ane lakṣhmaṇ chārekor phare chhe. te bhāīnā
guṇomān āsakta buddhivāḷā chhe. rām potānī ichchhā pramāṇe jaḷakrīḍā karī samīpanā
mr̥ugone ānand utpanna karī jaḷakrīḍāthī nivr̥utta thayā. khūb vakhāṇavā jevān vananān miṣhṭa
phaḷo vaḍe kṣhudhā maṭāḍīne latāmaṇḍapamān beṭhā. tyān sūryano tāp lāgato nahi. dev samān
sundar te nānā prakāranī sundar kathā karavā lāgyā. sītā sahit atyant ānandathī beṭhā.
sītāno hāth jaṭāyunā mastak par hato. rām lakṣhmaṇane kahe chhe ke he bhāī! ā
jātajātanān vr̥ukṣho svādiṣhṭa phaḷovāḷān chhe, nadī nirmaḷ jaḷathī bharelī chhe, ahīn latānā
maṇḍapo chhe. ā daṇḍakagiri anek ratnothī pūrṇa chhe, ahīn krīḍā karavānān anek sthaḷo chhe
māṭe giri pāse ek sundar nagar vasāvīe. ā van atyant manohar chhe, bījāone
māṭe agamya chhe. ahīnno nivās harṣhanun kāraṇ chhe. ahīn sthān banāvīe ane he bhāī!
tun banne mātāone levā māṭe jā, te khūb shok kare chhe māṭe temane shīghra laī āv.
athavā tun ahīn rahe ane sītā tathā jaṭāyu paṇ ahīn rahe, hun mātāone lāvavā jaīsh.
tyāre lakṣhmaṇ hāth joḍī, namaskār karī kahevā lāgyo ke je pramāṇe āp āgnā karasho te
pramāṇe karīsh. rām kahevā lāgyā ke have to grīṣhmar̥utu vītī gaī ane varṣhār̥utu āvī
chhe. ā varṣhār̥utu atibhayaṅkar chhe, jemān samudra samān garjanā karatā meghaghaṭānā samūh
vichare chhe, chālatā añjanagiri samān lāge chhe, dashe dishāmān kāḷāsh chhavāī gaī chhe,
vījaḷī chamake
Page 355 of 660
PDF/HTML Page 376 of 681
single page version
janmakalyāṇakamān devo ratnanī dhārā varasāvatā hoy. he bhāī! jo, ā tārā raṅg samān
shyām ghaṭā sundar jaḷanān bund varasāve chhe, jem tun dānanī dhārā varasāve chhe. ā vādaḷān
ākāshamān vicharatān vījaḷīnā chamakārā sāthe moṭā moṭā pahāḍone potānī dhārāthī
āchchhādit karatān, garjanā karatān evān shobhe chhe, jevo tun pīḷān vastro paherī anek
rājāone āgnā karato pr̥ithvīne kr̥upādraṣhṭirūp amr̥utanī vr̥uṣhṭi karato ane sīñchato shobhe chhe.
he vīr! ā keṭalāk vādaḷān pavananā vegathī ākāshamān bhaṭake chhe, jem yauvan avasthāmān
asanyamīonun man viṣhayavāsanāmān bhaṭake chhe. ā vādaḷān anājanā khetar chhoḍīne nakāmā
parvat upar varase chhe, jem koī dhanavān pātradān ane karuṇādān karavānun chhoḍīne
vaishyādik kumārgamān dhan khoī nākhe chhe. he lakṣhmaṇ! ā varṣhār̥utumān nadī ativegathī vahe
chhe ane dharatī kīchaḍathī bharāī gaī chhe, prachaṇḍ pavan vāy chhe, jamīn upar līlotarī
chhavāī gaī chhe ane tras jīv vadhī gayā chhe. ā samaye vivekīoe vihār karavo nahi.
shrī rāmachandranān āvān vachan sāmbhaḷīne sumitrānandan lakṣhmaṇ bolyā. he nāth! āp je
āgnā karasho, te pramāṇe ja hun pāḷīsh. āvī sundar vāto karatān banne dhīravīr sundar
sthānamān sukhapūrvak varṣhākāḷ pūrṇa karavā lāgyā..
betāḷīsamun parva pūrṇa thayun.
khīlelān phūlovāḷān vr̥ukṣhonī sugandhathī dishārūp strī sugandhit thaī chhe ane varṣhār̥utumān kāḷī
ghaṭāothī ākāsh shyām hatun te have chandranī kāntithī ujjavaḷ thayun chhe, jāṇe ke tene
kṣhīrasāgaranān jaḷathī dhovāmān āvyun na hoy! vījaḷīrūpī sonānī sāṅkaḷathī yukta
varṣhākāḷarūpī gaj pr̥ithvīrūp lakṣhmīne snān karāvīne kyān jato rahyo! sharadar̥utunā
āvavāthī kamaḷo khīlyān chhe, tenā par bhamarā guñjārav karavā lāgyā chhe, hans krīḍā karavā
lāgyā chhe ane nadīonān jaḷ nirmaḷ thaī gayā. banne kinārā atyant sundar lāge chhe,
jāṇe ke sharadakāḷarūp nāyakane pāmīne saritārūp kāminī kānti pāmī chhe. van varṣhā ane
pavanathī mukta thayun chhe te nidrāthī rahit jāgrat dashā pāmyun hoy evun shobhe chhe. sarovaramān
kamaḷo par bhamarā guñje chhe. vanamān vr̥ukṣho par pakṣhīo
Page 356 of 660
PDF/HTML Page 377 of 681
single page version
prakāranān puṣhponī sugandhathī sugandhit nirmaḷ ākāsharūp vastra paherī, chandramārūp tilak karī
jāṇe ke sharadarūp nāyak pāse jāy chhe. kāmījanone kām utpanna karatī ketakīnā puṣhponī
rajathī sugandhī pavan vāy chhe. ā pramāṇe sharadar̥utu pravartī. lakṣhmaṇ moṭābhāīnī āgnā
māgīne sinh samān parākramī vanadarshan māṭe ekalā nīkaḷyā ane āgaḷ chālyā. sugandhī
pavan vāto hato tyāre lakṣhmaṇ vichāravā lāgyā ke ā sugandh shenī chhe? āvī adbhut
sugandh vr̥ukṣhonī na hoy. mārā sharīranī paṇ āvī sugandh nathī. ā sugandh sītājīnā
aṅganī hoy athavā rāmachandrajīnā aṅganī hoy athavā koī dev āvyo hoy evo sandeh
lakṣhmaṇane utpanna thayo. ahīn rājā shreṇike gautam svāmīne pūchhayun ke he prabho! je
sugandhathī vāsudevane āshcharya utpanna thayun te sugandh shenī hatī? sandeharūp timirane dūr
karavāmān sūrya evā gautame tene javāb āpyo ke he shreṇik! bījā tīrthaṅkar shrī
ajitanāthanā samosaraṇamān meghavāhan vidyādhar (rāvaṇano pūrvaj) sharaṇe āvyo hato.
tene rākṣhasonā indra mahābhīme trikūṭāchal parvatanī samīpe rākṣhasadvīpamān laṅkā nāmanī
nagarī kr̥upā karīne āpī hatī ane ek rahasyanī vāt kahī hatī ke he vidyādhar! bharat
kṣhetranī dakṣhiṇ dishāmān ane lavaṇasamudranī uttare pr̥ithvīnā udaramān ek alaṅkāroday nāmanun
nagar chhe, te adbhut sthān chhe, nānā prakāranān ratnonān kiraṇothī maṇḍit chhe, devone paṇ
āshcharya upajāve chhe to manuṣhyonī shī vāt? bhūmigocharīone agamya chhe ane
vidyādharone paṇ ativiṣham chhe, chintavī na shakāy tevun chhe, sarva guṇothī pūrṇa chhe, maṇinā
mahelo chhe, parachakrathī agochar chhe. kadāch tane athavā tārān santānone laṅkāmān rājyano
parachakrano bhay utpanna thāy to alaṅkārodayapuramān nirbharay thaīne raheje, ene ja
pātāḷalaṅkā kahe chhe. ām kahīne rākṣhasonā indra, buddhimān mahābhīme anugrah karīne
rāvaṇanā vaḍīl pūrvajane laṅkā ne pātāḷalaṅkā āpī ane rākṣhasadvīp āpyo. tyān enā
vanshamān anek rājā thayā. moṭā moṭā vivek, vratadhārī thayā, e rāvaṇanā moṭā
vidyādharakuḷamān upajyā chhe, e dev nathī; vidyādhar ane devomān bhed chhe, jevo tilak ane
parvat, kardam ane chandan, pāṣhāṇ ane ratnamān moṭo bhed chhe. devonī kānti ane shakti
ghaṇī hoy chhe. jyāre vidyādhar to manuṣhya chhe. temān kṣhatriy, vaishya ane shudra e traṇ kuḷ
chhe, garbhavāsano khed bhogave chhe. vidyādhar sādhan vaḍe ākāshamān vichare chhe te aḍhī dvīp
sudhī gaman karī shake chhe ne dev garbhavāsathī janmatā nathī,. temanun svarūp atyant sundar
pavitra, dhātu-upadhātu rahit, āṅkh palakāro māratī nathī, sadā jāgrat, jarārogarahit,
navayuvān, tejasvī, udār, saubhāgyavant, mahāsukhī, svabhāvathī ja vidyāvāḷā,
avadhignānavāḷā, chāhe tevun rūp karī shake, svechchhāchārī hoy chhe. dev ane vidyādharane shun
sambandh? he shreṇīk! ā laṅkānā vidyādharo rākṣhasadvīpamān vasatā tethī rākṣhas kahevāyā. e
manuṣhya kṣhatriyavanshī vidyādharo chhe. dev nathī, rākṣhas paṇ nathī. emanā vanshamān laṅkāmān
ajitanāthanā samayathī laīne munisuvratanāthanā
Page 357 of 660
PDF/HTML Page 378 of 681
single page version
thayā, keṭalāk sarvārthasiddhimān gayā. keṭalāk svargamān dev thayā ane keṭalāk pāpī narake
gayā. atyāre te vanshamān traṇ khaṇḍano adhipati rāvaṇ rājya kare chhe. tenī bahen chandranakhā
rūpamān anupam chhe. te mahāparākramī kharadūṣhaṇane paraṇī chhe. te chaud hajār rājāono
shiromaṇi chhe, rāvaṇanī senāmān mukhya digpāḷ samān te pātāḷalaṅkāmān thāṇun sthāpīne
rahe chhe. tenā shambūk ane sund ā be putra, rāvaṇanā bhāṇej pr̥ithvī par khūb prasiddha chhe.
shambūkane tenān mātāpitāe khūb nā pāḍavā chhatān te kāḷathī prerāīne sūryahās nāmanun
khaḍga sādhavā māṭe mahābhayānak vanamān praveshyo ane shāstrokta ācharaṇ karato sūryahās
khaḍga sādhavāno udyam karavā lāgyo. ek ja annano āhār karanār, brahmachārī,
jitendriy, vidyā sādhavā māṭe vānsanā polāṇamān em kahīne beṭho chhe ke jyāre mārī
sādhanā pūrṇa thashe tyāre ja hun bahār āvīsh, te pahelān koī ā vānsamān āvashe ane
mārī najare paḍashe tene hun mārīsh. em kahīne te ekāntamān beṭho. te kyān beṭho?
daṇḍakavanamān krauñcharavā nadīnā uttar kināre vānsanā vanamān beṭho, bār varṣha sādhanā karī
ane khaḍga prakaṭ thayun. jo sāt divasamān e na le ane te khaḍga bījānā hāthamān jāy
to e māryo jāy. chandranakhā nirantar putranī pāse bhojan laīne āvatī. teṇe khaḍga
joyun. prasanna thaīne patine jaīne kahyun ke shambūkane sūryahās khaḍga siddha thayun chhe. have māro
putra merunī pradakṣhiṇā karīne traṇ divasamān āvashe. te āvā manorath kare chhe tyān te
vanamān pharatā pharatā lakṣhmaṇ āvyā. hajāro devothī rakṣhit khaḍga svabhāve sugandhī adbhut
ratna chhe. je sarva lokanī cheṣhṭā jāṇe ane pāparūp rajane uḍāḍavāmān pavan chhe evā
gautam svāmī kahe chhe ke he shreṇik! te devopunit khaḍga mahāsugandhamay, divyagandhādithī
lipta, kalpavr̥ukṣhonān phūlothī yukta sūryahās khaḍganī sugandh lakṣhmaṇane āvī hatī ane
lakṣhmaṇ āshcharya pāmyā. bījun kām mūkīne tarat ja sīdhā vāns taraph āvyā ane sinh
samān nirbhayatāthī jovā lāgyā. vr̥ukṣhothī āchchhādit atyant viṣham sthaḷ hatun, jyān
velono samūh jāḷanī jem goṭhavāyo hato. chāre taraph ūñchā pāṣhāṇanī madhyamān samataḷ
bhūmi ane sundar kṣhetra hatun, shrī vichitrarath muninun te nivārṇakṣhetra, suvarṇanān kamaḷothī
pūrit, tenī madhyamān ek vānsanun vr̥ukṣha hatun. tenī upar khaḍga āvī rahyun chhe, tenān
kiraṇanā samūhathī vānsanun bīḍ prakāshit thaī rahyun chhe. lakṣhmaṇe āshcharya pāmī niḥshaṅk thaīne
te khaḍga līdhun ane tenī tīkṣhṇatā jāṇavā māṭe vānsanā bīḍā par prahār karyo eṭale
shambūk sahit vānsanun vr̥ukṣha kapāī gayun ane khaḍganā rakṣhak hajāro dev lakṣhmaṇanā hāthamān
khaḍga āvelun joīne kahevā lāgyā ke tame amārā svāmī chho, ām kahīne namaskār
karīne pūjā karī.
Page 358 of 660
PDF/HTML Page 379 of 681
single page version
ane ek adbhut khaḍga laīne āve chhe. kesarī sinhathī jevo parvat shobhe tevā te
khaḍgathī shobhe chhe. te vakhate jemanun man āshcharya pāmyun chhe evā rāme atyant harṣha pāmīne,
ūṭhīne, lakṣhmaṇane hr̥uday sāthe chāmpyā ane badho vr̥uttānt pūchhayo. lakṣhmaṇe badhī vāt karī
ane pote jātajātanī vāto karatā bhāī sāthe sukhapūrvak beṭhā. shambūkanī mātā chandranakhā
pratidin ek ja vār annanun bhojan lāvatī hatī. teṇe bīje divase āvīne joyun to
vānsanun vr̥ukṣha kapāyelun paḍayun hatun. tyāre te vichāravā lāgī ke ā mārā putre sārun na karyun.
jyān āṭalā divas rahyo ane vidyā siddha thaī te ja vr̥ukṣhane kāpyun te yogya nathī. have
van chhoḍīne te kyān gayo? āmatem joyun to asta pāmel sūryanā maṇḍaḷ samān kuṇḍaḷ
sahit mastak paḍayun chhe, je joīne tene mūrchchhā āvī gaī. te mūrchchhāe tenā upar param
upakār karyo, nahitar putranā maraṇathī e kevī rīte jīvat? thoḍī vār pachhī te jāgrat
thaī ane hāhākār karavā lāgī. putranun kapāyelun mastak joīne teṇe shokathī atyant
vilāp karyo. āṅkho ānsuthī bharāī gaī. ekalī vanamān haraṇīnī peṭhe pokāravā lāgī ke
are putra! bār varṣha ane chār divas ahīn pasār thaī gayā tem bījā traṇ divas kem
pasār na thayā? tārun maraṇ kyāthī āvyun? arere, pāpī kāḷ! men tārun shun bagāḍayun hatun
ke mārī āṅkhonā tārā evā putrano tatkāḷ nāsh karyo? men pāpiṇīe parabhavamān
koīno bāḷak haṇyo hashe tethī māro putra haṇāī gayo. he putra! mārun duḥkh maṭāḍanār
ek shabda to moḍhāmānthī bol. he vatsa! āv, tārun manohar rūp mane dekhāḍ. āvī
māyārūp amaṅgaḷ krīḍā karavī tārā māṭe yogya nathī. atyār sudhī ten kadī mātānī
āgnā lopī nathī. have vinā kāraṇe ā vinayanā lopanun kārya karavun tārā māṭe yogya
nathī. ityādi vikalpothī vichāravā lāgī ke niḥshaṅkapaṇe māro putra paralokamān gayo chhe.
vichāryun hatun kāīk judun ane thayun kāīk judun ā vichāramān nahotī tevī vāt banī chhe. he
putra! jo tun jīvato hot ane ten sūryahās khaḍga siddha karyun hot to jem chandrahāsanā
dhārak rāvaṇ sanmukh koī āvī shakatun nathī tem tārī sanmukh koī na āvī shakat.
jāṇe ke chandrahāse mārā bhāīnā hāthamān sthān līdhun te āpaṇā virodhī tārā hāthamān
sūryahās na joī shakyā. are, tun bhayānak vanamān ekalo, nirdoṣh, niyamano dhārak hato.
tane māravā māṭe jenā hāth chālyā te evo pāpī khoṭo dushman koṇ hashe ke je duṣhṭe tane
haṇyo? have te jīvato rahīne kyān jashe? ā pramāṇe vilāp karatī putranun mastak godamān
laī chūmavā lāgī. māṇek jevā lāl jenā netra chhe te pachhī shok tyajī krodharūp thaī
shatrune māravā doḍī. chālatī chālatī te jyān bey bhāī birājatā hatā tyān āvī. banne
bhāī atyant rūpāḷā, manane moh utpanna karavānā kāraṇ, temane joīne teno prabaḷ krodh
tarat jato rahyo, tatkāḷ rāg upajyo, manamān vichāravā lāgī ke ā bemānthī je mane
ichchhe tenun hun sevan karīsh. ām vichārī tatkāḷ kāmātur thaī. jem kamaḷanā vanamān
hansalī mohit thāy, moṭā
Page 359 of 660
PDF/HTML Page 380 of 681
single page version
tem āmanā pratye e āsakta thaī. te ek punnāg vr̥ukṣhanī nīche besī rudan karavā
lāgī, atyant dīn shabda uchchāravā lāgī. vananī rajathī tenun sharīr malin thaī gayun
hatun, tene joīne rāmanī ramaṇī sītā atyant dayāḷu chittavāḷī hatī te ūṭhīne tenī
samīpe āvī ane kahevā lāgī ke tun shok na kar. teno hāth pakaḍī, tene shubh vachano
kahī, dhairya āpī rāmanī pāse lāvī. tyāre rāme pūchhayun ke tun koṇ chhe? ā duṣhṭa
prāṇīothī bharelā vanamān ekalī kem phare chhe? tyo kamaḷ sarakhā netravāḷī ane
bhamarānā guñjārav samān vachanovāḷī te kahevā lāgī ke he puruṣhottam! mārī mātā to
mr̥utyu pāmī tenī mane khabar nathī, hu tyāre bāḷak hatī. vaḷī, tenā shokathī pitā paṇ
paralokamān gayā. tethī hun pūrvanā pāpathī kuṭumbarahit thaī daṇḍakavanamān āvī. mane maravānī
abhilāṣhā chhe, paṇ ā bhayānak vanamān koī duṣhṭa prāṇīe mārun bhakṣhaṇ karyun nahi. ghaṇā
divasothī ā vanamān bhaṭakun chhun. āje mārā pāpakarmano nāsh thayo tethī āpanān darshan
thayā. have mārā prāṇ chhūṭayā pahelān mane kr̥upā karīne ichchho. je kanyā kuḷavān, shīlavān
hoy tene koṇ na ichchhe? badhā ja ichchhe. enā lajjārahit vachan sāmbhaḷīne banne bhāī
narottam paraspar avalokan karīne maun rahyā. banne bhāī sarva shāstranā arthanā gnānarūp
jaḷathī manane dhoī chūkyā chhe, kr̥utya-akr̥utyanā vivekamān pravīṇ chhe. pachhī emanun chitta
niṣhkām jāṇīne te nishvās nākhī kahevā lāgī ke hun jaun? rām-lakṣhmaṇe kahyun je tārī
ichchhā hoy te pramāṇe kar. pachhī te chālī gaī. tenā gayā pachhī rām, lakṣhmaṇ, sītā
āshcharya pāmyān. ā krodhāyamān thaine shīghra patinī samīpe gaī. lakṣhmaṇ manamān vichāravā
lāgyā ke e konī putrī hashe? kyā deshamān janmī hashe? ṭoḷāmānthī chhūṭī paḍī gayelī
haraṇī jevī ahīn kem āvī hashe? he shreṇik! ā kārya karavā jevun chhe ane ā karavā
jevun nathī, āno paripāk shubh thashe ke ashubh, evo vichār jevī buddhi agnānarūp
timirathī āchchhādit chhe tevā avivekathī rahit chhe te ā lokamān gnānarūp sūryanā
prakāshathī yogya-ayogya jāṇī, ayogyano tyāg karī, yogya kriyāmān pravarte chhe.
tentāḷīsamun parva pūrṇa thayun.