सिद्धस्य कार्यकारणभावनिरासोऽयम् ।
यथा संसारी जीवो भावकर्मरूपयात्मपरिणामसन्तत्या द्रव्यकर्मरूपया च पुद्गलपरिणाम- सन्तत्या कारणभूतया तेन तेन देवमनुष्यतिर्यग्नारकरूपेण कार्यभूत उत्पद्यते, न तथा सिद्ध- रूपेणापीति । सिद्धो ह्युभयकर्मक्षये स्वयमुत्पद्यमानो नान्यतः कुतश्चिदुत्पद्यत इति । यथैव च स एव संसारी भावकर्मरूपामात्मपरिणामसन्ततिं द्रव्यकर्मरूपां च पुद्गलपरिणामसन्ततिं कार्यभूतां कारणभूतत्वेन निर्वर्तयन् तानि तानि देवमनुष्यतिर्यग्नारकरूपाणि कार्याण्युत्पादयत्यात्मनो, न तथा सिद्धरूपमपीति । सिद्धो ह्युभयकर्मक्षये स्वयमात्मानमुत्पादयन्नान्यत्किञ्चिदुत्पादयति ।३६।
अन्वयार्थः — [ यस्मात् सः सिद्धः ] ते सिद्ध [ कु तश्चित् अपि ] कोई (अन्य) कारणथी [ न उत्पन्नः ] ऊपजता नथी [ तेन ] तेथी [ कार्यं न ] कार्य नथी, अने [ किञ्चित् अपि ] कांई पण (अन्य कार्यने) [ न उत्पादयति ] ऊपजावता नथी [ तेन ] तेथी [ सः ] ते [ कारणम् अपि ] कारण पण [ न भवति ] नथी.
टीकाः — आ, सिद्धने कार्यकारणभाव होवानो निरास छे (अर्थात् सिद्ध- भगवानने कार्यपणुं अने कारणपणुं होवानुं निराकरण – खंडन छे).
जेम संसारी जीव कारणभूत एवी भावकर्मरूप *आत्मपरिणामसंतति अने द्रव्यकर्मरूप पुद्गलपरिणामसंतति वडे ते ते देव-मनुष्य-तिर्यंच-नारकना रूपे कार्यभूतपणे ऊपजे छे, तेम सिद्धरूपे पण ऊपजे छे एम नथी; (अने) सिद्ध ( – सिद्धभगवान) खरेखर, बंने कर्मनो क्षय होतां, स्वयं (सिद्धपणे) ऊपजता थका अन्य कोई कारणथी ( – भावकर्मथी के द्रव्यकर्मथी) ऊपजता नथी.
वळी जेम ते ज संसारी (जीव) कारणभूत थईने कार्यभूत एवी भावकर्मरूप आत्मपरिणामसंतति अने द्रव्यकर्मरूप पुद्गलपरिणामसंतति रचतो थको कार्यभूत एवां ते ते देव-मनुष्य-तिर्यंच-नारकनां रूपो पोताने विषे उपजावे छे, तेम सिद्धनुं रूप पण (पोताने विषे) उपजावे छे एम नथी; (अने) सिद्ध खरेखर, बन्ने कर्मनो क्षय होतां, स्वयं पोताने (सिद्धपणे) उपजावता थका अन्य कांई पण (भावद्रव्यकर्मस्वरूप के देवादिस्वरूप कार्य) उपजावता नथी. ३६.
६६
*आत्मपरिणामसंतति=आत्माना परिणामोनी परंपरा