Panchastikay Sangrah-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 148.

< Previous Page   Next Page >


Page 205 of 256
PDF/HTML Page 245 of 296

 

कहानजैनशास्त्रमाळा ]
नवपदार्थपूर्वक मोक्षमार्गप्रपंचवर्णन
२०५
जोगणिमित्तं गहणं जोगो मणवयणकायसंभूदो
भावणिमित्तो बंधो भावो रदिरागदोसमोहजुदो ।।१४८।।
योगनिमित्तं ग्रहणं योगो मनोवचनकायसम्भूतः
भावनिमित्तो बन्धो भावो रतिरागद्वेषमोहयुतः ।।१४८।।
बहिरङ्गान्तरङ्गबन्धकारणाख्यानमेतत
ग्रहणं हि कर्मपुद्गलानां जीवप्रदेशवर्तिकर्मस्कन्धानुप्रवेशः तत् खलु योग-

निमित्तम् योगो वाङ्मनःकायकर्मवर्गणालम्बन आत्मप्रदेशपरिस्पन्दः बन्धस्तु कर्म- पुद्गलानां विशिष्टशक्ति परिणामेनावस्थानम् स पुनर्जीवभावनिमित्तः जीवभावः पुना रतिरागद्वेषमोहयुतः, मोहनीयविपाकसम्पादितविकार इत्यर्थः तदत्र पुद्गलानां ग्रहण-

छे योगहेतुक ग्रहण, मनवचकाय-आश्रित योग छे;
छे भावहेतुक बंध, ने मोहादिसंयुत भाव छे. १४८.

अन्वयार्थः[ योगनिमित्तं ग्रहणम् ] ग्रहणनुं (कर्मग्रहणनुं) निमित्त योग छे; [ योगः मनोवचनकायसंभूतः ] योग मनवचनकायजनित (आत्मप्रदेशपरिस्पंद) छे. [ भावनिमित्तः बन्धः ] बंधनुं निमित्त भाव छे; [ भावः रतिरागद्वेषमोहयुतः ] भाव रतिरागद्वेषमोहथी युक्त (आत्मपरिणाम) छे.

टीकाःआ, बंधना बहिरंग कारण अने अंतरंग कारणनुं कथन छे.

ग्रहण एटले कर्मपुद्गलोनो जीवप्रदेशवर्ती (जीवना प्रदेशोनी साथे एक क्षेत्रे रहेला) कर्मस्कंधोमां प्रवेश; तेनुं निमित्त योग छे. योग एटले वचनवर्गणा, मनोवर्गणा, कायवर्गणा अने कर्मवर्गणानुं जेमां आलंबन होय छे एवो आत्मप्रदेशोनो परिस्पंद (अर्थात् जीवना प्रदेशोनुं कंपन).

बंध एटले कर्मपुद्गलोनुं विशिष्ट शक्तिरूप परिणाम सहित स्थित रहेवुं ते (अर्थात् कर्मपुद्गलोनुं अमुक अनुभागरूप शक्ति सहित अमुक काळ सुधी टकवुं ते); तेनुं निमित्त जीवभाव छे. जीवभाव रतिरागद्वेषमोहयुक्त (परिणाम) छे अर्थात् मोहनीयना विपाकथी उत्पन्न थतो विकार छे.