निष्टविषयाणां भोक्तृ त्वात्तथाविधं फलं भुञ्जन्ते इति । एतेन जीवस्य भोक्तृत्वगुणोऽपि व्याख्यातः ।।६७।।
कर्तृत्वभोक्तृत्वव्याख्योपसंहारोऽयम् ।
तत एतत् स्थितं निश्चयेनात्मनः कर्म कर्तृ, व्यवहारेण जीवभावस्य; जीवोऽपि निश्चयेनात्मभावस्य कर्ता, व्यवहारेण कर्मण इति । यथात्रोभयनयाभ्यां कर्म कर्तृ, तथैकेनापि नयेन न भोक्तृ । कुतः ? चैतन्यपूर्वकानुभूतिसद्भावाभावात् । ततश्चेतनत्वात्
आथी (आ कथनथी) जीवना भोक्तृत्वगुणनुं पण व्याख्यान थयुं. ६७.
अन्वयार्थः — [ तस्मात् ] तेथी [ अथ जीवस्य भावेन हि संयुतम् ] जीवना भावथी संयुक्त एवुं [ कर्म ] कर्म (द्रव्यकर्म) [ कर्तृ ] कर्ता छे ( – निश्चयथी पोतानुं कर्ता अने व्यवहारथी जीवभावनुं कर्ता; परंतु ते भोक्ता नथी). [ भोक्ता तु ] भोक्ता तो [ जीवः भवति ] (मात्र) जीव छे [ चेतकभावेन ] चेतकभावने लीधे [ कर्मफलम् ] कर्मफळनो.
टीकाः — आ, कर्तृत्व अने भोक्तृत्वनी व्याख्यानो उपसंहार छे.
तेथी (पूर्वोक्त कथनथी) एम नक्की थयुं के — कर्म निश्चयथी पोतानुं कर्ता छे, व्यवहारथी जीवभावनुं कर्ता छे; जीव पण निश्चयथी पोताना भावनो कर्ता छे, व्यवहारथी कर्मनो कर्ता छे.
जेम अहीं बंने नयोथी कर्म कर्ता छे, तेम एक पण नयथी ते भोक्ता नथी. शा कारणे? कारण के तेने *चैतन्यपूर्वक अनुभूतिनो सद्भाव नथी. तेथी चेतनपणाने
१०
*जे अनुभूति चैतन्यपूर्वक होय तेने ज अहीं भोक्तृत्व कहेल छे, ते सिवायनी अनुभूतिने नहि.