सुहपरिणामो पुण्णं असुहो पावं ति हवदि जीवस्स ।
पुण्यपापस्वरूपाख्यानमेतत् ।
जीवस्य कर्तुः निश्चयकर्मतामापन्नः शुभपरिणामो द्रव्यपुण्यस्य निमित्तमात्रत्वेन कारणीभूतत्वात्तदास्रवक्षणादूर्ध्वं भवति भावपुण्यम् । एवं जीवस्य कर्तुर्निश्चयकर्मता- मापन्नोऽशुभपरिणामो द्रव्यपापस्य निमित्तमात्रत्वेन कारणीभूतत्वात्तदास्रवक्षणादूर्ध्वं
अन्वयार्थः — [ जीवस्य ] जीवना [ शुभपरिणामः ] शुभ परिणाम [ पुण्यम् ] पुण्य छे अने [ अशुभः ] अशुभ परिणाम [ पापम् इति भवति ] पाप छे; [ द्वयोः ] ते बंने द्वारा [ पुद्गलमात्रः भावः ] पुद्गलमात्र भाव [ कर्मत्वं प्राप्तः ] कर्मपणाने पामे छे (अर्थात् जीवना पुण्य-पापभावना निमित्ते शाता-अशातावेदनीयादि पुद्गलमात्र परिणाम व्यवहारथी जीवनुं कर्म कहेवाय छे).
टीकाः — आ, पुण्य-पापना स्वरूपनुं कथन छे.
जीवरूप कर्ताना *निश्चयकर्मभूत शुभपरिणाम द्रव्यपुण्यने निमित्तमात्रपणे कारणभूत छे तेथी ‘द्रव्यपुण्यास्रव’ना प्रसंगने अनुसरीने ( – अनुलक्षीने) ते शुभपरिणाम ‘भावपुण्य’ छे. (शातावेदनीयादि द्रव्यपुण्यास्रवनो जे प्रसंग बने छे तेमां जीवना शुभपरिणाम निमित्तकारण छे माटे ‘द्रव्यपुण्यास्रव’प्रसंगनी पाछळ पाछळ तेना निमित्तभूत शुभपरिणामने पण ‘भावपुण्य’ एवुं नाम छे.) एवी रीते जीवरूप कर्ताना निश्चयकर्मभूत अशुभपरिणाम द्रव्यपापने निमित्तमात्रपणे कारणभूत छे तेथी ‘द्रव्यपापास्रव’ना प्रसंगने अनुसरीने ( – अनुलक्षीने) ते अशुभपरिणाम ‘भावपाप’ छे.
१८
*जीव कर्ता छे अने शुभपरिणाम तेनुं (अशुद्धनिश्चनये) निश्चयकर्म छे.