Page 420 of 660
PDF/HTML Page 441 of 681
single page version
buddhimānoe sadā dharmanun ja chintan karavun.
ane bhāmaṇḍaḷanā āgamananun varṇan karanār pañchāvanamun parva pūrṇa thayun.
akṣhauhiṇīnun pramāṇ saṅkṣhepamān kahun chhun. pratham bhed patti, bījo bhed senā, trījo bhed
senāmukh, chotho gulma, pāñchamo vāhinī, chhaṭhṭho pr̥utanā, sātamo chamū ane āṭhamo
anīkinī. have emanā yathārtha bhed sāmbhaḷ. ek rath, ek gaj, pāñch pyādā, traṇ ashva.
emanun nām patti chhe. traṇ rath, traṇ gaj, pandar pyādā, nav ashva, ene senā kahe chhe.
nav rath, nav gaj, pistāḷīs pyādā ane sattāvīs ashvane senāmukh kahe chhe. sattāvīs
rath, sattāvīs gaj, ekaso pāntrīs pyādān ane ekāsī ashvane gulma kahe chhe. ekāsī
rath, ekāsī gaj, chāraso pāñch pyādān ane baso tentāḷīs ashvane vāhinī kahevāy chhe,
basso tetānlīs rath, basso taitālīs gaj, bāraso pandar pyādān, ogaṇatrīs ghoḍā ene
pūtanā kahe chhe. sātaso ogaṇatrīs rath, sātaso ogaṇatrīs gaj, chhatrīsaso
pistāḷīs pyādān ane ekasovīsaso sattāsī ashvane chamū kahīe chhīe. ekavīsaso
sattāsī rath, ekavīsaso sattāshī, gaj, das hajār navaso pāntrīs pyādān ane pānsaṭhaso
ekasaṭh ashvane anīkinī kahe chhe. ā rīte pattithī laīne anīkinī sudhīnā āṭh bhed
thayā. ahīn sudhī to traṇ traṇ gaṇā vadhyā. dash anīkinīnī ek akṣhauhiṇī thāy chhe.
tenun varṇan-ekavīs hajār āṭhaso sītter rath, ekavīs hajār āṭhaso sītter gaj,
pyādān ek lākh nav hajār traṇaso pachās ane ghoḍā pānsaṭh hajār chhaso dasaḥ ā ek
akṣhauhiṇīnun pramāṇ thayun. āvī chār hajār akṣhauhiṇī yukta rāvaṇane atibaḷavān
jāṇavā chhatān paṇ kihakandhāpuranā svāmī sugrīvanī senā shrī rāmanā prasādathī nirbhayapaṇe
rāvaṇanī sanmukh āvī ūbhī. shrī rāmanī senāne atinikaṭ āvelī joī judā judā
vichār pakṣhavāḷā loko paraspar ā pramāṇe vāto karavā lāgyā ke juo rāvaṇarūp chandramā,
vimānarūp nakṣhatrono svāmī ane shāstramān pravīṇ paṇ parastrīnī īchchhārūp vādaḷothī
āchchhādit thayo chhe. jene mahākāntinī dhārak aḍhār hajār rāṇīo chhe tenāthī te tr̥upta
thayo nahi ane juo ek sītāne māṭe shokathī vyāpta thayo chhe. have joīe chhīe ke
rākṣhasavanshī ane vānaravanshī āmānthī kono kṣhay thāy
Page 421 of 660
PDF/HTML Page 442 of 681
single page version
sūrya tulya chheḥ ā pramāṇe keṭalāk rāmanā pakṣhanā yoddhāonā yashanun varṇan karatā hatā
ane keṭalāk samudrathīy vadhāre gambhīr rāvaṇanī senānun varṇan karatā hatā. keṭalāk
daṇḍakavanamān kharadūṣhaṇ ane lakṣhmaṇ vachche thayelā yuddhanun varṇan karatā hatā ane kahetā hatā
ke chandrodayano putra virādhit jenun sharīr chhe evā lakṣhmaṇe kharadūṣhaṇane haṇyo. atibaḷanā
svāmī lakṣhmaṇanun baḷ shun tame nathī jāṇyun? em keṭalāk kahetā hatā. keṭalāk bolatān ke
rām-lakṣhmaṇanī shī vāt? te to moṭā puruṣh chhe, ek hanumāne keṭalān kām karyān,
mandodarīno tiraskār karī sītāne dhairya bandhāvyun, rāvaṇanī senāne jītīne laṅkāmān vighna
karyun, koṭ daravājā pāḍī nākhyā, ā pramāṇe jātajātanī vāto karavā lāgyā. tyāre ek
suvakra nāmano vidyādhar hasīne kaheto hato ke kyān samudra samān rāvaṇanī senā ane kyān
gāyanī kharī jevaḍī vānaravanshīonī senā? je rāvaṇ indrane pakaḍī lāvyo ane badhāno
vijetā chhe te vānaravanshīothī kevī rīte jitāy? te sarva tejasvīonā shiramor chhe,
manuṣhyomān chakravartīnun nām sāmbhaḷī koṇ dhairya rākhī shake? ane jenā bhāī kumbhakarṇa
mahābaḷavān, trishūḷanā dhārak yuddhamān pralayakāḷanā agnisamān bhāse chhe te jagatamān
prabaḷ parākramanā dhārak konāthī jītī shakāy? chandramā samān jenun chhatra joīne shatruonī
senārūp andhakār nāsh pāme chhe te udār tejanā dhaṇīnī āgaḷ koṇ ṭakī shake? je
jīvananī īchchhā taje te ja tenī sāme āve. ā pramāṇe anek prakāranān rāgadveṣharūp
vachan senānā māṇaso paraspar kahetā hatā. banne senāmān jātajātanī vāto lokonā mukhe
thatī rahī. jīvonā bhāv judī judī jātanā chhe. rāgadveṣhanā prabhāvathī jīv potānā karma
upārje chhe ane jevo jeno uday thāy chhe tevā ja kāmamān pravarte chhe. jem sūryano uday
udyamī jīvone judā judā kāmamān pravatārve chhe tem karmano uday jīvone jātajātanā bhāvo
utpanna kare chhe.
varṇavanār chhappanamun parva pūrṇa thayun.
sinhanī peṭhe laṅkāmānthī bahār nīkaḷyā, koī subhaṭanī strī raṇasaṅgrāmanun vr̥uttānt jāṇī
potānā patinā hr̥uday sāthe bheṭīne kahevā lāgī, he nāth! tamārā kuḷanī e ja rīt chhe
ke raṇasaṅgrāmathī pīchhehaṭh
Page 422 of 660
PDF/HTML Page 443 of 681
single page version
prāṇatyāg karīsh. yoddhāonā kiṅkaronī strīo kāyaronī strīone ‘dhikkār’ evā shabda
sambhaḷāve, enā jevun bījun kaṣhṭa kayun hoy? jo tame chhātīe ghā jhīlīne sārī kīrti
kamāīne pāchhā āvasho to tamārā ghā ja ābhūṣhaṇ banashe ane jenun bakhtar tūṭī gayun
hashe ane jenī anek yauddhā stuti karatā hashe, evī sthitimān tamane jo hun joīsh to
māro janma dhanya mānīsh ane suvarṇanā kamaḷothī jineshvaradevanī pūjā karāvīsh. je yoddhā
raṇamān jaīne maraṇ pāme temanun ja maraṇ dhanya chhe ane te yuddhanī parāṅamukh thaī dhikkār
shabdathī malin thaīne jīve chhe temanā jīvavāthī sho lābh? koī strī potānā subhaṭ
patine vaḷagīne ām kahetī hatī ke tame sārā dekhāīne yash kamāīne āvasho to
amārā pati rahesho ane jo bhāgīne āvasho to māre ane tamāre koī sambandh nathī.
koīk strī potānā patine kahetī hatī ke he prabho! tamārā jūnā ghā have rujhāī gayā chhe
māṭe navā ghā lagāvaḍāvajo, ghāthī sharīr ati shobhe chhe. e divas kyāre hashe jyāre tame
vīralakṣhmīnā var banī praphulla vadane amārī pāse āvasho ane ame tamane ānandayukta
joīe. tamārī hār ame ramatamān paṇ joī nahi shakīe to yuddhamān to hār kevī rīte
dekhī shakīe? ane koī kahevā lāgī ke he dev! jem ame premathī tamārā vadanakamaḷano
sparsha karīe chhīe tem vakṣhasthaḷamān lāgelā ghā ame joīshun tyāre atyant harṣha pāmashun.
keṭalīk tājī ja paraṇelī atyant nānī ummaranī chhe, parantu saṅgrāmamān patine javā taiyār
joīne prauḍhā jevī bhāvanā karavā lāgī. keṭalīk mānavatī ghaṇā divasothī mān karī rahī
hatī te patine saṅgrām māṭe taiyār thayel joī mān tajī patine gaḷe vaḷagī ane
atyant sneh batāvyo, yuddhane yogya shikhāmaṇ paṇ āpavā lāgī. koī kamaḷanayanī
patinun mukh ūñchun karī snehanī draṣhṭithī jovā lāgī ane yuddhamān draḍh karavā lāgī. koī
sāmantanī strī patinā vakṣhasthaḷamān potānā nakhanun chihna karīne bhāvi shastronā ghānun
jāṇe ke sthaḷ karavā lāgī. ā pramāṇe jemanī cheṣhṭā thaī rahī chhe evī rāṇīo,
sāmantanī patnīo potānā prītam sāthe nānā prakāranā snehapradarshan vaḍe vīrarasamān draḍh
karavā lāgī. tyāre mahān yuddha karanārā yoddhā temane kahevā lāgyā, he prāṇavallabhe! je
yuddhamān prashansā meḷave te ja nar chhe tathā yuddhanī sanmukh prāṇ taje temanī kīrti shatruo
paṇ gāy chhe ane hāthīnā dānt par pag mūkī shatruo par prahār kare temanī kīrti
shatruo gāy. puṇyanā uday vinā āvun subhaṭapaṇun maḷatun nathī, hāthīonā gaṇḍasthaḷane
vidāranārā narasinhone je ānand thāy chhe tenun kathan karavā koṇ samartha chhe? he prāṇapriye!
kṣhatriyano e ja dharma chhe ke kāyarane na māre, sharaṇāgatane na māre, ke na koīne māravā de.
je pīṭh batāve tenī upar ghā na kare, jenī pāse āyudh na hoy tenī sāthe yuddha na kare
tethī ame bāḷak, vr̥uddha, dīnane chhoḍī yoddhāonā mastak par tūṭī paḍashun, tame harṣhathī
rahejo, ame yuddhamān vijay meḷavīne tamane āvī maḷashun. ā pramāṇe anek vachano vaḍe
potapotānī vadhūone
Page 423 of 660
PDF/HTML Page 444 of 681
single page version
keṭalīk subhaṭ strīo chālatā patinā gaḷe banne hāth vīṇṭāḷīne vaḷagī paḍī ane
ḍolavā lāgī, jem gajendranā kaṇṭhamān kamalinī laṭake. keṭalīk rāṇīo bakhtar paherelā
patinā aṅg sāthe bheṭī paṇ sharīrano sparsha na thayo tethī khedakhinna thaī gaī. keṭalīk
ardhabāhulikā eṭale ke peṭī vallabhanā aṅg sāthe joḍāyelī joīne īrṣhānā rasathī sparsha
karavā lāgī ke amane chhoḍī ā bījī koṇ emanī chhātīe vaḷagī, em jāṇīne āṅkho
kheñchavā lāgī. tyāre pati priyāne aprasanna joīne kahevā lāgyā, he priye! ā ardhun
bakhtar chhe, strīvāchak shabda nathī. pachhī puruṣhano avāj sāmbhaḷīne rājī thaī. keṭalīk
potānā patine pān khavaḍāvatī hatī ane pote tāmbul chāvatī hatī. keṭalīk patie
manā karavā chhatān thoḍe dūr sudhī patinī pāchhaḷ pāchhaḷ javā lāgī. patine raṇanī
abhilāṣhā chhe tethī emanī taraph jotā nathī. ane raṇanī bherī vāgī eṭale yoddhāonun
chitta raṇabhūmimān ane strīothī vidāy levānī ām banne kāraṇo prāpta thavāthī
yoddhāonun chitta jāṇe hīṇḍoḷe hīñchavā lāgyun. navoḍhāone tajīne chālyā, paṇ te navoḍhāe
ānsu na sāryān kem ke ānsu amaṅgaḷ chhe. keṭalāk yoddhā yuddhamān javānī utāvaḷathī bakhtar
na paherī shakyā, je hathiyār hāthamān āvyun te ja laīne garvathī bharelā nīkaḷyā. raṇabherī
sāmbhaḷīne jene ānand upajyo chhe ane tethī sharīr puṣhṭa thaī gayun tethī tene bakhtar aṅg
par āvī shakatun nathī. keṭalāk yoddhāone raṇabherīno avāj sāmbhaḷīne evo harṣha
upajyo ke jūnā ghā phāṭī gayā, temānthī lohī nīkaḷavā lāgyun, koīe navun bakhtar
banāvīne paheryun te harṣha thavāthī tūṭī gayun tethī jāṇe ke navun bakhtar jūnā bakhtar jevun thaī
gayun. keṭalākanā māthāno ṭop ḍhīlo paḍī gayo te temanī prāṇavallabhā majabūt karavā
lāgī. koī saṅgrāmano lālachu subhaṭane tenī strī sugandhī padārthano lep karavānī
abhilāṣhā karatī hatī to paṇ teṇe sugandh taraph chitta na dīdhun, yuddha māṭe nīkaḷī gayo.
ane te strīo vyākuḷatāthī potapotānī sej par paḍī rahī. pratham ja laṅkāmānthī rājā
hasta ane prahasta yuddha māṭe nīkaḷyā. kevā chhe banne? sarvamān mukhya evī kīrtirūpī
amr̥utanā āsvādamān lālachu ane hāthīonā rath par beṭhelā, je verīonā shabda
sāmbhaḷī shakatā nathī, mahāpratāpī ane shūravīr, rāvaṇane pūchhayā vinā ja nīkaḷī gayā.
joke svāmīnī āgnā thayā vinā kārya karavun te doṣh chhe to paṇ svāmīnā kārya māṭe
āgnā vinā jāy to te doṣh nathī, guṇano bhāv bhaje chhe. mārīch, sinhajaghrāṇ, svayambhū,
shambhū, pratham, vistīrṇa senā sahit, shuk ane sāraṇ, chandra-surya jevā, gaj bībhatsa,
vajrākṣha, vajrabhūti, gambhīranād, nakra, makar, vajraghoṣh, ugranād, sund, nikumbh, kumbh, sandhyākṣha,
vibhramakrūr, mālyavān, kharanisvan, jambumālī, shīkhāvīr, durdhūrṣha mahābaḷavān ā sāmanto
sinh joḍelā rath par chaḍayā. vajrodar, dhūmrākṣha, mudit, vidyutjihya, mahāmālī, kanak, krodhan,
kṣhobhaṇ, dhundhur, udam, ḍiṇḍī, ḍiṇḍam, ḍibhav, prachaṇḍ, ḍambar, chaṇḍ, kuṇḍ, hālāhal ītyādi
anek rājā vāgh joḍelā rath par beṭhā. te
Page 424 of 660
PDF/HTML Page 445 of 681
single page version
karavāmān pravr̥utta thaī chhe. vidyākaushik, vidyāvikhyāt, sarpabāhu, mahādyuti, shaṅkh, prashaṅkh,
rājabhinna, añjanaprabh, puṣhpachūḍ, mahārakta, ghaṭāstra, puṣhpakhechar, anaṅgakusum, kām,
kāmāvarta, smarāyaṇ, kāmāgni, kāmarāshi, kanakaprabh, shilīmukh, saumyavakatra, mahākām,
hemagor ā badhā pavan jevā jhaḍapī ashvonā rath par chaḍhīne nīkaḷyā. ane kadamb,
viṭap, bhīm bhīmanād, bhayānak, shādūlasinh, chalāṅg, vidyudansh, lhādan, chapaḷ, chol,
chañchaḷ ītyādi hāthīonā rath par chaḍhīne nīkaḷyā. gautam svāmī rājā shreṇikane kahe chhe
ke he magadhādhipati! sāmantonā nām keṭalāk kahīe. saumān agresar aḍhī karoḍ
nirmaḷavanshamān utpanna thayelā rākṣhasonā kumāro devakumār tulya parākramī, jemano yash
prasiddha chhe evā yuddha māṭe nīkaḷyā. mahābaḷavān meghavāhan kumār, indra jevo rāvaṇaputra
atipriy indrajit paṇ nīkaḷyo. jayant samān vīrabuddhi kumbhakurṇa sūryanā vimān jevā
jyotiprabhav nāmanā vimānamān ārūḍh thaī, trishūḷanun āyudh laīne nīkaḷyo. rāvaṇ paṇ
sumerunā shikhar samān puṣhpak nāmanā potānā vimānamān beṭho. jenun parākram indratulya chhe,
senā vaḍe ākāsh ane pr̥ithvīne ḍhāṅkī deto, dedīpyamān āyudho dhāraṇ karī, sūrya samān
jenī jyoti chhe te paṇ anek sāmanto sahit laṅkānī bahār nīkaḷyo. te sāmanto
shīghragāmī, anekarūp dhāraṇ karanārān vāhano upar chaḍayā. keṭalākanā rath, keṭalākanā
turaṅg, keṭalākanā hāthī, keṭalākanā sinh tathā sābar, baḷad, pāḍā, ūṇṭ, meṇḍhā, mr̥ug,
aṣhṭāpad, ītyādi sthalachar jīvo ane magaramachchha ādi anek jaḷanā jīvo ane
jātajātanā pakṣhīo, temanun rūp badalāvīne devarūpī vāhan par chaḍayā, rāvaṇanā sāthī
anek yoddhā nīkaḷyā. bhāmaṇḍaḷ ane sugrīv par rāvaṇane khūb krodh hato tethī rākṣhasavanshī
temanī sāthe yuddha karavā taiyār thayā. rāvaṇanā prayāṇ samaye anek apashukan thayā.
jamaṇī taraph shalya eṭale ke sheḍhī ṭoḷāmān bhayānak avāj karatī prayāṇane roke chhe ane
gīdh bhayaṅkar apashabda kāḍhato ākāshamān bhame chhe jāṇe ke rāvaṇano kṣhay ja kahe chhe, bījā
paṇ anek apashukan thayā. sthaḷanā jīv, ākāshanā jīv atyant vyākuḷ thayā. krūr
avāj karatā rudan karavā lāgyā. joke rākṣhasonā samūhamān badhā ja paṇḍit chhe, shāstrano
vichār jāṇe chhe to paṇ shūravīratānā garvathī mūḍh thaīne moṭī senā sahit yuddha karavā
nīkaḷyā. karmanā udayathī jīvono jyāre kāḷ āve chhe tyāre avashya āvun ja kāraṇ bane
chhe. kāḷane rokavā indra paṇ shaktimān nathī, bījāonī to shī vāt? ā rākṣhasavanshī
yoddhā mahābaḷavān, yuddhamān chittavāḷā, anek vāhano par besī, nānā prakāranān āyudho
laīne anek apashukano thayā to paṇ temane gaṇakāryā vinā, nirbhay thaīne rāmanī senā
sanmukh āvyā.
nīkaḷī tenun varṇan karanār sattāvanamun parva pūrṇa thayun
Page 425 of 660
PDF/HTML Page 446 of 681
single page version
prakāranā hāthīonā rath par chaḍhīne nīkaḷyā, sanmān, jay, mitra, chandraprabh, rativarddhan,
kumudāvarta, mahendra, bhānumaṇḍaḷ, anudhar, draḍharath, prītikaṇṭh, mahābaḷ, sumannatabaḷ,
sarvajyoti, sarvapriy, baḷasakasār, sarvad, sharabhabhar, abhr̥uṣhṭa, nirvinaṣhṭa, santrās,
vighnasūdan, nād, barbar, pāp, lol, pāṭan, maṇḍaḷ, saṅgrāmachapaḷ, ītyādi vidyādharo sinh
joḍelā ratho par chaḍīne nīkaḷyā. jemanun tej vishāḷ chhe evān nānā prakāranā āyudho
dhāraṇ karīne, mahāsāmantapaṇānun svarūp dekhāḍatā prastār, himavān, bhaṅg, priyarūp,
ītyādi subhaṭo hāthīonā rath par chaḍīne nīkaḷyā, duḥprekṣha pūrṇachandra, vidhi, sāgaraghoṣh,
priyavigrah, skandh, chandan, pādap, chandrakiraṇ, pratighāt, bhairavakirtan duṣhṭa sinh, kaṭi, kraṣhṭa,
samādhi, bakul, hal, indrāyudh, gatatrās, saṅkaṭ ane prahār ā vāghanā rath par chaḍīne
nīkaḷyā. vidyutakarṇa, baḷashīl, supakṣharachan, dhan, sammed, vichaḷ, chāl, kāḷ, kṣhatravar,
aṅgad, vikāḷ, lolak, kālī, bhaṅg, bhaṅgormi, arjit, taraṅg, tilak, kīl, suṣheṇ, taral,
balī, bhīmarath, dharma, manoharamukh, sukhapramat, mardak, mattasār, ratnajaṭī, shiv, bhūṣhaṇ,
dūṣhaṇ, kaul, vighaṭ, virādhit, meru, raṇ, khani, kṣhem, belā, ākṣhepī, mahādhar, nakṣhatra,
lubdha, saṅgrām, vijay, jay, nakṣhatramāl, kṣhod, ati, vijay, ītyādi ghoḍā joḍelā rathamān
besīne nīkaḷyā. e rath mananā manorath jevā shīghra vegavāḷā chhe. vidyutapravāh, marudvāh,
sānu, meghavāhan, raviyān, prachaṇḍāli, ītyādi nānā prakāranān vāhano par chaḍhīne yuddhanī
shraddhā rākhatā hanumānanī sāthe nīkaḷyā. rāvaṇano bhāī vibhīṣhaṇ ratnaprabh nāmanā
vimānamān beṭho. shrī rāmanā pakṣhakāro atyant shobhatā hatā. yuddhāvarta, vasant, kānt,
kaumudinandan, bhūri, kolāhal, heḍ, bhāvit sādhu, vatsal, ardhachandra, jinaprem, sāgar,
sāgaropam, manogna, jin, jinapati, ītyādi yoddhā judā judā raṅgavāḷān vimānomān chaḍayā.
mahāprabaḷ sannāh, eṭale ke bakhtar paherīne yuddha māṭe nīkaḷyā. rām, lakṣhmaṇ, sugrīv
ane hanumān e hans vimānamān beṭhā. temanān vimān ākāshamān shobhatān hatā. rāmanā
subhaṭo meghamāḷā sarakhā nānā prakāranān vāhanomān beṭhā ane laṅkānā subhaṭo sāthe laḍavā
taiyār thayā. pralayakāḷanā megh samān bhayaṅkar shabda, shaṅkh ādinā avāj thavā lāgyā.
jhāñjh, bherī, mr̥udaṅg, kampāl, dhudhumanday, hemaguñj, kāhal, vīṇā ītyādi anek vājān vāgavā
māṇḍayān. sinhonā, hāthīonā, pāḍāonā, rathonā, ūṇṭonā, mr̥ugonā, pakṣhīonā, avāj
thavā lāgyā. tenāthī dashe dishāo bharāī gaī. jyāre rām rāvaṇanī senāno bheṭo thayo
tyāre badhā loko jīvatā rahevā bābatamān sandeh pāmyā, pr̥ithvī dhrujavā lāgī, pahāḍo
dhrujyā, yoddhāo garvathī bharelā nīkaḷyā, banne sainya atiprabaḷ hatān, e banne senā
vachche yuddha thavā lāgyun, sāmānya chakra karavat,
Page 426 of 660
PDF/HTML Page 447 of 681
single page version
kuhāḍā, barachhī, khaḍga, gadā, shakti, bāṇ, bhīṇḍīpāl, ītyādi anek āyudhothī paraspar
yuddha thavā lāgyun. yoddhāo sāmevāḷā yoddhāone paḍakārīne bolāvavā lāgyā. jemanā
hāthamān shastro shobhatā hatā ane jemanī pāse yuddhano badho sāj taiyār hato te yoddhāo
tūṭī paḍayā, ativegathī doḍayā, dushmanasenāmān praveshavā lāgyā. laṅkānā yoddhāoe
vānaravanshī yoddhāone jem sinh gajone dabāve tem dabāvyā. pachhī vānaravanshīonā prabaḷ
yoddhā potānā baḷano bhaṅg thato joīne rākṣhasone haṇavā lāgyā ane potānā yoddhāone
dhīraj āpī. vānaravanshīo sāme laṅkānā lokone pāchhā paḍatā joīne rāvaṇanā
svāmībhakta, anurāgī moṭā moṭā yoddhāo, jemanī dhajā par hāthīnā chihna chhe evā
hāthīnā rathamān chaḍelā hasta ane prahasta vānaravanshīo taraph dhasyā. potānā lokone dhairya
bandhāvyun ke he sāmanto! ḍaro nahi. atyant tejasvī hasta ane prahasta vānaravanshīonā
yoddhāone nasāḍavā lāgyā. te vakhate vānaravanshīonā nāyak, mahāpratāpī, hāthīonā
rathamān besī, param tejanā dhārak saṅgrīvanā kākānā dikarā naḷ ane nīl atyant kruddha
thaī jātajātanān shastrothī yuddha karavā lāgyā. anek prakāranān shastrothī ghaṇo lāmbo samay
yuddha thayun. banne taraphanā anek yoddhā maraṇ pāmyā. naḷe ūchhaḷīne hastane ane nīle
prahastane haṇī nākhyo. jyāre ā banne paḍayā tyāre rākṣhasonī senā pāchhī pharī. gautam
svāmī rājā shreṇikane kahe chhe ke-he magadhādhipati! senānā māṇaso jyān sudhī senāpatine
jue tyān sudhī ja sthir rahe ane senāpatino nāsh thatān senā vikharāī jāy. jem
doraḍun tūṭe eṭale araharanā ghaḍā tūṭī paḍe chhe ane shir vinā sharīr paṇ rahetun nathī. joke
puṇyanā adhikārī moṭā rājāo badhī bābatomān pūrṇa hoy chhe. topaṇ mukhya māṇas
vinā kāryanī siddhi thatī nathī. pradhān puruṣhonā sambandhathī manavāñchhit kāryanī siddhi thāy
chhe. pradhān puruṣhono sambandh na hoy to kārya mand paḍe chhe. jem rāhunā yogathī āchchhādit
thatān kiraṇono samūh paṇ mand thāy chhe.
karanār aṭhṭhāvanamun parva pūrṇa thayun.
pūrvabhavanī dushmanāvaṭ hatī ke ā ja bhavanī? tyāre gaṇadhar deve kahyun, he rājan! karmothī
bandhāyelā jīvonī jātajātanī gati hoy chhe. pūrvakarmanā prabhāvathī jīvonī e rīte chhe ke
jeṇe jene māryo hoy te paṇ teno
Page 427 of 660
PDF/HTML Page 448 of 681
single page version
e ja maryādā chhe. ek kushasthaḷ nāmanun nagar hatun. tyān ek nirdhan brāhmaṇīnā be putro
īndhak ane pallav khetī karatā. putra, strī ādi temanun kuṭumb svabhāvathī ja dayāḷun,
sādhuonī nindāthī parāṅamukh hatun. te ek jainī mitranā prasaṅgathī dānādi dharmanā dhārak
thayā ane ek bījun nirdhan yugal atyant nirday, mithyāmārgī hatun. rājāe dān vaheñchyun
to vipromān paraspar kajiyo thayo. tethī īndhak ane pallavane ā duṣhṭoe mārī nākhyā. te
dānanā prasādathī madhyam bhogabhūmimān upajyā, be palyanun āyuṣhya pūrun karīne marīne dev
thayā. pelā krūr āmanā hatyārā adharma pariṇāmothī marīne kāliñjar, nāmanā vanamān
sasalā thayā. mithyādraṣhṭi, sādhuonā nindak pāpīnī e ja gati thāy chhe. pachhī chirakāḷ
tiryañchagatimān bhramaṇ karī manuṣhya thayā ane tāpasī thayā. lāmbī dāḍhī, phaḷ, pāndaḍān
vagereno āhār karanār, tīvra tapathī sharīr kr̥ush thayun. kugnānanā adhikārī banne marīne
vijyārdhanī dakṣhiṇ shreṇīmān arijyapuranā rājā agnikumār ane rāṇī ashvinīnā ā
banne putro jagaprasiddha rāvaṇanā senāpati thayā. pelā be bhāī īndhak ane pallav
devalokamānthī chyavīne manuṣhya thayā. pachhī shrāvakanā vrat pāḷī svargamān uttam dev thayā.
tyānthī chyavīne kihakandhāpuramān naḷ ane nīl banne bhāī thayā. pahelān hasta prahasta jīve
jemane māryā hatā te naḷ-nīle hasta-prahastane māryā. je koīne māre chhe te tenāthī māryo
jāy chhe. je koīnun rakṣhaṇ kare chhe te tenāthī rakṣhāy chhe. je jenā pratye udāsīn rahe chhe to
te paṇ ānā pratye udāsīn rahe chhe. jene jotān niṣhkāraṇ krodh upaje to jāṇavun ke te
parabhavano shatru chhe ane jene jotān chitta ānand pāme to tene niḥsandeh parabhavano mitra
jāṇavo. jaḷamān vahāṇ tūṭī paḍe ane magaramachchhādi bādhā kare chhe sthaḷ par mlechchho bādhā
kare chhe te badhun pāpanun phaḷ chhe. pahāḍ samān matta hāthīo ane nānā prakāranān āyudho
dhāraṇ karīne anek yoddhāo tem ja tejasvī turaṅgo tem ja bakhtarathī rakṣhāyelā sāmanto,
apār senā sanyukta rājāo jāgr̥ut rahe to paṇ puṇyanā uday vinā yuddhamān temanā
sharīranī rakṣhā thaī shake nahi. vaḷī bījāo jyān kyāy rahe ane jene koī sahāyak na
hoy temanī rakṣhā temanān tap ane dān kare. na to dev sahāyak chhe, na to bandhu sahāyak
chhe. pratyakṣha joīe chhīe ke dhanavān, shūravīr kuṭumbano svāmī ākhā kuṭumbanī vachche paṇ
maraṇ pāme chhe, koī tenun rakṣhaṇ karavāne samartha nathī. pātradānathī vrat, shīl, samyaktva,
ane jīvonī rakṣhā thāy chhe. jeṇe dayā-dān vaḍe dharmanun upārjan karyun nathī ane ghaṇo kāḷ
jīvavā chāhe te kevī rīte bane? ā jīvonān karma tap vinā nāsh pāmatān nathī, ām
jāṇīne je paṇḍit chhe temaṇe dushmanone paṇ kṣhamā āpavī. kṣhamā samān bījun tap nathī. je
vichakṣhaṇ puruṣh chhe te evī buddhi karatā nathī ke ā duṣhṭa āpaṇun ahit kare chhe. ā
jīvano upakār ke bagāḍ kevaḷ karmane ādhīn chhe, karma ja sukhaduḥkhanun kāraṇ chhe ām jāṇīne
je vichakṣhaṇ puruṣh chhe te bāhya sukhaduḥkhanān nimitta kāraṇ anya puruṣho pratye rāgadveṣhano
Page 428 of 660
PDF/HTML Page 449 of 681
single page version
bhāv rākhe nahi. jem andhakārathī āchchhādit rastā par āṅkhovāḷo puruṣh paṇ pr̥ithvī par
paḍelā sarpa par pag mūke chhe ane sūryanā prakāshathī mārga pragaṭ thāy tyāre āṅkhovāḷā
sukhapūrvak gaman kare chhe tem jyān sudhī mithyārūp andhakārathī mārga avalokatā nathī tyān
sudhī narakādi vivaramān paḍe chhe ane jyāre gnānasūryano uday thāy tyāre sukhethī
avināshīpur jaī pahoñche chhe.
pūrvabhavanun varṇan karanār ogaṇasāṭhamun parva pūrṇa thayun.
arka, jagatbībhatsa, nisvan, jvar, ugra, kramakar, vajrākṣha, ghātaniṣhṭhur, gambhīranād, sannād,
ītyādi rākṣhas pakṣhanā yoddhā sinh, ashva, rath ādi par chaḍīne āvyā ane
vānaravanshīonī senāne kṣhobh upajāvavā lāgyā. temane prabaḷ jāṇī vānaravanshīonā
madan, madanāṅkur, santāp, prathit, ākrosh, nandan, durit, anadh, puspāstra, vighna, priyaṅkar,
ītyādi yoddhāo rākṣhaso sāthe laḍavā lāgyā. emanān nānā prakāranān shastrothī paraspar
saṅgrām thayo ane ākāsh ḍhaṅkāī gayun. santāp mārīch sāthe laḍato hato, prasthit
sinhajadhan sāthe, vighna udyān sāthe, ākrosh sāraṇ sāthe, javar nandan sāthe em
sarakhesarakhā yoddhāomān adbhut yuddha thayun. mārīche santāpane pāḍī dīdho, nandane javaranī
chhātīmān barachhī mārī, sinhakaṭīe prathitane ane udamakīrtie vighnane haṇyo. sūryāsta thayo.
potānā patinun mr̥utyu sāmbhaḷī temanī strīo shokasāgaramān ḍūbī gaī, temanī rātrī lāmbī
thaī gaī.
moṭā moṭā sāmanto ane vānaravanshīonā sāmanto paraspar janmāntaranā upārjit verathī
krūddha thaī yuddha karatā hatā, jīvan pratye beparavā hatā. saṅkrodhe kṣhapitārine ūñchā avāje
bolāvyo, bāhubalie mr̥ugāridamanane bolāvyo, vitāpīe vidhine e pramāṇe anek yoddhā
paraspar yuddha karavā lāgyā. shārdūle vajrodarane ghāyal karyo, kṣhapitārie saṅkrodhane māryo,
shambhue vishāladyutine māryo, svayambhūe vijayane loḍhānī yaṣhṭithī māryo, vidhie
vitāpīne gadāthī māryo. ghaṇo lāmbo samay yuddha thatun rahyun.
Page 429 of 660
PDF/HTML Page 450 of 681
single page version
sāthe yuddha karavā lāgyo. rākṣhasonā sāmanto pavanaputrane joī sinhane joī gāy ḍare tem
ḍaravā lāgyā. rākṣhaso paraspar bolatā ke ā hanumān āj ghaṇī strīone vidhavā
karashe. tenī sāme mālī āvyo. tene āvelo joī hanumān dhanuṣh par bāṇ chaḍāvī sāme
thayo. mantrī mantrīo sāthe, rathī rathīo sāthe, ghoḍesavāro ghoḍesavāro sāthe, hāthīnā
savār hāthīnā savār sāthe laḍavā lāgyā. hanumānanī shaktithī mālī pāchho paḍayo. eṭale
mahāparākramī vajrodar hanumān taraph doḍayo. temanī vachche lāmbā samay sudhī yuddha chālyun.
hanumāne vajrodarane ratharahit karyon, te bījā rath par besīne hanumān sāme āvyo.
hanumāne tene pharī vār ratharahit karyo tethī pavanathī paṇ adhik vegavāḷā rath par chaḍhīne
hanumān par doḍayo. chhevaṭe hanumāne tene haṇyo, te prāṇarahit thaī gayo. have hanumānanī
sāme rāvaṇano putra jambumālī āvyo. teṇe āvatāmvent hanumānanī dhajā chhedī nākhī.
hanumāne krodhathī jambumālīnun bakhtar bhedyun, ghāsane toḍe tem tenun dhanuṣh toḍī nākhyun.
mandodarīno te putra navun bakhtar paherīne hanumānanī chhātīmān tīkṣhṇa bāṇothī prahār karavā
lāgyo. paṇ hanumānane evun lāgyun ke navā kamaḷanī nālikāno sparsha thayo. hanumāne
chandravakra nāmanun bāṇ chalāvyun jethī jambumālīnā rathane ghaṇā sinh joḍayā hatā te chhūṭī
gayā, temanā ja sainyamān bhāgyā, temanī vikarāḷ dāḍh, vikarāḷ vadan, bhayaṅkar netrathī
ākhī senā vihvaḷ banī gaī, jāṇe ke senārūp samudramān te sinh kallālerūp thayā
athavā duṣhṭa jaḷachar jīvasamān vicharatā lāgyā athavā senārūp meghamān vījaḷī samān
chamake chhe athavā saṅgrāmarūp sansārachakramān senānā māṇasorūpī jīvone ā rathanā chhūṭelā
sinh karmarūp thaīne mahāduḥkhī kare chhe. enāthī ākhī senā duḥkhī thaī, turaṅg, rath, gaj,
pyādā sarva vihvaḷ thaī gayā. rāvaṇanun kārya chhoḍīne dashe dishāmān bhāgyā. pachhī pavanaputra
badhāne kacharato rāvaṇ sudhī jaī pahoñchyo. teṇe dūrathī rāvaṇane joyo. hanumān sinhanā
rath par chaḍhī, dhanuṣhabāṇ laī rāvaṇ sāme gayo. rāvaṇ sinhothī senāne bhayarūp joīne
ane kāḷ samān hanumānane atyant durddhar jāṇīne pote yuddha karavā taiyār thayo. tyāre
mahodar rāvaṇane praṇām karī, hanumān sāme laḍavā āvyo. banne vachche tumul yuddha thayun.
te vakhate chhūṭā thayelā sinhone yoddhāoe vash karī līdhā hatā. sinhone vash thayelā joī
sarva rākṣhaso atyant krodhapūrvak hanumān par tūṭī paḍayā. añjanānā putra, mahābhaṭ, puṇyanā
adhikārīe badhāne anek bāṇothī rokī līdhā. rākṣhasoe hanumān par anek bāṇ
chalāvyān, parantu hanumānane chalāyamān na karī shakyā. jem durjano anek kuvachanarūp bāṇ
sanyamīne māre, parantu temane (sanyamīne) ekey na vāge tem hanumānane rākṣhasonun ek paṇ
bāṇ vāgyun nahi. hanumānane anek rākṣhasothī gherāyelā joīne vānaravanshī vidyādharo
suṣheṇ, naḷ, nīl, prītiṅkar, virādhit, santrāsit, harikaṭ, sūryajyoti, mahābaḷ,
jāmbunadanā putra yuddha karavā pahoñchī
Page 430 of 660
PDF/HTML Page 451 of 681
single page version
gayā. keṭalāk sinhanā rath par, keṭalāk gajanā rath par, keṭalāk ashvanā rathapar besīne
rāvaṇanī senā taraph doḍayā ane temaṇe rāvaṇanī senāno badhī dishāmān vidhvans karyo.
jem kṣhudhādi parīṣhah tuchchha vratīonān vratano bhaṅg kare chhe. have rāvaṇ potānī senāne
vyākuḷ joīne pote yuddha karavā taiyār thayo. pachhī kumbhakarṇa rāvaṇane namaskār karī pote
yuddha māṭe chālyo. mahāprabaḷ tene yuddhamān agragāmī thayelo joīne suṣheṇ ādi vānaravanshī
subhaṭo vyākuḷ banyā. jyāre chandrarashmi, jayaskandh, chandrāhu, rativardhan, aṅg, aṅgad,
sammed, kumud, kashamaṇḍaḷ, balī, chaṇḍ, taraṅgasār, ratnajaṭī, jay, velakṣhipī, vasant, kolāhal,
ītyādi rāmanā pakṣhanā anek yoddhāo kumbhakarṇa sāthe yuddha karavā lāgyā. kumbhakarṇe te
badhāne nidrā nāmanī vidyāthī nidrāne vash karyā. jem darshanāvaraṇīy karma darshananā prakāshane
roke tem kumbhakarṇanī vidyā vānaravanshīonā netronā prakāshane rokavā lāgī. badhā ja
kapidhvaj nidrāthī ḍolavā lāgyā, temanā hāthamānthī hathiyār paḍī gayā. ā badhāne
nidrāvash achetan samān joīne sugrīve pratibodhinī vidyā prakāshī āthī badhā
vānaravanshī jāgyā ane hanumān ādi yuddha mān pravartyā. vānaravanshīnī senāmān utsāh
āvyo ane rākṣhasonī senā dabāī tethī rāvaṇano moṭo putra indrajit hāth joḍī, shir
namāvī rāvaṇane vinantī karavā lāgyo. ke he tāt! jo mārī hājarī hovā chhatān āp yuddha
māṭe jāv to māro janma niṣhphaḷ chhe, jo ghās nakhathī ukhaḍī jatun hoy to enā par
pharasī ūñchakavānī shī jarūr chhe? māṭe āp nishchint raho. hun āpanī āgnā pramāṇe
karīsh. ām kahīne atyant harṣhathī parvat samān trailokyakaṇṭak nāmanā gajendra par chaḍhīne
yuddha māṭe chālyo. gajendra indranā gaj samān indrajitane atipriy chhe. potāno badho
sāj laīne mantrīo sahit indra jevī r̥uddhivāḷo rāvaṇaputra kapi pratye krur thayo. te
mahābaḷavān mānī āvatān ja vānaravanshīonun baḷ anek prakāranā āyudhothī pūrṇa hatun
tene vihvaḷ karī nākhyun, sugrīvanī senāmān evo koī subhaṭ na rahyo je indrajitanān
bāṇothī ghāyal na thayo hoy. lokone khabar paḍī ā indrajitakumār nathī, agnikumārono
indra chhe athavā sūrya chhe. sugrīv ane bhāmaṇḍaḷ e banne potānī senāne dabāyelī joī
yuddha karavā taiyār thayā. emanā yoddhā indrajitanā yoddhāo sāthe ane ā banne indrajit
sāthe yuddha karavā lāgyā, shastrothī ākāshamān andhakār thaī gayo, yoddhāone jīvavānī
āshā nathī. gaj sāthe gaj, rath sāthe rath, turaṅg sāthe turaṅg, sāmanto sāthe sāmanto
utsāhathī yuddha karavā lāgyā. potapotānā svāmī pratyenā anurāgathī yoddhāo paraspar
anek āyudhothī prahār karavā lāgyā. te ja samaye indrajit sugrīvanī samīpe āvyo.
ane ūñchā avāje durvachan bolavā lāgyo. ane vānaravanshī pāpī! svāmīdrohī! rāvaṇ
jevā svāmīne chhoḍīne svāmīnā shatruno kiṅkar thayo. have mārī pāsethī kyān jaīsh? tārun
shir tīkṣhṇa bāṇathī tatkāḷ chhedun chhun. te banne bhūmigocharī bhāīo tārun rakṣhaṇ karo.
sugrīve javāb āpyo. āvān vr̥uthā garvanā vachanothī tun shā māṭe mānanā shikhare chaḍayo
chho? hamaṇān ja tārun mānabhaṅg karun chhun. āthī indrajite krodhathī
Page 431 of 660
PDF/HTML Page 452 of 681
single page version
bāṇanī varṣhā karavā lāgyā, ākāsh bāṇothī ḍhaṅkāī gayun. meghavāhane bhāmaṇḍaḷane paḍakāryo
ane banne bheṭī gayā. virādhit, ane vajranakra yuddha karatā hatā. virādhite vajranakranī
chhātīmān chakra nāmanā shastrano prahār karyo ane vajranakre virādhit par prahār karyo shūravīr
par ghā paḍe ane shatrune ghā na kare to lajjā āve. chakrathī bakhtar pīsāī gayā tenā
agninā kaṇ ūchhaḷyā te jāṇe ke ākāshamān ulkānā samūh paḍayā. laṅkānāthanā putre
sugrīv par anek shastro chalāvyān. laṅkeshvarano putra saṅgrāmamān aṭal chhe, tenā jevo bījo
yoddho nathī. sugrīve vajradaṇḍ vaḍe indrajitanān shastro dūr karyān. jene puṇyano uday hoy chhe
temano ghāt thato nathī. pachhī indrajit hāthī uparathī ūtarīne sinhanā rath par chaḍayo.
jenī buddhi samādhānarūp chhe, je nānā prakāranā divya shastramān pravīṇ chhe evā teṇe sugrīv
par medhabāṇ chalāvyun eṭale badhī dishā jaḷarūp thaī gaī. sugrīve sāme pavanabāṇ
chalāvyun ane meghabāṇ vikharāī gayun. teṇe indrajitanī dhajā ane chhatra uḍāvī dīdhān
meghavāhane bhāmaṇḍaḷ par agnibāṇ chalāvyun tethī bhāmaṇḍaḷanun dhanuṣh bhasma thaī gayun ane
senāmān āg saḷagī ūṭhī. bhāmaṇḍaḷe meghavāhan par meghabāṇ chalāvyun eṭale agnibāṇ
vilay pāmyun. potānī senānī ā rīte rakṣhā karī. meghavāhane bhāmaṇḍaḷane ratharahit karyo.
bhāmaṇḍaḷ bījā rath par besīne yuddha karavā lāgyo. meghavāhane tāmasabāṇ chalāvyun. eṭale
bhāmaṇḍaḷanī senāmān andhakār thaī gayo. potānā ke pārakān kāī sūjhatun nahi. jāṇe ke sau
mūrchchhā pāmyā. pachhī meghavāhane bhāmaṇḍaḷane nāgapāshathī pakaḍayo, māyāmayī sarpa ākhā
sharīre vīṇṭaḷāī gayā, jem chandananā vr̥ukṣhane sarpa vīṇṭaḷāī jāy. bhāmaṇḍaḷ dharatī par
paḍayo. e ja pramāṇe indrajite sugrīvane nāgapāshathī pakaḍayo te paṇ dharatī par paḍayo. te
vakhate vidyābaḷamān mahāpravīṇ vibhīṣhaṇe shrī rām-lakṣhmaṇane be hāth joḍīne shir namāvī
kahyun, he mahābāhu rām! he mahāvīr lakṣhmaṇ! indrajitanān bāṇathī vyāpta thayelī badhī dishā
juo, dharatī ākāsh bāṇothī āchchhādit chhe, ulkāpāt svarūp nāgabāṇathī bandhāīne
sugrīv ane bhāmaṇḍaḷ bey jamīn par paḍayā chhe. mandodarīnā banne putroe āpaṇā bey
subhaṭone pakaḍayā chhe, āpaṇī senānā je banne mūḷ hatā te pakaḍāī gayā pachhī āpaṇā
jīvananun shun? emanā vinā senā ḍhīlī paḍī gaī chhe, juo dashe dishāmān loko bhāge chhe
ane kumbhakarṇe mahān yuddhamān hanumānane pakaḍayo chhe. kumbhakarṇanā bāṇothī hanumān rjjarit
thaī gayo chhe, tenun chhatra, dhajā ūḍī gayā chhe, dhanuṣh ane bakhtar tūṭī gayā chhe. rāvaṇanā
putra indrajit ane meghavāhan yuddhamān bhegā thaī gayā chhe. have e āvīne sugrīv,
bhāmaṇḍaḷane laī jashe. te na pakaḍī jāy te pahelān ja āp emane laī āvo. te banne
cheṣhṭārahit chhe tethī hun temane levā jāun chhun. āp bhāmaṇḍaḷ ane sugrīvanī senā dhaṇī
vinānī banī gaī chhe tene roko. ā pramāṇe vibhīṣhaṇ rām-lakṣhmaṇane kahe chhe te ja
samaye sugrīvano putra aṅgad chhānomāno kumbhakarṇa par gayo ane tenun uparanun vastra kheñchī
kāḍhayun eṭale lajjāthī vyākuḷ banyo. vastrane
Page 432 of 660
PDF/HTML Page 453 of 681
single page version
pakaḍavā jāy chhe. tyān sudhīmān hanumān tenī bhujānā gāḷīyāmānthī nīkaḷī gayo, jem
navun pakaḍelun pakṣhī pīñjarāmānthī nīkaḷī jāy. hanumān navīn jyoti dhāraṇ karato aṅgad
sāthe vimānamān beṭho. banne dev jevā shobhatā hatā. aṅgadano bhāī aṅg ane chandrodayano
putra virādhit e banne sāthe lakṣhmaṇ, sugrīv, ane bhāmaṇḍaḷanī senāne dhairya āpī rokavā
lāgyā. vibhīṣhaṇ indrajit ane meghavāhan par gayo. vibhīṣhaṇane āvato joī indrajit
manamān vichāravā lāgyo ke jo nyāyathī vichārīe to mārā pitāmān ane ānāmān shun
bhed chhe? tethī ānī sāthe laḍavun uchit nathī māṭe enī sāme ūbhā na rahevun e ja
yogya chhe. ane ā bey bhāmaṇḍaḷ ane sugrīv nāgapāshamān bandhāyā chhe te chokkas mr̥utyu
pāmyā hashe ane kākāthī bhāgīe temān doṣh nathī, ām vichārī banne bhāī nyāyavettā
vibhīṣhaṇathī dūr chālyā gayā jenī pāse trishūḷanun āyudh chhe te vibhīṣhaṇ rathamānthī
ūtarī sugrīv bhāmaṇḍaḷanī pāse gayā. bannene nāgapāshathī mūrchchhit joīne khedakhinna
thayā. tyāre lakṣhmaṇe rāmane kahyun, he nāth! ā banne vidyādharonā adhipati moṭī senānā
svāmī, mahān shaktinā dhaṇī rāvaṇanā putro drārā shastrarahit thaīne achet paḍayā chhe,
āmanā vinā āp rāvaṇane kevī rīte jītasho? tyāre rāmane puṇyanā udayathī garuḍendrae
var āpyo hato te yād karī lakṣhmaṇane kahevā lāgyā, he bhāī! vanshasthaḷagiri par
deshabhūṣhaṇ-kūḷabhūṣhaṇ munino upasarga nivāryo hato te vakhate garuḍendre var āpyo hato.
ām kahī rāme garuḍendranun chintan karyun, te sukhamān beṭho hato tyān tenun sinhāsan kampyun. te
avadhignānathī rām-lakṣhmaṇanun kām jāṇī chintāveg nāmanā devane bey vidyā āpī
mokalyo. teṇe āvī khūb ādarathī rām-lakṣhmaṇane bey vidyā āpī. shrī rāmane
sinhavāhinī vidyā āpī ane lakṣhmaṇane garuḍavāhinī vidyā āpī. pachhī e banne vīr
vidyā laī chintāveganun khūb sanmān karī, jinendra bhagavānanī pūjā karavā lāgyā.
garuḍendranī khūb prashansā karī. pachhī deve temane jaḷabāṇ, agnibāṇ, pavanabāṇ, ītyādi
anek divya shastro āpyān ane chandra -sūrya jevā banne bhāīone chhatra āpyā, chāmar
āpyā, nānā prakāranā kāntinān samūh ratna āpyā ane lakṣhmaṇane vidyudvakra nāmanī gadā
āpī tathā rāmane duṣhṭone bhayanā kāraṇ jevā haḷ-mūshaḷ āpyā. ā pramāṇe te dev
ane devopunit shastro āpī sāthe seṅkaḍo āshiṣh āpī potānā sthānake gayo. ā badhun
dharmanun phaḷ jāṇo, je samayane anusarīne yogya vastunī prāpti thāy chhe. jeṇe vidhipūrvak
nirdoṣh dharmanun ārādhan karyun hoy temane māṭe ā anupam phaḷ chhe je prāpta karavāthī duḥkh
maṭe chhe. mahāvīryanā dhaṇī pote kushaḷarūp rahe ane bījāone kushaḷarūp kare chhe
manuṣhyalokanī sampadānī to shī vāt chhe? puṇyādhikārīone devalokanī vastu paṇ sulabh
thāy chhe tethī nirantar puṇya karo. aho, prāṇīo! jo tame sukh chāhatā ho to bījā
prāṇīone sukh āpo. je dharmanā prasādathī sūrya samān tejanā dhārak thāv ane
āshcharyakārī vastuono sanyog prāpta karo.
Page 433 of 660
PDF/HTML Page 454 of 681
single page version
varṇan karanār sāṭhamun parva pūrṇa thayun.
madhyamān sinh ane garuḍanī dhvajā pharakāvatā shatrupakṣhano kṣhay karavā taiyār thaī raṇanī
madhyamān dākhal thayā. āgaḷ āgaḷ lakṣhmaṇ chālyā jāy chhe, divya shastranā tejathī
sūryanā tejane ḍhāṅkī detā, hanumānādi moṭā moṭā vānaravanshī yoddhāothī maṇḍit dev samān
rūp dhārī bār sūryanī jevī jyoti sahit lakṣhmaṇane vibhīṣhaṇe joyo. te jagatane āshcharya
upajāve evā tejathī maṇḍit garuḍavāhananā pratāpathī bhāmaṇḍaḷ ane sugrīvanā nāgapāshanun
bandhan dūr thayun. garuḍanī pāṅkhono pavan kṣhīrasāgaranā jaḷane khaḷabhaḷāve chhe tethī te sarpa
vikharāī gayā, jem sādhuonā pratāpe kubhāv maṭī jāy chhe. garuḍanī pāṅkhonī kāntithī
lok suvarṇanā rasathī banāvyā hoy evā thaī gayā. bhāmaṇḍaḷ ane sugrīv nāgapāshathī
chhūṭīne vishrām pāmyā, jāṇe ke sukhanidrāmānthī jāgīne adhik shobhavā lāgyā. pachhī
emane joīne shrīvr̥ukṣha, prathādik badhā vidyādharo vismay pāmyā ane sarva shrī rām-
lakṣhmaṇanī pūjā karī vinantī karavā lāgyā ke he nāth! āpanī āj jevī vibhūti ame
atyār sudhīmān kadī joī nathī. āpanān vāhan, vastra, sampadā, chhatra, dhvajamān adbhut
shobhā dekhāy chhe. pachhī shrī rāme ayodhyāthī teo nīkaḷyā tyārathī māṇḍīne sarva vr̥uttānt
kahyo, kulabhūṣhaṇ-deshabhūṣhaṇano upasarga dūr karyo te sarva vr̥uttānt kahyo, temane kevaḷagnān
utpanna thayun ane kahyun ke amārā upar garuḍendra tuṣhṭa thayā ane hamaṇān ame emanun
chintavan karyun, temanāthī ā vidyānī prāpti thaī chhe. teo ā kathā sāmbhaḷīne khūb
prasanna thayā. te kahevā lāgyā ke ā ja bhavamān sādhunī sevā karavāthī param yash maḷe
chhe. ane udār cheṣhṭā thāy chhe, puṇyanī vidhi prāpta thāy ane sādhunī sevāthī jevun kalyāṇ
thāy chhe tevun kalyāṇ mātāpitā, bhāī, mitra ke koī jīvo karatān nathī. jemaṇe sādhunī
sevāmān athavā prashansāmān chitta joḍayun chhe, jemane jinendramārganī unnatimān shraddhā upajī chhe
evā rām baḷabhadra nārāyaṇano āshray laīne mahān vibhūtithī shobhyā. bhavyajīvarūp
kamaḷane praphullit karanārī ā pavitra kathā sāmbhaḷīne e badhā ja ānandanā sāgaramān ḍūbī
gayā ane shrī rām-lakṣhmaṇanī sevāmān atyant prem batāvavā lāgyā. bhāmaṇḍaḷ ane sugrīv
mūrchchhārūp nidrāmānthī jāgīne shrī bhagavānanī pūjā karavā lāgyā, te vidyādharo shreṣhṭha devo
samān dharmamān sarva prakāre shraddhā karavā lāgyā. je puṇyādhikārī jīv chhe
Page 434 of 660
PDF/HTML Page 455 of 681
single page version
te ā lokamān param utsavano yog pāme chhe. ā prāṇī potānā svārthathī sansāramān
mahimā pāmato nathī, kevaḷ paramārthathī mahimā thāy chheḥ jem sūrya par padārthane prakāshe te
pramāṇe shobhā pāme chhe.
muktinun nirūpaṇ karanār ekasaṭhamun parva pūrṇa thayun.
gajonī garjanā, ashvonā haṇahaṇāṇṭanā avāj sāmbhaḷī kailāsane ūñchakanār, prachaṇḍ
buddhishāḷī, mahāmānī, dev jevī vibhūtivāḷo rāvaṇ senārūp samudrathī sanyukta, shastronā
tejathī pr̥ithvī par prakāsh relāvato, putra ane bhāī sahit laṅkāmānthī nīkaḷī yuddha māṭe
taiyār thayo. banne senānā yoddhā bakhtar paherī saṅgrāmanā abhilāṣhī nānā prakāranān
vāhanomān ārūḍh thaī paraspar yuddha karavā lāgyā. chakra, karavat, kuhāḍā, dhanuṣh, bāṇ,
khaḍga, lokayaṣhṭi, vajra, mudgar, kanak, parigh ītyādi āyudho chalāvavā lāgyā. ghoḍesavār
ghoḍesavāro sāthe, hāthī par savār hāthīnā savāro sāthe, rathanā mahādhīr rathīo sāthe,
pyādān pyādāno sāthe laḍatān hatān. ghaṇā vakhat pachhī vānarasenā rākṣhasonā yoddhāothī
dabāṇī tyāre naḷ-nīl saṅgrām karavā lāgyā, emanā ghasārāthī rākṣhasonī senā haṭī
eṭale laṅkeshvaranā yoddhā samudranā taraṅgo jevā chañchaḷ vidyudvachan, mārīch, chandrārka,
sukhasāraṇ, kr̥utānt, mr̥utyu, bhūtanād, saṅkrodhan ītyādi potānī senāne dhairya āpīne
kapidhvajonī senāne haṭāvavā lāgyā. markaṭavanshī yoddhā paṇ rākṣhasonī senāne haṇavā
lāgyā. pachhī rāvaṇ potānī senārūp samudrane kapidhvajarūp kāḷāgnithī sukāto joīne
kop karīne yuddha karavā taiyār thayā. rāvaṇarūp pralayakāḷanā pavanathī vānaravanshī sūkān
pāndaḍānnī jem ūḍavā lāgyā tyāre mahān laḍavaiyā vibhīṣhaṇ temane dhairya bandhāvī temanī
rakṣhā karavā pote rāvaṇ sāme yuddha karavā āvyo. rāvaṇ nānā bhāīne yuddha karavā āvelo
joī krodhathī nirādaranā shabdo kahevā lāgyo, are bāḷak! tun nāno bhāī chhe tethī māravā
yogya nathī, mārī sāmethī khasī jā, hun tane jovāthī rājī thato nathī. vibhīṣhaṇe rāvaṇane
kahyun ke kāḷanā yogathī tun mārī najare paḍayo chhe, have mārī pāsethī kyān jaīsh? rāvaṇ
atyant gusse thaī bolyo, he puruṣhatvahīn, dhr̥uṣhṭa, pāpī, kucheṣhṭā karanār! tane dhikkār chhe,
tārā jevā dīnane māravāthī mane harṣha thato nathī, tun nirbaḷ, raṅk, avadhya chhe ane tārā
jevo mūrkha bījo koṇ chhe je vidyādharonun santān hovā chhatān
Page 435 of 660
PDF/HTML Page 456 of 681
single page version
mithyātvanun sevan kare chhe. tyāre vibhīṣhaṇe kahyun ke, he rāvaṇ! ghaṇun bolavāthī shun lābh?
tārā hitanī vāt tane kahun chhun to sāmbhaḷ. āṭalun thayun chhe to paṇ hajī kāī bagaḍayun
nathī, jo tun tārun kalyāṇ chāhato hoy to rām sāthe prīti rākh. sītā rāmane sompī de
ane abhimān chhoḍ. rāmane prasanna kar, strīnā nimitte āpaṇā kuḷane kalaṅk na lagāḍ.
jo tun mārun vachan nahi māne to lāge chhe ke tārun mr̥utyu najīk āvyun chhe. samasta
baḷavānomān moh mahā baḷavān chhe, tun mohathī unmatta thayo chho. bhāīnān ā vachan
sāmbhaḷīne rāvaṇane atyant krodh chaḍayo, tīkṣhṇa bāṇ laīne vibhīṣhaṇ taraph doḍayo, bījā
paṇ rath, ghoḍā ane hāthīnā savāro svāmībhaktimān tatpar bhayaṅkar yuddha karavā lāgyā.
vibhīṣhaṇe paṇ rāvaṇane āvato joīne ardhachandra bāṇathī rāvaṇanī dhajā uḍāvī ane
rāvaṇe krodhathī bāṇ chalāvī vibhīṣhaṇanun dhanuṣh toḍī nākhyun ane hāthamānthī bāṇ paḍī
gayun. pachhī vibhīṣhaṇe bījun dhanuṣh laīne bāṇ chalāvyun ane rāvaṇanun dhanuṣh toḍayun. ā
pramāṇe banne bhāī paraspar jorathī yuddha karavā lāgyā ane anek sāmantono kṣhay thayo.
tyāre mahān yoddho indrajit pitr̥ubhakta, pitāno pakṣha laī vibhīṣhaṇ upar āvyo. tene
jem parvat sāgarane roke tem lakṣhmaṇe rokyo. ane shrī rāme kumbhakarṇane gheryo. sinhakaṭi
sāthe nīl, shambhu sāthe naḷ, svayambhū sāthe dūrmati, ghaṭodar sāthe durmukh, shakrāsan sāthe duṣhṭa
chandranakh sāthe kālī, bhinnānajan sāthe skandha, vidhna sāthe virādhit, may sāthe aṅgad,
kumbhakarṇano putra kumbh sāthe hanumānano putra, sumālī sāthe sugrīv, ketu sāthe bhāmaṇḍaḷ, kām
sāthe draḍharath, kṣhobh sāthe buddha ītyādi moṭā moṭā rājā paraspar yuddha karavā lāgyā.
barābariyā subhaṭo ekabījāne bolāvavā lāgyā. koī kahe chhe, ā mārun shastra āve chhe
tene sambhāḷ. koī kahe chhe tun mārī sāthe laḍavāne lāyak nathī, bāḷak chho, vr̥uddha chho, rogī
chho, nirbaḷ chho, tun jā. koī kahe chhe āne chhedo, koī kahe chhe bāṇ chalāvo, koī kahe chhe
ene māro, pakaḍī lyo, bāndho, chhoḍo, chūrā karī nākho, ghā lāge tene sahan karo, prahār
karo, āgaḷ vadho, mūrchchhit na thāv, sāvadhān thāv, tun shā māṭe ḍare chhe, hun tane nahi
mārun, kāyarone na mārasho, bhāganārāone na māro, paḍelāne na mārasho, āyudharahit par
prahār na karavo. rogathī piḍāyelāne, mūrchchhit, dīn, bāḷ, vr̥uddha, yati, vratī, strī,
sharaṇāgat, tapasvī, pāgal, pashupakṣhī ītyādine subhaṭ māratā nathī. e sāmantonī vr̥utti
hoy chhe. koī potānā vanshanāne bhāgatā joī dhikkār shabda kahe chhe ke kāyar chhe, naṣhṭamati
chhe, dhruje chhe, kyān jāy chhe, dhīro thā, potānā samūhamān ūbho rahe, tārāthī shun thāy tem
chhe, tārāthī koṇ ḍare chhe? tun kṣhatriy shāno chhe? shūrā ane kāyarone oḷakhavāno samay
chhe. mīṭhun mīṭhun bhojan to khūb karatā hatā, yatheṣhṭa bhojan karatā, have yuddhamān kem pāchhā
paḍo chho? ā pramāṇe vīronī garjanā ane vājintronā avājathī dashe dishā avājamay
banī gaī chhe ane ghoḍānī kharīonī rajathī andhakār thaī
Page 436 of 660
PDF/HTML Page 457 of 681
single page version
gayo, chakra, shakti, gadā, lohayaṣhṭi, kanak ityādi shastrothī yuddha thayun, jāṇe ke ā shastro
kāḷanī dāḍh ja chhe. loko ghāyal thayā, banne senā evī dekhātī hatī jāṇe ke lāl
ashokanun van chhe athavā kesūḍānun van chhe athavā pāribhadra jātinān vr̥ukṣhonun van chhe. koī
yoddho potānun bakhtar tūṭelun joī bījun paheravā lāgyo, jem sādhu vratamān dūṣhaṇ upajyun
joīne pharīthī chhedopasthāpanā kare chhe. koī dāntamān talavār pakaḍī hāthethī kamar kasato
pāchho yuddha karavā lāgyo. koī sāmant matta hāthīonā dantashuḷanī aṇīthī vidārelī
potānī chhātīne chālatā hāthīnā kān halavāthī vīñjhaṇo ḍhoḷāto hoy tem havāthī sukh
mānī rahyo chhe, koī subhaṭ nirākuḷ thaī hāthīnā dānt par banne bhujā phelāvīne sūve chhe,
jāṇe ke svāmīnā kāryarūp samudrane tarī gayo. jem parvatamān gerunī khāṇamānthī lāl
jharaṇān vahe tem keṭalāk yoddhā yuddhamān rudhiranān nāḷān vahevaḍāve chhe. keṭalāk yoddhā pr̥ithvī
par sāme mone hoṭh karaḍatā, hāthamān shastra pakaḍīne vāṅkī bhramar ane vikarāḷ mukh karīne
prāṇ taje chhe. keṭalāk bhavya jīv saṅgrāmamān atyant ghāyal thaī kaṣhāyano tyāg karī,
sannyās dhāraṇ karīne avināshī padanun dhyān dharatā deh tajī uttam lok pāme chhe. keṭalāk
dhīravīr hāthīnā dāntane hāthathī pakaḍī ukhāḍī nākhe chhe. keṭalākanā hāthamān shastra chhe ane
kām āvī gayā chhe. temanā mastak paḍayān chhe, seṅkaḍo dhaḍ nīche chhe, keṭalāk shastrarahit
thayā, ghāthī jarjarit thayā chhe, tuṣhātur thaī pāṇī pīvā beṭhā chhe, jīvavānī āshā nathī.
āvo bhayaṅkar saṅgrām thatān paraspar anek yoddhāono kṣhay thayo. indrajit tīkṣhṇa bāṇathī
lakṣhmaṇane āchchhādavā lāgyo ane lakṣhmaṇ tene. indrajite lakṣhmaṇ par tāmas bāṇ
chalāvyun tethī andhakār thaī gayo. lakṣhmaṇe sūryabāṇ chalāvyun ane andhakār dūr karyo. pachhī
indrajite āshīviṣh jātinun nāgabāṇ chalāvyun to lakṣhmaṇano rath nāgothī vīṇṭāḷavā
lāgyo. lakṣhmaṇe garuḍabāṇanā yogathī nāgabāṇanun nirākaraṇ karyun, jem yogī mahātāpathī
pūrvopārjit pāponun nirākaraṇ kare chhe. lakṣhmaṇe indrajitane ratharahit karyo. te mantrīonī
vachche hāthīonī ghaṭāthī vīṇṭaḷāyelo chhe. indrajit bījā rath par besī potānī senānun
rakṣhaṇ karato lakṣhmaṇ par tapta bāṇ chalāvavā lāgyo. lakṣhmaṇe tene potānī vidyāthī rokī
indrajit par āshīviṣh jātanun nāgabāṇ chalāvyun eṭale indrajit nāgabāṇathī achet
thaī jamīn par paḍayo, jem bhāmaṇḍaḷ paḍayo hato. rāme kumbhakarṇane ratharahit karyo. kumbhakarṇe
rām par sūryabāṇ chalāvyun, rāme tenun bāṇ rokī nāgabāṇathī tene vīṇṭī līdho eṭale
kumbhakarṇa paṇ nāgothī vīṇṭaḷāyelo dharatī par paḍayo.
vīṇṭī le chhe. ā divya shastra devopunit chhe, manavāñchhit rūp kare chhe, ek kṣhaṇamān bāṇ,
ek kṣhaṇamān daṇḍ, ane kṣhaṇamān pāsharūp thaīne pariṇame chhe. jem karmapāshathī jīv bandhāy
tem nāgapāshathī kumbhakarṇa bandhāyo tene rāmanī āgnā pāmī bhāmaṇḍaḷe potānā rathamān
mūkyo. rāme kumbhakarṇa
Page 437 of 660
PDF/HTML Page 458 of 681
single page version
virādhite tene potānā rathamān rākhyo. tenun sharīr khedakhinna thayun hatun. te vakhate yuddhamān
rāvaṇ vibhīṣhaṇane kahevā lāgyo ke jo tun tane yoddho mānato ho to māro ek prahār
sahan kar ke jethī tane yuddhanī khañjavāḷ maṭe. vibhīṣhaṇ rāvaṇanī sāme vikarāḷ raṇakrīḍā
karī rahyo chhe. rāvaṇe kop karīne vibhīṣhaṇ par trishūḷ chalāvyun jemānthī prajvalit
agninā taṇakhā ākāshamān prakāsh verī rahyā chhe. te trishūḷ lakṣhmaṇe vibhīṣhaṇ sudhī
āvavā na dīdhun, potānān bāṇathī tene vachamān ja bhasma karī nākhyun. rāvaṇ potānā
trishūḷane bhasma thayelun joī atyant krūddha thayo ane teṇe nāgendranī āpelī mahādārūṇ
shakti hāthamān līdhī ane sāme joyun to nīlakamal jevā shyāmasundar puruṣhottam garuḍadhvaj
lakṣhmaṇ ūbhā chhe. teṇe kāḷī ghaṭā samān gambhīr, ūmbhā avāje lakṣhmaṇane kahyun, tārun baḷ
kyān ke mr̥utyunā kāraṇ evā mārā shastrane tun jhīle chhe. tun bījā jevo mane na jāṇaje. he
durbuddhi lakṣhmaṇ! jo tun maravā īchchhato ho to mārun ā shastra sahan kar. tyāre lakṣhmaṇ
joke lāmbo samay saṅgrām karavāthī atyant thākelā chhe to paṇ vibhīṣhaṇane pāchhaḷ
khaseḍīne pote āgaḷ thaī rāvaṇ taraph doḍayā. āthī rāvaṇe atyant krodhapūrvak lakṣhmaṇ
par shakti chalāvī. shaktimānthī tārāonā ākāranā taṇakhā nīkaḷī rahyā chhe te shaktithī
mahāparvatanā taṭ samān lakṣhmaṇanun vakṣhasthaḷ chhedāī gayun. shakti divya ati dedīpyamān,
jeno ghā niṣhphaḷ na jāy evī chhe, te lakṣhmaṇanā aṅgamān lāgatān jāṇe ke premabharelī vadhū
bheṭī hoy tevī shobhatī hatī. lakṣhmaṇ shaktinā prahārathī, tenun sharīr parādhīn thatān
jamīn par paḍayā, jem vajranā prahārathī parvat paḍe. tene jamīn par paḍelā joī
kamaḷalochan shrī rām shok dabāvīne shatruno ghāt karavā māṭe taiyār thayā. temaṇe shatrune
tatkāḷ ratharahit karyo. tyāre rāvaṇ bījā rath par beṭho eṭale rāme rāvaṇanun dhanuṣh
toḍayun. rāvaṇe bījun dhanuṣh līdhun. rāme rāvaṇano bījo rath paṇ toḍī nākhyo. rāmanān
bāṇathī vihvaḷ thayelo rāvaṇ dhanuṣhabāṇ levā asamartha thayo. jevo te rath par besavā
jato ke rām rāvaṇano rath toḍī nākhatā. te atyant khedakhinna thayo, tenun bakhtar chhedāī
gayun. rāme tene chha vār ratharahit karyo to paṇ adbhut parākramī rāvaṇ rāmathī haṇāyo
nahi tyāre āshcharya pāmī rām rāvaṇane kahevā lāgyā ke tun dīrghāyu nathī, hajī tārun
āyuṣhya thoḍā divasanun bākī chhe, tethī mārān bāṇathī maryo nathī. mārī bhujāmānthī chhūṭelā
atyant tīkṣhṇa bāṇathī pahāḍ paṇ bhedāī jāy, manuṣhyanī to shī vāt chhe? to paṇ
āyuṣhyakarme tane bachāvyo chhe. have hun tane kahun chhun te sāmbhaḷ-he vidyādharonā adhipati!
mārā bhāīne saṅgrāmamān shaktithī ten haṇyo chhe, tenī mr̥utyukriyā karīne hun savāramān ja tārī
sāthe yuddha karīsh. tyāre rāvaṇe kahyun ke em ja karo. ām kahīne indratulya parākramī rāvaṇ
laṅkāmān gayo. rāvaṇ prārthanābhaṅg karavāmān asamartha chhe. rāvaṇ manamān vichāre chhe ke ā
banne bhāīomān ek ā māro shatru ati prabaḷ hato tene to men haṇyo chhe. ām
vichārīne kāīk ānand pāmī te mahelamān gayo.
Page 438 of 660
PDF/HTML Page 459 of 681
single page version
je keṭalāk yoddhā yuddhamānthī jīvatā āvyā hatā temane joī harṣhit thayo. kevo chhe rāvaṇ?
jene bhāīo pratye vātsalya chhe. vaḷī teṇe sāmbhaḷyun chhe ke indrajit, meghanād ane bhāī
kumbhakarṇa pakaḍāī gayā chhe te samāchārathī te atikhedakhinna thayo, emanā jīvavānī āshā
nathī. gautam svāmī rājā shreṇikane kahe chhe, he bhavyottam! jīvone potānā anekarūp
upārjelā karmonā kāraṇe nānā prakāranī shātā-ashātā thāy chhe. tun jo! ā jagatamān
nānā prakāranān karmonā udayathī jīvone jātajātanā shubhāshubh thāy chhe ane anek
prakāranān phaḷ maḷe chhe. keṭalāk to karmanā udayathī raṇamān nāsh pāme chhe, keṭalāk verīone
jītī potānun sthān pāme chhe, keṭalākanī vishāḷ shakti paṇ niṣhphaḷ jāy chhe ane
bandhanamān paḍe chhe. jem sūrya padārthonā prakāshanamān pravīṇ chhe tem karma jīvone nānā
prakāranā phaḷ devāmān pravīṇ chhe.
mūrchchhānun varṇan karanār bāsaṭhamun parva pūrṇa thayun.
gayā. ghaṇī vār pachhī sachet thaīne atyant shokathī duḥkharūp agnithī prajvalit atyant
vilāp karavā lāgyā-he vatsa! karmanā yogathī tārī ā dāruṇ avasthā thaī, āpaṇe
durlaṅghya samudra tarīne ahīn āvyā. tun mārī bhaktimān sadā sāvadhān, mārā kārya māṭe sadā
taiyār, shīghra mārī sāthe vātachīt kar. maun dharīne kem rahyo chhe? tun nathī jāṇato ke
tāro viyog hun ek kṣhaṇamātra paṇ sahī shakato nathī? ūṭh, mārā hr̥uday sāthe lāg. tāro
vinay kyān gayo? tārā bhuj gajanī sūṇḍh samān draḍh ane dīrgha bhujabandhanathī shobhit e
have kriyārahit prayojanarahit thaī gayā, bhāvamātra ja rahī gayā. ane mātāpitāe mane
tārī thāpaṇ sompī hatī, have hun temane sho uttar āpīsh? atyant premathī bharelā, ati
abhilāṣhī rām, he lakṣhmaṇ, he lakṣhmaṇ! tārā jevo mārun hit īchchhanār ā jagatamān
koī nathī, āvān vachan bolavā lāgyā. badhā loko jue chhe ane atidīn thaīne
bhāīne kahe chhe, tun subhaṭomān ratna chhe, tārā vinā hun kevī rīte jīvīsh? tārā vinā hun
mārā jīvan ane puruṣhārthane niṣhphaḷ mānun chhun. pāpanā udayanun charitra men pratyakṣha joyun,
tārā vinā māre sītānun paṇ shun prayojan chhe? bījā padārthonun paṇ shun kām chhe? je
sītānā nimitte tārā jevā bhāīne nirday
Page 439 of 660
PDF/HTML Page 460 of 681
single page version
dharatī par jyān jashun tyān maḷashe, parantu mātāpitā ane bhāī na maḷe. he sugrīv! ten
tārī maitrī mane ghaṇī batāvī, have tun tārā sthānake jā ane he bhāmaṇḍaḷ! tame paṇ jāv,
have men sītānī paṇ āshā chhoḍī chhe ane jīvavānī āshā paṇ chhoḍī chhe, have hun bhāī
sāthe niḥsandehapaṇe agnimān praveshīsh. he vibhīṣhaṇ! mane sītāno paṇ shok nathī ane
bhāīno paṇ shok nathī, paṇ tāro upakār mārāthī kāī na thaī shakyo, eno mārā
manamān khaṭako chhe. je uttam puruṣho chhe te pahelān ja upakār kare, je madhyam puruṣh chhe te
upakār pachhī upakār kare ane je pāchhaḷathī paṇ upakār na kare te adham puruṣh chhe. tethī
tun to uttam puruṣh chho, amārā upar upakār karyo, āvā bhāī sāthe virodh karīne
amārī pāse āvyo ane mārāthī tāro kāī upakār thaī shakyo nahi tethī mane ghaṇun
duḥkh thāy chhe. he bhāmaṇḍaḷ, sugrīv! chitā racho, hun bhāīnī sāthe agnimān pravesh karīsh,
tame je yogya lāge te karo. ām kahīne rām lakṣhmaṇane sparshavā lāgyā. tyāre
mahābuddhimān jāmbunade temane rokayā, he dev! ā tamārā bhāī divyāstrathī mūrchchhit thayā
chhe tethī tene aḍo nahi. e sārā thaī jashe, ām bane chhe. tame dhīraj rākho, kāyaratā
chhoḍo, āpadā vakhate upāy karavo te ja kāryakārī chhe. ā vilāp upāy nathī, tame subhaṭ
chho, tamāre vilāp karavo yogya nathī, ā vilāp karavo te kṣhudra lokonun kām chhe māṭe
tamārā chittamān dhairya dhāraṇ karo, koīk upāy hamaṇān ja banashe. ā tamārā bhāī
nārāyaṇ chhe te avashya jīvashe. atyāre enun mr̥utyu nathī, ām kahīne badhā vidyādhar
viṣhādarūp thayā ane lakṣhmaṇanā aṅgamānthī shakti nīkaḷe tevo upāy potānā manamān
vichāravā lāgyā. ā divya shakti chhe, ene koī auṣhadhathī dūr karavāne samartha nathī ane
kadāch sūrya uge to lakṣhmaṇanun jīvavun kaṭhaṇ chhe. ām vāramvār vichāratā jemane chintā
utpanna thaī chhe evā ā vidyādharo kamarabandh ādi badhun dūr karī aḍadhī ghaḍīmān dharatī
shuddha karī kapaḍān ane paḍāv ūbhān karyān. senānī sāt chokī mūkī. moṭā moṭā yoddhā
bakhtar paherī, dhanuṣhabāṇ dhāraṇ karī bahu ja sāvadhānīthī chokī karavā beṭhā. pratham
chokīmān nīl, bījīmān nal hāthamān gadā laīne, trījīmān trishūḷ laīne vibhīṣhaṇ, chothī
chokīmān tīr bāndhīne mahāsāhasik kumud, pāñchamī chokīmān barachhī laīne suṣheṇ beṭhā,
chhaṭhṭhīmān mahādraḍhabhuj sugrīv indra sarakhā shobhāyamān bhīṇḍapāl laīne beṭhā, sātamī
chokīmān talavār laīne bhāmaṇḍaḷ beṭhā, pūrvanā dvāre aṣhṭāpadī dhvajā jāṇe mahābalī
aṣhṭāpad ja hoy tevī shobhatī hatī, pashchim dvāre jāmbukumār virājatā hatā, uttaranā dvāre
mantrīonā samūh sahit vālīno putra mahābaḷavān chandramarīch beṭho. ā pramāṇe vidyādharo
rakṣhā karavā beṭhā te ākāshamān nakṣhatramaṇḍaḷanī jem shobhatā hatā. vānaravanshī mahābhaṭo
badhā dakṣhiṇ dishā taraph rakṣhak tarīke beṭhā. ā pramāṇe chokīno prayatna karīne vidyādharo
rahyā, jemane lakṣhmaṇanā jīvanano sandeh chhe, jemane prabaḷ shok chhe, jīvone karmarūp sūryanā
udayathī phaḷano prakāsh thāy