કહાનજૈનશાસ્ત્રમાળા ]
ષડ્દ્રવ્ય – પંચાસ્તિકાયવર્ણન
૧૧૧
विगाहत इति ।।७०।।
अथ जीवविकल्पा उच्यन्ते ।
एक्को चेव महप्पा सो दुवियप्पो तिलक्खणो होदि ।
चदुचंकमणो भणिदो पंचग्गगुणप्पधाणो य ।।७१।।
छक्कापक्कमजुत्तो उवउत्तो सत्तभङ्गसब्भावो ।
अट्ठासओ णवट्ठो जीवो दसठाणगो भणिदो ।।७२।।
एक एव महात्मा स द्विविकल्पस्त्रिलक्षणो भवति ।
चतुश्चङ्क्रमणो भणितः पञ्चाग्रगुणप्रधानश्च ।।७१।।
षटकापक्रमयुक्त : उपयुक्त : सप्तभङ्गसद्भावः ।
अष्टाश्रयो नवार्थो जीवो दशस्थानगो भणितः ।।७२।।
આત્મતત્ત્વની ઉપલબ્ધિરૂપ અપવર્ગનગરને (મોક્ષપુરને) પામે છે.
(આ પ્રમાણે જીવના કર્મરહિતપણાની મુખ્યતાપૂર્વક પ્રભુત્વગુણનું વ્યાખ્યાન
કરવામાં આવ્યું.) ૭૦.
હવે જીવના ભેદો કહેવામાં આવે છે.
એક જ મહાત્મા તે દ્વિભેદ અને ત્રિલક્ષણ ઉક્ત છે,
ચઉભ્રમણયુત, પંચાગ્રગુણપરધાન જીવ કહેલ છે; ૭૧.
ઉપયોગી ષટ-અપક્રમસહિત છે, સપ્તભંગીસત્ત્વ છે,
જીવ અષ્ટ-આશ્રય, નવ-અરથ, દશસ્થાનગત ભાખેલ છે. ૭૨.
અન્વયાર્થઃ — [ सः महात्मा ] તે મહાત્મા [ एकः एव ] એક જ છે, [ द्विविकल्पः ] બે
ભેદવાળો છે અને [ त्रिलक्षणः भवति ] ત્રિલક્ષણ છે; [ चतुश्चङ्क्रमणः ] વળી તેને ચતુર્વિધ
ભ્રમણવાળો [ च ] તથા [ पञ्चाग्रगुणप्रधानः ] પાંચ મુખ્ય ગુણોથી પ્રધાનતાવાળો [ भणितः ]
કહ્યો છે. [ उपयुक्तः जीवः ] ઉપયોગી એવો તે જીવ [ षटकापक्रमयुक्तः ] છ *અપક્રમ સહિત,
[ सप्तभङ्गसद्भावः ] સાત ભંગપૂર્વક સદ્ભાવવાળો, [ अष्टाश्रयः ] આઠના આશ્રયરૂપ, [ नवार्थः ]
*
અપક્રમ = (સંસારી જીવને અન્ય ભવમાં જતાં) અનુશ્રેણી ગમન અર્થાત્ વિદિશાઓ છોડીને ગમન