त्वायेति । द्विविधं किल तात्पर्यम् — सूत्रतात्पर्यं शास्त्रतात्पर्यञ्चेति । तत्र सूत्रतात्पर्यं प्रतिसूत्रमेव प्रतिपादितम् । शास्त्रतात्पर्यं त्विदं प्रतिपाद्यते । अस्य खलु पारमेश्वरस्य शास्त्रस्य, सकलपुरुषार्थसारभूतमोक्षतत्त्वप्रतिपत्तिहेतोः पञ्चास्तिकायषड्द्रव्यस्वरूपप्रति- पादनेनोपदर्शितसमस्तवस्तुस्वभावस्य, नवपदार्थप्रपञ्चसूचनाविष्कृतबन्धमोक्षसम्बन्धिबन्ध- मोक्षायतनबन्धमोक्षविकल्पस्य, सम्यगावेदितनिश्चयव्यवहाररूपमोक्षमार्गस्य, साक्षान्मोक्ष- कारणभूतपरमवीतरागत्वविश्रान्तसमस्तहृदयस्य, परमार्थतो वीतरागत्वमेव तात्पर्यमिति । तदिदं वीतरागत्वं व्यवहारनिश्चयाविरोधेनैवानुगम्यमानं भवति समीहितसिद्धये,
तात्पर्य द्विविध होय छेः १सूत्रतात्पर्य अने शास्त्रतात्पर्य. तेमां, सूत्रतात्पर्य सूत्रदीठ (गाथादीठ) प्रतिपादित करवामां आव्युं छे; अने शास्त्रतात्पर्य हवे प्रतिपादित करवामां आवे छेः —
सर्व २पुरुषार्थोमां सारभूत एवा मोक्षतत्त्वनुं प्रतिपादन करवाना हेतुथी जेमां पंचास्तिकाय अने षड्द्रव्यना स्वरूपना प्रतिपादन वडे समस्त वस्तुनो स्वभाव दर्शाववामां आवेल छे, नव पदार्थना विस्तृत कथन वडे जेमां बंध-मोक्षना संबंधी (स्वामी), बंध- मोक्षनां आयतन (स्थान) अने बंध-मोक्षना विकल्प (भेद) प्रगट करवामां आव्यां छे, निश्चय-व्यवहाररूप मोक्षमार्गनुं जेमां सम्यक् निरूपण करवामां आव्युं छे तथा साक्षात् मोक्षना कारणभूत परमवीतरागपणामां जेनुं समस्त हृदय रहेलुं छे — एवा आ खरेखर ३पारमेश्वर शास्त्रनुं, परमार्थे वीतरागपणुं ज तात्पर्य छे.
ते आ वीतरागपणाने व्यवहार-निश्चयना ४अविरोध वडे ज अनुसरवामां आवे तो इष्टसिद्धि थाय छे, परंतु अन्यथा नहि (अर्थात् व्यवहार अने निश्चयनी सुसंगतता रहे एवी रीते वीतरागपणाने अनुसरवामां आवे तो ज इच्छितनी सिद्धि थाय छे, पं. ३१
१. एकेक गाथासूत्रनुं तात्पर्य ते सूत्रतात्पर्य छे अने आखा शास्त्रनुं तात्पर्य ते शास्त्रतात्पर्य छे.
२. पुरुषार्थ = पुरुष-अर्थ; पुरुष-प्रयोजन. [पुरुषार्थोना चार विभाग पाडवामां आवे छेः धर्म, अर्थ,
काम अने मोक्ष; परंतु सर्व पुरुष-अर्थोमां मोक्ष ज सारभूत (तात्त्विक) पुरुष-अर्थ छे.]
३. पारमेश्वर = परमेश्वरना; जिनभगवानना; भागवत; दैवी; पवित्र.
४. छठ्ठा गुणस्थाने मुनियोग्य शुद्धपरिणति निरंतर होवी तेम ज महाव्रतादिसंबंधी शुभभावो
यथायोग्यपणे होवा ते निश्चय-व्यवहारना अविरोधनुं (सुमेळनुं) उदाहरण छे. पांचमा गुणस्थाने
ते गुणस्थानने योग्य शुद्धपरिणति निरंतर होवी तेम ज देशव्रतादिसंबंधी शुभभावो यथायोग्यपणे
होवा ते पण निश्चय-व्यवहारना अविरोधनुं उदाहरण छे.