Padmapuran-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Parva 78 - Anantvirya kevalini samipma Indrajit, Meghnad tatha Mandodari adinu dixagrahan; Parva 79 - Ram-Sitano melap; Parva 80 - Vibishannu potana dada adiney sambodhan; Parva 81 - Ram-Laxman vina Kaushalyanu shokakul thavu aney Naradnu aviney samjavvu.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 26 of 35

 

Page 480 of 660
PDF/HTML Page 501 of 681
single page version

background image
480 sattoteramun parva padmapurāṇ
sharaṇāgatapālak evā tame āvī avasthā kem pāmyā? men tamane hitanān vachan kahyān tene
tame mānyān nahi. ā kevī dashā thaī ke hun tamane chakrathī bhedāīne pr̥ithvī par paḍelā joun chhun?
he vidyādharonā maheshvar! laṅkeshvar! bhogonā bhoktā, pr̥ithvī par kem poḍhayā chho? āpanun
sharīr bhogothī lālit thayelun chhe, ā shayyā āpanā shayanane yogya nathī. he nāth! ūṭho,
sundar vachan bolanār hun tamāro bāḷak chhun, mane kr̥upāvachan kaho, he guṇākar! kr̥upādhār! hun
shokasamudramān ḍūbī rahyo chhun, to mane hāthanā ṭekāthī kem kāḍhatā nathī? ā pramāṇe vibhīṣhaṇ
vilāp kare chhe, teṇe potānān shastra ane bakhtar jamīn par pheṅkī dīdhān chhe.
jyān rāvaṇanā mr̥utyunā samāchār raṇavāsamān pahoñchyā tyān badhī rāṇīo ānsunī
dhārāthī dharatī bhīñjavavā lāgī, ākhuny antaḥpur shokathī vyākuḷ banyun, badhī rāṇīo
paḍatī-ākhaḍatī laḍāīnā medān par āvī. temanā pag dhrūje chhe, te strīo patine
chetanārahit joī tarat ja dharatī par paḍī gaī. mandodarī, rambhā, chandrānanī, chandramaṇḍalā,
prarvarā, urvashī, mahādevī, sundarī, kamaḷānanā, rūpiṇī rūkmiṇī, shīlā, ratnamāḷā, tanūdarī,
shrīkāntā, shrīmatī, bhadrā, kanakaprabhā, mr̥ugāvatī, shrīmālā, mānavī, lakṣhmī, ānandā,
anaṅgasundarī, vasundharā, taḍinmālā, padmā, padmāvatī, sukhādevī, kānti, prīti sandhyāvalī,
subhā, prabhāvatī, manovegā, ratikāntā, manovatī ityādi aḍhār hajār rāṇīo
potapotānā parivār sahit ane sakhīo sahit atyant shokathī rudan karavā lāgī.
keṭalīk mohathī mūrchchhā pāmī. temane chandananun jaḷ chhāṇṭatān, karamāī gayelī kamalinī jevī
lāgatī hatī. keṭalīk patinā sharīrane vīṇṭaḷāī gaī, añjanagirine vaḷagelī sandhyā jevī
dyuti dharavā lāgī. keṭalīk mūrchchhāmānthī jāgīne patinī samīpe chhātī kūṭavā lāgī, jāṇe ke
meghanī pāse vījaḷī ja chamake chhe, keṭalīk patinun mukh potānā sharīrane aḍāḍatī vihvaḷ
thaī mūrchchhā pāmī. keṭalīk vilāp kare chheḥ he nāth! hun tamārā virahanī atyant kāyar chhun,
mane chhoḍīne tame kyān gayā? tamārā svajano duḥkhasāgaramān ḍūbī rahyā chhe te tame kem
jotā nathī? tame mahābaḷavān, param jyotinā dhārak, vibhūtimān indra samān,
bharatakṣhetranā bhūpati, puruṣhottam, rājāonā rājā, manoram vidyādharonā maheshvar shā hetuthī
pr̥ithvī par poḍhayā chho? ūṭho he kānt! karuṇānidhe! svajanavatsal! amane ek amr̥ut
samān vachan sambhaḷāvo. he prāṇeshvar prāṇavallabh! ame aparādharahit tamārā pratye
anurakta chitta dharāvīe chhīe, amārā upar tame kem kop karo chho ke amārī sāthe
bolatā ja nathī? pahelān jem parihāsanān vachano kahetān, tem have kem kahetān nathī?
tamārun mukhachandra, kāntirūp chāndanīthī manohar ane prasanna jem pahelān amane batāvatā tem
amane batāvo ane ā tamārun vakṣhasthaḷ strīonī krīḍānun sthān chhe tenā upar chakranī
dhāre kem pag mūkayo chhe? vidrum jevā tamārā lāl hoṭh have krīḍārūp uttar devā kem
sphūratā nathī? atyāre sudhī ghaṇī vār thaī, krodh kadī nathī karyo, have prasanna thāv, ame
mān karatī to tame amane manāvatā, rājī karatā. indrajit, meghavāhan svargamānthī chyavīne tamāre

Page 481 of 660
PDF/HTML Page 502 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ sattoteramun parva 481
tyān utpanna thayā to ahīn paṇ temaṇe svargalok jevā bhog bhogavyā, atyāre to banne
bandhanamān chhe ane kumbhakarṇa paṇ bandhanamān chhe. te puṇyādhikārī subhaṭ, mahāguṇavant, temane shrī
rāmachandra pratye prīti karīne chhoḍāvo. he prāṇavallabh, prāṇanāth! ūṭho, amārī sāthe hitanī
vāt karo. he dev! bahu lāmbo vakhat sūī shun rahevānun? rājāoe to rājanitimān jāgrat
rahevānun hoy māṭe āp rājyakāryamān pravarto. he sundar! he prāṇapriy! amārān sharīr
viraharūp agnithī atyant jaḷe chhe tene snehanā jaḷathī bujhāvo. he snehīonā pyārā!
tamārun ā vadanakamaḷ koī judī ja avasthā pāmyun chhe tethī tene jotān amārā hr̥udayanā
ṭukaḍā kem na thaī jāy? ā amārun pāpī hr̥uday vajranun chhe ke duḥkhanā bhājan evā tamārī
ā avasthā joīne nāsh pāmatun nathī? ā hr̥uday atyant nirday chhe. are, vidhātā! ame
tamārun kayun ahit karyun chhe te tame nirday banīne amārā shire āvun duḥkh nākhyun? he
prītam! jyāre ame mān karatī tyāre tame amane chhātīe vaḷagāḍīne amārun mān dūr
karatā ane vachanarūp amr̥ut amane pīvaḍāvatā, khūb prem batāvatā, amārā premarūp kopane
dūr karavā amārā page paḍatā ane amārun hr̥uday āpane vash thaī jatun. āp amārī sāthe
atimanohar krīḍā karatā. he rājeshvar! amārī sāthe prem karo, param ānand āpanārī te
krīḍāo amane yād āve chhe tethī amārun hr̥uday atyant baḷe chhe. have āp ūṭho, ame
tamārā pagamān paḍīe chhīe, tamane namaskār karīe chhīe. potānā priyajano pratye ghaṇo
gusso na karo. premamān kop shobhato nathī. he shreṇik! ā pramāṇe rāvaṇanī rāṇīo
vilāp karatī hatī, jene sāmbhaḷī konun hr̥uday na dravī ūṭhe?
(rām–lakṣhmaṇ ādi dvārā vibhīṣhaṇanā shokanun nivāraṇ)
pachhī shrīrām, lakṣhmaṇ, bhāmaṇḍaḷ, sugrīvādik atyant snehathī vibhīṣhaṇane hr̥udaye
lagāḍīne, ānsu sāratā khūb karuṇāthī dhairya āpavāmān pravīṇ evān vachan kahevā lāgyān,
he rājan! ghaṇun rovāthī sho lābh? have viṣhād chhoḍo, ā karmanī cheṣhṭā shun tame pratyakṣha
nathī jāṇatā? pūrvakarmanā prabhāvathī ānand pāmatān prāṇīone kaṣhṭanī prāpti avashya thāy
chhe, teno shok sho? ane tamāro bhāī sadāy jagatanā hitamān sāvadhān, param prītinun
bhājan, samādhānarūp buddhivāḷo, rājakāryamān pravīṇ prajāno pālak, sarva shāstronā arthathī
jenun chitta nirmaḷ thayun hatun te baḷavān mohathī dāruṇ avasthā pāmyo chhe. jyāre jīvano
vināshakāḷ āve chhe tyāre buddhi agnānarūp thaī jāy chhe. rāme āvān shubh vachan kahyān.
pachhī bhāmaṇḍaḷe madhur vāto karī ke he vibhīṣhaṇ mahārāj! tamārā bhāī rāvaṇ udār
chitte raṇamān yuddha karatān vīr maraṇathī paralok pāmyā chhe. jenun nām na gayun teṇe kāī ja
gumāvyun nathī. je subhaṭapaṇe prāṇ tyaje tene dhanya chhe. te mahāparākramī vīr hatā, temano
shok sho? rājā arindamanī kathā sāmbhaḷo. akṣhapur nāmanun ek nagar hatun. tyāno rājā
arindam moṭī vibhūtino svāmī hato. ek divas koī bājuethī potānā mahelamān
shīghragāmī ashva par besīne achānak āvyo. teṇe rāṇīne shaṇagār sajelī

Page 482 of 660
PDF/HTML Page 503 of 681
single page version

background image
482 aṭhoteramun parva padmapurāṇ
ane mahelane khūb shaṇagārelo joīne pūchhayun, tane mārā āgamananī kevī rīte khabar
paḍī? tyāre rāṇīe kahyun ke āje kīrtidhar nāmanā avadhignānī muni āhār māṭe
āvyā hatā temane men pūchhayun hatun ke rājā kyāre āvashe? temaṇe kahyun ke rājā āj
achānak āvashe. ā vāt sāmbhaḷī rājā muni pāse gayo ane temane īrṣhāthī pūchhayun, he
muni! tamane gnān hoy to kaho ke mārā manamān kyo vichār chhe? tyāre munie kahyun ke
tārā manamān em vichār chāle chhe ke hun kyāre maraṇ pāmīsh? tun ājathī sātamā divase
vajrapātathī marīsh ane viṣhṭāmān kīḍo thaīsh. muninun ā vachan sāmbhaḷī rājā arindame
gher jaīne potānā putra prītiṅkarane kahyun ke hun marīne viṣhṭāmān sthūḷ kīṭ thaīsh, mārān
rūparaṅg āvān hashe tethī tun ene tatkāḷ mārī nākhaje. putrane ām kahīne sātamā dīvase
marīne te viṣhṭāmān kīḍo thayo prītiṅkar kīṭane māravā gayo to kīṭ maravānī bīke viṣhṭāmān
pesī gayo. tyāre prītiṅkar muni pāse jaīne pūchhavā lāgyo ke he prabho! mārā pitāe
kahyun hatun ke hun maḷamān kīḍo thaīsh ane tun mane mārī nākhaje. have te kīḍo maravāthī ḍare
chhe ane bhāge chhe. to munie kahyun ke tun viṣhād na kar. ā jīv je gatimān jāy chhe tyān
ja ramavā lāgī jāy chhe. tethī tun ātmakalyāṇ kar ke jethī pāpathī chhuṭāy. ane ā
badhā jīvo potapotānān karmonun phaḷ bhogave chhe, koī koīnun nathī. ā sansāranun svarūp
atyant duḥkharūp chhe em jāṇīne prītiṅkar muni thayā ane sarva vāñchhāno tyāg karyo. māṭe
he vibhīṣhaṇ! shun tame ā jagatanī nānā prakāranī avasthā jāṇatā nathī? tamārā
shūravīr bhāī daivayogathī nārāyaṇ dvārā haṇāyā chhe. yuddhamān haṇāyelā mahān puruṣhano shok
sho? tame tamārun man hitamān lagāḍo ane ā duḥkhanā kāraṇ shokane tyajo. vibhīṣhaṇe
bhāmaṇḍaḷanā mukhe prītiṅkar muninī kathā sāmbhaḷī, je pratibodh karavāmān pravīṇ, nānā
prakāranā svabhāv sanyukta tathā uttam puruṣho vaḍe kahevā yogya hatī. te sāmbhaḷī lokottar
āchāranā jāṇanār vibhīṣhaṇarūp sūrya shokarūp meghapaṭalathī rahit thayā ane badhā
vidyādharoe temanī prashansā karī.
ā pramāṇe shrī raviṣheṇāchārya virachit mahāpadmapurāṇ sanskr̥it granthanī sva. pt.. shrī
daulatarāmajīkr̥ut bhāṣhāvachanikānā gujarātī anuvādamān vibhīṣhaṇanā shokanivāraṇanun varṇan
karanār sattoteramun parva pūrṇa thayun.
* * *
aṭhoteramun parva
(anantavīrya kevaḷīnī samīpamān indrajit, meghanād tathā mandodarī ādinun dīkṣhāgrahaṇ)
pachhī shrī rāmachandra, bhāmaṇḍaḷ, sugravādie badhāne kahyun ke paṇḍitonun ver verīnā maraṇ
sudhī ja hoy chhe. have laṅkeshvaranun maraṇ thayun chhe, e mahān nar hatā, emanā uttam sharīrano
agnisanskār karīe. eṭale badhāe e vāt mānya karī. pachhī rām-lakṣhmaṇ vibhīṣhaṇ sāthe

Page 483 of 660
PDF/HTML Page 504 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ aṭhoteramun parva 483
jyān mandodarī ādi aḍhār hajār rāṇīo jem mr̥ugalī pokār pāḍe tem vilāp karatī
hatī tyān gayā. banne vīrone joīne te atyant vilāp karavā lāgī, sarva ābhūṣhaṇo
toḍī nākhyān, temanān sharīr dhūḷathī malin hatān, pachhī atyant karuṇāvant shrī rāme nānā
prakāranān shubh vachanothī sarva rāṇīone dilāso āpyo, dhairya bandhāvyun ane pote badhā
vidyādharo sāthe rāvaṇanā lokāchār māṭe gayā. kapūr, agar, malayāgiri chandan ityādi
nānā prakāranān sugandhī dravyothī padmasarovar upar pratiharinā agnisanskār thayā. pachhī
sarovaranā tīre shrī rām beṭhā. temanun chitta kr̥upāthī bharelun chhe. gr̥uhasthāshramamān āvān
pariṇām koī vīralānān hoy chhe. temaṇe kumbhakarṇa, indrajit, meghanādane sarva sāmanto sāthe
chhoḍavānī āgnā karī. te vakhate keṭalāk vidyādharo kahetā hatā ke te krūr chittavāḷā shatru
chhe, chhoḍavā yogya nathī, bandhanamān ja bhale mare. tyāre shrī rāme kahyun ke e kṣhatriyono dharma
nathī, jinashāsanamān kṣhatriyonī kathā shun tame sāmbhaḷī nathī? sūtelāne, bandhāyelāne,
bhayabhītane, sharaṇāgatane, moḍhāmān ghās lenārane, bhāgatāne, bāḷ-vr̥uddha-strīone haṇavān
nahi. e kṣhatriyono dharma shāstromān prasiddha chhe. badhāe pachhī kahyun ke āpanī āgnā pramāṇ
chhe. rāmanī āgnā pramāṇe moṭā moṭā yoddhāo nānā prakāranān āyudho laī temane lāvavā
gayā. kumbhakarṇa, indrajit, meghanād, mārīch, mandodarīnā pitā rājā may ityādi puruṣhone
sthūḷ bandhan sahit sāvadhān yoddhā laīne āve chhe. te matta hāthī samān chālyā āve
chhe. temane joī vānaravanshī yoddhā paraspar vāt karavā lāgyā ke jo indrajit, meghanād,
kumbhakarṇa rāvaṇanī chitā baḷatī joīne krodh karashe to kapivanshamān temanī sāme laḍavāne
koī samartha nathī. je kapivanshī jyān beṭhā hatā tyānthī ūbhā na thaī shakyā. bhāmaṇḍaḷe
potānā badhā yoddhāone kahyun ke indrajit, meghanādane ahīn sudhī bandhāyelī sthitimān ja
khūb yatnathī lāvajo. atyāre vibhīṣhaṇano paṇ vishvās nathī. kadāch te bhāī-bhatrījānun
mr̥utyu joīne bhāīnā verano vichār kare to ene krodh upajī jāy, kāraṇ ke bhāīnā
mr̥utyuthī te khūb santapta chhe. ām vichārīne bhāmaṇḍaḷādik temane khūb sāvadhānīthī rām-
lakṣhmaṇanī pāse lāvyā. te atyant virakta, rāgadveṣharahit, jemane muni thavānā bhāv hatā,
atyant saumya draṣhṭithī bhūmine nīrakhatā āvyā. temanān mukh shubh chhe, e vichāre chhe ke
ā asār sansārasāgaramān sāratā to lavalesh paṇ nathī. ek dharma ja sarva jīvono
bāndhav chhe, te ja sār chhe. te manamān vichāre chhe ke jo āj bandhanathī chhūṭīshun to digambar
banī pāṇipātramān āhār karīshun. āvī pratignā laīne rāmanī samīpamān āvyā.
indrajit, kumbhakararṇādik vibhīṣhaṇ taraph āvīne ūbhā, paraspar yogya vārtālāp thayo,
pachhī kumbhakarṇādi shrī rām-lakṣhmaṇane kahevā lāgyā aho tamārun dhairya, param gambhīratā,
adbhut cheṣhṭādevothī paṇ na jitāy evā rākṣhasanā indra rāvaṇane paṇ māryo. paṇḍitomān
atishreṣhṭha guṇonā dhārak, shatru paṇ tamārī prashansā kare te yogya chhe. pachhī shrī rām-lakṣhmaṇe
temane khūb shātā upajāvīne kahyunḥ tame pahelān jem mahān bhog bhogavatā hatā tem

Page 484 of 660
PDF/HTML Page 505 of 681
single page version

background image
484 aṭhoteramun parva padmapurāṇ
ja raho. atyant virakta te bolyā-have ā bhogonun amāre kāī prayojan nathī. ā
viṣh samān dāruṇ mohanā kāraṇe atibhayaṅkar narak nigodādi duḥkhothī jīvane kyārey
shātā maḷatī nathī. je bhog sambandhane kyārey na vāñchhe te ja vichakṣhaṇ chhe. lakṣhmaṇe ghaṇun
kahyun to paṇ temanun chitta bhogāsakta na thayun. jem rātre draṣhṭi andhakārarūp thāy ane
sūryanā prakāshathī te ja draṣhṭi prakāsharūp thaī jāy tevī ja rīte kumbhakarṇādinī draṣhṭi pahelān
bhogāsakta hatī te gnānanā prakāshathī bhogothī virakta thaī. shrī rāme temanān bandhan
chhoḍāvyān ane badhā sāthe padmasarovaramān snān karyun. sarovaranā sugandhī jaḷamān snān
karīne kapi ane rākṣhaso sau potānā sthānake gayā.
keṭalāk sarovaranā kināre beṭhā, vismay chitte shūravīronī kathā karavā lāgyā.
keṭalāk krūr kāryanī nindā karavā lāgyā, keṭalāke hathiyār pheṅkī dīdhān, keṭalāk rāvaṇanā
guṇothī jemanun chitta bharyun hatun te moṭethī rovā lāgyā. keṭalāke karmanī gatinī vichitratānun
varṇan karyun ane sansāravananī nindā karī ke ā sansāravanamānthī nīkaḷavun mahāmushkel chhe.
keṭalāk rājyalakṣhmīne chañchaḷ ane nirarthak jāṇī akāryanī nindā karavā lāgyā. keṭalāk
rāvaṇanā garvanī vāto karatā hatā, shrī rāmanān guṇagān karatā hatā ane lakṣhmaṇanī
shaktinān vakhāṇ karatā hatā. jemanun chitta nirmaḷ hatun te sukr̥ut phaḷanī prashansā karatā hatā.
ghare ghare marelāonī kriyā thatī rahī, bāḷak-vr̥uddha saunā moḍhe e ja vāt hatī. laṅkānā
badhā loko rāvaṇanā shokathī ānsu sāratā chāturmās karatā hatā. shokathī dravībhūt
hr̥udayavāḷā lokonī āṅkhamānthī je jaḷapravāh vahyo tenāthī pr̥ithvī jaḷarūp thaī gaī ane
tattvanī gauṇatā dekhāvā lāgī, jāṇe ke netronān jaḷanā bhayathī santāp lokonān hr̥udayamān
ghūsī gayo. badhānān mukhamānthī ā shabda nīkaḷatā-dhikkār! dhikkār! aho, atyant kaṣhṭa
āvī paḍayun. hāy hāy, ā kevun adbhut thayun? keṭalāk jamīn par sūvā lāgyā, maun
dhāraṇ karīne nīchun mukh karavā lāgyā, jāṇe ke sharīr lākaḍā jevun nishchaḷ thaī gayun hoy.
keṭalāke shastro toḍī nākhyān, keṭalāke ābhūṣhaṇo pheṅkī dīdhān ane strīnā mukh taraphathī draṣhṭi
saṅkochī. keṭalāk atidīrgha uṣhṇa nishvās kāḍhe chhe tethī temanā adhar kulaṣhit thaī gayā chhe,
jāṇe ke duḥkhanā aṅkur chhe, keṭalāk sansāranā bhogothī virakta thaī manamān jinadīkṣhāno
udyam karavā lāgyā.
pāchhalā pahore anantavīrya nāmanā muni laṅkānā kusumāyudh nāmanā vanamān chhappan
hajār munio sahit padhāryā. jem tārāothī maṇḍit chandra shobhe tem te muniothī
vīṇṭāḷāyelā shobhatā hatā. jo ā munio rāvaṇanā jīvatā āvyā hot to rāvaṇ
marāt nahi, lakṣhmaṇane ane rāvaṇane visheṣh prīti thāt. jyān r̥uddhidhārī munio rahe tyān
sarva maṅgaḷ thāy chhe ane jyān kevaḷī birāje chhe tyān chārey dishāomān baso yojan
pr̥ithvī svargatulya nirupadrav thāy chhe ane jīvono verabhāv maṭī jāy chhe. jem ākāshamān
amūrtatva, avakāsh pradānatā, nirlepatā, pavanamān suvīryatā, niḥsaṅgatā, agnimān uṣhṇatā,
jaḷamān nirmaḷatā ane pr̥ithvīmān sahanashīlatā hoy chhe.

Page 485 of 660
PDF/HTML Page 506 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ aṭhoteramun parva 48p
tem mahāmuni sahaj svabhāvathī lokone ānandadāyak hoy chhe. anek adbhut guṇonā
dhārak munio sahit birājyā. gautam svāmī kahe chheḥ he shreṇik! temanān guṇonun varṇan
koṇ karī shake? jem amr̥ut bharelo suvarṇano kaḷash atyant shobhe tem mahāmuni anek
r̥uddhithī bharelā shobhatā hatā. teo ek shilā upar shukla dhyān dharīne beṭhā ane te ja
rātre temane kevaḷagnān upajyun. temanān adbhut guṇonun varṇan karavāthī pāpano nāsh thāy
chhe. pachhī asurakumār, nāgakumār, garuḍakumār, vidyutakumār, agnikumār, pavanakumār,
meghakumār, dvīpakumār, udadhikumār ane dikkumār ā dash prakāranān bhavanavāsī devo, āṭh
prakāranā vyantar-kinnar, kimpuruṣh, mahorag, gandharva, yakṣha, rākṣhas, bhūt ane pishāch, pāñch
prakāranā jyotiṣhī-sūrya, chandra, nakṣhatra, tārā ane soḷ svarganābadhā ja svargavāsī ā
chaturanikāyanā devo saudharma indrādik dhātakī khaṇḍamān jyāre shrī tīrthaṅkar devano janma thayo
hato te sumeru parvat upar kṣhīrasāgaranā jaḷathī snān karāvī janmakalyāṇakano utsav
karī prabhune mātāpitāne sompī tyān utsav sahit tāṇḍavanr̥itya karī prabhunī vāramvār stuti
karatā hatā. bhagavān bālyāvasthā dhare chhe, paṇ bālyāvasthānī agnān cheṣhṭāthī rahit chhe.
tyān janmakalyāṇakano samay sādhīne badhā dev laṅkāmān anantavīrya kevaḷīnā darshan māṭe
āvyā. keṭalāk vimānamān besīne āvyā, keṭalāk rājahans par besīne āvyā, keṭalāk
ashva, sinh, vāghādi anek vāhano par chaḍhīne āvyā. ḍhol, nagārān, mr̥udaṅg, vīṇā,
bansarī, jhāñjh, mañjīrān, shaṅkh ityādi nānā prakāranān vājintro vagāḍatā, manohar gīt
gātā, ākāshane āchchhādatā, kevaḷīnī pāse ardharātrinā samaye āvyā. temanān
vimānonī jyotithī prakāsh thaī gayo, vājintronā avājathī dashey dishāo vyāpta thaī
gaī. rām-lakṣhmaṇ ā vr̥uttānt sāmbhaḷī harṣha pāmyā, badhā ja vānaravanshī ane rākṣhasavanshī
vidyādharo indrajit, kumbhakarṇa, meghanād ādi rām-lakṣhmaṇanī sāthe kevaḷīnā darshan māṭe
javā taiyār thayā. shrī rām-lakṣhmaṇ hāthī par beṭhā. keṭalāk rājā rathamān beṭhā, keṭalāk
ashva par beṭhā. chhatra, chāmar, dhvajathī shobhāyamān, atibhakti sahit devasarakhā sugandhī
sharīravāḷā potānān vāhanomānthī ūtarīne praṇām karatā, stotrapāṭh paḍhatā kevaḷīnī pāse
āvyā. aṣhṭāṅg daṇḍavat karīne bhūmi par beṭhā. temane dharmashravaṇanī abhilāṣhā hatī.
kevaḷīnā mukhethī divya dhvanimān ā vyākhyān āvyun ke ā prāṇī āṭh karmathī bandhāyelā
duḥkhanā chakra par chaḍī chār gatimān bhramaṇ kare chhe, ārtaraudradhyānathī yukta judājudā
prakāranān shubhāshubh karmo kare chhe. mohanīy karmathī ā jīv buddhirahit thaī sadā hinsā kare
chhe, asatya vachan kahe chhe, bījānā marmane bhedanār vachano bole chhe, paranindā kare chhe,
paradravya hare chhe, parastrīnun sevan kare chhe, atyant lobhanī vr̥uddhithī pramāṇarahit parigrah
aṅgīkār kare chhe. teo ati nindya karma karīne sharīr tajī adholokamān jāy chhe. tyān tīvra
duḥkhanān kāraṇ sāt narak chhe. temanān nām-ratnaprabhā, sharkarāprabhā, vālukāprabhā, paṅkaprabhā,
dhūmaprabhā, tamaprabhā, mahātamaprabhā. ā sāt narak andhakārayukta, durgandhayukta, sūṅghī na
shakāy, dekhī na shakāy, sparshī na shakāy

Page 486 of 660
PDF/HTML Page 507 of 681
single page version

background image
486 aṭhoteramun parva padmapurāṇ
tevī vikarāḷ bhūmivāḷā chhe, tyān nārakī jīvo sadā durvachan bolatān, trās phelāvatā,
jātajātanā chhedanabhedanathī pīḍit sāgaro paryantano kāḷ tīvra duḥkh bhogave chhe. ām jāṇī
paṇḍit, vivekī pāpabandhathī rahit thaī dharmamān chittane lagāḍe, vivekī jīvo vrataniyam dhāre
chhe. temano svabhāv niṣhkapaṭ hoy, teo nānā prakāranān tapathī svarga pāme chhe. pachhī
manuṣhyadeh pāmī mokṣha pāme chhe. je dharmanī abhilāṣhā rahit chhe te kalyāṇamārgathī rahit
vāramvār janmamaraṇ karatān sansāramān bhramaṇ kare chhe. je bhavya jīv sarvagna vītarāganān
vachanathī dharmamān rahe chhe te mokṣhamārgī shīl, shauch, satya, samyagdarshan gnānachāritrathī jyān
sudhī āṭh karmono nāsh na kare tyān sudhī indra ahamindra padanān uttam sukh bhogave chhe.
nānā prakāranān adbhut sukh bhogavī tyānthī chyavīne mahārājādhirāj thaī. gnān pāmī,
jinamudrā dharī, tap karīne kevaḷagnān pāmī aṣhṭakarmarahit siddha thāy chhe. anant,
avināshī ātmik svabhāvamay param ānand bhogave chhe. ā vyākhyān sāmbhaḷī
indrajit meghanāde potānā pūrvabhav pūchhayā. kevaḷīe uttaramān kahyun ke ek kaushāmbī nāmanī
nagarī hatī, temān be garīb bhāīo pratham ane pashchim rahetā. ek divas vihār karatān
bhavadatta nāmanā muni tyān āvyā. ā banne bhāī dharmashravaṇ karīne agiyāramī
pratimānā dhārak kṣhullak shrāvak thayā. te muninā darshan karavā kaushāmbīno rājā indu
āvyo ane te ja samaye mahān jinabhakta nandī nāmano shreṣhṭhī muninā darshan māṭe
āvyo. rājāe teno ādar karyo. tene joīne banne bhāīomānthī nānā bhāī pashchime
nidān karyun ke hun ā dharmanā prasādathī nandī sheṭhano putra thāun. tene moṭā bhāī ane gurue
khūb samajāvyo ke jinashāsanamān nidānanī khūb nindā karī chhe, paṇ te samajyo nahi.
durbuddhivāḷo te nidānathī duḥkhī thayo. te marīne nandīnī indumukhī nāmanī strīnā garbhamān
āvyo. te garbhamān āvatān ja moṭā moṭā rājāonā nagaromān koṭakillānun paḍavun,
daravājānun paḍavun vagere prakāranān chihna thayān. moṭā moṭā rājā ene nānā prakāranān
nimittothī mahān nar jāṇī janmathī ja ati ādar sahit dūt mokalīne dravya mokalīne
tenī sevā karavā lāgyā. e moṭo thayo, enun nām rativardhan. badhā rājā enī sevā
kare, kaushāmbī nagarano rājā indu paṇ sevā kare, nitya āvīne praṇām kare. ā pramāṇe
ā rativardhan khūb vibhūti pāmyo teno moṭo bhāī pratham marīne svargamān gayo te nānā
bhāīnā jīvane sambodhavā māṭe kṣhullakanun rūp laīne āvyo. ā madonmatta madathī andh
thayo hato tethī duṣhṭa loko dvārā kṣhullakane dvāramān pesatān rokyo. eṭale deve kṣhullakanun rūp
dūr karī rativardhananun rūp karyun. tatkāḷ tenun nagar ujāḍīne medān karī nākhyun ane kahyun
have tārī shī vāt chhe? āthī te page paḍī stuti karavā lāgyo. tene sakaḷ vr̥uttānt kahyo,
ke āpaṇe banne bhāī hatā, hun moṭo ane tun nāno. bannee kṣhullakanān vrat līdhān hatān.
ten nandī sheṭhane joīne nidān karyun hatun tethī marīne nandīne gher janmyo, rājavibhūti meḷavī;
ane hun svargano dev thayo. ā badhī vāt sāmbhaḷī rativardhanane samyaktva utpanna thayun. te
muni thayo ane tenī sāthe nandī vagere

Page 487 of 660
PDF/HTML Page 508 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ aṭhoteramun parva 487
anek rājā muni thayā. rativardhan tap karī jyān bhāīno jīv dev thayo hato tyān ja dev
thayo. pachhī banne bhāī svargamānthī chyavīne rājakumār thayān. ekanun nām, urva, bījānun
nām urvas. rājā narendra ane rāṇī vijayānā te putro hatā. pachhī jinadharmanun ārādhan
karī svargamān dev thayā. tyānthī chyavīne tame banne bhāī rāvaṇanī rāṇī mandodarīnā peṭe
indrajit, meghanād nāme putra thayā ane nandī sheṭhanī patnī indramukhī-rativardhananī mātā
janmāntar karī mandodarī thaī. pūrve sneh hato tethī atyāre paṇ mātāno putra pratye atyant
sneh rahyo. mandodarīnun chitta jinadharmamān āsakta chhe. potānā pūrvabhav sāmbhaḷīne banne
bhāī sansāranī māyāthī virakta thayā, temaṇe jaineshvarī dīkṣhā aṅgīkār karī kumbhakarṇa,
mārīch, rājā may ane bījā paṇ moṭā moṭā rājā sansārathī atyant virakta thaī muni
thayā. temaṇe vidyādhararājanī vibhūti tr̥uṇavat karī, viṣhay kaṣhāy tajyā, mahāyogīshvar
thaī anek r̥uddhi meḷavī ane pr̥ithvī par vihār karatā bhavyone pratibodh āpyo. shrī
munisuvratanāthanā mukti gayā pachhī temanā tīrthamān param tapanā dhārak anek r̥uddhisanyukta
ā mahāpuruṣho thayā. te bhavya jīvone vāramvār vandavāyogya chhe. mandodarī paṇ pati ane
putra bannenā virahathī atyant vyākuḷ thaī mūrchchhā pāmī. pachhī sachet thaī haraṇīnī peṭhe
vilāp karavā lāgī ke hāy putra! indrajit, meghanād! ā kevo udyam karyo, hun tamārī
mātā, atidīn tene kem chhoḍī? ā shun tamārā māṭe yogya chhe ke duḥkhathī tapta mātānun
samādhān karyā vinā chālyā gayā? are putro! tame munivrat kevī rīte pāḷī shakasho?
tame dev jevā mahābhogī, sharīrane lāḍ karanārā kaṭhor bhūmi par kevī rīte sūī shakasho?
tame samasta vaibhav chhoḍayo, sarva vidyā chhoḍī, kevaḷ ātmāmān tatpar thayā, vaḷī rājā
may muni thayā teno paṇ shok kare chheḥ are pitā! ā tame shun karyun? jagat chhoḍī
munivrat dhāraṇ karyun. tame mārā taraph āvo sneh tatkāḷ kem chhoḍayo? hun tamārī putrī,
mārā upar dayā kem na rākhī? bālyāvasthāmān mārā upar tamārī atyant kr̥upā hatī. hun
pitā, putra, pati badhāthī rahit thaī gaī. strīnā e ja rakṣhak chhe. have hun konā sharaṇe
jāun? hun puṇyahīn, atiduḥkh pāmī. ā pramāṇe mandodarī rudan kare chhe. tenun rudan sāmbhaḷī
badhāne dayā upajee chhe. tene shashikāntā āryikā uttam vachanathī upadesh de chheḥ he mūrkhī! rove
chhe shun? ā sansārachakramān jīvoe anantā bhav dhāraṇ karyā chhe temān nārakī ane devone to
santāp nathī, manuṣhya ane tiryañchane hoy chhe. ten chaturgatimān bhramaṇ karatān manuṣhya tiryañchanā
paṇ anant janma līdhā chhe temān tāre anek pitā, putra, badhu thayā. temanā māṭe
janmojanma rudan karyun, have shā māṭe vilāp kare chhe? nishchaḷ thā, ā sansār asār chhe,
ek jinadharma ja sār chhe. tun jinadharmanun ārādhan kar, duḥkhathī nivr̥utta thā. pratibodhanā
kāraṇarūp āryikānān manohar vachano sāmbhaḷī mandodarī virakta thaī. samasta parigrah chhoḍī
ek shukla vastradhārī āryikā thaī. mandodarī manavachanakāyathī nirmaḷ jinashāsanamān
anurāgiṇī chhe. vaḷī rāvaṇanī bahen chandranakhā paṇ e ja āryikā pāse dīkṣhā laī
āryikā thaī. je divase

Page 488 of 660
PDF/HTML Page 509 of 681
single page version

background image
488 ogaṇaensīmun parva padmapurāṇ
mandodarī āryikā thaī te divase aḍatāḷīs hajār āryikā thaī.
ā pramāṇe shrī raviṣheṇāchārya virachit mahāpadmapurāṇ sanskr̥it granthanī sva. pt.. shrī
daulatarāmajīkr̥ut bhāṣhāvachanikānā gujarātī anuvādamān indrajit, meghanād, kumbhakarṇa ane
mandodarī ādi rāṇīonā vairāgyanun varṇan karanār aṭhṭhoteramun parva pūrṇa thayun.
* * *
ogaṇaensīmun parva
(rām–sītāno meḷāp)
tyārapachhī gautam svāmī rājā shreṇikane kahe chhe ke he rājan! have shrī rām-
lakṣhmaṇano laṅkāmān pravesh thayo te vāt sāmbhaḷ. vimānonā samūh, hāthīonī ghaṭā, shreṣhṭha
turaṅgono samūh, makān jevā rath, vidyādharo ane hajāro dev sāthe banne bhāīe laṅkāmān
pravesh karyo. temane joī loko khūb ānand pāmyā. janmāntaranā dharmanun phaḷ pratyakṣha jovā
lāgyā. rājamārga par chālatā shrī rām-lakṣhmaṇane nagaranān naranārīo apūrva ānandathī
dekhe chhe, strīo jharūkhāomān besī jāḷīmānthī jue chhe ane kautūkathī paraspar vāto kare
chheḥ he sakhī! jo ā rājā rām, dasharathanā putra, guṇaratnanī rāshi, pūrṇimānā chandra samān
jemanun mukh chhe, kamaḷ samān jemanān netra chhe, prashansanīy jemano ākār chhe, adbhut
puṇyathī ā pad meḷavyun chhe, dhanya chhe te kanyāne jemaṇe āvā var meḷavyā chhe. jeṇe āvo
var meḷavyo teṇe lokamān kīrtino stambh sthāpyo chhe, janmāntaramān jemaṇe dharmanun ācharaṇ
karyun hoy te ja āvo nāth pāme. rājā janakanī putrī mahākalyāṇarūpiṇīe janmāntaramān
mahān puṇya upārjyun chhe tethī tene āvā pati maḷ‌yā, jem indrane shachi tem rāmanī
sītā. ane ā vāsudev lakṣhmaṇ chakrapāṇi shobhe chhe, jeṇe asurendra samān rāvaṇane
raṇamān haṇyo. nīlakamaḷ samān kāntivāḷā lakṣhmaṇ ane gaur kāntivāḷā baḷadev shrī
rāmachandra prayāgamān gaṅgā-yumanānā pravāhano meḷāp shobhe tevā shobhe chhe. ā rājā
chandrodayano putra virādhit chhe, jeṇe lakṣhmaṇ sāthe pratham maitrī karīne vistīrṇa vibhūti
meḷavī. ā rājā sugrīv kihakandhāpuranā svāmī mahāparākramī, jemaṇe shrī rāmadev sāthe
param prīti batāvī ane ā sītāno bhāī bhāmaṇḍaḷ rājā janakano putra, chandragati
vidyādharano pālit vidyādharone indra chhe. ā aṅgadakumār rājā sugrīvano putra. jeṇe
rāvaṇane bahurūpiṇī vidyā sādhatī vakhate vighna karyun hatun. ane he sakhī! ā hanumān
mahāsundar, uttuṅg hāthīnā rath par chaḍī pavanathī chāle chhe, jenā rath par vānaranā
chihnanī dhajā chhe, jene jotān raṇabhūmi par shatruo nāsī jatā te rājā pavanano
añjanīnā udarathī utpanna thayelo putra chhe. teṇe laṅkānā koṭ-daravājā toḍī pāḍayā hatā.
strīo paraspar āvī vāto kare chhe. temanān vachanorūpī puṣhponī māḷāthī pūjit rām
rājamārge thaīne āgaḷ āvyā ane ek chāmar ḍhāḷanārī strīne pūchhayunḥ amārā virahanā

Page 489 of 660
PDF/HTML Page 510 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ogaṇaensīmun parva 489
duḥkhathī tapta bhāmaṇḍaḷanī bahen kyān rahe chhe? ratnanā chūḍānī jyotithī jenī bhujā
prakāshamān chhe evī te strīe āṅgaḷīnī samasyāthī te sthān batāvyun ane kahyunḥ he dev!
puṣhpaprakīrṇa nāmanā parvatanān jharaṇāonā jaḷathī jāṇe ke hasī rahyun chhe evā nandanavan
samān manohar vanamān rājā janakanī putrī, jeno parivār kīrti ane shīl chhe, te rahe chhe.
chāmar ḍhāḷanārī strīe rāmane ām kahyun ane sītānī samīpe je ūrmikā
nāmanī sakhī hatī teṇe āṅgaḷī chīndhīne sītāne kahyun, he devī! chandramā samān chhatravāḷā,
chandra-sūrya samān kuṇḍaḷavāḷā ane sharadanān jharaṇān samān hāravāḷā puruṣhottam, tamārā
vallabh shrī rāmachandra ā āvyā. tamārā viyogathī jemanā mukh par atyant khed chhe
evā, he kamaḷanetrī! diggajanī peṭhe te āvī rahyā chhe. pratham to sītāne ā vāt svapna
jevī lāgī. pachhī shrī rām atiānand dhāraṇ karī jem meghapaṭalamānthī chandra nīkaḷe tem
hāthī parathī ūtarīne rohiṇīnī nikaṭ chandramā āve tem āvyā. tyāre sītā nāthane
nikaṭ āvelā joīne atiharṣhabharī ūbhī thaīne sanmukh āvī. sītānun aṅg dhūḷathī
malin chhe, vāḷ vikharāyelā chhe, hoṭh shyām paḍī gayā chhe, svabhāvathī ja kr̥ush hatī ane
patinā viyogathī atyant kr̥ush thaī gaī chhe. have patinā darshanathī jene harṣha upajyo chhe,
prāṇanī āshā bandhāṇī chhe te jāṇe snehabharī sharīranī kāntithī patine maḷe chhe ane jāṇe
netronī jyotirūp jaḷathī patine snān karāve chhe. kṣhaṇamātramān jenā sharīranun lāvaṇya
vadhī gayun chhe te harṣhabharyā nishvāsathī jāṇe anurāganān bīj vāve chhe. te rāmanān netrone
vishrāmanī bhūmi chhe, tenā pallav samān hasta lakṣhmīnā karakamaḷane paṇ jīte chhe,
saubhāgyarūp ratnonī khāṇ chhe, sampūrṇa chandra samān jenun vadan chhe, chandra kalaṅkavāḷo chhe ane
ā niṣhkalaṅk chhe, vījaḷī samān kāntivāḷī te vījaḷī jevī chañchaḷ nathī, nishchaḷ chhe, te
mukharūp chandrikāthī ati shobhā pāmī. e adbhut vāt chhe ke kamaḷ to chandranī jyotithī
khīle chhe ane ānān netrakamaḷ mukhachandranī jyotithī prakāshe chhe, tenān kaluṣhatārahit unnat
stan jāṇe kāmanā kaḷash chhe evī videhanī putrīne nikaṭ āvatī joīne kaushalyānā putra
kathanamān na āve evo harṣha pāmyā ane ā rati samān ramaṇī ramaṇane āvatā joī
vinayathī hāth joḍī, jenān netra ānsuthī bharyān chhe evī jem shachi indra pāse āve, rati
kāmanī pāse āve, dayā jinadharmanī nikaṭ āve, subhadrā bharatanī nikaṭ āve tem satī
sītā rāmanī samīpe āvī. ghaṇā divasonā viyogathī rāme seṅkaḍo manorath pachhī navīn
sanyog meḷavyo hovāthī temanān netra sajaḷ thaī gayā bhujabandhanathī shobhit bhujā vaḍe te
prāṇapriyāne maḷ‌yā, tene hr̥uday sāthe chāmpīne sukhasāgaramān magna thayā, hr̥udayathī judī na karī
shakyā, jāṇe ke virahathī ḍare chhe. te nirmaḷ chittavāḷī sītā prītamanā kaṇṭhamān potānī
bhujaphānsī nākhī kalpavr̥ukṣhane vaḷagelī kalpavelī jevī shobhatī hatī, bannenān aṅgamān
romāñch thayān, paraspar meḷāpathī banney atyant shobhatā hatā. devonā yugal samān
shobhatā sītā ane rāmano samāgam joī dev prasanna thayā, ākāshamānthī banne par

Page 490 of 660
PDF/HTML Page 511 of 681
single page version

background image
490 ensīmun parva padmapurāṇ
phūlonī varṣhā karavā lāgyā, sugandhī jaḷanī varṣhā karavā lāgyā ne mukhamānthī uchchāravā
lāgyā ke aho, anupam shīlavāḷī shubhachitta sītāne dhanya chhe, tenī achaḷatā ane
gambhīratāne dhanya chhe. vratashīlanī manognatā tathā nirmaḷapaṇāne dhanya chhe. sītā satīomān
utkr̥uṣhṭa chhe, jeṇe manathī paṇ bījo puruṣh ichchhayo nathī, jenān vrat-niyam shuddha chhe. te ja
vakhate atibhakti bharelo lakṣhmaṇ āvī sītānā pagamān paḍayo, vinay sanyukta lakṣhmaṇane
joī sītā ānsu vahāvatī tene chhātīe vaḷagāḍī bolīḥ he vatsa! mahāgnānī muni kahetā
hatā ke ā vāsudev padanā dhārak chhe te pragaṭ thayun ane ten ardhachakrīpadanun rājya meḷavyun,
nirgranthanān vachan anyathā hotān nathī. tārā ā moṭā bhāī puruṣhottam baḷadeve viraharūp
agnimān baḷatī mane bahār kāḍhī. pachhī chandramā samān jyotivāḷo bhāī bhāmaṇḍaḷ
bahenanī samīpe āvyo, tene joīne atimohathī maḷī. bhāī vinayavān chhe, raṇamān teṇe
moṭun parākram karyun hatun. pachhī sugrīv, hanumān, naḷ, nīl, aṅgad, virādhit, chandra, suṣheṇ,
jāmbavat ityādik moṭā moṭā vidyādharo potānun nām kahī sītāne vandan ane stuti
karavā lāgyā, nānā prakāranān vastra, ābhūṣhaṇ, kalpavr̥ukṣhanān puṣhponī māḷā tenā charaṇ
samīpe suvarṇapātramān bheṭarūpe mūkavā lāgyā. temaṇe stuti karīḥ he devī! tame traṇ lokamān
prasiddha chho atyant udār chho, guṇasampadāthī sauthī moṭā chho, devo dvārā stuti karavā yogya
chho, tamārun darshan maṅgaḷarūp chhe, jem sūryanī prabhā sūryasahit prakāsh kare tem tame paṇ shrī
rāmachandra sahit jayavant raho.
ā pramāṇe shrī raviṣheṇāchārya virachit mahāpadmapurāṇ sanskr̥it granthanī sva. pt.. shrī.
daulatarāmajīkr̥ut bhāṣhāvachanikānā gujarātī anuvādamān rām-sītānā milananun varṇan
karanār ogaṇaensīmun parva pūrṇa thayun.
* * *
ensīmun parva
(vibhīṣhaṇanun potānā dādā ādine sambodhan)
pachhī sītānā milanathī jemanun mukhakamaḷ khīlī ūṭhayun chhe evā shrī rām potānā
hāthe sītāno hāth pakaḍī ūbhā thayā, airāvat gaj samān hāthī par sītā sahit beṭhān.
megh samān hāthīnī pīṭh par jānakīrūp rohiṇī sahit rāmarūp chandramā potānā anurāgī
moṭā moṭā vidyādharo ane lakṣhmaṇ sāthe svargavimān tulya rāvaṇanā mahelamān padhāryā.
rāvaṇanā mahelanī madhyamān shrī shāntināth bhagavānanun atisundar mandir chhe, temān suvarṇanā
hajāro stambh chhe, mandiranī manohar bhīnt ratnothī maṇḍit chhe, mahāvidehamān sumerugiri shobhe
tevun rāvaṇanā mahelanī madhyamān shrī shāntināthanun mandir shobhe chhe. tene jotān netro moh
pāme chhe. tyān ghaṇṭārav thāy chhe, dhajā pharake chhe, tenun varṇan karavun shakya nathī. shrī rām hāthī
uparathī nīche ūtaryā, prasanna netre jānakī

Page 491 of 660
PDF/HTML Page 512 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ensīmun parva 491
sahit thoḍo samay kāyotsarganī pratignā karī. temanā hāth nīche lambāyā chhe, prashānt hr̥udaye
sāmāyik aṅgīkār karī hāth joḍī samasta ashubh karmanun nāshak shāntināth svāmīnun
stotra paḍhavā lāgyā, he prabho! tamārā garbhāvatār samaye sarvalokamān shānti thaī, sakaḷ
jīvone ānand ūpajyo. janmakalyāṇakamān indrādik devo atyant harṣha pāmīne āvyā,
kṣhīrasāgaranā jaḷathī sumeru parvat par tamāro janmābhiṣhek thayo, tame chakravartīpad dhāraṇ
karīne jagatanun rājya karyun, bāhya shatruone bāhya chakrathī jītyā ane muni thaī andaranā
moh rāgādik shatrune dhyānathī jītyā, kevaḷagnān pāmyā, janmajarāmaraṇathī rahit mokṣhanun
avināshī rājya līdhun. karmarūp verīne gnānashastrathī dūr karyā. kevā chhe karmashatru? sadā
bhavabhramaṇanā kāraṇ, janmajarāmaraṇabhayarūp āyudhothī yukta ane sadā shivapurapanthanā
rokanārā. shivapur kevun chhe? upamārahit nitya shuddha, jyān parabhāvano āshray nathī, kevaḷ
nijabhāvano āshray chhe. āp atyant durlabh evā nirvāṇarūp chho ane bījāone
nirvāṇapad sulabh karo chho, ākhā jagatane shāntinun kāraṇ chho. he shāntināth! tamane
manavachanakāyāthī namaskār ho. he jinesh! he mahesh! atyant shānt dashā pāmyā chho,
sthāvar-jaṅgam sarva jīvonā nāth chho, je tamārā sharaṇe āve tenā rakṣhak chho,
samādhibodhanā dātā chho. tame parameshvar, sarvanā guru, sarvanā bāndhav chho, mokṣhamārganun
prarūpaṇ karanār, sarva indrādik devothī pūjya, dharmatīrthanā kartā chho. tamārā prasādathī sarva
duḥkharahit param sthānane munirāj pāme chhe. he devādhidev! tamane namaskār. tame sarva
karmano vilay karyo chhe. he kr̥utakr̥utya! jemaṇe param shāntinun pad prāpta karyun chhe evā tamane
namaskār. traṇe lokane shāntinun kāraṇ, sakaḷ sthāvar-jaṅgam jīvonā nāth,
sharaṇāgatapālak, samādhibodhanā dātā, he prabho! tame ja guru, tame ja bāndhav, tame ja
mokṣhamārganā niyantā parameshvar, indrādik devothī pūjya, dharmatīrthanā kartā, sarva duḥkhanā
haranār, karmonā nāshak, tamane namaskār ho. he labdhalabhya! eṭale ke pāmavāyogya padane
pāmanār! shānt svabhāvamān birājamān, sarvadoṣharahit he bhagavān! kr̥upā karo, amane te
akhaṇḍ avināshī pad āpo, ityādi stotra bolī kamaḷ-nayan shrī rāme pradakṣhiṇā daī
vandanā karī. shrī rām vivekī ane puṇyakarmamān sadā pravīṇ chhe. rāmanī pāchhaḷ, namra
aṅgavāḷī jānakīe bey hāth joḍī stuti karī. shrī rāmanā shabda dundubhi samān ane
jānakīnā shabda atimiṣhṭa komaḷ vīṇā samān chhe. vishalyā sahit lakṣhmaṇe stuti karī
tathā bhāmaṇḍaḷ, sugrīv, hanumāne maṅgaḷ stotra gāyān. hāth joḍī, jinarājamān pūrṇa
bhaktipūrvak gān karatān, mr̥udaṅgādi vagāḍatān mahādhvani thayo, mor tene meghadhvani samajī
nr̥itya karavā lāgyā.
teo jinamandiramān stuti, praṇām karī rahyā hatā te samaye rājā vibhīṣhaṇ potānā
dādā sumālī, temanā nānā bhāī sumālyavān, sumālīnā putra rāvaṇanā pitā ratnashravā ādi
potānā vaḍīlonun samādhān karatā hatā. vibhīṣhaṇ sansāranī anityatānā upadeshamān atyant
pravīṇ chhe. temaṇe vaḍīlone kahyunḥ he tāt! ā badhā jīvo potānān upārjelān karmone bhogave

Page 492 of 660
PDF/HTML Page 513 of 681
single page version

background image
492 ensīmun parva padmapurāṇ
chhe tethī shok karavo nakāmo chhe. āp jināgamanā jāṇanār atyant shāntachitta ane
vichakṣhaṇ chho, āp chittanun samādhān karo. āp bījāone upadesh devāyogya chho, āpane
hun shun kahun? je prāṇī janme chhe te avashya maraṇ pāme chhe. yauvan puṣhpanī sugandh samān
kṣhaṇamātramān anyarūp thaī jāy chhe, lakṣhmī pallavonī shobhā samān shīghra bījun rūp laī
le chhe, vījaḷīnā chamakārā jevun ā jīvan chhe, pāṇīnā parapoṭā jevo bāndhavono samāgam
chhe, ā bhog sāñjanān vādaḷānnā raṅg samān chhe, jagatanī kriyā svapnanī kriyā jevī chhe.
jo ā jīv paryāyārthik nayathī mr̥utyu na pāme to hun anya bhavamānthī tamārā vanshamān kevī
rīte āvat? he tāt! potānun ja sharīr vināshī chhe to āpaṇā hitachintakajanono
atyant shok sho karavo? shok karavo e mūḍhatā chhe. satpuruṣhoe shok dūr karavā māṭe
sansāranun svarūp vichāravun yogya chhe. joyelā, sāmbhaḷelā, anubhavelā padārtho uttam puruṣhone
visheṣh shok upajāve nahi. kadāch kṣhaṇamātra thayo to thayo, shokathī bandhuonun milan thatun
nathī, buddhi bhraṣhṭa thāy chhe, tethī shok na karavo. ām vichāravun ke ā asār sansāramān
kyā kyā sambandho thayā, ā jīvanā kyā kyā bāndhav thayā, ām jāṇī shok tyajavo,
potānī shakti pramāṇe jinadharmanun sevan karavun. ā vītarāgano mārga sansārasāgarane pār
utāre chhe. tethī jinashāsanamān chitta rākhī ātmakalyāṇ karavun. ītyādi madhur vachanothī
vibhīṣhaṇe potānā vaḍīlonān mananun samādhān karyun.
(rāmane sarve senā sahit vibhīṣhaṇanā ghare bhojan māṭe āmantraṇ)
pachhī vibhīṣhaṇ potānā nivāsasthāne gayo ane samasta vyavahāramān pravīṇ evī
potānī vidagdha nāmanī paṭarāṇīne shrīrāmane bhojananun nimantraṇ āpavā mokalī. teṇe
āvī sītā sahit rāmane lakṣhmaṇane namaskār karyā ane kahyun ke he dev! mārā patinun ghar
āpanān charaṇāravindanā prasaṅgathī pavitra karo, āp anugrah karavāne yogya chho, pachhī tarat
ja vibhīṣhaṇ āvyo ane atiādarathī vinanti karī ke he dev! ūṭho, mārun ghar pavitra
karo. tethī rām tenī sāthe ja tenā ghare javā taiyār thayā. nānā prakāranān vāhano, kāḷī,
ghaṭā samān atiutuṅg gaj, pavan samān chañchaḷ turaṅg, mandir samān rath ityādi vāhano
par ārūḍh thaī anek rājā sahit vibhīṣhaṇanā gher padhāryā. ākho ya rājamārga sāmantothī
ḍhaṅkāī gayo. vibhīṣhaṇe nagarane uchhāḷ‌yun. meghadhvani samān vāñjitro vāgavā lāgyān. shaṅkhonā
shabdathī girinī guphā nād karavā lāgī. jhāñjh, nagārān, mr̥udaṅg, ḍhol vāgavā lāgyān. dashe
dishāo vāñjitronā nādathī bharāī gaī. vājintronā avāj, sāmantonā aṭṭahāsya badhī
dishāmān phelāī gayā. koī sinh par, koī hāthī par, koī ashva par em vidyāmayī ane
sāmānya jātajātanān vāhano par besīne sau chālyā jāy chhe, nr̥ityakāriṇī nr̥itya kare chhe-
naṭ, bhāṭ anek kaḷā, cheṣhṭā kare chhe. sharadanī pūrṇimānā chandra samān ujjavaḷ chhatronā
samūhathī ākāsh chhavāī gayun chhe. nānā prakāranān āyudhonī kāntithī sūryanun tej dabāī gayun
chhe, nagaranān sau naranārīone ānand upajāvatā bhānu samān shrīrām

Page 493 of 660
PDF/HTML Page 514 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ensīmun parva 493
vibhīṣhaṇanā ghare āvyā. gautamasvāmī kahe chhe-he shreṇik! te samayanī vibhūtinun varṇan na
thaī shake. vibhīṣhaṇe ardhapādya karyā, shobhā karī. shrī shāntināthanā mandirathī laīne potānā
mahel sudhī manogna tāṇḍavanr̥itya karyān. shrī rām hāthī parathī ūtarīne sītā ane lakṣhmaṇ
sahit vibhīṣhaṇanā gharamān praveshyā. vibhīṣhaṇanā mahelanī madhyamān padmaprabhu jinendranun
mandir chhe, ratnonān toraṇo shobhe chhe, tenī chāretaraph anek jainamandiro chhe, jem parvatonī
madhyamān sumeru shobhe chhe tem padmaprabhunun mandir shobhe chhe. sonānā stambh, nānā prakāranān
maṇiothī maṇḍit anek rachanāvāḷun, sundar padmarāgamaṇithī te shobhe chhe. padmaprabhu
jinendranī pratimā anupam chhe, tenī kāntithī maṇiratnanī bhūmi par jāṇe ke kamaḷonān van
khīlelān hoy tevun lāge chhe. rām, lakṣhmaṇ, sītāe vandanā karī, stuti karī ane
yathāyogya āsan līdhun.
pachhī vidyādharonī strīoe rām, lakṣhmaṇ, sītānā snānanī taiyārī karī. anek
prakāranān sugandhī telano lep karyo, je nāsikā ane dehane anukūḷ hato. pūrva dishā taraph
mukh rākhīne snānanā bājoṭh par birājyā. mahān r̥uddhithī snānakriyā thaī. suvarṇanā,
marakatamaṇinā, hīrānā, sphaṭikamaṇinā, indranīlamaṇinā sugandhī jaḷabharelā kaḷashothī
snān thayun. nānā prakāranān vājintro vāgyān, gīto gavāyān. snān thayā bād pavitra
vastra-ābhūṣhaṇ paherī pharīthī padmaprabhunā chaityālayamān jaīne vandanā karī. vibhīṣhaṇe
rāmanī mahemānagati karī tenun varṇan keṭalun karīe? dūdh, dahī, ghī, sharabatanī vāvo
bharāvī, annanā parvat karyā. je adbhut vastuo nandanādi vanamān maḷe te maṅgāvī. man,
nāsikā, netrone priy, atisvādiṣhṭa, jībhane priy ṣhaṭras bhojananī taiyārī karī. sāmagrī
to sundar hatī ja, ane sītānā milanathī rāmane ati priy lāgī. jyāre iṣhṭano sanyog
thāy tyāre pāñchey indriyone badhā ja bhog priy lāge chhe, nahitar nahi. jyāre potānā
prītamano sanyog thāy tyāre bhojan sārī rīte ruche chhe, vastra sundar lāge chhe, rāg
sāmbhaḷavā game chhe, komaḷ sparsha ruche chhe. mitranā sanyogathī badhuy manohar lāge ane
mitrano viyog hoy tyāre badhun svargatulya hoy te paṇ narakatulya lāge chhe. priyanā
samāgamamān viṣham van svargatulya bhāse chhe. vibhīṣhaṇe amr̥utasarakhā ras ane anek
varṇanān adbhut bhakṣhyothī rām, lakṣhmaṇ, sītāne khūb tr̥upta karyān. vidyādhar, bhūmigocharī
saune parivār sahit atyant sanmānathī jamāḍayā, chandanādi sugandhanā lep karyā, bhadrashāl,
nandanādik vananān puṣhpothī shobhit karyā, komaḷ, jhīṇān vastro paherāvyān, nānā prakāranān
ratnonān ābhūṣhaṇo āpyān, tenān ratnonī jyotithī dashe dishāmān prakāsh thaī gayo.
rāmanī senānā jeṭalā māṇaso hatā te badhānun sanmān karīne vibhīṣhaṇe temane prasanna
karyā, saunā manorath pūrṇa karyā. badhā rātadivas vibhīṣhaṇanī prashansā kare chhe. aho, ā
vibhīṣhaṇ rākṣhasavanshanun ābhūṣhaṇ chhe, jeṇe rām-lakṣhmaṇanī ghaṇī sevā karī ane te
prashansavāyogya chhe. te moṭā puruṣh chhe, jemanā gher rām-lakṣhmaṇ padhāre te jagatamān mahān
prabhāv ane yash prāpta kare chhe. ā pramāṇe vidyādharoe vibhīṣhaṇanā guṇ grahaṇ karyā.

Page 494 of 660
PDF/HTML Page 515 of 681
single page version

background image
494 ensīmun parva padmapurāṇ
badhā loko ānandathī rahyā. rām, lakṣhmaṇ, sītā ane vibhīṣhaṇanī kathā pr̥ithvī par phelāī gaī.
(rām–lakṣhmaṇano laṅkāmān chha varṣha sudhī sukhapūrvak nivās)
pachhī vibhiṣhaṇādik badhā vidyādharo rām-lakṣhmaṇano abhiṣhek karavā vinayapūrvak
taiyār thayā. tyāre shrī rāme kahyun ke ayodhyāmān amārā pitāe bhāī bharatano abhiṣhek
karāvyo chhe, tethī bharat ja amārā prabhu chhe. to badhāe kahyun ke āpane e ja yogya chhe,
parantu have āp trikhaṇḍī thayā chho, tethī ā maṅgaḷ snān yogya ja chhe, āmān sho doṣh
chhe? ane evun sāmbhaḷavāmān āve chhe ke bharat mahādhīr chhe ane manavachanakāyāthī āpanī
sevāmān pravarte chhe, vikriyā pāmatā nathī. ām kahīne badhāe rām-lakṣhmaṇano abhiṣhek
karyo. jagatamān baḷabhadra ane nārāyaṇanī atyant prashansā thaī. jem svargamān indrano
mahimā thāy tem laṅkāmān rām-lakṣhmaṇano mahimā thayo. indranā nagar samān te nagar
bhogothī pūrṇa chhe. tyān rām-lakṣhmaṇanī āgnāthī vibhīṣhaṇ rājya kare chhe. nadī-sarovaranā
tīre ane desh, pur, grāmādimān vidyādharo rām-lakṣhmaṇano ja yash gāvā lāgyā. vidyādharo
sāthe adbhut vastra-ābhūṣhaṇ paherī tenī sāthe krīḍā karatā, jem dev krīḍā kare chhe. shrī
rāmachandra sītānun praphullit mukhakamaḷ jotān tr̥upta thatā nahi, lakṣhmaṇ vishalyā sahit
ramaṇīy bhūmimān ramatā hatā. manavāñchhit sakaḷ vastuono temane samāgam hovāthī banne
bhāīonā ghaṇā divaso sukhamān ek divasanī jem pasār thaī gayā.
ek divas lakṣhmaṇe virādhitane potānī agāu paraṇelī strīone teḍavā māṭe patra
lakhīne mokalyo. teṇe jaīne kanyāonā pitāne patra āpyo. mātāpitāe ghaṇā ānandathī
kanyāone mokalī. dashāṅganagaranā svāmī vajrakarṇanī putrī, kumvarasthānanā rājā
vālikhilyanī putrī kalyāṇamālā, pr̥ithvīpur nagaranā rājā pr̥ithvīdharanī putrī vanamālā,
khemāñjalinā rājā jitashatrunī putrī jitapadmā, ujjain nagarīnā rājā sinhodaranī putrī,
e badhīne virādhit lakṣhmaṇ pāse lāvyo. janmāntaranā pūrṇa puṇyathī ane dayā, dān, shīl,
sanyam, gurubhakti, uttam tap, indriyajay vagere shubh karmothī temane lakṣhmaṇ jevo pati
maḷ‌yo. ā pativratāoe pūrve mahān tap karyun hatun. rātribhojan tyāgyun hatun, chaturvidh
saṅghanī sevā karī hatī tethī vāsudev pati maḷ‌yā. gautam svāmī rājā shreṇikane kahe chhe ke he
rājan! jagatamān koī evī sampadā, shobhā, līlā, kaḷā nahotī, je emane na maḷī hoy.
rām-lakṣhmaṇ ane temanī rāṇīonī kathā keṭalī kahīe? ane kyān kamaḷ ane kyān chandra
emanān mukhanī upamā pāme, tathā kyān lakṣhmī ane kyān rati, je emanī rāṇīnī upamā
pāme? rām-lakṣhmaṇanī āvī sampadā joī vidyādharone param āshcharya thatun. chandravardhanī putrī
ane bījā anek rājāonī kanyāo sāthe shrī rām-lakṣhmaṇanā atiutsāhathī vivāh
thayā. sarva lokane ānand āpanār te banne bhāīo manavāñchhit sukh bhogavatā hatā.
indrapratīndra samān ānandathī pūrṇa laṅkāmān ramatā hatā. ā pramāṇe temaṇe laṅkāmān chha varṣha
gāḷ‌yān, sukhanā sāgaramān magna, sundar cheṣhṭānā dhārak rāmachandra sakaḷ duḥkh bhūlī gayā.

Page 495 of 660
PDF/HTML Page 516 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ensīmun parva 49p
(indrajit ādinun nirvāṇ–gaman)
indrajit muni sarva pāpanā haranār, ane r̥uddhisahit pr̥ithvī par vihār karatā
hatā. vairāgyarūp pavanathī prerāyelā dhyānarūp agnithī temaṇe karmavanane bāḷ nākhyun. e
dhyānarūp agni kṣhāyik samyaktvarūp araṇyanā lākaḍāthī thayo. meghavāhan muni paṇ
viṣhayarūp īndhanane agni samān ātmadhyānathī bāḷavā lāgyā ane jīvanā nijasvabhāv
kevaḷagnānane pāmyā. kumbhakarṇa muni samyagdarshan gnānachāritranā dhārak shukladhyānanā
prabhāvathī kevaḷagnān pāmyā. lokālokane avalokatā moharajathī rahit indrajit ane
kumbhakarṇa kevaḷī āyuṣhya pūrṇa karī anek munio sāthe narmadānā tīre siddhapad pāmyā.
suraasuramanuṣhyonā adhipatio jemanān yashagān kare chhe, te shuddha shīlanā dharanār,
jagatbandhu, samasta gneyanā gnātā, jenā gnānasamudramān lokālok gāyanī kharī samān bhāse
chhe te sansāranā viṣham kaleshamay jaḷamānthī nīkaḷīne te sthānane (siddhapadane) pāmyā. have
jyān kāī yatna karavāno nathī, te upamārahit nirvighna akhaṇḍ sukh pāmyā. je kumbhakarṇādi
anek siddha thayā te jinashāsananā shrotāone ārogyapad āpo. karmashatruno nāsh
karanār te je sthaḷethī siddha thayā chhe te sthaḷo āj paṇ jovāmān āve chhe, te tīrtha
bhavya jīvoe vandavāyogya chhe, vindhyāchaḷanī aṭavīmān indrajit-meghanād rahyā te tīrtha
megharav kahevāy chhe. mahābaḷavān jāmbumālī tūṇīmant nānā parvat parathī ahamindrapad
pāmyā te parvat nānā prakāranān vr̥ukṣho ane latāothī maṇḍit anek pakṣhīo ane
vanacharothī bharelo chhe. he bhavya jīvo! jīvadayā ādi anek guṇothī pūrṇa evo jinadharma
sevanārane kāī durlabh nathī; jainadharmanā prasādathī siddhapad, ahamindrapad badhun ja sulabh chhe.
jambumālīno jīv ahimindrapadathī airāvatakṣhetramān manuṣhya thaī, kevaḷagnān pāmī siddhapadanī
prāpti karashe. mandodarīnā pitā chāraṇ muni thaī aḍhīdvīpamān kailāsādi nirvāṇakṣhetronī ane
chaityālayonī vandanā karatā pr̥ithvī par vihār kare chhe. mārich mantrī svargamān moṭī
r̥uddhivāḷā dev thayā. jemanun jevun tap tevun te phaḷ pāmyā. sītāne draḍh vratathī patino
meḷāp thayo. rāvaṇ tene ḍagāvī shakyo nahi. sītānā atul dhairya, adbhut rūp, nirmaḷ
buddhi ane pati pratyenā adhik snehanun kathan thaī shake nahi. sītā mahān guṇothī,
pūrṇashīlanā prasādathī jagatamān prashansāyogya thaī. sītāne potānā patimān santoṣh chhe, sādhu
jenī prashansā kare chhe, te paramparāe mokṣhanī pātra chhe. gautam svāmī kahe chhe, he shreṇik! je
strī vivāh ja na kare, bāḷabrahmacharya pāḷe te to mahābhāgya ja chhe ane pativratānun vrat
ādare, manavachanakāyathī parapuruṣhano tyāg kare to e vrat paṇ paramaratna chhe, strīne svarga
ane paramparāe mokṣha devāne samartha chhe. shīlavrat samān bījun vrat nathī, shīl
bhavasāgaranī nāv chhe. rājā may mandodarīnā pitā rājya avasthāmān māyāchārī hatā ane
kaṭhor pariṇāmī hatā to paṇ jinadharmanā prasādathī rāgadveṣharahit thaī anek r̥uddhinā
dhārak muni thayā.

Page 496 of 660
PDF/HTML Page 517 of 681
single page version

background image
496 ensīmun parva padmapurāṇ
(may mahāmuninān tapanun varṇan)
ā kathā sāmbhaḷī rājā shreṇike gautam svāmīne pūchhayunḥ he nāth! men indrajitādikanun
māhātmya sāmbhaḷ‌yun, have rājā mayanun māhātmya sāmbhaḷavā chāhun chhun. ane he prabho! je ā
pr̥ithvī par pativratā shīlavantī chhe, nij bharatāramān anurakta chhe, te nishchayathī svargamokṣhanī
adhikāriṇī chhe. temano mahimā ane vistārathī kaho. gaṇadhare kahyunḥ je nishchayathī sītā
samān pativratā shīlane dhāraṇ kare chhe te alpa bhavamān mokṣha pāme chhe. pativratā svargamān ja
jāy ane paramparāe mokṣha pāme. he rājan! je manavachanakāyathī shīlavantī chhe, jeṇe chittanī
vr̥utti rokī chhe te dhanya chhe. ashvomān, hāthīomān lohamān, pāṣhāṇamān, vastromān, jaḷamān,
vr̥ukṣhomān, velomān, strīomān, puruṣhomān moṭun antar hoy chhe. badhī strīomān pativratā hotī
nathī ane badhā ja puruṣhomān vivekī hotā nathī. te shīlarūp aṅkushathī manarūp matta hāthīne
vash kare te pativratā chhe. pativratā badhā ja kuḷamān hoy chhe ane vr̥uthā pativratānun abhimān
karyun to shun thayun? je jinadharmathī bahirmukh chhe te manarūp matta hāthīne vash karavā samartha
nathī. vītarāganī vāṇīthī jemanun chitta nirmaḷ thayun chhe te ja manarūp hāthīne vivekarūp
aṅkushathī vash karī dayā-shīlanā mārga par chalāvavāne samartha chhe. he shreṇik! ek
abhimānā nāmanī strīnī kathā saṅkṣhepamān sāmbhaḷ. ā prāchīn kathā prasiddha chhe. ek
dhānyagrām nāmanun gām hatun. tyān nodan nāmano brāhmaṇ raheto. tene agni nāmanā
brāhmaṇanī māninī nāmanī strīthī janmelī abhimānā nāmanī patnī hatī. te khūb
abhimānī hatī. nodan kṣhudhāthī piḍāto abhimānāne chhoḍī gayo. te abhimānā gajavanamān
karūruh nāmanā rājāne maḷī. te rājā puṣhpaprakīrṇa nagarano svāmī hato ane lampaṭī hato.
brāhmaṇī rūpavatī hovāthī te tene laī gayo ane snehathī gharamān rākhī. ek samaye
abhimānāe ratikrīḍānā prasaṅge rājānā mastak par lāt mārī. prātaḥ samaye rājāne
sabhāmān paṇḍitone pūchhayunḥ jeṇe mārā mastak par pagathī prahār karyo hoy tene māre shun
karavun? mūrkha paṇḍito kahevā lāgyā ke he dev! teno pag kāpī nākhavo athavā tene mārī
nākhavo. te vakhate rājāno abhiprāy jāṇanār ek hemāṅk nāmanā brāhmaṇe kahyun ke tenā
paganī ābhūṣhaṇādikathī pūjā karavī. rājāe hemāṅkane pūchhayunḥ he paṇḍit! tamane ā rahasyanī
kevī rīte khabar paḍī? hemāṅke kahyun ke men tamārā adhar par strīnā dāntanā nishān joyā
tethī mane lāgyun ke strīnā paganī lāt lāgī hovī joīe. tethī rājāe hemāṅkane
abhiprāy samajanār jāṇīne potāno nikaṭano kr̥upāpātra banāvyo. te hemāṅkanā ghar pāse
ek mitrayashā nāmanī atyant duḥkhī vidhavā brāhmaṇī rahetī. te potānā putrane shikhāmaṇ
āpatī ke he putra! je bālyāvasthāmān vidyābhyās kare chhe te hemāṅkanī jem mahān vibhūti
meḷave chhe. ā hemāṅke bāḷaavasthāmān vidyāno abhyāk karyo to atyāre tenī kīrti vadhī.
tārā pitā dhanuṣhabāṇanī vidyāmān pravīṇ hatā teno tun mūrkha putra thayo. ām kahīne
mātāe ānsu sāryā. te vachan sāmbhaḷī mātāne dhairya bandhāvī atyant

Page 497 of 660
PDF/HTML Page 518 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ensīmun parva 497
abhimānī evo ā shrīvardhit nāmano putra vidyā shīkhavā māṭe vyāghrapur nagaramān gayo.
te gurunī pāse shastra, shāstra badhī vidyā shīkhyo. te nagaranā rājā sukāntanī shīlā
nāmanī putrīne upāḍīne nagar chhoḍī gayo. tethī kanyāno bhāī sinhachandra tenī pāchhaḷ
paḍayo paṇ ā ekalāe shastravidyānā prabhāvathī sinhachandrane jītī līdho ane strī sahit
pītā pāse āvyo. māne ānand thayo. tenī shastrakaḷāthī pr̥ithvī par te prasiddha thayo ane
kīrti meḷavī. teṇe shastranā baḷathī podanāpuranā rājā karūruhane jītī līdho. ā taraph
vyāghrapuranā rājā shīlānā pitānun maraṇ thayun. tenā shatruoe sinhachandrane dabāvyo eṭale
te suraṅganā mārge potānī rāṇīne laīne nīkaḷī gayo. rājyabhraṣhṭa thayelo te podanāpuramān
potānī bahenano nivās jāṇīne ek tamboḷīnī sāthe pānanī gānsaḍī māthe mūkīne
strīsahit podanāpur pāse āvyo. rātre podanāpuranā vanamān rahyo. tenī strīne sarpa
karaḍayo tethī e tene khabhā par upāḍīne jyān may mahāmuni birājatā hatā tyān āvyo.
may mahāmuni vajranā thambh samān nishchaḷ kāyotsargamān ūbhā hatā, te anek r̥uddhinā
dhārak hatā temane sarvoṣhadhir̥uddhi prāpta thaī hatī. sinhachandre potānī rāṇīne temanān
charaṇāravind samīpe mūkī. temanī r̥uddhinā prabhāvathī rāṇī nirviṣh thaī. te strīsahit
muninī samīpamān beṭho hato tyāre muninā darshan māṭe vinayadatta nāmano shrāvak āvyo
tene sinhachandra maḷ‌yo ane potānī badhī hakīkat kahī. teṇe jaīne podanāpuranā rājā shrī
vardhitane kahyun ke tamārā sāḷā sinhachandra āvyā chhe. āthī te tene shatru mānīne yuddha karavā
taiyār thayo. tyāre vinayadatte yathārtha vr̥uttānt kahyo, te tamārā sharaṇe āvyo chhe. āthī tene
khūb prīti upajī ane ṭhāṭhamāṭhathī sinhachandranī sāme āvyo. banne maḷ‌yā, khūb ānand
pāmyā. pachhī shrīvardhite may munirājane pūchhayunḥ he bhagavān! hun mārā ane mārā
svajanonā pūrvabhav sāmbhaḷavā chāhun chhun. munirāje kahyun, shobhāpur nāmanā ek nagaramān
digambar muni bhadrāchārye chomāsāmān nivās karyo hato. temanān darshan karavā amal nāmanā
nagarano rājā nirantar āvato. ek divas tene koḍhavāḷī strīnī durgandh āvī eṭale te
page chālato tarat ja gher chālyo gayo. tenī durgandh sahī na shakyo. te koḍhāvāḷī strīe
chaityālayamān darshan karī bhadrāchārya samīpe āvī shrāvikānān vrat līdhān ane samādhimaraṇ
karīne devalokamān gaī. tyānthī chyavīne tārī strī shīlā thaī chhe. rājā amale potānā
putrane rājya āpī pote shrāvakanān vrat līdhān, putra pāsethī āṭh grām laī santoṣh
dhāraṇ karyo, sharīr tyajī svarge gayo, tyānthī chyavīne tun shrīvardhit thayo chhe.
have tārī mātānā bhav sāmbhaḷ. ek paradeshī bhūkhathī piḍāīne gāmamān āvī
bhojan māgavā lāgyo ane kyāy bhojan na maḷavāthī atyant kopathī bolī gayo ke hun
tārun gām bāḷī nākhīsh. daivayoge gāmamān āg lāgī. gāmanā lokoe mānyun ke teṇe
āg lagāvī chhe tethī gusse thaīne doḍayā, tene pakaḍī lāvīne agnimān bāḷī nākhyo.
te atyant duḥkhathī marīne rājānī rasoyaṇ thaī, marīne narakamān ghor vedanā bhogavī.
tyānthī nīkaḷī tārī mātā

Page 498 of 660
PDF/HTML Page 519 of 681
single page version

background image
498 ekāsīmun parva padmapurāṇ
mitrayashā thaī. podanāpuramān ek govāḷiyo raheto. tenī strīnun nām bhujapatrā hatun. te
govāḷiyo marīne tāro sāḷo sinhachandra thayo ane bhujapatrā marīne tenī strī rativardhanā
thaī. pūrvabhavamān pashuo par boj lādato tethī ā bhavamān bhār vahevo paḍayo. ā
badhānā pūrvabhav kahīne may mahāmuni ākāshamārge vihār karī gayā ane podanāpurano
rājā shrīvardhit sinhachandra sahit nagaramān gayo. gautam svāmī kahe chhe ke he shreṇik! ā
sansāranī vichitra gati chhe. koī nirdhanamānthī rājā thaī jāy ane koī rājāmānthī nirdhan
thaī jāy chhe. shrīvardhit brāhmaṇano putra rājyabhraṣhṭa thaīne rājā thaī gayo ane sinhachandra
rājāno putra rājyabhraṣhṭa thaīne shrīvardhitanī samīpe āvyo. ek ja gurunī pāse prāṇī
dharmanun shravaṇ kare temānthī koī samādhimaraṇ karīne sugati pāme, koī kumaraṇ karī durgati
pāme. koī ratnonā bharelā jahāj sahit samudra oḷaṅgīne sukhapūrvak potānā sthānake
pahoñche, koī samudramān ḍūbe, koīne chor lūṇṭīne laī jāy; āvun jagatanun svarūp vichitra
gativāḷun jāṇī vivekī jīvoe dayā, dān, vinay, vairāgya, jap, tap, indriyanirodh,
shānti, ātmadhyān ane shāstraadhyayan karīne ātmakalyāṇ karavun. may munirājanān āvān
vachan sāmbhaḷī rājā shrīvardhit ane podanāpuranā ghaṇā loko shāntichitta thaīne jinadharmanun
ārādhan karavā lāgyā. ā may mahāmuni avadhignānī, shāntichitta, samādhimaraṇ karīne
īshān svargamān utkr̥uṣhṭa dev thayā. je ā may muninun māhātmya man daīne vāñche, sāmbhaḷe
tene verīonī pīḍā na thāy, sinh-vāghādi na haṇe, sarpādi na ḍase.
ā pramāṇe shrī raviṣheṇāchārya virachit mahāpadmapurāṇ sanskr̥it granthanī sva. pt.. shrī
daulatarāmajīkr̥ut bhāṣhāvachanikānā gujarātī anuvādamān may muninun māhātmya varṇavanārun
ensīmun parva pūrṇa thayun.
* * *
ekāsīmun parva
(rām–lakṣhmaṇ vinā kaushalyānun shokākuḷ thavun ane nāradanun āvīne samajāvavun)
chandra-sūryasamān jemanī kānti chhe evā lakṣhmaṇanā moṭā bhāī shrī rāmachandra
madhyalokamān svargalok jevī lakṣhmī bhogavatā hatā. temanī mātā kaushalyā pati ane
putranā viyogarūp agninī jvāḷāmān jalatā hatān. mahelanā sātamā māḷe besī,
sakhīothī vīṇṭaḷāyel, ati udās jem gāyane vāchharaḍānā viyogathī vyākuḷatā thāy
putra snehamān tatpar, tīvra shokasāgaramān magna dashe dishāmān te nīrakhatān hatān. mahelanā
shikhar par beṭhelā kāgaḍāne pūchhe chhe ke he kāg! mārā putra rām āve to tane khīranun
bhojan āpun. āvun bolīne vilāp kare chhe, kare chhe, are vatsa! tun kyān gayo, men tane
nirantar sukhamān lāḍ laḍāvyā hatā, tane videshamān bhramaṇanī prīti kyāthī upajī? shun
pallav samān tārā komaḷ charaṇ kaṭhor panthamān pīḍā na pāme? gahan vanamān kayā

Page 499 of 660
PDF/HTML Page 520 of 681
single page version

background image
padmapurāṇ ekāsīmun parva 499
vr̥ukṣha nīche vishrām karato hashe? hun mandabhāginī, atyant duḥkhī mane tajīne tun bhāī lakṣhmaṇ
sāthe kaī dishāmān gayo chho? ām mātā vilāp kare chhe te vakhate nārad r̥uṣhi
ākāshamārgethī āvyā. te sadā aḍhī dvīpamān pharatā ja rahe chhe. shir par jaṭā, shukla vastra
paheryān chhe, tene samīpamān āvelā joī kaushalyāe ūbhā thaīne temano ādar karyo.
sinhāsan āpīne sanmān karyun. nārade tene ānsu sāthe shok karatī joī pūchhayun, he
kalyāṇarūpiṇī! tun āṭalī duḥkhī kem chho? tārā duḥkhanun kāraṇ shun chhe? sukaushal
mahārājanī putrī, lokaprasiddha dasharath rājānī rāṇī, manuṣhyomān ratna evā shrī rāmachandranī
mātā tamane koṇe duḥkh āpyun? je tārī āgnā na māne te duṣhṭa chhe, ab ghaḍī rājā
dasharath tene shikṣhā karashe. tyāre mātāe nāradane kahyun ke he devarṣhi! tamane amārā gharanā
vr̥uttāntanī khabar nathī tethī tame ām bolo chho. tamārun ā ghar pratye jevun vātsalya
pahelān hatun te tame bhūlī gayā chho, tamārun chitta kaṭhor thaī gayun chhe. have ahīn āvavānun
chhoḍī dīdhun chhe. tethī tame vāt ja nahi samajo. he bhramaṇapriy! tame ghaṇā divase āvyā
chho, tyāre nārade kahyun ke he mātā! dhātakīkhaṇḍ dvīpamān pūrva videhakṣhetranā surendraramaṇ nāmanā
nagaramān tīrthaṅkar bhagavānano janmakalyāṇak thayo. indrādik devo āvyā, bhagavānane sumeru
par laī gayā, adbhut vibhūtithī janmābhiṣhek karyo. te devādhidevano abhiṣhek men joyo
jene jotān dharmanī vr̥uddhi thāy. tyān devoe ānand nr̥itya karyun shrī jinendranān darshanamān mārī
anurāgarūp buddhi chhe tethī mahāmanohar dhātakīkhaṇḍamān tevīs varṣha men sukhamān vītāvyān. tame
mārī mātā samān chho tethī tamārī yād āvatān ā bharatakṣhetramān āvyo. have thoḍā
divaso ā maṇḍaḷamān rahīsh. have mane badho vr̥uttānt kaho, tamārān darshan māṭe hun āvyo chhun.
pachhī kaushalyāe badhī vāt karī. bhāmaṇḍaḷanun tyān āvavun ane vidyādharonun tyān āvavun,
bhāmaṇḍaḷane vidyādharonun rājya, rājā dasharathanun anek rājāo sahit vairāgyagrahaṇ,
rāmachandranun lakṣhmaṇ ane sītā sāthe videshagaman, sītāno viyog, sugrīvādik rājā sāthe
meḷāp, rāvaṇ sāthe yuddha, laṅkeshanī shaktinun lakṣhmaṇane lāgavun, droṇameghanī kanyānun tyān
javun; āṭalī khabar amane chhe. pachhī shun thayun tenī khabar nathī. ām kahī duḥkhathī vilāp
karavā lāgī ke are putra! tun kyān gayo? shīghra mane javāb āp. shok sāgaramān ḍūbelī
mane bahār kāḍh, hun puṇyahīn tārun mukh joyā vinā duḥkharūp agnimān baḷun chhun, mane shātā
pamāḍ. sītā bāḷak chhe, pāpī rāvaṇe tene bandīgr̥uhamān nākhī chhe, te duḥkhamān rahetī hashe.
nirday rāvaṇe lakṣhmaṇane shakti mārī chhe te khabar nathī ke te jīve chhe nahi. erere! banne
durlabh putra chho. hāy sītā! tun pativratā chhatān kem duḥkh pāmī? kaushalyānā mukhe ā
shabdo sāmbhaḷī nārad ati khedakhinna thayā. vīṇā dharatī par pheṅkī dīdhī ane achet thaī
gayā. jāgrat thayā pachhī teṇe kahyun, he mātā! tame shok chhoḍo. hun hamaṇān ja tamārā putronā
kṣhemakushaḷ samāchār lāvun chhun. mārāmān badhī jātanun sāmarthya chhe. āvī pratignā karīne nārade
vīṇā upāḍī khabhe mūkī ākāshamārge gaman karyun. pavanasamān vegavāḷā temaṇe anek desh
joyā ane laṅkā