अनन्यकृतत्वं कर्मणां वैचित्र्यस्यात्रोक्त म् ।
यथा हि स्वयोग्यचन्द्रार्क प्रभोपलम्भे सन्ध्याभ्रेन्द्रचापपरिवेषप्रभृतिभिर्बहुभिः प्रकारैः पुद्गलस्क न्धविकल्पाः कर्त्रन्तरनिरपेक्षा एवोत्पद्यन्ते, तथा स्वयोग्यजीवपरिणामोपलम्भे ज्ञाना- वरणप्रभृतिभिर्बहुभिः प्रकारैः कर्माण्यपि कर्त्रन्तरनिरपेक्षाण्येवोत्पद्यन्ते इति ।।६६।।
अन्वयार्थः — [ यथा ] जेम [ पुद्गलद्रव्याणां ] पुद्गलद्रव्योनी [ बहुप्रकारैः ] बहु प्रकारे [ स्कन्धनिर्वृत्तिः ] स्कंधरचना [ परैः अकृता ] परथी कराया विना [ दृष्टा ] थती जोवामां आवे छे, [ तथा ] तेम [ कर्मणां ] कर्मोनी बहुप्रकारता [ विजानीहि ] परथी अकृत जाणो.
टीकाः — कर्मोनी विचित्रता (बहुप्रकारता) अन्य वडे करवामां आवती नथी एम अहीं कह्युं छे.
जेम पोताने योग्य चंद्र-सूर्यना प्रकाशनी उपलब्धि होतां, संध्या-वादळां-इंद्रधनुष- प्रभामंडळ इत्यादि घणा प्रकारे पुद्गलस्कंधभेदो अन्य कर्तानी अपेक्षा विना ज ऊपजे छे, तेम पोताने योग्य जीव-परिणामनी उपलब्धि होतां, ज्ञानावरणादि घणा प्रकारे कर्मो पण अन्य कर्तानी अपेक्षा विना ज ऊपजे छे.
भावार्थः — कर्मोनी विविध प्रकृति-प्रदेश-स्थिति-अनुभागरूप विचित्रता पण जीवकृत नथी, पुद्गलकृत ज छे. ६६. पं. १४