जीवस्य भाववशात्सादिसनिधनत्वेऽनाद्यनिधनत्वे च विरोधपरिहारोऽयम् ।
एवं हि पञ्र्चभिर्भावैः स्वयं परिणममानस्यास्य जीवस्य कदाचिदौदयिकेनैकेन मनुष्यत्वादिलक्षणेन भावेन सतो विनाशस्तथापरेणौदयिकेनैव देवत्वादिलक्षणेन भावेन असत उत्पादो भवत्येव । एतच्च ‘न सतो विनाशो नासत उत्पाद’ इति पूर्वोक्त सूत्रेण सह विरुद्धमपि न विरुद्धम्; यतो जीवस्य द्रव्यार्थिकनयादेशेन न सत्प्रणाशो नासदुत्पादः, तस्यैव पर्यायार्थिकनयादेशेन सत्प्रणाशोऽसदुत्पादश्च । न चैतदनुपपन्नम्, नित्ये जले कल्लोलानामनित्यत्वदर्शनादिति ।।५४।।
अन्वयार्थः — [ एवं ] ए रीते [ जीवस्य ] जीवने [ सतः विनाशः ] सत्नो विनाश अने [ असतः उत्पादः ] असत्नो उत्पाद [ भवति ] होय छे — [ इति ] एवुं [ जिनवरैः भणितम् ] जिनवरोए कह्युं छे, [ अन्योऽन्यविरुद्धम् ] के जे अन्योन्य विरुद्ध (१९मी गाथाना कथन साथे विरोधवाळुं) छतां [ अविरुद्धम् ] अविरुद्ध छे.
टीकाः — आ, जीवने भाववशात् (औदयिकादि भावोने लीधे) सादि-सांतपणुं अने अनादि-अनंतपणुं होवामां विरोधनो परिहार छे.
ए रीते खरेखर पांच भावोरूपे स्वयं परिणमता आ जीवने कदाचित् औदयिक एवा एक मनुष्यत्वादिस्वरूप भावनी अपेक्षाए सत्नो विनाश अने औदयिक ज एवा बीजा देवत्वादिस्वरूप भावनी अपेक्षाए असत्नो उत्पाद थाय छे ज. अने आ (कथन) ‘सत्नो विनाश नथी ने असत्नो उत्पाद नथी’ एवा पूर्वोक्त सूत्रनी ( – १९मी गाथानी) साथे विरोधवाळुं होवा छतां (खरेखर) विरोधवाळुं नथी; कारण के जीवने द्रव्यार्थिकनयना कथनथी सत्नो नाश नथी ने असत्नो उत्पाद नथी तथा तेने ज पर्यायार्थिकनयना कथनथी सत्नो नाश छे अने असत्नो उत्पाद छे. अने आ +अनुपपन्न नथी, केम के नित्य एवा जळमां कल्लोलोनुं अनित्यपणुं जोवामां आवे छे.
+अनुपपन्न = अयुक्त; असंगत; अघटित; न बनी शके एवुं.