विचित्रविकल्परूपैः, निश्चयनयेन मोहरागद्वेषपरिणतिसम्पादितविश्वरूपत्वात्कदाचिदशुद्धैः कदाचित्तदभावाच्छुद्धैश्चैतन्यविवर्तग्रन्थिरूपैर्बहुभिः पर्यायैः जीवमधिगच्छेत् । अधिगम्य चैवम- चैतन्यस्वभावत्वात् ज्ञानादर्थान्तरभूतैरितः प्रपञ्च्यमानैर्लिङ्गैर्जीवसम्बद्धमसम्बद्धं वा स्वतो भेद- बुद्धिप्रसिद्धयर्थमजीवमधिगच्छेदिति ।।१२३।।
द्वारा १प्रपंचित विचित्र भेदरूप बहु पर्यायो वडे, तथा (२) निश्चयनयथी मोहराग- द्वेषपरिणतिसंप्राप्त २विश्वरूपताने लीधे कदाचित् अशुद्ध (एवा) अने कदाचित् तेना ( – मोहरागद्वेषपरिणतिना) अभावने लीधे शुद्ध एवा ३चैतन्यविवर्तग्रंथिरूप बहु पर्यायो वडे, जीवने जाणो. ए रीते जीवने जाणीने, अचैतन्यस्वभावने लीधे, ४ज्ञानथी अर्थांतरभूत एवां, अहींथी (हवेनी गाथाओमां) कहेवामां आवतां लिंगो वडे, ५जीव- संबद्ध के जीव-असंबद्ध अजीवने, पोताथी भेदबुद्धिनी प्रसिद्धि अर्थे, जाणो. १२३. आ रीते जीवपदार्थनुं व्याख्यान समाप्त थयुं.
१. प्रपंचित=विस्तारथी कहेवामां आवेला
२. मोहरागद्वेषपरिणतिने लीधे जीवने विश्वरूपता अर्थात् अनेकरूपता प्राप्त थाय छे.
३. ग्रंथि=गांठ. [जीवना कदाचित् अशुद्ध अने कदाचित् शुद्ध एवा पर्यायो चैतन्यविवर्तनी — चैतन्य- परिणमननी — ग्रंथिओ छे; निश्चयनयथी तेमना वडे जीवने जाणो.]
४. ज्ञानथी अर्थांतरभूत=ज्ञानथी अन्यवस्तुभूत; ज्ञानथी अन्य अर्थात् जड. [अजीवनो स्वभाव अचैतन्य होवाने लीधे ज्ञानथी अन्य एवां जड चिह्नो वडे ते जणाय छे.]
५. जीव साथे संबद्ध के जीव साथे असंबद्ध एवा अजीवने जाणवानुं प्रयोजन ए छे के समस्त अजीव पोताथी (स्वजीवथी) तद्दन भिन्न छे एवी बुद्धि उत्पन्न थाय.