भावपापम् । पुद्गलस्य कर्तुर्निश्चयकर्मतामापन्नो विशिष्टप्रकृतित्वपरिणामो जीवशुभ- परिणामनिमित्तो द्रव्यपुण्यम् । पुद्गलस्य कर्तुर्निश्चयकर्मतामापन्नो विशिष्टप्रकृतित्वपरिणामो जीवाशुभपरिणामनिमित्तो द्रव्यपापम् । एवं व्यवहारनिश्चयाभ्यामात्मनो मूर्तममूर्तञ्च कर्म प्रज्ञापितमिति ।।१३२।। जम्हा कम्मस्स फलं विसयं फासेहिं भुंजदे णियदं ।
पुद्गलरूप कर्ताना *निश्चयकर्मभूत विशिष्टप्रकृतिरूप परिणाम ( – शातावेदनीयादि खास प्रकृतिरूप परिणाम) — के जेमां जीवना शुभपरिणाम निमित्त छे ते — द्रव्यपुण्य छे. पुद्गलरूप कर्ताना निश्चयकर्मभूत विशिष्टप्रकृतिरूप परिणाम ( – अशातावेदनीयादि खास प्रकृतिरूप परिणाम) — के जेमां जीवना अशुभपरिणाम निमित्त छे ते — द्रव्यपाप छे.
आ प्रमाणे व्यवहार तथा निश्चय वडे आत्माने मूर्त तथा अमूर्त कर्म दर्शाववामां आव्युं.
भावार्थः — निश्चयथी जीवना अमूर्त शुभाशुभपरिणामरूप भावपुण्यपाप जीवनुं कर्म छे. शुभाशुभपरिणाम द्रव्यपुण्यपापनुं निमित्तकारण होवाने लीधे मूर्त एवां ते पुद्गलपरिणामरूप (शाता-अशातावेदनीयादि) द्रव्यपुण्यपाप व्यवहारथी जीवनुं कर्म कहेवाय छे. १३२.
अन्वयार्थः — [ यस्मात् ] कारण के [ कर्मणः फलं ] कर्मनुं फळ [ विषयः ] जे (मूर्त) विषय ते [ नियतम् ] नियमथी [ स्पर्शैः ] (मूर्त एवी) स्पर्शनादिइन्द्रियो द्वारा [ जीवेन ] जीव पं. २४
*पुद्गल कर्ता छे अने विशिष्टप्रकृतिरूप परिणाम तेनुं निश्चयकर्म छे (अर्थात् निश्चयथी पुद्गल कर्ता छे अने शातावेदनीयादि खास प्रकृतिरूप परिणाम तेनुं कर्म छे).