Page 460 of 660
PDF/HTML Page 481 of 681
single page version
chhīe. e sugrīvanun chāmar ḍhoḷanārī dāsī banashe. tyāre mandodarī āṅkhamānthī ānsu sāravā
ane vilāp karavā lāgī. rāvaṇanā pagamān paḍe, koī vār hāthamān paḍe ane patine kahevā
lāgī he nāth! mārī rakṣhā karo. mārī āvī dashā shun tame jotā nathī? shun tame bījā ja
thaī gayā chho? tame rāvaṇ chho ke koī bījā chho? aho! jevī nirgranth muninī
vītarāgatā hoy tevī vītarāgatā tame pakaḍī chhe to āvā duḥkhamān ā avasthā kevī?
dhikkār chhe tamārā baḷane ke ā pāpīnun shir khaḍgathī kāpī nathī nākhatā. tame mahā
baḷavān chandra-sūrya jevā puruṣhonun apamān sahī shakatā nathī to āvā raṅkanun kevī rīte
saho chho? he laṅkeshvar! dhyānamān chitta joḍayun chhe, na koīnun sāmbhaḷo chho, na koīne juo
chho, ardhapalyaṅkāsan dharīne beṭhā chho, ahaṅkār chhoḍī dīdho chhe, jem sumerunun shikhar achaḷ
hoy tem achaḷ thaīne beṭhā chho, sarva indriyanī kriyā tajī dīdhī chhe, vidyānā ārādhanamān
tatpar nishchaḷ sharīr karī evī rīte beṭhā chho, jāṇe ke kāṣhṭhanā ho athavā chitra ho. jem
rām sītāne chintave tem tame vidyāne chintavo chho, sthiratā karīne sumeru tulya thayā chho.
mandodarī jyāre rāvaṇane ā pramāṇe kahetī hatī te ja samaye bahurūpiṇī vidyā dashey
dishāmān jayajayakār karatī rāvaṇanī samīpe āvīne ūbhī rahī ane kahevā lāgī-he dev!
āgnāmān udyamī hun tamane siddha thaī chhun, mane ādesh āpo, ekachakrī, ardhachakrī sivāy
tamārī āgnāthī vimukh hoy tene vashībhūt karun. ā lokamān hun tamārī āgnākāriṇī chhun,
amārā jevānī e ja rīt chhe, ame chakravartīothī samartha nathī. jo tun kahe to sarva
daityone jītun, devone vash karun, je tane apriy hoy tene vash karun ane vidyādharo to mārā
māṭe taṇakhalā barābar chhe. vidyānān ā vachan sāmbhaḷī rāvaṇ yog pūrṇa karī jyotino
dhārak, udār cheṣhṭāno dhārak shāntināthanā chaityālayanī pradakṣhiṇā karavā lāgyo. te ja samaye
aṅgad mandodarīne chhoḍī, ākāshagaman karī rāmanī samīpe āvyo.
siddhinun varṇan karanār ekotteramun parva pūrṇa thayun.
mūrkha aṅgade āvīne amārun apamān karyun. tame param tejanā dhārak sūrya samān dhyānārūḍh
hatā ane āgiyā jevā vidyādhar, tamārā mukh sāme ja sugrīvano pāpī chhokaro amārā
upar upadrav kare. temanān
Page 461 of 660
PDF/HTML Page 482 of 681
single page version
kare chhe te mr̥utyunā pāshathī bandhāyo chhe. tame duḥkh chhoḍo, jem sadā ānandamān raho chho tem
ja raho, hun sugrīvane savāramān ja nigrīv eṭale ke mastakarahit karī daish. banne bhāī
rām-lakṣhmaṇ bhūmigocharī kīṭ samān chhe tenī upar shun kop karavo? ā duṣhṭa vidyādharo
badhā enī pāse bhegā thaī gayā chhe temano nāsh karīsh. he priye! mārī bhr̥ukuṭi vāṅkī
thatān ja shatruno vilay thaī jāy chhe ane have to bahurūpiṇī mahāvidyā siddha thaī chhe.
mārī pāsethī shatru kevī rīte jīvashe? ā pramāṇe badhī strīone khūb dhīraj āpīne
manamān mānī līdhun ke men shatrune haṇī nākhyā. te bhagavānanā mandiramānthī bahār āvyo,
nānā prakāranān vājintro vāgavā lāgyān, gīt-nr̥itya thavā lāgyān, rāvaṇano abhiṣhek
thayo, kāmadev samān jenun rūp chhe tene svarṇa ratnonā kaḷashathī strīo snān karāvavā
lāgī. te strīonān sharīr kāntirūp chāndanīthī maṇḍit chhe, chandramā samān badan chhe ane
saphed maṇinā kaḷashathī snān karāve chhe tethī adbhut jyoti bhāsatī hatī. keṭalīk kamaḷ
samān kāntivāḷī strīo jāṇe ke sandhyā khīlī ūṭhī hoy tevī ugatā sūrya jevā
sonānā kaḷashothī snān karāve chhe, jāṇe ke sāñj ja jaḷ varasāve chhe ane keṭalīk
strīo haritamaṇinā kaḷashothī snān karāvatī atyant harṣhathī shobhe chhe, jāṇe sākṣhāt
lakṣhmī ja chhe, temanā kaḷashanā mukh par kamaḷapatra chhe. keṭalīk keḷānā garbhasamān komaḷ
atyant sundar sharīravāḷī, jemanī āsapās bhramar guñjārav kare chhe, te nānā prakāranā
sugandhī lepathī rāvaṇane ratnajaḍit sinhāsan par snān karāvatī hatī. rāvaṇe snān
karīne ābhūṣhaṇo paheryān, atyant sāvadhān bhāvathī pūrṇa shāntināth bhagavānanā mandiramān
gayo, tyān arahantadevanī pūjā karīne stuti karavā ane vāramvār namaskār karavā lāgyo.
pachhī bhojanashāḷāmān āvī chār prakārano uttam āhār karyo-ashan, pān, khādya, svādya,
bhojan karyā pachhī vidyānī parīkṣhā karavā krīḍābhūmimān gayo tyān vidyāthī anek rūp
banāvī nānā prakāranān adbhut kārya vidyādharothī na banī shake te bahurūpiṇī vidyāthī
karyān. potānā hāthanā prahār vaḍe bhūkamp karyo, rāmanā sainyamān kapione evo bhay
upajyo ke jāṇe mr̥utyu ja āvyun. rāvaṇane mantrīo kahevā lāgyā ke he nāth! tamārā sivāy
rāghavane jītanār bījun koī nathī, rām mahān yoddhā chhe, ane krodh kare tyāre to shun kahevun?
tethī tenī sāme tame ja āvo, bījo koī raṇamān rāmanī sāme āvavāne samartha nathī.
kāntivāḷo āvavā lāgyo. tene āvato joī vidyādharīo sītāne kahevā lāgī, he shubhe!
mahājyotivant rāvaṇ puṣhpak vimānamānthī ūtarīne āvyo chhe, jem grīṣhmar̥utumān sūryanān
kiraṇothī ātāp pāmelo gajendra sarovarī pāse āve tem kāmarūp agnithī tapta thayelo
te āve chhe. ā pramad nāmanun udyān puṣhponī shobhāthī shobhe chhe. sītā bahurūpiṇī vidyā
sanyukta rāvaṇane joīne
Page 462 of 660
PDF/HTML Page 483 of 681
single page version
bhayabhīt thaī. te manamān vichāre chhe ke ānā baḷano pār nathī tethī rām-lakṣhmaṇ paṇ
āne nahi jītī shake. hun mandabhāginī rām athavā lakṣhmaṇ athavā mārā bhāī bhāmaṇḍaḷane
haṇāyelo na sāmbhaḷun. ām vichārīne vyākuḷ chittavāḷī, kampatī chintārūp beṭhī chhe tyān
rāvaṇ āvyo ane kahevā lāgyo ke he devī! men pāpīe tārun kapaṭathī haraṇ karyun e vāt
kṣhatriyakuḷamān utpanna thayelā dhīravīrane sarvathā uchit nathī, parantu karmanī gati evī chhe,
mohakarma baḷavān chhe ane men pūrve anantavīrya svāmīnī samīpe vrat līdhun hatun ke je
paranārī mane na ichchhe tene hun nahi sevun; urvashī, rambhā athavā bījī koī manohar hoy
to paṇ māre tenun prayojan nathī. ā pratignā pāḷatān men tārī kr̥upānī ja abhilāṣhā
karī, parantu baḷātkāre ramaṇ karyun nahi. he jagatanī uttam sundarī! have mārī bhujāothī
chalāvelān bāṇothī tārā ādhār rām-lakṣhmaṇane bhedāyel ja jāṇ ane tun mārī sāthe
puṣhpak vimānamān besī ānandathī vihār kar. sumerunā shikhar par chaityavr̥ukṣha, anek van,
upavan, nadī, sarovaranun avalokan karatī vihār kar. tyāre sītā bey hāth kān par
mūkī gadagad vāṇīthī dīn shabdo bolavā lāgī-he dashānan! tun ūñchā kuḷamān janmyo chhe
to āṭalun karaje ke kadāch tāre saṅgrāmamān mārā vallabh sāthe shastraprahār thāy to pahelān
ā sandesho kahyā vagar mārā kanthane haṇīsh nahi. em kaheje ke he padma! bhāmaṇḍaḷanī bahene
tamane em kahyun chhe ke tamārā viyogathī mahāduḥkhanā bhārathī hun atyant duḥkhī chhun, mārā
prāṇ tamārā sudhī ja chhe, pavanathī haṇāyelī dīpakanī jyot jevī mārī dashā thaī chhe. he
rājā dasharathanā putra! janakanī putrīe tamane vāramvār stuti karīne em kahyun chhe ke
tamārān darshananī abhilāṣhāthī ā prāṇ ṭakī rahyā chhe. ām kahīne mūrchchhit thaīne jem
matta hāthīthī bhagna kalpavr̥ukṣhanī vel tūṭī paḍe tem dharatī par paḍī gaī. mahāsatīnī ā
avasthā joīne rāvaṇanun man komaḷ thayun, te khūb duḥkhī thayo, e chintavavā lāgyo aho,
karmonā yogathī ānā snehano niḥsandeh kṣhay thavāno nathī ane dhikkar chhe mane ke men
ati ayogya kārya karyun chhe. āvā snehavāḷā yugalano viyog karyo, pāpāchārī nīch
manuṣhya peṭhe niṣhkāraṇ apayasharūp maḷathī hun kharaḍāyo, shuddha chandramā samān amārā gotrane
men malin karyun. mārā jevo duṣhṭa mārā vanshamān thayo nathī. āvun kārya koīe na karyun te men
karyun. je puruṣhomān shreṣhṭha chhe te strīne tuchchha gaṇe chhe, ā strī sākṣhāt viṣhatulya chhe,
kaleshanī utpattinun sthān, sarpanā mastakanā maṇisamān ane mahāmohanun kāraṇ chhe. pratham
to strīmātra ja niṣhiddha chhe ane parastrīnī to shī vāt? sarvathā tyājya ja chhe. parastrī
nadī samān kuṭil, mahābhayaṅkar, dharma-arthano nāsh karanārī, santone sadā tyājya ja chhe.
hun mahāpāpanī khāṇ, atyār sudhī ā sītā mane devāṅganāthī paṇ atipriy bhāsatī
hatī te have viṣhanā kumbhatulya bhāse chhe. e to kevaḷ rām pratye ja anurāgavāḷī chhe.
atyār sudhī e ichchhatī nahotī, parantu mane abhilāṣhā hatī, have te mane jīrṇa tr̥uṇavat
bhāse chhe. e to phakta rām sāthe tanmay chhe, mane kadī paṇ nahi maḷe.
Page 463 of 660
PDF/HTML Page 484 of 681
single page version
vikārī thayun hatun tethī tenun mānyun nahi, tenā par dveṣh karyo. jo vibhīṣhaṇanān vachanothī
maitrībhāv karyo hot to sārun hatun. bhayaṅkar yuddha thayun, anek haṇāyā, have mitratā kevī?
ā maitrī subhaṭone yogya nathī. ane yuddha karavun tathā dayā pāḷavī e paṇ bane nahi,
are, hun sāmānya māṇasanī jem saṅkaṭamān paḍayo chhun. jo hun jānakīne rāmanī pāse mokalī
daun to loko mane asamartha gaṇashe ane yuddha karīsh to mahān hinsā thashe. koī evā chhe,
jemane dayā nathī, kevaḷ krūratārūp chhe, te paṇ kāḷakṣhep kare chhe ane koī dayāḷu chhe, sansārī
kāryarahit chhe, te sukhapūrvak jīve chhe. hun mānī yuddhano abhilāṣhī ane karuṇābhāv vināno
atyant duḥkhī chhun. rāmane sinhavāhan tathā lakṣhmaṇane garuḍavāhan vidyā maḷī chhe tenāthī
temano udyot ghaṇo chhe tethī jo hun emane jīvatān pakaḍun, shastrarahit karun ane pachhī ghaṇun
dhan āpun to mārī mahān kīrti thāy, mane pāp na lāge, e nyāy chhe, māṭe em ja
karun. ām manamān vichārīne mahān vaibhav sanyukta rāvaṇ rājya parivāramān gayo, jem
matta hāthī kamaḷonā vanamān jāy chhe. pachhī vichār karyo ke aṅgade ghaṇī anīti karī chhe
tethī tene khūb krodh chaḍayo, āṅkho lāl thaī gaī. rāvaṇ hoṭh karaḍato bolavā lāgyo, te
pāpī sugrīv nathī, dugrīv chhe, tene nigrīv eṭale mastakarahit karīsh, tenā putra aṅgad
sahit chadrahās khaḍgathī be ṭukaḍā karī nākhīsh. tamomaṇḍaḷane loko bhāmaṇḍaḷ kahe chhe te
atyant duṣhṭa chhe. tene draḍh bandhanathī bāndhī loḍhānā mudgarothī ṭīpīne mārīsh. ane
hanumānane tīkṣhṇa karavatanī dhārathī lākaḍānā yugalamān bāndhī verāvīsh. te mahāanītivān
chhe. ek rām nyāyamārgī chhe tene chhoḍīsh. bījā badhā anyāyamārgī chhe, temanān shastrothī
chūrā karī nākhīsh, em vichārato rāvaṇ beṭho, tyān seṅkaḍo utpāt thavā lāgyā, sūryamaṇḍaḷ
āyudh samān tīkṣhṇa dekhāyun, pūrṇamāsano chandra asta thaī gayo, āsan par bhūkamp thayo,
dashe dishāo kampāyamān thaī, ulkāpāt thayā, shiyālinī karkash avāj karavā lāgī,
turaṅgo māthun halāvī viras haṇahaṇāṭ karavā lāgyā, hāthī kaṭhor avāj karavā lāgyā.
sūṇḍhathī dharatī khodavā māṇḍayā, yakṣhonī mūrtinī āṅkhomānthī ānsu kharyān, sūrya sāme kāgaḍā
kā kā karavā lāgyā, pāṅkh ḍhīlī karīne khūb vyākuḷ thayā. jaḷathī bharelān sarovaro sukāī
gayā, parvatanān shikharo tūṭī paḍayān ane lohīno varasād varasyo. lāgatun hatun ke thoḍā ja
divasomān laṅkeshvaranun mr̥utyu thashe, āvā apashukan bījā prakāre na hoy. jyāre puṇyano kṣhay
thāy tyāre indra paṇ bachato nathī. puruṣhamān pauruṣh puṇyanā udayathī hoy chhe. je kāī maḷavānun
hoy te ja maḷe chhe, hīn-adhik nahi. prāṇīonī shūravīratā sukr̥utanā baḷathī hoy chhe.
mūḍhabuddhi thayo. lokamān maraṇathī vadhāre koī duḥkh nathī te eṇe atyant garvathī vichāryun
nahi. nakṣhatronā baḷarahit ane
Page 464 of 660
PDF/HTML Page 485 of 681
single page version
graho badhā krūr āvyān tethī e avivekī raṇakṣhetrano abhilāṣhī thayo. jene pratāpanā
bhaṅgano bhay chhe ane shūravīratānā rasathī yukta, joke teṇe anek shāstrono abhyās karyo
chhe to paṇ te yogya-ayogyane dekhī shakato nathī. gautam svāmī kahe chheḥ ke
magadhādhipati! mahāmānī rāvaṇ potānā manamān je vichāre chhe te sāmbhaḷ-sugrīv
bhāmaṇḍaḷādik badhāne jītī, kumbhakarṇa indrajit meghanādane chhoḍāvī laṅkāmān lāvīsh, pachhī
vānaravanshīonā vanshano nāsh karīsh, bhāmaṇḍaḷano parābhav karīsh, bhūmigocharīone dharatī
par rahevā nahi daun ane shuddha vidyādharone pr̥ithvī par sthāpīsh. tyāre traṇ lokanā nāth
tīrthaṅkaradev, chakravartī baḷabhadra, nārāyaṇ amārā jevā vidyādharanā kuḷamān ja janmashe; ām
vr̥uthā vichār karato hato. he magadheshvar! je māṇase jevān karmano sañchay karyo hoy tevun ja
phaḷ te bhogave chhe. em na hoy to shāstranā abhyāsīo kem bhūl kare? shāstra chhe te
sūrya samān chhe. teno prakāsh thatān andhakār kevī rīte rahe? parantu je ghuvaḍ jevā manuṣhyo
chhe temane prakāsh maḷato nathī.
karanār botteramun parva pūrṇa thayun.
sevya, jem devothī maṇḍit indra birāje tem rājāothī maṇḍit sinhāsan par rāvaṇ
birājyo. atyant kāntimān, jem grah-tārā-nakṣhatrothī yukta chandramā shobhe tem. atyant
sugandhī manogna vastra, puṣhpamāḷā ane gajamotīnā hārathī jenun upasthaḷ shobhe chhe,
mahāsaubhāgyarūp saumyadarshan sabhāne joīne vichāravā lāgyo ke bhāī kumbhakarṇa, indrajit,
meghanād ahīn nathī dekhātā, temanā vinā ā sabhā shobhatī nathī, bījā kumudarūp puruṣho
ghaṇā chhe, paṇ te puruṣho kamaḷarūp nathī. joke rāvaṇ sundar sharīravāḷo hato, tenān netrakamaḷ
khīlelān hatān, to paṇ putra ane bhāīnī chintāthī tenun mukh karamāyelun lāgatun hatun.
atyant krodharūp jenī bhr̥ukuṭi vāṅkī thaī chhe. jāṇe krodhano bharelo āshīviṣh sarpa ja chhe, te
hoṭhane karaḍato vikarāḷ svarūp joīne mantrīo ḍaryā. āj kem āvo kop thayo chhe enī
vyākuḷatā thaī. tyāre hāth joḍī, jamīn par mastak aḍāḍī rājā may, ugra, shukra, lokākṣha,
sāraṇ ītyādi jamīn taraph jotān, jemanān kuṇḍaḷ hāle chhe, vinantī karavā lāgyāḥ he nāth!
tamārī pāse rahelā badhā ja yoddhā prārthanā kare chhe kī āp prasanna
Page 465 of 660
PDF/HTML Page 486 of 681
single page version
badhī rāṇīo sahit mandodarī tene jovā lāgī. lāl netra, pratāpathī bharel tene joīne
saunān man mohit thayān. rāvaṇ ūṭhīne āyudhashāḷāmān gayo, jyān anek divya shastra
ane sāmānya shastro bharyān chhe; amogh bāṇ, chakrādik ane amogh ratnothī bharelī
vajrashāḷāmān jāṇe indra gayo. je samaye rāvaṇ āyudhashāḷāmān gayo te samaye apashukan
thayān, chhīṅk āvī. shukanashāstra pramāṇe pūrva dishā taraph chhīṅk āve to mr̥utyu, agnikoṇamān
shok, dakṣhiṇamān hāni, nair̥utyamān shubh, pashchimamān miṣhṭa āhār, vāyukoṇamān sarva sampadā,
uttaramān kalah, īshānamān dhanaprāpti, ākāshamān sarva sanhār, pātāḷamān sarva sampadā, ā
dashe dishāomān chhīṅkanān phaḷ kahyān chhe. rāvaṇane mr̥utyunī chhīṅk āvī. āgaḷ mārga rokato
moṭo nāg joyo ane hā, hī, dhik, kyān jāy chhe-evān vachano sambhaḷāyān. pavanathī
chhatranā vaiḍūryamaṇino daṇḍ bhāṅgī gayo, uttarāsan paḍī gayun, jamaṇī bājue kāgaḍo bolyo
ītyādi bījān paṇ apashukan thayān, te yuddhathī rokavā lāgyān, vachanathī-karmathī rokavā
lāgyān. je nānā prakāranān shukanashāstramān pravīṇ puruṣho hatā te atyant vyākuḷ thayā.
mandodarī shukra, sāraṇ ityādi moṭā moṭā mantrīone bolāvī kahevā lāgīḥ tame svāmīne
hitanī vāt kem nathī kahetā? atyār sudhī shun āpaṇī ane temanī cheṣhṭā nathī joī?
kumbhakarṇa, indrajit ane meghanād jevā bandhanamān paḍayā chhe te lokapāl samān tejasvī
adbhut kārya karanārā hatā. tyāre namaskār karīne mantrīo mandodarīne kahevā lāgyāḥ he
svāminī! rāvaṇ atiabhimānī, yamarāj jevo krūr pote ja pradhān chhe, ā lokamān
evo bījo koī nathī, jevun vachan rāvaṇ māne, je honahār hoy chhe te pramāṇe buddhi
ūpaje chhe, buddhi karmānusāriṇī chhe, te indrādi ke devothīy bījī rīte thatī nathī. tamārā
pati badhān nyāyashāstra ane dharmashāstra jāṇe chhe, parantu mohathī unmatta thayā chhe. ame anek
prakāre kahyun te koī rīte mānatā nathī, je haṭh pakaḍī chhe te chhoḍatā nathī, jem varṣhākāḷanā
samāgamamān moṭā pravāhavāḷī nadīne pār karavī kaṭhaṇ chhe tem karmathī prerāyelā jīvane
sambodhan karavun kaṭhaṇ chhe. joke svāmīno svabhāv durnivār chhe to paṇ tamārun kahyun to
karashe, māṭe tame hitanī vāt kaho, emān doṣh nathī. mantrīoe ām kahyun tyāre paṭarāṇī,
sākṣhāt, lakṣhmī samān nirmaḷ jenun chitta chhe, te kampāyamān patinī samīp javā taiyār
thaī. nirmaḷ jaḷ samān vastra paherī, rati kāmanī samīpe jāy tem chālī. tenā shir
par chhatra phare chhe, anek sāhelīo chāmar ḍhoḷe chhe, jem anek devīo sāthe indrāṇī indra
pāse jāy tem ā sundar vadanavāḷī pati pāse gaī. nishvās nākhatī, pag kampatān jenī
kaṭimekhalā shithil thaī gaī chhe, bharatāranā kāryamān sāvadhān, anurāgathī bharelī tenī
snehadraṣhṭithī jovā lāgī. jenun chitta shastromān ane bakhtaramān chhe te ādarathī sparshe chhe. te
mandodarīne kahe chhe, he manohare! hans samān gativāḷī devī! evun shun kām chhe ke tame
shīghratāthī āvo chho. he priy! svapnanā nidhānanī peṭhe mārun man shā māṭe haro chho? tyāre
Page 466 of 660
PDF/HTML Page 487 of 681
single page version
te pativratā, pūrṇa chandramā mukhavāḷī, uttam cheṣhṭā dharanārī, pati taraph manohar kaṭākṣha bāṇ
pheṅkanārī, atyant vichakṣhaṇ, jenā aṅgamān madanano nivās chhe, madhur jenān vachano chhe,
svarṇakumbh samān stan, dāḍamanān bīj jevā dānt, māṇek jevā lāl adharavāḷī te nāthane
praṇām karīne kahevā lāgī ke he dev! mane bharatāranī bhikṣhā āpo. āp dayāḷun,
dharmātmāo pratye snehavāḷā, hun tamārā viyogarūp nadīmān ḍūbun chhun tethī mahārāj mane
bahār kāḍho. ā nadī duḥkharūp jaḷathī bharelī chhe, saṅkalpa-vikalparūp laherothī pūrṇa chhe. he
mahābuddhe! kuṭumbarūp ākāshamān sūrya samān prakāsh karanār, mārī ek vinantī sāmbhaḷo-
tamārā kuḷarūp kamaḷonun van atyant vishāḷ chhe te pralay pāmatun jāy chhe tene kem rākhatā
nathī? he prabho! tame mane paṭarāṇīnun pad āpyun hatun to mārān kaṭhor vachanone kṣhamā karo.
je āpanā hit karanār chhe temanān vachan auṣhadh samān grāhya chhe, pariṇām sukhadāyak
virodharahit svabhāvarūp ānandakārī chhe. hun em kahun chhun ke tame shā māṭe sandehanā
trājavāmān beso chho? ā trājavun besavā jevun nathī, āp shā māṭe santāp karo chho ane
amane badhāne santāp karāvo chho? hajī shun bagaḍī gayun chhe? tamārun badhun rājya, tame
ākhī pr̥ithvīnā svāmī chho ane tamārā bhāī, putrone bolāvī lyo. tame tamārā chittane
kumārgethī roko. tamārun man vash karo, tamāro manorath atyant akāryamān pravarte chhe te
indriyarūp chañchaḷ ashvone vivekanī draḍh lagāmathī vash karo, indriyo māṭe manane kumārgamān
koṇ laī jāy? tame apavādarūp-kalaṅkarūp udyamamān shā māṭe pravarto chho? jem aṣhṭāpad
potāno paḍachhāyo kūvāmān joīne krodhathī kūvāmān paḍe tem tame pote ja kalesh utpanna
karīne āpadāmān paḍo chho. ā kaleshanun kāraṇ evun apayasharūp vr̥ukṣha, tene tajīne sukhethī
raho, keḷanā thāmbhalā samān asār ā viṣhayane shā māṭe chāho chho? ā tamārun kuḷ
samudra samān gambhīr ane prashansā yogya chhe tene shobhāvo. ā bhūmigocharīnī strī ūñchā
kuḷavānane māṭe agninī shikhā samān chhe, tene tajo. he svāmī! je sāmant, sāmant sāme
yuddha kare chhe te manamān evo nirṇay kare chhe ke ame svāmī māṭe marīshun. he nāth! tame
konā arthe maro chho? pārakī strīne māṭe shun maravānun? e maraṇamān yash nathī ane temane
mārīne tamārī jīt thāy to paṇ yash nathī, kṣhatriy mare chhe yashane arthe māṭe sītā
sambandhī haṭh chhoḍo. ane je moṭān moṭān vrat chhe temanā mahimānī to shī vāt karavī, paṇ
ek ā parastrīno parityāg ja puruṣhane hoy to bey janma sudhare, shīlavān puruṣh
bhavasāgar tare. je sarvathā strīno tyāg kare te to shreṣhṭha ja chhe. kājaḷ samān kālimā
utpanna karanārī ā paranārīmān je lolupī hoy tenāmān bījā meru jeṭalān guṇ hoy to
paṇ tr̥uṇ samān laghu thaī jāy chhe. je chakravartīno putra hoy ane dev jenā pakṣhamān hoy
jo te parastrīnā saṅgarūp kīchaḍamān ḍūbe to moṭo apayash pāme. je mūḍhamati parastrī pratye
rati kare chhe te pāpī āshīviṣh nāgaṇ sāthe rame chhe. tamārun kuḷ atyant nirmaḷ chhe tene
apayashathī malin na karo, kubuddhi tajo. je khūb baḷavān hatā ane
Page 467 of 660
PDF/HTML Page 488 of 681
single page version
tame shun te sāmbhaḷyun nathī! mandodarīnān ā vachan sāmbhaḷī kamaḷanayan rāvaṇe malayāgiri
chandananā lepavāḷī mandodarīne kahyun, he kānte! tun kem kāyar thaī chhe? hun jayakumārathī
hāranār arkakīrti nathī ane amitatejathī hāranār ashanaghoṣh nathī ane bījo paṇ
nathī. hun dashamukh chhun, tun shā māṭe kāyaratānī vāt kare chhe? hun shatrurūp vr̥ukṣhono dāvānaḷ
chhun, sītā kadāpi nahi daun. he mandabuddhi! tun bhay na rākh. ā vāt kahīne tāre shun chhe?
tane sītānī rakṣhā sompī chhe te rakṣhā sārī rīte kar. ane jo rakṣhā karavāne samartha na ho
to shīghra mane sompī de. tyāre mandodarī bolī ke tame tenī pāsethī ratisukh ichchho chho tethī
em kaho chho ke mane sompī de. to ā nirlajjatānī vāt kuḷavānone yogya nathī. tame
sītāmān shun māhātmya joyun ke tene vāramvār vāñchho chho? te evī guṇavantī nathī, gnātā
nathī, rūpavānonun tilak nathī, kaḷāmān pravīṇ nathī, manamohan nathī, patinā chhand par
chālanārī nathī, tenī sāthe ratinī buddhi karo chho. to he kānt! ā shī vāt chhe? tamārī
laghutā thāy chhe te tame jāṇatā nathī. hun mārā moḍhe mārā vakhāṇ shun karun? potānā mukhe
potānān guṇo kahevāthī guṇonī gauṇatā thāy chhe ane bījānā moḍhe sāmbhaḷavāthī prashansā
thāy chhe tethī hun shun kahun? tame badhun sārī rīte jāṇo chho. vichāro, sītā shun chhe? lakṣhmī
paṇ mārā tulya nathī, māṭe sītānī abhilāṣhā chhoḍo, māro anādar karīne tame
bhūmigocharī strīne ichchho chho tethī mandamati chho, jem bāḷakabuddhi hoy te vaiḍūryamaṇine
tajīne kāchane ichchhe chhe. tenun kāī divyarūp nathī, tamārā manamān kem ruchī chhe? e
grāmyajananī strī samān alpamati chhe, tenī shī abhilāṣhā? ane mane āgnā karo tevun
rūp hun dhāraṇ karun, tamārun chitta haranārī hun lakṣhmīnun rūp dharun. ane āgnā karo to shachi
indrāṇīnun rūp dharun, kaho to ratinun rūp dharun, he dev! tame ichchhā karo te rūp hun dharun.
mandodarīnī ā vāt sāmbhaḷīne rāvaṇe mukh nīchun karyun. te lajjā pāmyo. vaḷī mandodarīe
kahyun, tame parastrīmān āsakta thaīne tamārā ātmānī laghutā karī chhe. jene viṣhayarūp
āmiṣhanī āsakti chhe te pāpanun bhājan chhe, dhikkār chhe evī kṣhudra cheṣhṭāne!
tārun potānun rūp ja mane atipriy chhe. he uttame! māre anya strīothī shun? tyāre
chittamān harṣha pāmī te bolī, he dev! sūryane dīpakano prakāsh shun batāvavo? men āpane je
hitanān vachano kahyān te bījāne pūchhī juo, hun strī chhun, mārāmān evī buddhi nathī.
shāstramān kahyun chhe ke svāmī badhā ja nay jāṇe chhe. parantu daivayogathī pramādarūp thayā hoy
to je hitechchhak hoy te samajāve jem viṣhṇukumār munine vikriyār̥uddhinun vismaraṇ thayun
to bījānā kahevāthī jāṇyun. ā puruṣh ane ā strī, evo vikalpa mandabuddhivāḷāne hoy
chhe, je buddhimān chhe te hitakārī vachan badhānun
Page 468 of 660
PDF/HTML Page 489 of 681
single page version
mānī le. āpano mārā upar kr̥upābhāv chhe to hun kahun chhun. tame parastrīno prem tajo. hun
jānakīne laīne rām pāse jāun ane rāmane tamārī pāse lāvun tathā kumbhakarṇa, indrajit,
meghanādane paṇ lāvun. anek jīvonī hinsāthī sho lābh? mandodarīe ām kahyun tyāre
rāvaṇe atyant krodhathī kahyun, shīghra chālī jā, jyān tārun mukh hun na joun tyān chālī jā.
are! tun tane vr̥uthāpaṇḍit māne chhe. potānī uchchatā tajī sāmā pakṣhanī prashansā karatī tun
dīn chittavāḷī chhe. yoddhāonī mātā, tārā indrajit ane meghanād jevā putro ane mārī
paṭarāṇī, rājā mayanī putrī evī tārāmān āṭalī kāyaratā kyāthī āvī? tyāre mandodarī
bolī, he pati! sāmbhaḷo, gnānīonā mukhe baḷabhadra, nārāyaṇ, pratinārāyaṇanā janmanī
vāt āpaṇe sāmbhaḷīne chhīe. pahelā baḷabhadra vijay, nārāyaṇ, tripr̥uṣhṭha, pratinārāyaṇ,
ashvagrīv; bījā baḷabhadra achaḷ, nārāyaṇ dvipr̥uṣhṭa, pratinārāyaṇ tārak-e pramāṇe
atyār sudhīmān sāt baḷabhadra nārāyaṇ thaī gayā chhe ane emanā shatru pratinārāyaṇane
emaṇe haṇyā chhe. have tamārā samayamān ā baḷabhadra nārāyaṇ thayā chhe ane tame
prativāsudev chho. āgaḷ prativāsudev haṭh karīne haṇāī gayā chhe tem tame nāsh ichchho
chho. je buddhimān chhe temaṇe e ja kārya karavun joīe je ā lok ane paralokamān sukh
āpe ane jenāthī duḥkhanā aṅkuranī utpatti na thāy. ā jīv chirakāḷ sudhī viṣhayathī
tr̥upta thayo nathī, traṇ lokamān evo koṇ chhe je viṣhayothī tr̥upta hoy. tame pāpathī mohit
thayā chho te vr̥uthā chhe. ane uchit to e chhe ke tame ghaṇā kāḷ sudhī bhog bhogavyā chhe.
have munivrat dhāraṇ karo athavā shrāvakanān vrat laī duḥkhano nāsh karo. aṇuvratarūp
khaḍgathī jenun aṅg dīpta chhe, niyamarūp chhatrathī shobhit, samyagdarshanarūp bakhtar paherī,
shīlarūp dhvaj pharakāvatān, anityādi bār bhāvanārūp chandanathī jenun aṅg lipta chhe ane
gnānarūp dhanuṣh dhāraṇ karī, indriyarūp senāne vash karī, shubh dhyān ane pratāpathī yukta,
maryādārūp aṅkush sahit, nishchaḷatārūp hāth par chaḍhī, jinabhaktirūp bhakti jeṇe karī chhe
evā, durgatirūp nadī jemān mahākuṭil pāparūp veganun jaḷ vahe chhe, ati dussah chhe te
paṇḍito tare chhe, tame paṇ tene tarī sukhī thāv. himavān sumeru parvat paranān jinālayonī
pūjā karatān mārī sāthe aḍhī dvīpamān vihār karo ane aḍhār hajār strīo sāthe sumeru
parvatanā vanamān krīḍā karo, gaṅgānā taṭ par krīḍā karo, bījā paṇ manavāñchhit pradeshomān,
ramaṇīy kṣhetromān he narendra! sukhethī viharo, ā yuddhanun kāī prayojan nathī, prasanna thāv,
mārun vachan sarvathā sukhanun kāraṇ chhe, ā lokāpavād na karāvo. apayasharūp samudramān shā
māṭe ḍūbo chho? ā apavād viṣhatulya, mahānindya, param anarthanun kāraṇ chhe, bhalun nathī.
durjano sahajamāny paranindā kare chhe to āvī vāt sāmbhaḷīne to karashe ja. ā pramāṇe
shubh vachan kahī te mahāsatī hāth joḍī, patinun paramahit īchchhatī patinā pagamān paḍī.
nakāmī shā māṭe
Page 469 of 660
PDF/HTML Page 490 of 681
single page version
baḷadev thayun tethī shun? nām rākhye kāryanī siddhi nathī, nām sinh paḍayun to shun thaī gayun?
sinhanun parākram batāve to sinh gaṇāy. koī māṇase potānun nām siddha pāḍayun to shun te
siddha thaī jāy? he kānte! tun kāyaratānī kem vāt kare chhe? rathanupurano rājā indra
kahevaḍāvato hato to shun indra thaī gayo? tem ā paṇ nārāyaṇ nathī. ā pramāṇe
pratinārāyaṇ rāvaṇe evān prabaḷ vachano strīne kahyān ane mandodarī sahit krīḍā bhavanamān
gayo, jem indra indrāṇī sāthe krīḍāgr̥uhamān jāy. sāñje sandhyā khīlī, asta pāmato sūrya
kiraṇ saṅkochavā lāgyo, jem sanyamī kaṣhāyone saṅkoche. sūrya lāl thaī ashakta banyo,
komaḷo biḍāī gayā, chakavā-chakavī viyoganā bhayathī dīn vachan raṭavā lāgyā, jāṇe ke
sūryane bolāvatā hoy ane sūrya asta thatān grah-nakṣhatronī senā ākāshamān vistarī
jāṇe ke chandramāe mokalī. rātrinā samaye ratnadīpono prakāsh thayo, dīpanā prakāshathī
laṅkānagarī jāṇe sumerunī shikhā ja hoy evī shobhatī hatī. koī vallabhā vallabhane
maḷīne em kahetī ke ek rātri to tamārī sāthe vitāvīshun, pachhī joīe ke shun thāy chhe?
koī priyā judā judā prakāranān puṣhponī sugandhathī unmatta thaī svāmīnā aṅg par jāṇe ke
komaḷ puṣhponī vr̥uṣhṭi ja thaī. koī nārī kamaḷatulya charaṇ ane kaṭhaṇ stanavāḷī ane
sundar sharīranī dhārak sundar patinī samīpe gaī. koī sundarī ābhūṣhaṇo paheratī jāṇe ke
suvarṇa ratnone kr̥utārtha karatī hoy tevī shobhatī hatī.
gaī. sundar gīt ane vīṇā-bansarīnā shabdothī laṅkā jāṇe vārtālāp karatī hoy tevī
harṣhit banī. tāmbūl, sugandh, māḷādik bhog ane strī ādi upabhogathī loko devonī
jem ramyā. keṭalīk strīo potānā mukhanun pratibimb ratnonī bhīntamān joīne mānavā
lāgī ke bījī koī strī makānamān āvī chhe tethī irṣhāthī patine nīlakamaḷano prahār
karavā lāgī. strīonān mukhanī-suṅgadhathī suvās phelāī gaī ane baraphanā yogathī
strīonān netra lāl thaī gayā. koī nāyikā navoḍhā hatī tene prītame nasho thāy tevī
vastu khavaḍāvī unmatta karī mūkī tethī te kāmakrīḍāmān pravīṇ prauḍhatva pāmī, lajjārūp
sakhīne dūr karī unmattatārūp sakhīe tene krīḍāmān atyant tatpar karī, jenān netra pharavā
lāgyān ane vachan skhalit thayān, strīpuruṣhanī cheṣhṭā unmattapaṇe karīne vikaṭarūp thaī gaī.
puruṣh ane strīnā adhar mūṅgā samān (lāl) shobhavā lāgyā, naranārī madonmatta thayān
te na bolavānī vāt bolavā lāgyān ane na karavānī vāt karavā lāgyān, lajjā chhūṭī
gaī, chandramānā udayathī kāmanī vr̥uddhi thaī. evun ja emanun yauvan hatun, evā ja sundar
mahelo ane evā ja amalanā jorathī badhān ja unmatta cheṣhṭānān kāraṇo āvī maḷyān,
āvī rātre savāramān jemane yuddhamān javānun chhe te sambhogano yog utsavarūp thaī gayo.
rākṣhasono indra,
Page 470 of 660
PDF/HTML Page 491 of 681
single page version
jenī cheṣhṭā sundar chhe te ākhāy rājaparivārane ramāḍavā lāgyo. vāramvār mandodarī pratye
sneh batāvavā lāgyo. tenā vadanarūp chandrane nīrakhatān rāvaṇanān lochan tr̥upta na thayān.
mandodarī rāvaṇane kahetī hatī ke hun ek kṣhaṇamātra paṇ tamane chhoḍīsh nahi. he manohar!
sadāy tamārī sāthe ja rahīsh, jem velīo bāhubalīnān sarva aṅge vīṇṭaḷāī vaḷī hatī
tem vaḷagī rahīsh. āp yuddhamān vijay meḷavīne jaladī āvo, hun ratnonā chūrṇathī chok
pūrīsh ane tamārān charaṇ dhoī ardhya āpīsh, prabhunī moṭī pūjā karāvīsh. premathī tenun
chitta kāyar chhe, atyant premanān vachano kahetān kahetān rātri pūrī thaī gaī. kūkaḍā bolyā,
nakṣhatronun tej ghaṭī gayun, sandhyālāl thaī, bhagavānanān chaityālayomān manohar gītadhvani
thavā lāgyo, sūrya uday sanmukh thayo, sarva dishāomān udyot karato, pralayakāḷanā
agnimaṇḍaḷ samān ākār prabhātasamaye teṇe dhāraṇ karyo. tyāre badhī rāṇīo patine
chhoḍatī udās thavā lāgī. rāvaṇe saune āshvāsan āpyun, gambhīr vājintro vāgyān,
shaṅkhadhvani thayā, rāvaṇanī āgnāthī yuddhamān vichakṣhaṇ subhaṭo ahaṅkār dharatā atyant uddhat
harṣhabharyā nagaramānthī nīkaḷyā. hāthī, rath ke turaṅg par chaḍayā, khaḍga, dhanuṣh, gadā, barachhī
ityādi anek āyudho dhāraṇ karī, jemanā upar chāmar ḍhoḷātā, chhatra pharatā, evā dev
jevā svarūpavān vidyādharonā adhipati yoddhāo, shīghra kārya karanārā, shreṣhṭha r̥uddhinā dhārak
yuddha māṭe taiyār thayā. te divase nagaranī kamaḷanayanī strīo karuṇābhāvathī duḥkharūp thaī
jemane jotān durjananun chitta paṇ dayāḷu thāy. keṭalāk subhaṭo gharamānthī yuddha māṭe nīkaḷyā
ane strīo sāthe āvavā lāgī tene kahevā lāgyā, he mugdhe! gher jāv, ame
ānandapūrvak jaīe chhīe. koī strīnā pati chālyā jāy chhe temanī pāchhaḷ jaī kahetī
hatī ke he kanth! tamārun uttarāsan lyo, tyāre pati sāme āvī levā lāgyā. kevī chhe
mr̥uganayanīo? jene patinān mukh jovānī lālasā chhe. keṭalīk prāṇavallabhā patine
draṣhṭithī adrashya thatā joī sakhīo sahit mūrchchhā khāīne paḍī. keṭalīk pati pāsethī pāchhī
āvī maun banī shayyāmān paḍī, jāṇe ke lākaḍānī pūtaḷī ja chhe. keṭalāk shūravīro
shrāvakavratanā dhārak pīṭh pāchhaḷ potānī strīne jovā lāgyā ane āgaḷ devāṅganāone
dekhavā lāgyā. je sāmant aṇuvratanā dhārak chhe te devalokanā adhikārī chhe. ane je
sāmanto pahelān pūrṇimānā chandrasamān saumya vadanavāḷā hatā te yuddhanun āgaman thatān
kāḷasamān krūr ākāravāḷā thaī gayā. shir par ṭop mūkī, bakhtar paherī, shastra laī
tejasvī jaṇāvā lāgyā.
āvyā. te vidyāthī nirmāyit divya rath par chaḍayā. agni jevī prabhāvāḷā jāṇe ke
agnikumār dev ja chhe. keṭalāk tīkṣhṇa shastrothī sampūrṇa himavān parvat samān hāthī par
sarva dishāone āchchhādatā āvyā jem vījaḷī sāthe meghamāḷā āve. keṭalāk shreṣhṭhaturaṅgo
par chaḍī, pāñchey hathiyāro sahit tarat
Page 471 of 660
PDF/HTML Page 492 of 681
single page version
haṇahaṇāṭī, gajonī garjanā, yoddhāonā sinhanād, bandījanonā jayajay nād ane
guṇījanonā vīrarasathī bharelān gīto vagerenā shabdo bhegā thayā. dharatī ane ākāsh
shabdāyamān thayā, jem pralayakāḷanā meghapaṭal hoy tem nīkaḷyā. manuṣhya, hāthī, ghoḍā,
rath, pyādān, paraspar atyant vibhūtithī dedīpyamān, bakhtar paherī lāmbī bhuñjāo ane
uttaṅg urasthaḷavāḷā vijayanā abhilāṣhī nīkaḷyā. pyādān khaḍga sambhāḷī āgaḷ āgaḷ
chālyā jāy chhe. svāmīne harṣha upajāvanār temanāthī ākāsh, pr̥ithvī ane badhī dishāo
ḍhaṅkāī gaī. āvā upāy karavā chhatān paṇ ā jīvane pūrvakarmano jevo uday hoy tevun ja
thāy chhe. ā prāṇī anek cheṣhṭā kare chhe. parantu anyathā na thāy jevun bhavitavya hoy tevun
ja thāy. sūrya paṇ anya prakāre na karī shake.
karanār totteramun parva pūrṇa thayun.
āvī amane maḷasho ane saṅgrāmamānthī jīvatā āvasho; ane hajāro strīone avalokato
rākṣhasono nāth mahelamānthī bahār nīkaḷyo. vidyādharoe banāvelā atyant vikaṭ aindra
nāmanā rathane joyo jene hajār hāthī joḍayā hatā, jāṇe ke kāḷī ghaṭāno megh ja hoy.
hāthī madonmatta, madhajharatā, motīonī māḷā paherelā, ghaṇṭanād karatā airāvat jevā nānā
prakāranā raṅgothī shobhit vinayanun dhām evā shobhatā hatā jāṇe kāḷī ghaṭāno samūh ja
chhe. hāthīo joḍelā rath par chaḍelo rāvaṇ bhujabandhathī shobhāyamān sākṣhāt indra ja chhe.
vishāḷ āṅkhovāḷā, anupam ākāradhārī, tejathī sakaḷ lokamān shreṣhṭha potānā jevā das
hajār vidyādharonā maṇḍaḷayukta raṇamān āvyo tethī atibaḷavān, dev jevā abhiprāyanā
jāṇanārā rāvaṇane joī sugrīv ane hanumān kupit thayā. jyāre rāvaṇ chaḍayo tyāre
ghaṇān apashukan thayān-bhayaṅkar avāj thayā, ākāshamān gīdh pharavā lāgyā, temaṇe sūryano
prakāsh ḍhāṅkī dīdho. kṣhayasūchak ā apashukan thayān, parantu rāvaṇanā subhaṭoe temane
gaṇakāryān nahi, yuddha māṭe āvyā ja. shrī rāmachandre potānī senāmān ūbhā rahī lokone
pūchhayun-he loko! ā nagarīnī samīpamān ā kyo parvat chhe? tyāre suṣheṇādik to tatkāḷ
javāb na āpī shakyā ane jāmbudik kahevā lāgyā ā bahurūpiṇī vidyāthī rachelo padmanāg
Page 472 of 660
PDF/HTML Page 493 of 681
single page version
nāmano rath chhe, ghaṇānān mr̥utyunun kāraṇ. agande nagaramān jaīne rāvaṇane krodh upajāvyo.
have tene bahurūpiṇī vidyā siddha thaī tethī āpaṇā taraph khūb shatrutā rākhe chhe. tenān
vachan sāmbhaḷī lakṣhmaṇe sārathine kahyun, māro rath jaladī lāv. sārathie rath lāvyo. jem
samudra garje tem vājintro vāgyān. vājintronā nād sāmbhaḷī yoddhāo vikaṭ jemanī cheṣhṭā chhe
tevā lakṣhmaṇanī samīpe āvyā. rāmanā sainyanā koī subhaṭ potānī strīne kahetā hatā, he
priye! tun shok taj, pāchhī jā, hun laṅkeshvarane jītīne tārī samīpamān āvīsh. ā pramāṇe
garvathī prachaṇḍ yoddhā potapotānī strīne dhairya āpī antaḥpuramānthī nīkaḷyā, paraspar spardhā
karatā, jemaṇe potānān vāhanone vegathī preryā chhe evā mahāyoddhā shastra dhāraṇ karī yuddha
māṭe taiyār thayā. bhūtasvan nāmanā vidyādharono adhipati moṭā hāthīonā rath par
chaḍhīne nīkaḷyo. ā rīte bījā paṇ vidyādharonā adhipati harṣha sahit rāmanā subhaṭ
banī, krūr ākr̥utivāḷā thaī, samudranī jem garjatā, gaṅgānī uttuṅg laheronī jem ūchhaḷatā
rāvaṇanā yoddhāo sāthe yuddhanā abhilāṣhī thayā. rām-lakṣhmaṇ tambūmānthī nīkaḷyā. kevā chhe
banne bhāī? jemano yash pr̥ithvī par vyāpta chhe, krūr ākr̥utidhārī, sinhanā rath par chaḍhī,
bakhtar paherī ugatā sūryasamān shrī rām shobhatā hatā. lakṣhmaṇ garuḍanā rath par chaḍhayā,
temane garuḍanī dhajā chhe. kāḷī ghaṭā jevo temano shyām raṅg chhe, mugaṭ, kuṇḍaḷ paherī, dhanuṣh
chaḍāvī, bakhtar paherī sāñjanā samaye añjanagiri shobhe tevā shobhatā hatā. moṭā moṭā
vidyādharo nānā prakāranān vāhano, vimānomān besī yuddha karavā sainyamānthī nīkaḷyā. shrī
rām nīkaḷyā tyāre anek shubh shukan thayān. rāmane chaḍhelā joī rāvaṇ shīghra ja, dāvānaḷ
samān jeno ākār chhe, yuddha māṭe taiyār thayo. banney kaṭakanā yoddhāo par ākāshamānthī
gandharvo ane apsarāo puṣhpavr̥uṣhṭi karavā lāgyā. añjanagiri jevā hāthīo mahāvatothī
prerāyelā chālyā, pyādānothī vīṇṭaḷāyelā chañchaḷ turaṅg joḍelā ratho chālyā, ghoḍā par
beṭhelā sāmanto gambhīr nād karatā nīkaḷyā, pyādān pr̥ithvī par ūchhaḷatān, hāthamān khaḍga
kheṭ, barachhī laīne yuddhabhūmimān praveshyā. paraspar spardhā kare chhe, doḍe chhe, yoddhāo vachche
anek āyudhothī yuddha thayun, paraspar keshagrahaṇ thayun. keṭalāk bāṇathī vīndhāī gayā to paṇ
yuddha āgaḷ chālyun. prahār thāy chhe, garjanā thāy chhe, ghoḍā vyākuḷ thaī bhame chhe. keṭalāk
āsan khālī thaī gayā, savār māryā gayā, muṣhṭiyuddha, gadāyuddha thayun. keṭalāk bāṇathī,
khaḍgathī selonthī maryā, ghāyal thayā. keṭalāk manavāñchhit bhogothī indriyone ramāḍatā te
yuddhamān indriyo temane chhoḍī javā lāgī; jem kām paḍe tyāre kumitra āpaṇane tajī de chhe.
keṭalākanā āntaraḍānnā ḍhagalā thaī gayā te paṇ khed pāmatā nathī, shatru par jaīne paḍe chhe
ane shatru sāthe pote prāṇ chhoḍe chhe. je rājakumār devakumār sarakhā sukumār hatā, ratnonā
mahelonā shikhar par krīḍā karatā mahābhogī puruṣho strīonān stanone ramāḍatā te khaḍga,
chakra, kanak ityādi āyudhothī kapāīne raṇabhūmi par paḍayā. temanā virūp ākārane gīdh,
shiyāḷiyā khāy chhe. jem raṅgamahelamān raṅganī rāmā nakhathī chihna karatī
Page 473 of 660
PDF/HTML Page 494 of 681
single page version
vaḷī, shvāsanā prakāshathī temane jīvatā jāṇī te ḍarī jāy chhe, jem ḍākaṇ mantravādīthī dūr
rahe chhe. sāmantone jīvatā jāṇī yakṣhiṇī ūḍī jāy chhe, jem duṣhṭa nārī, chañchaḷ āṅkhone
chittavāḷī patinī samīpethī jatī rahe chhe. jīvonā shubhāshubh prakr̥itino uday yuddhamān dekhāy
chhe; banne barābar hoy ne chhatān koīnī hār ane koīnī jīt thāy chhe. koī vār alpa
senāno svāmī moṭī senānā svāmīne jīte chhe ane koī sukr̥utanā sāmarthyathī ghaṇāne jīte
ane koī ghaṇā paṇ pāpanā udayathī hārī jāy. je jīvoe pūrvabhavamān tap karyun hoy te
rājyanā adhikārī thāy chhe, vijay pāme chhe ane jeṇe tap na karyun hoy athavā tapano
bhaṅg karyo hoy tenī hār thāy chhe. gautam svāmī kahe chhe he shreṇik! ā dharma marmanī rakṣhā
kare chhe ane durjayane jīte chhe, dharma ja mahān sahāyak chhe, moṭo pakṣha dharmano chhe, dharma badhe
rakṣhaṇ kare chhe. ghoḍā sahitanā rath, parvat, samān hāthī, pavan samān turaṅg asurakumār
jevān pyādān ityādi sāmagrī pūrṇa hoy parantu pūrvapuṇyanā uday vinā koī rākhavā samartha
nathī, ek puṇyādhikārī ja shatruone jīte chhe. ā pramāṇe rām-rāvaṇanā yuddhanī pravr̥uttimān
yoddhāo vaḍe yoddhāo haṇāyā, temanāthī raṇakṣhetra bharāī gayun, khālī jagā na rahī.
āyudho sāthe yoddhā ūchhaḷe chhe, paḍe chhe tethī ākāsh evun lāgatun hatun jāṇe ke utpātanān
vādaḷothī maṇḍit chhe.
pakṣhanā yoddhāoe rākṣhasonī senāne dabāvī. rāvaṇanā yoddhā kund, kumbh, nikumbh, vikram,
kramāṇ, jambumālī, kākabalī, sūryār, makaradhvaj, ashanirath ityādi rākṣhasonā moṭā moṭā
rājāo tarat ja yuddha māṭe ūbhā thayā ane temanī sāthe bhūdhar, achal, sammed, nikāl,
kuṭil, aṅgad, suṣheṇ, kālachandra, ūrmitaraṅg ītyādi vānaravanshī yoddhā āvyā, banne pakṣhanā
yoddhā paraspar mahān yuddha karavā lāgyā. añjanāno putra hāthīonā rath par chaḍhī raṇamān
krīḍā karavā lāgyo, jem kamaḷothī bharelā sarovaramān mahāgaj krīḍā kare. gautam gaṇadhar
kahe chhe ke he shreṇik! shūravīr hanumāne rākṣhasone khūb chalit karī dīdhā, ene je gamyun te
karyun. eṭale mandodarīno bāp rājā may vidyādhar daityavanshī krodhathī lāl āṅkho karī
hanumānanī sanmukh āvyo. kamaḷanayan hanumāne bāṇavr̥uṣhṭi karī ane mayanā rathanā chūrā
karī nākhyā. may bījā rath par chaḍī yuddha karavā lāgyo eṭale hanumāne te rath paṇ toḍī
nākhyo. mayane vihvaḷ joī rāvaṇe bahurūpiṇī vidyāthī prajvalit uttam rath shīghra
mokalyo. rājā maye te rath par chaḍīne hanumānano rath toḍayo. hanumānane dabāto joīne
bhāmaṇḍaḷ madad māṭe āvyo. maye bāṇavarṣhā karī bhāmaṇḍaḷano paṇ rath toḍī nākhyo. tyāre
rājā sugrīv tenī madade āvyo, maye tene shastrarahit karyo ane dharatī par pāḍayo. have
enī madade vibhīṣhaṇ āvyo. vibhīṣhaṇ ane may vachche bhayaṅkar yuddha thayun, paraspar bāṇ chhoḍayān.
Page 474 of 660
PDF/HTML Page 495 of 681
single page version
maye vibhīṣhaṇanun bakhtar toḍayun tethī vibhīṣhaṇ ashokavr̥ukṣhanā puṣhpa samān lāl thaī
rudhiranī dhārā vahāvavā lāgyo. āthī vānaravanshīonī senā chalāyamān thaī gaī. rām
yuddha māṭe āvyā, vidyāmay sinhanā rath par chaḍī tarat ja may sāme āvyā. temaṇe
vānaravanshīone kahyun ke tame ḍaro nahi. rāvaṇanī vījaḷī sahitanī kāḷī ghaṭā samān
senāmān ūgatā sūrya samān shrī rāme pravesh karyo ane dushmananī senāno nāsh karavā
lāgyā. āthī hanumān, bhāmaṇḍaḷ, sugrīv, vibhīṣhaṇane dhairya upajyun ane vānaravanshī senā
pharī yuddhamān pravr̥utta thaī. rāmanun baḷ pāmī rāmanā sevakono bhay maṭayo, banne senānā
yoddhāo paraspar shastronā prahār karavā lāgyā. je joīne devo paṇ āshcharya pāmyā. banne
senāmān andhakār thaī gayo. prakāsh vinā loko dekhātā nahi. shrī rāme rājā mayane
bāṇothī ḍhāṅkī dīdho, thoḍā ja shrame mayane vihvaḷ karī mūkyo, jem indra chamarendrane kare.
rāmanān bāṇothī mayane vihvaḷ joī kāḷ samān rāvaṇ krodh karīne rām par doḍayo.
lakṣhmaṇe rāvaṇane rām taraph āvato joī atyant tejathī kahyun, he vidyādhar! tun kyān jāy
chhe? men tane āje joyo, ūbho rahe. he raṅk! pāpī, chor, parastrīrūp dīpakanā pataṅgiyā,
adyam, durāchārī! āje hun tārī evī hālat karīsh, jevī kāḷ paṇ nahi kare. he
kumānuṣh! shrī rāghavadev, je samasta pr̥ithvīnā pati chhe temaṇe mane āgnā karī chhe ke ā
chorane sajā karo. tyāre dashamukh krodhathī lakṣhmaṇane kahevā lāgyoḥ are mūḍh! ten shun
lokaprasiddha māro pratāp sāmbhaḷyo nathī? ā pr̥ithvī par je sukhadāyak sār vastu chhe te
mārī ja chhe, hun pr̥ithvīpati rājā, je utkr̥uṣhṭa vastu chhe, te mārī chhe. ghaṇṭ gajanā kaṇṭhamān shobhe,
shvānanā kaṇṭhamān nahi, tem yogya vastu mārā gher shobhe, bījāne tyān nahi. tun mātra manuṣhya
vr̥uthā vilāp kare chhe, tārī shakti keṭalī? tun dīn mārā samān nathī, hun raṅk sāthe shun yuddha
karun? tun ashubhanā udayathī mārī sāthe yuddha karavā chāhe chhe te jīvanathī udās thaī maravā
chāhe chhe. lakṣhmaṇ bolyāḥ tun kevo pr̥ithvīpati chhe tevo tane hun sārī peṭhe jāṇun chhun. āj
tārī garjanā pūrī karun chhun. lakṣhmaṇanā ām kahetān ja rāvaṇe lakṣhmaṇ par potānān bāṇ
chalāvyān ane lakṣhmaṇe rāvaṇ par. jem varṣhānā meghajaḷavr̥uṣhṭithī parvatane ḍhāṅkī de tem
bāṇavr̥uṣhṭithī ekabījāe arasaparasane vīndhyā. lakṣhmaṇe rāvaṇanān bāṇ vajradaṇḍathī vachamān
ja toḍī nākhyān, potānā sudhī āvavān na dīdhān. bāṇonā samūhane toḍīphoḍī chūro karī
nākhyo. dharatī ane ākāsh bāṇanā ṭukaḍāthī bharāī gayā. lakṣhmaṇe rāvaṇane sāmānya
shastrothī vihvaḷ karyo tyāre rāvaṇe jāṇyun ke ā sāmānya shastrothī jitāshe nahi eṭale
rāvaṇe lakṣhmaṇ par meghabāṇ chalāvyun tethī dharatī ane ākāsh jaḷamay banī gayā.
pratyuttaramān lakṣhmaṇe pavanabāṇ chalāvyun, kṣhaṇamātramān meghabāṇano nāsh karyo. pachhī dashamukhe
agnibāṇ chalāvyun ane dashe dishāo saḷagavā lāgī to lakṣhmaṇe varuṇashastra chalāvyun
ane ek nimiṣhamān agnibāṇ nāsh pāmyun. have lakṣhmaṇe pāpabāṇ chhoḍayun ane
dharmabāṇathī rāvaṇe tene rokī līdhun. pachhī lakṣhmaṇe īndhanabāṇ chalāvyun, rāvaṇe agnibāṇathī
tene bhasma karyun. lakṣhmaṇe timirabāṇano prayog karyo
Page 475 of 660
PDF/HTML Page 496 of 681
single page version
phaḷono je varasād varasāve chhe. badhe āsār puṣhponā paṭal chhavāī gayā. rāvaṇe
sūryabāṇathī timirabāṇanun nivāraṇ karyun ane lakṣhmaṇ taraph nāgabāṇ pheṅkayun. vikarāḷ
pheṇavāḷā anek nāg nīkaḷyā. lakṣhmaṇe garuḍabāṇathī nāgabāṇ rokyun, garuḍanī pāṅkho par
ākāsh suvarṇanī prabhārūp bhāsavā lāgyun. lakṣhmaṇe rāvaṇ par sarpabāṇ chalāvyun, te sarpo
pralayakāḷanā megh samān susavāṭā karatā hatā ne viṣharūp agnikaṇo phelāvatā hatā.
rāvaṇe mayūrabāṇathī sarpabāṇanun nivāraṇ karyun ane vaḷatān lakṣhmaṇ par vighnabāṇ chalāvyun.
te vighnabāṇ durnivār hatun teno upāy siddhabāṇ. te lakṣhmaṇane yād na āvyun eṭale
vajradaṇḍ ādi anek shastro chalāvyān. rāvaṇ paṇ sāmānya shastrothī yuddha karato hato.
banne yoddhāo vachche samān yuddha thayun, jevun tripr̥uṣhṭha ane ashvagrīv vachche thayun hatun. jevo
pūrvopārjit karmano uday hoy tevun phaḷ thāy, tevī kriyā kare. je mahākrodhane vash thaīne
kārya ārambhyun hoy temān udyamī hoy te nar tīvra shastrane, agnine, sūryane ane vāyune
gaṇakārato nathī.
varṇan karanār chumoteramun parva pūrṇa thayun.
pāmelāne malayāgiri chandanano chhaṇṭakāv karavāmān āve chhe, tāḍavr̥ukṣhanā vīñjhaṇāthī pavan
nākhavāmān āve chhe. baraphanun pāṇī chhaṇṭāy chhe ane bījā paṇ anek upachār karavāmān
āve chhe. potāno ke pārako koī paṇ ho, badhānī sāravār karāy chhe, e ja saṅgrāmanī
nīti chhe. yuddha karatān das divas thayā. banney mahāvīr abhaṅgachitta rāvaṇ ane lakṣhmaṇ
bey sarakhā-jevā te tevā ā, yakṣho, gandharvo, kinnaro, apsarāo āshcharya pāmyān. beyano
yash gātān hatān, banne par puṣhpavarṣhā karatān hatān. chandravardhan nāmanā ek vidyādharanī āṭh
putrī ākāshamān vimānamān besī temane joī rahī hatī. kutūhalathī apsarā temane pūchhavā
lāgī-tame devīo jevī koṇ chho? tamārī lakṣhmaṇ taraph visheṣh bhakti jaṇāy chhe ane
tame sukumār sharīravāḷī chho. tyāre te lajjāsahit kahevā lāgī ke tamane kutūhal chhe to
sāmbhaḷo jyāre sītāno svayamvar thayo hato tyāre amārā pitā amārī sāthe tyān
āvyā hatā. tyān lakṣhmaṇane joīne amane āpavānun nakkī karyun hatun.
Page 476 of 660
PDF/HTML Page 497 of 681
single page version
ane amārun man paṇ lakṣhmaṇamān mohit thayun hatun. have te ā saṅgrāmamān varte chhe, khabar
nathī ke shun thāy? ā manuṣhyomān chandra samān amārā prāṇanāth chhe, je emanī dashā te
amārī. emanā āvā manohar shabdo sāmbhaḷī lakṣhmaṇe ūñche joyun tyāre te āṭhey kanyā
emanā dekhavāthī atyant harṣha pāmī ane kahevā lāgī-he nāth! tamārun kām sarvathā siddha
thāv. te vakhate lakṣhmaṇane vighnabāṇano upāy siddhabāṇ chhe e yād āvyun ane tenun
vadan prasanna thayun. teṇe siddhabāṇ chalāvī vighnabāṇano vilay karyo ane mahāpratāparūp
yuddha māṭe taiyār thayā. rāvaṇ je je shastra chalāvato tene lakṣhmaṇ chhedī nākhatā. rāvaṇ
bahurūpiṇī vidyānā baḷathī raṇakrīḍā karato hato. lakṣhmaṇe rāvaṇanun ek shir chhedyun to be
shir thayān, be chhedyān tyāre chār thayān, be bhujā chhedī tyāre chār thaī, chār chhedī to āṭh
thaī. ā pramāṇe jeṭalī chhedī tenāthī bamaṇī thatī gaī ne shir bamaṇān thayān. hajāro shir
ane hajāro bhujāo thaī. rāvaṇanā hāth hāthīnī sūṇḍh jevā bhujabandhanathī shobhit ane
mastak mugaṭathī maṇḍit, tenāthī raṇakṣhetra bharāī gayun, jāṇe rāvaṇarūp samudra mahābhayaṅkar
ane tenān hajāro shir te magaramachchha ane hajāro bhujāo te taraṅgo, tenāthī vadhato
gayo. rāvaṇarūp megh, jenā bāhurūp vījaḷī ane prachaṇḍ shabda tathā shir te ja shikharo,
tenāthī shobhato hato. rāvaṇ ekalo ja moṭī senā jevo thaī gayo, anek mastako, jenā
upar chhatra pharatān hatān. lakṣhmaṇe ene jāṇe ke em vichārīne bahurūp karyo ke āgaḷ hun
ekalo anek sāthe yuddha karato, have ā ekalā sāthe shun yuddha karun? tethī tene anek
sharīrovāḷo karyo. rāvaṇ prajvalit van samān bhāsato hato, ratnonān ābhūṣhaṇo ane
shastronān kiraṇothī pradīpta rāvaṇ lakṣhmaṇane hajāro bhujāo vaḍe bāṇ, shakti, khaḍga,
barachhī, sāmānya chakra ityādi shastronī varṣhā karī āchchhādavā lāgyo. lakṣhmaṇe te badhān
bāṇ chhedī nākhyān ane krodhathī sūrya samān tejarūp bāṇothī rāvaṇane āchchhādavānī
taiyārī karī. ek, be, traṇ, chār, pāñch, chha, dash, vīsh, so, hajār rāvaṇanān māyāmayī
shir chhedyān, hajāro shir ane bhūjāo bhūmi par paḍī, raṇabhūmi enāthī āchchhādit
thayelī, jāṇe sarponī pheṇo sāthenun kamaḷonun van hoy tevī shobhavā lāgī. bhujāsahit
shir paḍayān te ulkāpāt jevān bhāsyān. bahurūpiṇī vidyāthī rāvaṇanān jeṭalā shir ane
bhujā thayān te badhānne sumitrāputre chhedī nākhyān rudhiranī dhārā nirantar vahetī, jenāthī
ākāshamān jāṇe ke sandhyā khīlī hoy tevun lāgatun be bhujānā dhārak lakṣhmaṇe rāvaṇanī
asaṅkhyāt bhujāo viphaḷ karī nākhī. rāvaṇanun aṅg parasevāthī ladabad thaī gayun chhe,
jorathī shvās chālī rahyo chhe. joke te mahābaḷavān hato, to paṇ vyākuḷachitta thayo.
gautam svāmī kahe chhe-he shreṇik! bahurūpiṇī vidyānā baḷathī rāvaṇe mahābhayaṅkar yuddha karyun,
paṇ lakṣhmaṇ āgaḷ bahurūpiṇī vidyānun baḷ na chālyun eṭale rāvaṇ māyāchār chhoḍī,
krodhapūrvak sahajarūp thaīne yuddha karavā lāgyo, anek divya shastrothī ane sāmānya
shastrothī yuddha karyun, parantu vāsudevane jītī na shakyo. tyāre pralayakāḷanā sūrya samān jenī
prabhā chhe, parapakṣhano je kṣhay karanār chhe te chakraratnane yād karyun.
Page 477 of 660
PDF/HTML Page 498 of 681
single page version
vajramay, adbhut nānā prakāranān ratno jaḍelā aṅgavāḷun, divyamāḷā ane sugandhathī lipta,
agninā samūhatulya, vaiḍūryamaṇinā hajār ārāvāḷun, asahyadarshan, hajār yakṣho jenī sadā
sevā kare chhe evun, kāḷanun mukh hoy evun krodhathī bharelun āvun chakra chintavatān ja rāvaṇanā
hāthamān āvyun. tenī jyotithī jyotiṣhī devonī prabhā jhāṅkhī paḍī gaī, chitrano sūrya
hoy evī sūryanī kānti thaī gaī, apsarā vishvāvasu, tumbaru, nārad ādi gandharvo
ākāshamān raṇanun kautūk jotā hatā te bhayathī dūr thaī gayā ane lakṣhmaṇ atyant dhīr
shatrune chakra sanyukta joī kahevā lāgyāḥ he adham nar! jem kr̥upaṇ koḍīne le tem āne tun
shun laī rahyo chho? tārī shakti hoy to prahār kar. ām kahyun tyāre teṇe krodhe bharāīne,
dāntathī hoṭh karaḍato, chakrane pheravīne lakṣhmaṇ upar chalāvyun. meghamaṇḍaḷ samān shabdavāḷun,
atyant shīghratāthī pralayakāḷanā sūrya samān manuṣhyonān jīvanane sanshayanun kāraṇ tene
sanmukh āvatun joī lakṣhmaṇ vajrāmayī aṇivāḷān bāṇothī chakra rokavā taiyār thayā ane
shrī rām vajrāvarta dhanuṣh chaḍāvīne amodh bāṇothī chakra rokavā taiyār thayā ane haḷ-
mūshaḷ ghumāvatān chakra sāme āvyā. sugrīv gadā pheravīne chakra sāme āvyo, bhāmaṇḍaḷ khaḍga
laī, vibhīṣhaṇ trishūḷ laī ūbhā rahyā, hanumān mudgaḷ, lāṅgūl, kanakādi laī taiyār
thayā ane aṅgad pāraṇ nāmanun shastra laīne ūbho thayo ane aṅgadano bhāī aṅg kuhāḍo
laīne ūbho thayo, bījā paṇ shreṣhṭha vidyādharo anek āyudhothī yukta badhā ek thaīne
jīvavānī āshā tajīne chakrane rokavā taiyār thayā, parantu chakrane rokī na shakyā. jenī dev
sevā kare chhe te chakre āvīne lakṣhmaṇane traṇ pradakṣhiṇā āpīne potānun svarūp vinayarūp
karī lakṣhmaṇanā hāthamān beṭhun, sukhadāyak shānt ākāravāḷun thaī gayun. gautam svāmī kahe chhe,
he magadhādhipati! rām-lakṣhmaṇanun mahān r̥uddhivāḷun ā māhātmya tane saṅkṣhepamān kahyun, je
sāmbhaḷatān param āshcharya upaje chhe ane je lokamān shreṣhṭha chhe. keṭalākane puṇyanā udyamathī
paramavibhūti āve chhe ane keṭalākane puṇyanā kṣhayathī naṣhṭa thāy chhe. je sūryano asta thatān
chandrano uday thāy chhe tem lakṣhmaṇanā puṇyano uday jāṇavo.
varṇan karanār pañchoteramun parva pūrṇa thayun.
Page 478 of 660
PDF/HTML Page 499 of 681
single page version
harṣha pāmyā ane paraspar kahevā lāgyā-agāu bhagavān anantavīrya kevaḷīe kahyun hatun ke
lakṣhmaṇ āṭhamā vāsudev chhe ane rām āṭhamā baḷadev chhe. tethī ā mahājyoti
(lakṣhmaṇ) chakrapāṇi thayān. ā shrī rām baḷadev, jemano rath tejavant sinh chalāve chhe,
jeṇe rājā mayane pakaḍayo, jemanā hāthamān dedīpyamān haḷamūshaḷ mahāratna shobhe chhe. ā
bey bhāī baḷabhadra-nārāyaṇ puruṣhottam pragaṭayā chhe. puṇyanā prabhāvathī param premathī
bharel lakṣhmaṇanā hāthamān sudarshanachakra joīne rākṣhasono adhipati chittamān chintave chhe ke
bhagavān anantavīrye āgnā karī hatī tem ja thayun. nishchayathī karmarūp pavanano preryo ā
samay āvyo. jenun chhatra jotān vidyādharo ḍaratā ane shatrunī senā bhāgatī, shatrusenānān
dhvajachhatra mārā prabhāvathī taṇāī jatān, ane himāchal vindhyāchaḷ chhe stan jenā, samudra chhe
vastra jenun evī ā pr̥ithvī mārī dāsī samān āgnākāriṇī hatī-evo hun rāvaṇ raṇamān
bhūmigocharīothī jitāyo. ā adbhut vāt chhe, kaṣhṭanī avasthā āvī, dhikkār chhe ā
rājyalakṣhmīne, jenī cheṣhṭā kulaṭā jeṭalī chhe, pūjya puruṣh ā pāpaṇīne tatkāḷ tyaje chhe.
ā indriyanā bhog indrāyaṇanān phaḷ samān chhe eno paripāk vīras chhe. anant duḥkh
sambandhanā kāraṇarūp sādhuo dvārā nindh chhe. pr̥ithvī par bharat chakravatī ādi uttam puruṣho
thayā temane dhanya chhe, jemaṇe niṣhkaṇṭak chha khaṇḍ pr̥ithvīnun rājya karyun ane viṣhamishrit
annanī jem tajīne jinendravrat dhārī, ratnatrayane ārādhī paramapadane meḷavyun. hun raṅk,
viṣhayono abhilāṣhī, mane baḷavān mohe jītyo. ā moh sansārabhramaṇanun kāraṇ chhe.
dhikkār chhe mane, jeṇe mohane vash thaī āvī cheṣhṭā karī. rāvaṇ to ā pramāṇe chintavan
kare chhe ane jenī pāse chakra āvyun chhe te lakṣhmaṇe vibhīṣhaṇanī taraph nīrakhīne rāvaṇane
kahyunḥ he vidyādhar! hajī paṇ kāī gayun nathī, jānakīne lāvī shrī rāmachandrane sompī de ane
em kahe ke shrī rāmanā prasādathī jīvun chhun. amāre tārun kāī joītun nathī, tārī
rājyalakṣhmī tārī pāse raheshe. tyāre rāvaṇ mand hāsya karī bolyo, he raṅk! tane vr̥uthā garva
upajyo chhe, hamaṇān ja tane mārun parākram batāvun chhun, he adham nar! hun tārī je avasthā
karun chhun tene bhogav; hun rāvaṇ pr̥ithvīpati vidyādhar, tun bhūmigocharī raṅk! tyāre lakṣhmaṇ
bolyā, ghaṇun kahevāthī shun lābh? nārāyaṇ sarvathā tane māranār thayo chhe. rāvaṇe kahyun ke
ichchhāmātrathī ja nārāyaṇ thāy chhe to tun je chāhe chhe te kem na thāy? indra paṇ thā. tun
kuputra, tane tārā pitāe rājyamānthī kāḍhayo. mahāduḥkhī daridrī, vanachārī, bhikhārī,
nirlajja, tārī vāsudev padavī ame jāṇī līdhī, tārā manamān irṣhyā chhe tethī tārā
manorathano hun bhaṅg karīsh. ā ghoghalā jevun chakra maḷyun tenāthī tun garviṣhṭha thayo chhe, paṇ
raṅkonī e ja rīt chhe. ek khoḷano ṭukaḍo maḷe tyān manamān utsav kare. ghaṇun kahevāthī shun?
ā pāpī vidyādharo tane maḷyā chhe temanā sahit ane ā chakra-vāhan sahit tāro nāsh
karī tane pātāḷamān pahoñchāḍun chhun. rāvaṇanān ā vachan sāmbhaḷī lakṣhmaṇe kopathī chakrane
ghumāvīne rāvaṇ par chalāvyun. vajrapāt jevo bhayaṅkar avāj karatun ane pralayakāḷanā sūrya
jevun tej dharatun chakra rāvaṇ par āvyun. tyāre
Page 479 of 660
PDF/HTML Page 500 of 681
single page version
chakrane rokavāno prayatna karyo to paṇ rāvaṇanun puṇya kṣhīṇ thayun hatun tethī chakra aṭakayun nahi,
pāse āvyun. have rāvaṇ chandrahās khaḍga laī chakranī samīpamān āvyo ane chakra par
khaḍgano prahār karyo tethī agninā taṇakhāthī ākāsh prajvalit thayun, khaḍganun jor chakra
par na chālyun ane chakre sāme ūbhelā rākṣhasonā indra mahāshūravīr rāvaṇanun urasthaḷ bhedī
nākhyun. puṇyano kṣhay thatān añjanagiri samān rāvaṇ bhūmi par paḍayo, jāṇe ke svargamānthī
dev chyavyo, athavā ratipati pr̥ithvī par paḍayo hoy evo shobhato hato, jāṇe ke vīrarasanun
svarūp ja chhe. jenī bhramar chaḍhī gaī hatī, hoṭh karaḍāyā hatā. svāmīne paḍelā joīne
tenī senā bhāgavā lāgī. dhajā-chhatra taṇāī gayā, badhā vihvaḷ thayā, vilāp karatā
bhāgī rahyā chhe. koī kahe chhe rathane dūr karī mārga do, pāchhaḷ hāthī āve chhe, koī kahe chhe
vimānane ek taraph kar, pr̥ithvīpati paḍayo, bhayaṅkar anartha thayo, kampatā-bhāgatā loko
tenā par paḍayā. te vakhate badhāne sharaṇarahit joī bhāmaṇḍaḷ, sugrīv, hanumān rāmanī
āgnāthī kahevā lāgyāḥ bīvo nahi. saune dhairya bandhāvyun. vastra pheravyun, koīne bhay chhe nahi.
senāne kānane priy āvān amr̥ut samān vachan sāmbhaḷī vishvās utpanna thayo. gautam
svāmī kahe chhe ke he rājan! rāvaṇ āvī mahāvibhūti bhogavīne, samudraparyantanī pr̥ithvīnun
rājya karīne puṇya pūrṇa thatān mr̥utyu pāmyo, māṭe āvī lakṣhmīne dhikkār ho. ā
rājyalakṣhmī atyant chañchaḷ, pāpasvarūp, sukr̥utanā samāgamanī āshārahit chhe, em manamān
vichārīne he buddhimāno! tap ja jenun dhan chhe evā muni thāv. sūryathī paṇ adhik
tejavāḷā te tapodhan mohatimirane hare chhe.
chhoteramun parva pūrṇa thayun.
cheṣhṭārahit thaī gayun. pachhī sachet thaī atyant santāpathī bharelo maravā taiyār thayo. shrī
rāme rath parathī ūtarīne teno hāth pakaḍī chhātīe lagāvyo ane dhīraj āpī. te pharīthī
mūrchchhā khāīne paḍayo ane achet thaī gayo. shrī rāme tene sachet karyo tyāre te vilāp
karavā lāgyo. teno vilāp sāmbhaḷīne karuṇā upajatī hatī. he bhāī! udār, kriyāvān,
sāmanto pratye shūravīr, raṇadhīr,